1, 2. Ji penjorega penjo mage?

PILE ka pile wawinjoga ripode mag masiche mang’eny ma timore e piny. Kuom ranyisi, wasewinjo ni Tsunami oketho gweng’ moro, ng’ato ohinyo kendo onego ji e kanisa, kendo ni tuo mar kansa onego miyo moro man gi nyithindo abich.

² Sama masiche kaka mago otimore, ji dwaroga ng’eyo gimomiyo gitimre. Gipenjore gimomiyo sigu kod chandruoge ng’eny e piny. Be isegapenjorie kamano?

3, 4. (a) En penjo mane ma Habakuk nopenjo? (b) Jehova nodwoke nade?

³ Muma konyowa ng’eyo ni nitie jotich Nyasaye ma bende nopenjore penjo kaka mago. Kuom ranyisi, Janabi Habakuk nopenjo Jehova niya: “Ang’o momiyo iweyo aneno gik maricho? Ang’o momiyo iweyo mondo osand ji? Ang’o momiyo timbe gero kod kethruok nie nyima? Ang’o momiyo dhawo gi lweny medore ameda?”​—Habakuk 1:3.

⁴ E Habakuk 2:2, 3, nyisowa kaka Jehova nodwoko penjo ma Habakuk nopenje kod kaka nosingo ni odhi loko weche mapiyo. Jehova ohero ji ahinya. Muma wacho ni ‘odewowa.’ (1 Petro 5:7) Dhano nyalo winjo marach ka gineno ka jowetegi chandore. Kata kamano, Nyasaye to winjo marach moloyo sama oneno ka ji chandore. (Isaya 55:8, 9) Omiyo, koro wanon ane penjo ma luwoni, Ang’o momiyo chandruoge ng’eny e piny?

5. Ang’o ma jopuonj mag dinde puonjoga e wi chandruoge? To ang’o ma Muma puonjo e wi wachno?

⁵ Pasta, jodolo, kod jopuonj mag dinde puonjoga ni en dwach Nyasaye mondo ji ochandre. Jomoko wachoga ni Nyasaye nosechano chon gik moko duto ma timore ne dhano, kendo ni ok wanyal ng’eyo gimomiyo notimo kamano. Moko to wacho ni ji duto moriwo nyaka nyithindo matindo tho, kae to gidhi dak gi Nyasaye e polo. Mano en miriambo. Jehova ok e ma kel gik maricho ma timore e piny. Muma wacho kama: “Nyasaye madier ok ditim gima ok kare ngang’, Ng’at Manyalo Duto ok nyal timo marach.”​—Ayub 34:10.

6. Ang’o momiyo ji keto ketho kuom Nyasaye nikech chandruoge mopong’o piny?

⁶ Ji mang’eny keto ketho kuom Nyasaye nikech giparo ni Nyasaye e ma locho e wi pinyni. Kata kamano, ne wapuonjore e Sula mar 3 ni Satan Jachien e ma locho e wi pinyni.

7, 8. Ang’o momiyo chandruoge ng’eny e piny?

⁷ Muma nyisowa ni “piny duto ni e teko mar ng’at marach.” (1 Johana 5:19) Jaloch mar pinyni en jasigu mager kendo ma kwiny. ‘Owuondo piny mangima.’ (Fweny 12:9) Ji mang’eny luwo kite. To mano en achiel kuom gik momiyo piny opong’ gi miriambo, sigu kod timbe gero.

⁸ Nitie gik mamoko ma miyo chandruoge opong’o piny. Bang’ ka Adam gi Hawa ne oseng’anjo ne Nyasaye, ne gimiyo ji duto obedo joricho. Richo osemiyo dhano okelo ne dhano wetegi chandruoge. Kinde mang’eny gidwaro ni gibed gi teko e wi jowetegi. Gihero lweny kendo gihero kwinyo jowetegi. (Eklesiastes 4:1;  8:9) Bende, ji chandorega nikech “weche ma apoya timore ne ji duto sa asaya.” (Eklesiastes 9:11) Aksident kod gik mamoko maricho nyalo yudo ng’ato nikech bedo kamoro e sa ma ok owinjore.

9. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni nitie gimomiyo Jehova pod oweyo mondo chandruoge obedie?

⁹ Jehova ok kel chandruoge ne dhano. Omiyo, ok wanyal keto ketho kuome nikech lwenje, mahundu, kod gik mamoko maricho ma timore e piny. Bende, Nyasaye ok kel masiche kaka yiengni mag piny, yamo mager ma muko gik moko kod ataro mar pi. Kata kamano, ng’ato pod nyalo penjore niya, ‘Ka Jehova e ma nigi teko duto, ang’o momiyo ok onyal geng’o gik maricho kaka mago mondo kik timre?’ Wang’eyo ni Nyasaye dewowa ahinya. Omiyo, nyaka bed ni nitie gimomiyo pod oweyo chandruoge mondo obedie.​—1 Johana 4:8.

10. En ang’o ma Satan nowacho e wi Jehova?

¹⁰ Jachien nowuondo Adam gi Hawa ma giketho chik Jehova e puodho mar Eden. Satan nowacho ni Nyasaye ok en Jaloch maber. Noramo ni nitie gimoro maber ma Nyasaye ne otuono Adam gi Hawa. Satan ne dwaro ni Adam gi Hawa onene kaka jaloch maber moloyo Jehova, kendo ni ne ginyalo dak kata ka Nyasaye onge.​—Chakruok 3:2-5; som Weche Momedore namba 26.

11. En penjo mane monego wang’e dwokone?

¹¹ Adam gi Hawa noketho chik Jehova kendo ne ging’anyone. Ne giparo ni ne gin gi ratiro mar yiero timo gima ber gi gima rach. Ere kaka Jehova ne nyalo nyiso ni Adam gi Hawa ne ok otimo yiero maber, kendo ni en e ma ong’eyo gima ber ma nyalo konyo dhano?

12, 13. (a) Ang’o momiyo Jehova ne ok onego Adam gi Hawa gikanyono? (b) Ang’o momiyo Jehova oseweyo Satan mondo obed jaloch mar pinyni, kendo weyo mondo dhano oloch e wigi giwegi?

 ¹² Jehova ne ok onego Adam gi Hawa gikanyono. To ne oweyogi mondo ginyuol nyithindo. Kae to nomiyo nyithind Adam gi Hawa thuolo mar yiero ng’at ma gidwaro ni obed jalochgi. Jehova ne dwaro ni piny opong’ gi joma kare, to mano e gima ne odhi timo kata Jachien tim ang’o.​—Chakruok 1:28; Isaya 55:10, 11.

¹³ Satan nokwedo Jehova e nyim malaike mang’eny. (Ayub 38:7; Daniel 7:10) Omiyo, Jehova nomiyo Satan thuolo mar nyiso ka be weche ma ne owachogo ne gin adier. Nomiyo dhano bende thuolo mar bedo gi sirkandegi giwegi ka itayogi gi Satan mondo gine ka be ginyalo bedo gi ngima maber ka Nyasaye ok okonyogi.

14. Thuolo ma Nyasaye nochiwo osenyiso ang’o?

¹⁴ Kuom higni mang’eny, dhano osebedo ka locho e wigi giwegi to mano ok osemiyo gibedo gi ngima maber. Mano osenyiso ni Satan en ja miriambo. Dhano ok nyal dak e ngima maber ka Nyasaye ok okonye. Janabi Jeremia ne nikare ka ne owacho kama: “A Jehova, ang’eyo malong’o ni dhano onge gi teko e wi yorene owuon. Dhano onge gi teko kata mar chiko ondamone.”​—Jeremia 10:23.

15, 16. (a) Ang’o momiyo Jehova oseweyo mondo chandruoge obedie kuom kinde malach? (b) Ang’o momiyo Jehova pok ogolo chandruoge ma Satan osekelo e piny?

¹⁵ Ang’o momiyo Jehova oseweyo mondo chandruoge obedie kuom kinde malach? Ang’o momiyo pok ogolo gik maricho e piny? Thuolo malach osekalo  mondo onenre ayanga ni loch mar Satan rach. Dhano osetemo locho ka gitiyo gi yore mopogore opogore to e ma podi yorego pok okonyogi tieko chandruoge. Kata obedo ni gisetimo dongruok e weche mag sayans kod teknoloji, dhier, mahundu, kod lwenje to siko mana ka medore. Ji bende ok tim ne jowetegi gik makare. Dhano ok nyal locho e yo maber ka Nyasaye ok okonyogi.

¹⁶ Jehova pok ogolo chandruoge ma Satan osekelo e piny. Dine bed ni otimo kamano, mano donyiso ni oriwo loch mar Satan lwedo, to en gima Nyasaye ok nyal timo kata matin. Bende, mano donyiso ni dhano nyalo locho e wigi giwegi mana kaka Satan nosewacho. Kata kamano, weche ma ne Satan owachogo gin miriambo. Jehova ok nyal timo gimoro amora ma biro miyo dhano oyie gi miriambono nikech en ok en ja miriambo.​—Jo-Hibrania 6:18.

17, 18. Ang’o ma Jehova biro timo ne gik maricho duto ma Satan osekelo e piny?

¹⁷ Be Jehova nyalo golo chandruoge duto mosebetie nikech ng’anyo mar Satan kod dhano? Ee, onyalo. Kuom Nyasaye gik moko duto nyalore. Jehova ong’eyo kinde mowinjore ma miriambo ma ne Satan owacho biro chopo e gikone. Kae to obiro miyo piny obed Paradiso mana kaka nodwaro. Ji duto “manie liete” ibiro chier. (Johana 5:28, 29) E wi mano, ji ok nobed matuo kata ok gini tho kendo. Yesu biro golo gik maricho duto ma Satan osekelo e piny. Jehova biro tiyo kode mondo “oketh tije mag Jachien.” (1 Johana 3:8) Wamor ni sani Jehova osebedo ka hore kodwa mondo wayud thuolo mar ng’eye kendo yiere obed Jalochwa. (Som 2 Petro 3:9, 10.) Sama wachandore, okonyowa mondo  wachung’ motegno.​—Johana 4:23; som 1 Jo-Korintho 10:13.

¹⁸ Jehova ok chunwa ni wayiere obed Jalochwa. Nochueyo dhano gi nyalo mar yiero gima gidwaro timo. Wane ane kaka michno nyalo konyowa.

19. En mich mane maber ma Jehova omiyowa? Ang’o momiyo onego wati maber gi michno?

¹⁹ Mich ma Nyasaye omiyowa mar timo yiero miyo wabedo mopogore gi le. Le onge gi nyalo mar fwenyo ka gima gitimo ber kata rach. Kata kamano, wan to wanyalo yiero kaka wadwaro tiyo gi ngimawa, bed ni en tiyo ne Jehova kata ooyo. (Ngeche 30:24) Ok wan kaka masinde molos mana mondo otim gik ma idwaro ni gitim. Wan gi thuolo mar yiero ni wadwaro bedo joma chalo nade, yiero osiepe ma wadwaro bedogo, kod kaka wadwaro tiyo gi ngimawa. Jehova dwaro ni wabed mamor.

20, 21. En yiero mane maberie moloyo ma inyalo timo sani?

²⁰ Jehova dwaro ni wahere. (Mathayo 22:37, 38) Ochalo gi wuoro ma bedo mamor ka nyathine nyise koa e chunye ni, “Aheri baba.” Jehova nomiyowa mich mar yiero ka be wadwaro tiyone kata ooyo. Satan, Adam, gi Hawa notamore winjo Jehova. Ere kaka ibiro tiyo gi mich ma in-go mar timo yiero?

²¹ Ti gi michno e tiyo ne Jehova. Nitie ji mang’eny mosekwedo Satan ma giyiero tiyo ne Nyasaye. (Ngeche 27:11) Inyalo timo ang’o sani mondo ibi ibed e piny manyien e kinde ma Nyasaye biro goloe chandruoge duto? Sula ma luwo mae biro dwoko penjono.