Muma wacho ni Satan ‘wuondo piny mangima.’ (Fweny 12:9) Satan gi jochiendene ok dwar ni mondo wayie Wach Nyasaye, Muma. Gitemo mondo giwuondwa ni jo motho ngima kamoro e kar dak mar roho. Wane anena kaka gitimo kamano.

Dinde mathoth puonjo ni ng’ato ka ng’ato nigi chuny ma dhi e kar dak mar roho bang’ tho mar ringruok. Giwacho ni ringruok e matho to chuny to ok tho. Kendo, gi kawo ni chuny ok nyal tho, ni en gima ok nyal tho ngang’.

To Wach Nyasaye ok pounj kamano. Muma nyiso ni chuny owuon en dhano, ok en gimoro man e i ng’ato. Kuom ranyisi, kowuoyo kuom chwech mar Adam, Muma wacho kama: “Kendo Jehova Nyasaye nochweyo dhano gi buru mar lowo, mokudho much ngima e ume; ma dhano nodoko chuny mangima.” (Chakruok 2:7) Koro Adam ne ok omi chuny; en owuon ne en chuny.

Le bende iluongo ni chuny.​—Zaburi 74:19.

 Nikech “chuny” (soul) ma Muma wuoye nyiso dhano owuon, koro ok nyal bwogowa kuom ng’eyo ni chuny nyalo tho kendo bende otho. Muma wacho kama:

• “Nimar isegolo chunya kuom tho.”​—Zaburi 56:13.

• “Nomiyo mirimbe kinde, ok nogeng’o chunygi kuom tho.”​—Zaburi 78:50.

• “Owinjore timo maber chieng’ sabato, koso timo marach? reso chuny dhano koso nege?”​—Mariko 3:4.

Ndiko moko e Muma bende nyiso ni chuny inyalo kethi (Zaburi 116:8), inyalo tong’ chuny gi ligangla ma tho. (Zaburi 22:20), chuny nyalo dere (Ayub 7:15), kendo chuny nyalo tho e pi (Jona 2:5). Omiyo chuny tho.

Kisomo Muma tung’ nyaka tung’, ok inyal yudo kama ondiki ni “chuny ok nyal tho.” Chuny dhano ok en roho. Puonjo ni chuny ok nyal tho ok en puonj Muma. En puonj mar Satan gi jochiendene. Jehova mon gi din mapuonjo miriambo.​—Ngeche 6:16-19; 1 Timotheo 4:1, 2.

Yo machielo ma Satan wuondo go ji en kuom ajuoke. Ajuoga en nga’t ma nyalo yudo wach achiel ka achiel koa e kar dak mar roho. Ji mathoth ahinya, ka achiel gi ajuoke gini, joyie ni weche go a kuom roho mag jo ma notho. To kaluore gi kaka waseneno e Muma, mano ok nyal timore.​—Eklesiastes 9:5, 6, 10.

Weche go kare a kuom jo mage? Jochiende giwegi! Jochiende nyalo neno ng’ato ka ng’ano pod ngima; ging’eyo kaka ng’ano ne wuoyo, kaka nochal, gik ma notimo, kod gik mane ong’eyo. Omiyo en gima yot kuom gi mondo giwuondre ni gin jo ma nosetho.—1 Samuel 28:3-19.

Yo machielo ma Satan tiyo go mondo owuondwa e wach jo motho en sigendini mag miriambo. Sigendini machal kamano miyo ji weyo adiera mar Muma.​—2 Timotheo 4:4.

E Afrika nitie sigendini mang’eny kuom joma ji oseneno bang’ ka negi setho. To kaka bedoga ng’ani ineno ka en ku mabor ahinya gi kama ne odakie. Penjri anena iwuon: ‘Bende en adier ni ka ng’ato ni gi teko mar duogo e piny bang’ thone, ni to onyalo mana duogo ka en ku mabor ahinya gi jo ode kod osiepene?’

Kata, donge nyalo bedo ni ng’ama ne ji oneno cha chal achala gi ng’at mane otho? Kuom ranyisi, jotich ariyo ma jo Kristo mane lando wach Nyasaye e piny moro noneno jaduong’ mane luwo gi kuom seche moko. Kane gi penje gi momiyo, negi yudo ni jaduong’no ne paro ni achiel kuom jotich Nyasaye go ne owadgi mane asetho higni mang’eny mokalo. Kuom adier ja tich Nyasayeno ok ne en owadgi, to jaduong’no ne otamore yie kamano. Parane gima ne jaduong’no bang’e nodhi owacho ne osiepene gi joma odakgo machiegni!

Nyaka bedi ni ing’eyo gik malich ma ji oseneno, osewinjo, kata oseleko. Gik malich go mohingo teko mar dhano bwogo joma giyudo ahinya. Marein, mane odak e West Afrika, ne ja winjo duond damare mane osetho kaluonge gotieno. Nikech bwok gi luoro, Marein ne nyalo mwoch gi nduru, mochiew ji duto te mane ni e ot. Bang’e nobedo janeko.

Koro, kapo ni jo motho pod ngima, bende en adier ni gi nyalo bwogo jogo mane gihero? Ok nyal timore kamano. Weche ma ka mago ma chando ji a mana kuom jochiende.

To nade kuom weche manenore ni konyowa kata hoyowa? Kuom ranyisi Gbassay, moa e Sierra Leone, netuo. Ne oleko ni noneno wuon mare mane osetho. Wuon mare nonyise ni odhiye e yien moro, opon ite, oruw gi pi, mondo omadhi. Ne ok onego owuo gi ng’ato kane pok otimo kamano. Notimo kaka nowachne mi nochango.

Dhako moro yandi owacho ni chwore nobirone gotieno bang’ tho mare. Nowacho ni chworeno ne nenore maber ahinya kendo norwakore gi lewni mabeyo.

 Weche kod fweny makamago nenore ni ber kendo konyowa. Bende gia kuom Nyasaye? Ok kamano, ok gia kuom Nyasaye. Jehova en “Nyasaye wuon adier.” (Zaburi 31:5) Ok onyal wuondo wa. Jochiende kende e ma timo kamano.

To bende nitie jochiende mabeyo? Onge. Kata kinde moko nyalo nenore ni gikonyowa, duto giricho. Ka Jachien nowuoyo gi Hawa, nonenore ng’ama ber. (Chakruok 3:1) To ang’o mane otimore ne Hawa bang’ winjo kod timo gima ne Jachien owacho? Ne otho.

Pile ing’eyo ni ng’at marach ohero mako osiep gi ng’at modwaro mondo owuondi. Ngero moa e Afrika wacho ni “Lak marachar, chuny marateng’.” To Wach Nyasaye wacho kama: “Satan owuon timore ka malaika mar ler.”​—2 Jo Korintho 11:14.

Nyasaye tinde ok wuo gi ji e piny gi lek, fweny, kata dwol ma a e kar dak mar roho. Ochiko kendo opuonjo ji gi Muma, ma nyalo konyo ng’ato mondo ‘oikre chuth ni tich mabeyo duto.’​—2 Timotheo 3:17.

Kuom mano, ka Jehova siemowa kuom miriambo mag Jachien, otimo kamano nikech oherowa. Ong’eyo ni jochiende gin jo wasigu mager.