1, 2. Janabi Isaya noneno fweny mane, to fwenyno puonjowa ang’o kuom Jehova?

ISAYA ne obwok kane oneno fweny moa kuom Nyasaye. Fwenyno ne chalo gima timore adier! Isaya noduogo ondiko bang’e ni ‘noneno Ruoth’ gadier kobet e kom mar loch. Lewni ma Jehova norwako nopong’o hekalu maduong’ man Jerusalem.—Isaiah 6:1, 2.

² Gimachielo ma ne ochako omiyo Isaya ohum ahinya, ne en dwol maduong’ miwuoro ma ne winjore ka wer, kendo dwolno ne yiengo kata mana mise mar hekalu. Joserafi ma gin malaike manie rang’iny ma malo ahinya ema ne wer. Wer mamit ma ne giwero gi dwol maduong’ ne oting’o weche mamiyo Nyasaye luor, ne giwer niya: ‘Maler, maler, maler, Jehova mar ogendni mag lweny: piny duto opong’ gi duong’ne.’ (Isaiah 6:3, 4) Kuom wer ka ginwoyo wacho “maler” nyadidek mano ne nyiso ni Jehova ler e okang’ makende. (Fweny 4:8) Muma mangima wuoyo kuom ler mar Jehova. Nitie ndiko mang’eny manyiso ni Jehova ‘ler’.

3. Ere kaka paro maok owinjore e wi ler mar Jehova osemiyo ji mang’eny osudo mabor gi Nyasaye kar miyo gisud machiegni kode?

³ Omiyo, nenore maler ni achiel kuom gik madongo ma Jehova dwaro ni wang’e kuome en ni oler. Kata kamano, wachno chando ji mang’eny e kindegi. Ji mang’eny paro ni bedo maler en bedo ng’ama kare mokalo tong’ kata bedo ng’ama dwaro ni ji one ni oluwo chik din. Jomoko ma paro ni gin joma ok owinjore e nyim Nyasaye, neno ka ler mar Nyasaye miyogi luoro kar miyo gisud machiegni kode. Giparo ni kata gitim ang’o, ok ginyal sudo machiegni  gi Nyasaye maler kamano. Paro ma kamago osemiyo ji mang’eny osudo mabor gi Nyasaye kar sudo machiegni kode. To mano en gima lit nimar ler mar Nyasaye en gima onego omiwa siso mar sudo machiegni kode. Ang’o momiyo inyalo wach kamano? Kapok wadwoko penjono, we wane ane tiend bedo maler.

4, 5. (a) Bedo ni Nyasaye ler tiende ang’o, to ler mar Nyasaye ok nyis ang’o? (b) Jehova ni tenge e yore ariyo mage madongo?

⁴ Bedo ni Nyasaye en ng’ama ler ok nyis ni en jasunga ma ochayo jomoko. Kar mano, osin gi kido ma kamago. (Ngeche 16:5; Jakobo 4:6) To kare tiend bedo “maler” en ang’o kuom adier? E dho-Hibrania ma ne ondikgo Muma, wach motigo ni “maler” otudore gi “keto gimoro tenge.” E weche lamo, gima ‘ler’ en gima owal ne tich makende kata gima oyiedhi ne Nyasaye. Ler bende en bedo maonge chilo kata matin. To kare sama Muma wacho ni Jehova ler tiende en ang’o? Be dibed ni tiende en ni Nyasaye ni “tenge” gi dhano morem kendo obor kodwa?

⁵ Ooyo ngang’. Kata obedo ni Jehova ne en “Jaler mar Israel,” nowacho ni nodak ‘e dier’ joge kata obedo ni ne gin joricho. (Isaiah 12:6; Hosea 11:9) Omiyo, bedo ni oler ok mi obed mabor gi dhano. To kare en “tenge” e yo mane? En tenge e yore ariyo madongo. Mokwongo, en tenge gi chwech duto nikech en kende e Nyasaye Manyalo Duto. Oonge chilo moro amora kendo oler e okang’ ma malo chuth. (Zaburi 40:5; 83:18) Mar ariyo, Jehova ni tenge gi richo duto, kendo mano en wach ma jiwowa ahinya. Nikech ang’o?

6. Bedo ni Jehova ni tenge gi richo moro amora jiwowa nikech ang’o?

⁶ E piny mwadakieni, ler madier nok. Gimoro amora e piny ma Satan chikoni ochido e yo moro nikech richo kod rem ma nonyuolgo dhano. Waduto nyaka waked gi richo  monyuolwago. Kendo ka ok watang’, richo nyalo loyo ng’ato ang’ata kuomwa. (Jo Rumi 7:15-25; 1 Jo Korintho 10:12) Jehova to opogore, richo ok nyal loye. Nikech obor chuth gi richo, richo ok nyal miene ngang’. Mano miyo wamedo bedo gadier ni Jehova e Wuoro mowinjore kodwa nikech wanyalo gene chuth. Mopogore gi wuone ma joricho ma kinde moko bedo jomibadhi, kata matiyo gi tekogi marach e wi nyithindgi, Jehova to ok nyal timo kamano. Bedone ng’at maler miyo mano ok nyalre kata matin. Kinde moko, Jehova osekwong’ore gi lerne nikech onge gimoro amora minyalo gen maloyo ler mare. (Amos 4:2) Donge mano en wach ma jiwowa?

7. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni ok nyal pog Jehova gi ler?

⁷ Ok nyal pog Jehova gi ler. Tiend mano en ang’o? Kaw ane ranyisi mar “dhano” kod “richo.” Ok inyal pogo dhano gi richo. Richo mieno gimoro amora ma dhano timo. Koro kaw ane ranyisi mar “Jehova” kod “ler.” Gimoro amora ma Jehova timo nyiso lerne. Gik moko duto motimo ler, gionge chilo moro amora, kendo gin kare. Ok wanyal ng’eyo Jehova maber ka ok wang’eyo tiend bedone “maler.”

8, 9. Ang’o manyiso ni Jehova konyo dhano morem obed maler e okang’ moro?

⁸ Nikech Jehova e wuon ler, inyalo wachi ni en e soko mar ler duto. Kar bedo ngudi, omiyo ji thuolo mar bedo gi kidoni. Mano nonenore ayanga e kinde ma ne Jehova otiyoe gi malaika e wuoyo gi Musa e bungu ma ne liel mach. Jehova nomiyo kata mana alwora mar bunguno obedo kama ler!—Wuok 3:5.

⁹ Be Jehova nyalo konyo dhano ma joricho obed maler? Ee, onyalo miyo dhano obed maler e okang’ moro. Nyasaye nomiyo Jo-Israel thuolo mar bedo “oganda maler.” (Wuok 19:6) Nogwedho ogandano gi kit lamo maler.  Omiyo, Chik Musa wuoyo nyadinwoya e wi ler. E wi mano, jadolo maduong’ ne nigi kilemba ma norwako e wiye to nyim kilembano notue dhahabu mopamore kendo ma rieny ma ji duto ne nyalo neno, kendo e wi dhahabuno, ne ondik wechegi: “Ler en mar Jehova.” (Wuok 28:36, New World Translation) Omiyo, lamo margi kod kit ngimagi ne onego obed maler e rang’iny ma malo mondo onere ayanga ni gipogore gi ogendni mamoko. Jehova nonyisogi niya: “Beduru maler: nikech an Jehova Nyasachu Aler.” (Tim Jo-Lawi 19:2) Kane Jo-Israel otimo duto ma ne ginyalo kaka dhano morem mondo giluw puonj mag Nyasaye, ne ikwano ni giler e okang’ moro.

10. Ne nitie pogruok mane e kind Jo-Israel gi ogendni ma ne olworogi kodok korka ler?

¹⁰ Okang’ ma ne ijiwogo ler e oganda Israel ne miyo gibedo mopogore chuth gi ogendni ma ne olworogi. Ogendnigo ne lamo nyiseche mag miriambo ma ne gin nyiseche mager, ma ngudi, kendo ma timbegi onjawore. Nyisechego ne ochido e yore duto. Lamo nyiseche ma kamago ne miyo joma lamogi bedo maok ler. Omiyo, Jehova ne okwero jotichne ni kik giriwre gi joma lamo nyiseche manono kendo kik gidonjie timbegi maok ler.—Tim Jo-Lawi 18:24-28; 1 Ruodhi 11:1, 2.

11. Ere kaka ler mar riwruok mar Jehova me polo nenore ayanga kokalo kuom (a) malaike? (b) joserafi? (c) Yesu?

¹¹ Kata mana e kinde ma oganda Jo-Israel ne tiyo ne Nyasaye kaka owinjore, ne ginyiso mana e okang’ matin ler mar riwruok mar Nyasaye me polo. Malaike tara gi tara matiyo ne Nyasaye iluongo ni “oganda mang’ongo mag joge maler.” (Juda 14) Malaikego nyiso ler mar Nyasaye chuth. Par bende joserafi ma Isaya noneno e fweny. Weche ma ne giwero nyiso ni malaikego nigi migawo maduong’ e lando ler mar Jehova e piny gi polo. Kata kamano, nitie malaika moro maduong’ moloyo malaikegi duto. Malaikano en Wuod Nyasaye ma miderma. Yesu ema nyiso ler  mar Jehova e okang’ ma malo mogik. Mano e gimomiyo iluonge ni “Jaler mar Nyasaye.”—Johana 6:68, 69.

12, 13. (a) Ang’o momiyo en gima owinjore wacho ni nying Nyasaye en nying maler? (b) Ang’o momiyo pod dwarore ni oket nying Nyasaye obed maler?

¹² To nade nying Nyasaye wuon? Mana kaka ne waneno e Sula Mokwongo, nyingno ok en mana nying mar telo. En nying mochung’ ne Jehova Nyasaye, moriwo kido mage duto. E momiyo Muma nyisowa ni nyinge ‘ler.’ (Isaiah 57:15) E bwo Chik Musa, ng’at ma ne oyanyo nying Nyasaye, ne ing’adone buch tho. (Tim Jo-Lawi 24:16) Kendo ne ane gima Yesu noketo motelo sama ne opuonjo ji lemo. Nowacho kama: “Wuonwa manie polo, nyingi mondo obed maler.” (Mathayo 6:9) Keto gimoro obed maler tiende en wale tenge mondo obed mar Nyasaye kata miye luor matut. To ang’o momiyo nying Nyasaye ma en nying maler chuth pod dwarore ni oket maler?

¹³ Nying maler mar Nyasaye oseketh kendo osemien gi miriambo. E puodho mar Eden, Satan nowacho miriambo e wi Jehova konyiso ni Jehova ok en Jaloch makare. (Chakruok 3:1-5) A kindeno ka dhi nyime, Satan ma e jaloch e wi piny maok lerni, osedhi nyime lando miriambo mang’eny e wi Nyasaye. (Johana 8:44; 12:31; Fweny 12:9) Dinde osemiyo Nyasaye onere ka ng’ama tiyo gi tekone marach, ng’at man mabor gi joge, kata ng’at ma sando ji. Giwacho ni Nyasaye osebedo ka konyogi e lwenjegi ma gisechweroe remb ji mang’eny kayiem nono. Kar pako Nyasaye nikech chwechne mabeyo, ji osewacho ni gik moko nosieko asieka kendgi maok ochwegi. Kuom adier, oseketh nying Nyasaye marach ahinya. Omiyo, nyaka ket nying Nyasaye obed maler kendo omi nyingno duong’ mowinjorego. Wagombo ahinya kinde mibiro ket nying Nyasaye obed maler kendo mibiro nyis maonge kiawa ni Nyasaye ema owinjore bedo  jaloch e wi gik moko duto. Wamor timo gimoro amora madwarore e chopo wach maduong’ni.

14. Ang’o momiyo iluongo roho mar Nyasaye ni roho maler, to ang’o momiyo yanyo roho maler en richo maduong’ ahinya?

¹⁴ Roho mar Nyasaye kata tekone motiyogo e timo gik moko en gimachielo ma ong’ego Nyasaye, kendo chiegni kinde duto iluongo rohono ni roho maler. (Chakruok 1:2) Teko malich miwuoroni ema Jehova tiyogo e chopo dwache. Gik moko duto ma Nyasaye timo, otimo e yo maler. Mano e momiyo iluongo teko motiyogo ni roho maler. (Luka 11:13; Jo Rumi 1:4) Yanyo roho maler, moriwo kwedo dwach Jehova goyiem, en richo maok nyal we ne ng’ato.—Mariko 3:29.

15. Ang’o momiyo owinjore waluor Jehova nikech ler mare, to luoro ma kamano tiende en ang’o?

¹⁵ Ok tek neno gimomiyo Muma tudo ler mar Nyasaye kod luor ma dhano miyo Nyasaye. Kuom ranyisi, Zaburi 99:3 wacho kama: “Gipak nyingi maduong’ mowinjore luor: En oler.” Kata kamano, luoro miwuoyoe kae ok en luoro ma ng’ato bedogo nikech gima rach. Kar mano, en miyo ng’ato luor matut kendo mowinjore. En gima kare luoro Nyasaye e yo ma kamano nikech ler mare ni e okang’ ma malo ahinya. Oler chuth. Kata kamano, mano ok onego omi waluor sudo machiegni gi Nyasaye. Mopogore gi mano, neno ler mar Nyasaye e yo makare biro miyo wasud machiegni kode. Nikech ang’o?

16. (a) Ere kaka ler otudore gi ber? Chiw ane ranyisi. (b) Ere kaka fweny moro ma lero chal mar Jehova jiwo lerne?

¹⁶ Achiel kuom gimomiyo ler mar Nyasaye miyo wasudo machiegni kode en nikech Muma tudo ler gi gik mabeyo kendo ma lombo wang’. Bug Isaiah 63:15 nyiso ni polo kama Nyasaye odakie en kama jaber ma nigi “ler gi duong’.” Pile, gik mabeyo lombowa. Kuom ranyisi, ne ane  picha manie ite mar 33. Donge pichano lombi? Ang’o momiyo olombi? Ne ane kaka pigno liw. Polo rambulu kendo piny ler. Nyaka bed bende ni muya man kuno ler. Kaw ane ni alworano olokore. Owit taka e pigno, otong’ yiende, omien kitego gi chilo, kendo alworano ng’we marach. Be diher bet kanyo? Ooyo. Pile, wajotudo gik ma lombo wang’ gi ler. E yo ma kamano bende, wanyalo wacho ni ler mar Jehova ber kata lombo wang’. E momiyo fweny ma temo leronwa kaka Jehova chal morowa! Fwenygo nyiso kaka ber mar Nyasachwa maler chalo—iwacho ni orieny gi ler matamre gi nono, ochalo gi kite ma nengogi tek ma milni kendo orieny kaka mach kata kaka mula maler mang’ang’ni.—Ezekiel 1:25-28; Fweny 4:2, 3.

17, 18. (a) Fweny ma ne Isaya oneno nomiyo okwongo owinjo nade? (b) Ere kaka Jehova notiyo gi jaserafi mondo oho chuny Isaya, to tiend gima jaserafino notimo ne en ang’o?

¹⁷ Kata kamano, be ler mar Nyasaye onego omi wawinj ni wan joma tindo ahinya? Dwoko en ee. Kuom adier, wan gik matindo ahinya kendo ok wanyal pimore kata matin gi Jehova. Be mano onego oketwa mabor kode? Ne ane gima Isaya nowacho bang’ winjo ka joserafi pako ler mar Jehova. ‘Eka nawacho niya, Yaye piny likna! nikech abiro tho; nikech an ng’ato ma dhoge ok ler, adak kuom joma dhogi ok ler: nimar aseneno Ruoth gi wang’a, Jehova mar ogendni mag lweny.’ (Isaiah 6:5) Ee, ler mar Jehova matamre gi nono noparo ne Isaya kaka ne en ng’at ma jaricho kendo morem. Mokwongo, Isaya ne owinjo malit ahinya. Kata kamano, Jehova ne ojiwe.

¹⁸ Jaserafi moro ne ohoyo chuny janabino kanyo gi kanyo. E yo mane? Malaikano ne ofuyo odhi e altar mokawo mach kuno mobiro omulogo dhog Isaya. Nyalo nenore ni kar konyo Isaya, nomedne mana rem. Kata kamano, ket e paro ni mani ne en mana fweny, kendo ne oting’o puonj mang’eny. Isaya, ma ne en Ja-Yahudi, nong’eyo ni ne ichiwo misengni e altar pile ka pile mondo owe ne ji richogi.  Kendo jaserafino noparo ne janabino e yo mang’won ni kata obedo ni ne en dhano morem kendo “ng’ato ma dhoge ok ler,” pod nonyalo bedo ng’at maler e nyim Nyasaye. * Jehova ne oikore kwano dhano morem kendo ma jaricho kaka ng’at maler e okang’ moro.—Isaiah 6:6, 7.

19. Kaka dhano morem, en yo mane ma wanyalo bedogo maler e okang’ moro?

¹⁹ Kindegi bende, Nyasaye oikore timo kamano. Misengni duto ma ne igolo e altar mar Jerusalem ne gin mana tipo mar gimoro maduong’—misango makare chuth ma ne Yesu Kristo ochiwo e higa 33 E.N. (Jo Hibrania 9:11-14) Ka waloko chunywa gadier ma waweyo richo kod yore maricho ma waluwo, kendo waketo yie e misango mar rawar, iweyonwa richowa. (1 Johana 2:2) Wan be wanyalo bedo maler e nyim Nyasaye. Omiyo, jaote Petro wachonwa ni: “Nondiki niya, ‘Unubed maler, nikech aler.’” (1 Petro 1:16) Ne ni Jehova ne ok owacho ni nyaka wabed maler  kaka oler. Ong’eyo ni mano en gima ok nyalrenwa. (Zaburi 103:13, 14) Kar mano, Jehova nyisowa ni wabed maler nikech oler. Kata obedo ni wan dhano morem, watemo kar nyalowa mondo waluwe ‘kaka nyithindo mohero.’ (Jo Efeso 5:1) Omiyo, bedo maler dwaro ni ng’ato otim kinda kinde duto. Kaka wadhi nyime timo dongruok e winjruokwa gi Nyasaye, e kaka wamedo ‘bedo maler chuth’ pile ka pile.—2 Jo Korintho 7:1.

20. (a) Ang’o momiyo dwarore ni wang’e ni wanyalo bedo maler e wang’ Nyasachwa maler? (b) Isaya nowinjo nade bang’ fwenyo ni nosewene richone?

²⁰ Jehova ohero gik makare kendo maler. Osin gi richo. (Habakkuk 1:13) Kata kamano, ok osin gi dhano. Jehova weyonwa richowa mana ka waneno richo kaka oneno—tiende ni wasin gi gik maricho kendo waher gik mabeyo—kendo watim kar nyalowa mondo waluw ranyisi makare chuth ma Yesu Kristo noketo. (Amos 5:15; 1 Petro 2:21) Ng’eyo ni wanyalo bedo maler e wang’ Nyasachwa maler, en gima nyalo konyowa ahinya. Ket e paro ni neno ler mar Jehova nokwongo oparo ne Isaya kaka ne en ng’at maok ler. Noywagore niya: “Yaye piny likna!” To ka nong’eyo ni nosewene richone, nobedo gi paro mopogore. Kane Jehova dwaro ng’at ma ne nyalo chiwore ne migawo moro, Isaya noyie dichiel kata obedo ni ne ok ong’eyo gima migawono ne en. Nowacho ni: “An ka; ora.”—Isaiah 6:5-8.

21. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni wanyalo bedo joma ler?

²¹ Ochwewa e kit Nyasaye maler, ma tiende ni wan gi kido kaka mage kendo wanyalo bedo gi winjruok kode. (Chakruok 1:26) Waduto wanyalo bedo maler. Kaka wadhi nyime temo bedo maler, Jehova oikore mar konyowa. Timo kamano biro miyo wasik ka wasudo machiegni gi Nyasachwa maler. E wi mano, kaka wabiro medo puonjore e wi kido mag Jehova, e kaka wabiro medo neno gik mang’eny monego omi wasud machiegni kode!