1, 2. (a) En wach mane ma jomoko nyalo paro ni ok nyalre, to Muma nyisowa ang’o kuom wachno? (b) Ibrahim noyudo thuolo mane makende, to nikech ang’o?

INYALO winjo nade ka Jachwech mar piny gi polo owachoni niya, “In osiepna”? Ji mang’eny nyalo paro ni mano ok nyalre. Ginyalo penjore niya: Ere kaka dhano adhana nyalo bedo osiep Jehova Nyasaye? Gima ber en ni Muma nyisowa ni wanyalo sudo machiegni gi Nyasaye.

² Ibrahim en achiel kuom joma ne gin osiepe Nyasaye. Jehova owuon noluongo Ibrahim ni ‘osiepne.’ (Isaiah 41:8) Ee, Jehova ne oneno Ibrahim kaka osiepne. Ibrahim nobedo gi winjruok machiegni kamano gi Nyasaye nikech “noyie” kuom Nyasaye. (Jakobo 2:23) Kindegi bende, Jehova ‘mor’ bedo machiegni gi joma tiyone nikech gihere. (Rapar mar Chik 10:15) Muma jiwowa kama: “Suduru ir Nyasaye, to nosud iru.” (Jakobo 4:8) Ndikono gwelowa mondo wasud machiegni gi Nyasaye kendo singonwa ni Nyasaye biro sudo machiegni kodwa.

3. Jehova gwelowa mondo watim ang’o, to osingo ni obiro timo ang’o ka watimo kaka onyisowa?

³ Jehova gwelowa mondo wasud machiegni kode. Oikore rwakowa kaka osiepene. Osingo ni ka wakawo okenge mowinjore mag sudo machiegni kode, en be obiro sudo machiegni kodwa. Timo mano nyalo miyo wayud gweth maduong’ ahinya, ma en bedo osiepe Jehova. (Ngeche 3:32) Bedo osiep ng’ato oriwo bedo gi winjruok machiegni kode e okang’ manyalo miyo inyise wecheni maling’ling’.—Amos 3:7.

4. In gi winjruok machalo nade gi osiepni migeno, to Jehova nyiso nade ni onyalo bedo gi winjruok ma kamano gi jogo ma sudo machiegni kode?

 ⁴ Nyalo bedo ni in gi osiepni moro migeno minyalo nyiso wecheni maling’ling’. Ka en kamano, nyaka bed ni osiepnino dewi. Igene nikech osebedo komakore kodi e chal duto. Ka gimoro maber otimoreni, iwinjo ka morni medore sama inyise wachno. To kapo ni chandruok moro oyudi miwuoyo kode e wi wachno, iwinjo ka gima owaroni chandruogno. Nenore ka gima kinde duto ong’eyo gima chandi kata obedo ni jomoko to ok ong’eyo. Jehova nyalo bedoni osiep ma kamano. Kisudo machiegni kode ibiro yudo ni en osiep makende moheri kuom adier, ma dewi, kendo mong’eyo chal mari maber. (Zaburi 103:14; 1 Petro 5:7) Inyalo nyise gimoro amora manie chunyi nikech ing’eyo ni omakore chuth gi jogo momakore kode. (Zaburi 18:25) Kata kamano, wanyalo bedo osiepe Nyasaye mana nikech Nyasaye oyawonwa yo mar timo kamano.

5. Ang’o ma Jehova notimo mondo oyawnwa yo mar sudo machiegni kode?

⁵ Dine bed ni Nyasaye ok oyawonwa yo mar bedo osiepene, onge kaka dhano ma joricho ne nyalo sudo machiegni kode. (Zaburi 5:4) Jaote Paulo nondiko kama: “To Nyasaye onyisowa hera moherowago kama, ni Kristo nothonwa, ka ne pod wan joricho.” (Jo Rumi 5:8) Ee, Jehova notimo chenro mondo Yesu ‘ochiw ngimane odok rawar ne ji mang’eny.’ (Mathayo 20:28) Yie ma wan-go kuom rawarno miyo wanyalo sudo machiegni gi Nyasaye. Nikech Nyasaye “ema noherowa mokwongo,” noketonwa mise mar bedo osiepene.—1 Johana 4:19.

6, 7. (a) Ang’o momiyo wanyalo wacho ni wanyalo ng’eyo Jehova? (b) Jehova osefwenyorenwa e yore mage?

⁶ Nitie okang’ machielo ma Jehova osekawo: Osenyisowa  ni en ng’ama chalo nade. Mondo ng’ato obed osiep ng’ato, nyaka ong’eye maber kendo oher kido ma jalo nigo kod kaka otimo gik moko. Omiyo, debed ni Jehova ok ofwenyorenwa, onge kaka ne wanyalo sudo machiegni kode. Kar pando kite, Nyasaye fwenyorenwa mondo wang’eye. (Isaiah 45:19) E wi mano, Nyasaye fwenyore ne ji duto moriwo nyaka jogo ma piny ochayo.—Mathayo 11:25.

⁷ Ere kaka Jehova osefwenyorenwa? Yo achiel mosefwenyorenwago en kokalo kuom chwechne manyiso moko kuom kido ma en go—tekone ma tamre gi nono, riekone matut, kod herane mogundho. (Jo Rumi 1:20) Kata kamano, Jehova ok nyiswa kite mana kuom chwech kende. Omiyowa Muma bende mondo wang’eyego.

8. Bedo ni Jehova omiyowa Muma, ere kaka mano nyiso ni oherowa?

⁸ Muma owuon nyiso ni Jehova oherowa. Jehova fwenyorenwa e Muma e yore manyalo miyo wang’eye—to mano nyiso ni ok oherowa ahera, to odwaro ni wang’eye kendo wahere. Gik mwasomo e buk majaberni miyo waneno “ber malich mar Jehova” kendo miyo wagombo sudo machiegni kode. (Zaburi 90:17) We wane ane moko kuom yore mabeyo ma Jehova fwenyorenwago e i Muma.

9. Moko kuom kido mag Nyasaye minyisowa e Muma gin mage?

⁹ Muma nyisowa kido mang’eny mopogore opogore mag Nyasaye. Ne ane ranyisi moko. “Jehova ohero rieko ma pogo wach kare.” (Zaburi 37:28) Jehova nigi “teko” maduong’ ahinya. (Ayub 37:23) Jehova ‘ng’won.’ (Jeremia 3:12) “En gi rieko me chuny.” (Ayub 9:4) En “Nyasaye man gi kech kod ng’wono, ma ok tim mirima piyo, mogundho gi hera gadieri.” (Wuok 34:6) Jehova ‘ber, kendo oikore weyo richo.’ (Zaburi 86:5) E wi mago duto, mana kaka ne osenyis e sula mokalo, nitie kido moro achiel maduong’ moloyo duto. Kidono en hera nimar “Nyasaye en  hera.” (1 Johana 4:8) Donge paro matut kuom kido mabeyogi miyi siso mar sudo machiegni gi Nyasaye makendeni?

10, 11. (a) En ang’o ma Jehova oselero e Muma ma konyowa neno maler kido ma en go? (b) En ranyisi mane mayudore e Muma ma konyowa neno kaka Nyasaye tiyo gi tekone?

¹⁰ E wi nyisowa kido mage, Jehova osendikonwa e Muma kaka osenyiso dhano kidogo. Ranyisigo nyisowa maler kido mopogore opogore ma Nyasaye nigo. Mano konyowa sudo machiegni kode. Ne ane ranyisi achiel.

¹¹ Muma wacho ni Nyasaye nigi “teko maduong’ malich.” (Isaiah 40:26, The Bible in Luo, 1976) Kata kamano, neno kaka ne oreso Jo-Israel e Nam Makwar kendo ritogi kuom higni 40, konyowa neno tekono e yo maler. Tem neno e pachi ka nam maduong’no barore nyadiriyo. Ji madirom 3,000,000 ng’ado nambno kendo giwuotho e chuny nam ma koro en piny motuo, pi to ogingore bathe koni gi koni! (Wuok 14:21; 15:8) Ne ane kaka ne oritogi ka gin e thim. Nomiyogi pi kowuok e lwanda. Nomiyogi chiemo miluongo ni manna e yor hono. (Wuok 16:31; Kwan 20:11) Wechegi nyiso ni Jehova ok en mana wuon teko, to otiyo gi tekone mondo okony joge. Donge wamor ng’eyo ni sama walemo, lemowa dhi ne Nyasaye ma nigi teko ma “en kar bwokwa gi tekrewa,” kendo ‘jakony man kodwa chuth e chandruok’?—Zaburi 46:1.

12. Ere kaka Jehova konyowa “neno” kaka ochalo e yo mwanyalo winjo?

¹² Jehova, ma en roho, osetimo gik mang’eny mondo  okonywa ng’eye maber. Bedo ni wan dhano ok wanyal neno gik roho. Kapo ni Nyasaye dine oleronwa kite kotiyo gi weche ma chwech mag roho ema nyalo winjo, mano nyalo chalo gi lero ne ng’at ma nonyuol muofu ni in ng’at ma dichol kata ma silwal. Jehova ne ok otimo gima chalo kamano. Kar mano, Jehova konyowa “neno” kaka ochalo kuom tiyo gi weche mwanyalo winjo tiendgi. Seche moko olero kaka ochalo kotiyo gi gik mwang’eyo kata ranyisi ma wanyalo neno. Samoro Nyasaye wuoyo kuome owuon ka gima en gi gik moko ma dhano nigo. *

13. Bug Isaiah 40:11 leronwa nade hera ma Jehova oherowago to mano miyo iwinjo nade?

¹³ Ne ane gima inyisowa e wi Jehova e bug Isaiah 40:11: “Nokwa kwedhe kaka jakwath, noting’ nyirombe e bade, kendo noketgi e kore.” E ndikoni, iporo Jehova gi jakwath mating’o nyarombo “e bade.” Mani nyiso kaka Nyasaye nigi nyalo mar rito kendo tego joge moriwo joma yomyom. Sama omakowa gi bade man gi teko, ok waluor nimar ka wamakore kode chuth, ok obi weyowa ngang’. (Jo Rumi 8:38, 39) Jakwath Maduong’no ting’o nyirombe “e kore” e yor ranyisi, mana kaka jakwath e kinde machon ne ting’o nyarombo ma eka oa nyuol e ofuko moro ma ne ni e arwakane ma malo. Omiyo, wan gadier ni Jehova oherowa kendo odewowa ahinya. Kendo mano miyo wagombo bedo machiegni kode.

14. Ang’o momiyo inyalo wachi ni Yesu ema Jehova osefwenyorenwago e yo maberie moloyo?

¹⁴ E i Muma, Jehova tiyo gi Wuode mohero ma en Yesu  e fwenyorenwa e yo maber chuth. Onge ng’at ma ne onyiso e ngimane ni en gi paro kaka mar Nyasaye moloyo Yesu, to bende onge ng’at ma ne nyalo loyo Yesu e lero kaka Nyasaye chalo. Mano en nikech Wuod Nyasaye makayono nodak gi Wuon mare kane pok ochwe gimoro amora, obed manie polo kata manie piny. (Jo Kolosai 1:15) Yesu nong’eyo Jehova matut miwuoro. Mano e momiyo nonyalo wacho niya: “Onge ng’a mong’eyo Wuowi ni en ng’a, to mana Wuoro; kata Wuoro ni en ng’a, to mana Wuowi, kod ng’ato ma Wuowi dwaro elone.” (Luka 10:22) Kane Yesu nie piny, noelo kata nonyiso kido mag Wuon mare e yore ariyo madongo.

15, 16. Gin yore ariyo mage ma ne Yesu oelonwago Wuon mare?

¹⁵ Mokwongo, puonj mag Yesu konyowa ng’eyo Wuon mare. Yesu ne olero kido mag Jehova kotiyo gi weche ma mulo chunywa. Kuom ranyisi, mondo onyis kaka Jehova en Nyasaye mang’won ma rwako joricho moloko chunygi, Yesu ne opimo Jehova gi wuoro moro ma ne oweyo ne wuode richone. E siganano, wuowino  ne oringo, to kane oduogo, wuon mare ne mor mi oringo oromone, okwake, kendo onyodhe. (Luka 15:11-24) Yesu bende ne onyiso ni Jehova en Nyasaye mohero joma chunygi ni kare kendo ‘oywayogi’ ire. (Johana 6:44) Kata mana sama oyundi matin otho, Nyasaye ong’eyo wachno. Omiyo, Yesu nowacho niya: “Kik uluor; un uloyo winy mang’eny.” (Mathayo 10:29, 31) Donge dwaher sudo machiegni gi Nyasaye ma dewowa kamano?

¹⁶ Mar ariyo, ranyisi ma ne Yesu oketo konyowa ng’eyo kido mag Jehova. Yesu ne oluwo ranyisi mar Wuon mare e yo maber chuth ma ne nyalo miyo owach niya: “Ng’a mosenena, oseneno Wuoro.” (Johana 14:9) Omiyo, sama wasomo weche moko e wi Yesu e buge mag Injili—kaka ne owinjo kod kaka ne otimo ne ji, chalo mana ka gima waneno Nyasaye owuon. Kuom adier, onge yo maberie moloyo ma Jehova ne nyalo fwenyonwago kido mage moloyo tiyo gi Yesu. Ang’o momiyo wanyalo wacho kamano?

17. Chiw ane ranyisi makonyowa neno gima Jehova osetimo mondo omi wang’e kido mage.

¹⁷ Wawach ni idwaro lero ne osiepni tiend bedo mang’won, donge siemo ne osiepnino ng’ama timo tim ng’wono nyalo konye ng’eyo tiend ng’wono e yo maber moloyo mana nyise gi dhok tiend bedo mang’won? Jehova osetimo gima chalo kamano mondo okonywa ng’eyo ni en ng’at machalo nade. E wi leronwa kido mage, omiyowa ranyisi mar Wuode mondo okonywa neno kaka onyiso kidogo. Kido mag Jehova nenore e gik ma Yesu ne otimo. Kokalo kuom weche ma buge Injili nyisowa e wi Yesu, chalo ka gima Jehova wachonwa niya: “Mano e kaka achalo.” Muma nyisowa ni Yesu ne nigi kido mage kane en e piny?

18. Ere kaka Yesu notiyo gi tekone, ere kaka noluwo tim makare, kendo ere kaka nonyiso rieko?

¹⁸ Ngima Yesu ne onyiso e yo maber ahinya kido ang’wen  madongo mag Nyasaye. Yesu ne nigi teko e wi tuoche, kech, kata mana tho. Kata kamano, mopogore gi dhano matiyo gi tekogi e yo marach mana mondo gikonyrego giwegi, Yesu to ne ok otiyo gi tekone mar timo honni mondo okonyrego owuon kata mondo ohinygo jomoko. (Mathayo 4:2-4) Ne ohero tim makare. Ne owinjo marach ka noneno ka jolok ohala kwalo ji. (Mathayo 21:12, 13) Ne ok obuon joma odhier kata joma ne piny odiyo, to ne okonyogi ‘bedo gi kuwe e chunygi.’ (Mathayo 11:4, 5, 28-30) Yesu ma ne en “ng’a maduong’ moloyo Solomon,” ne opuonjo gi rieko matamre gi nono. (Mathayo 12:42) Kata kamano, Yesu ne ok osungo riekono konyisorego. Puonjne ne chopo e chuny ji duto nikech ne gin puonj ma winjo tiendgi yot kendo minyalo tigo e ngima mapile.

19, 20. (a) Ang’o momiyo Yesu ne en ranyisi makende e nyiso hera? (b) Ang’o monego waket e paro sama wasomo kendo waparo matut e wi ranyisi ma ne Yesu oketo?

¹⁹ Yesu ne oketo ranyisi maber ahinya e nyiso hera. E kinde duto ma ne otiyo ne Nyasaye e piny, Yesu nonyiso hera e yore mang’eny moriwo dewo ji kod kechogi. Ne owinjo malit ka noneno ka ji chandore kendo mano ne omiyo okawo okang’ nyading’eny mar konyo ji. (Mathayo 14:14) Kata obedo ni ne ochango joma tuwo kendo ne omiyo joma odenyo chiemo, Yesu ne okecho ji e yo moro maduong’ moloyo. Ne okonyo ji ng’eyo adiera e wi Pinyruodh Nyasaye ma ne dhi kelo gweth mosiko ne oganda dhano. Ne okonyogi hero kendo rwako adiera mag Pinyruodhno. (Mariko 6:34; Luka 4:43) To moloyo duto, Yesu ne onyiso hera mar chiwruok kuom chiwo ngimane ne dhano duto.—Johana 15:13.

²⁰ Nikech Yesu nohero ji kendo ne odewogi, ji duto ne mor dhi ire bed ni ne gin johigni adi kata ne giwuok e oganda mane. (Mariko 10:13-16) Kata kamano, sama wasomo kendo paro matut e wi ranyisi ma ne Yesu oketo,  onego wang’e ni ngima Yesu nyisowa maler kit Wuon mare.—Jo Hibrania 1:3.

21, 22. Manyo Jehova oriwo timo ang’o, to olos bugni e yo mane manyalo konyowa timo mano?

²¹ Kuom nyisowa maler kido mage e i Muma, Jehova nyiso ni odwaro ni wasud machiegni kode. To komachielo, Nyasaye ok chunwa bedo gi winjruok maber kode. Kata kamano, nikech Muma jiwowa mondo ‘wadwar Jehova ka pod kinde nitie minyalo yudego,’ mano nyiso ni ting’ mar manyo Jehova en marwa. (Isaiah 55:6) Manyo Jehova oriwo puonjruok Muma mondo wang’e kidoge kod yorene. Buk ma koro isomoni ogo mondo okonyi timo mano.

²² Ibiro neno ni opog bugni e kidienje ang’wen, chakre Kare Mokwongo nyaka mar Ang’wen. Kidieny ka kidieny wuoyo e wi kido achiel maduong’ kuom kido ang’wen madongo ma Jehova nigo ma gin teko, tim makare, rieko, kod hera. Moro ka moro kuom kidienjego chako gi sula ma lero e yo machuok kido mibiro wuo kuome e kidienyno. Kae to, sula mogwaro ma luwo mano lero kaka Jehova nyiso kidono e yore mopogore opogore. Bang’ sulago,  nitie sula ma lero kaka Yesu nonyiso kidono, to sula mogik e kidieny ka kidieny nyiso kaka wan be wanyalo nyiso kidono e ngimawa.

23, 24. (a) Ler ane gimomiyo oket sanduk ma wiye wacho ni “Weche Mwanyalo Paro Kuomgi Matut.” (b) Ere kaka paro matut konyowa sudo machiegni gi Nyasaye?

²³ Kochakore gi sulani, nitie sanduk ma wiye wacho ni “Weche Mwanyalo Paro Kuomgi Matut.” Kuom ranyisi, ne ane sanduk manie ite mar 24. Ndiko kod penjo moketi ok gin mag nwoyo weche madongo mayudore e sulano. Kar mano, oketgi mondo gikonyi paro matut kuom weche mamoko motudore gi wich miwuoyoe. Ere kaka inyalo tiyo gi sandugno e yo maber? Som adimba moro ka moro kuom ndiko moketi. Kae to, non penjo manie bath ndikogo. Par matut e wi dwoko mag penjogo. Inyalo timo nonro momedore e wi wechego. Penjri ane weche momedore kaka: ‘Wechegi puonja ang’o e wi Jehova? Wechegi konya nade e ngimana? Ere kaka anyalo tiyo gi wechegi e konyo jomoko?’

²⁴ Paro matut e yo ma kamano biro konyowa dhi nyime sudo machiegni gi Jehova. Ang’o momiyo wawacho kamano? Muma nyisowa ni gik mwaparo kuomgi matut chiko kaka chunywa biro bedo. (Zaburi 19:14) Ka waparo matut e wi gik mwapuonjore e wi Nyasaye, wechego donjo e chunywa kendo gichiko kaka waparo, gichiko kaka wawinjo e chunywa, kendo gikone gimiyo wakawo okang’ madwarore. Hera mwaherogo Nyasaye medore, kendo herano miyo wagombo timo gik ma moro Nyasaye nimar wakawe kaka Osiepwa mwageno chuth. (1 Johana 5:3) Mondo wabed gi winjruok ma kamano gi Jehova, nyaka wakwong wang’e kido mage kod yorene. Kata kamano, we wakwong wawuo e wi ler mar Nyasaye ma en kido mamiyo wagombo sudo machiegni kode.