1-3. (a) En masira mane ma ne chiegni yudo jopuonjre Yesu e Nam Galili, to Yesu notimo ang’o? (b) Ang’o momiyo Jaote Paulo ne owacho ni “Kristo en yo ma Nyasaye nyisogo tekone”?

 LUORO maduong’ ne omako jopuonjre Yesu. Ne gikwang’o yie e Nam Galili to apaka mager notugore. Ok ni ne pok gineno apaka e nambno nimar moko kuomgi ne oselupo kanyo kuom higni mang’eny. a (Mathayo 4:18, 19) Kata kamano, mae ne en “yamo maduong’ mager” ma nomiyo nambno chacho ka diemo wang’. Ne gitimo duto ma ne ginyalo mondo yieno kik nim. Kata kamano, apakano “ne goyo yie” ma ochako pong’ gi pi. E tungnigo duto, Yesu to ne nindo. Ne ool ahinya nimar noyudo osepuonjo oganda mang’ongo odiechieng’ mangima. Ka koro piny otamo wang’ jopuonjrene kendo gineno ni gidhi nimo, ne gichiewo Yesu ka gisaye niya: “Ruoth, reswa, wachiegni tho.”​—Mariko 4:35-38; Mathayo 8:23-25.

² Yesu to ne ok oluor. Kong’eyo teko ma ne en go, nochiko yamo gi nam niya: “Kue mos! Ling’ thi!” Kanyo gi kanyo, yamo gi nam noling’ ma apaka norumo kendo “nam nokue thi.” Jopuonjrego nobwok ahinya. Ne gipenjore niya: “Jali en ng’a gadier?” Kuom adier, en ng’a ma nyalo kwero yamo kod nam mondo oling’ mana kaka onyalo kwero nyathi machendo?​—Mariko 4:39-41; Mathayo 8:26, 27.

³ Ng’e ni Yesu ne ok en dhano adhana. Jehova ne tiyo gi  Yesu e nyiso tekone e yore madongo. Jaote Paulo ma ne otelne gi roho ne owacho kare ni “Kristo en yo ma Nyasaye nyisogo tekone.” (1 Jo-Korintho 1:24) Teko mar Nyasaye nenore nade kuom Yesu? To yo ma Yesu tiyogo gi tekono nyalo mulo nade ngimawa?

4, 5. (a) Jehova nomiyo Wuode ma miderma teko mar timo ang’o? (b) Ang’o ma Nyasaye nomiyo Wuode mondo okonye chopo migawo ma ne omiye mar chueyo gik moko?

⁴ Jehova notiyo gi “tekone mochwere” ka ne ochueyo Wuode ma miderma ma bang’e ne ong’ere kaka Yesu Kristo. Par ane teko ma Yesu ne nigo ka pok obiro e piny. (Jo-Rumi 1:20; Jo-Kolosai 1:15) Bang’ ka Jehova nosechueyo Wuode, ne omiye teko mang’eny matamre gi nono kuom miye migawo mar chueyo gik moko. Muma wacho niya kuom Wuowini: “Gik moko duto nobedoe kokalo kuome, kendo ka ok en, onge kata mana gimoro achiel ma dobetie.”​—Johana 1:3.

⁵ Mano ne en migawo maduong’ ahinya ma pach dhano ok nyal ng’eyo. Par ane teko ma ne dwarore mondo Yesu ochue malaike tara gi tara man gi teko, ochue lwasi moting’o sulwe maromo bilionde modhuro, kendo ochue piny moting’o kit ngima mogundho mopogore opogore! Wuowi ma midermano ne tiyo gi roho maler mar Nyasaye ma e teko maduong’ie moloyo mondo ochop tijego duto. Wuowini ne mor ahinya bedo Jatich Molony ma Jehova ne tiyogo e chueyo gik moko duto.​—Ngeche 8:22-31.

6. Ne omi Yesu teko mane bang’ ka ne osetho mochiere?

⁶ Be ne nyalore mondo omed Wuowi ma midermano teko mokalo kanyo? Bang’ ka Yesu nosetho mochiere, nowacho niya: “Osemiya teko duto e polo gi piny.” (Mathayo 28:18) Ee, Nyasaye nomiyo Yesu teko e wi gik moko duto e piny gi polo. Kaka “Ruodh ruodhi kendo Jaloch manie wi joloch,”  omi Yesu teko mar ‘golo loje, gi telo, kod teko duto’ ma kwedo Wuon mare, bed ni gin gik ma nenore kata ma ok nere. (Fweny 19:16; 1 Jo-Korintho 15:24-26) Jehova kende e ma ok ni e bwo Yesu. To mopogore kode, “onge gimoro amora ma Nyasaye noweyo ma ok oketo e bwo” Yesu.​—Jo-Hibrania 2:8; 1 Jo-Korintho 15:27.

7. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Yesu ok bi tiyo marach gi teko ma Jehova omiye?

⁷ Be onego wabed gi kibaji ni Yesu nyalo tiyo marach gi tekone? Ooyo, ok onego waluor kata matin! Yesu ohero Wuon mare gadier kendo ok onyal timo gimoro amora ma chwanyo Wuon mare. (Johana 8:29; 14:31) Yesu ong’eyo maber ni Jehova ok ti marach gi tekone e yo moro amora. Oseneno owuon kaka Jehova manyo thuolo “mondo onyis tekone ne jogo ma lame gi chunygi duto.” (2 Weche mag Ndalo 16:9) Kuom adier, mana kaka Jehova ohero dhano, Yesu be ohero dhano. Omiyo, wanyalo bedo gadier ni kinde duto Yesu biro tiyo gi tekone e yo maber. (Johana 13:1) Yesu osenyiso ma onge kiawa ni ok oti marach ngang’ gi teko ma Nyasaye omiye. We wane ane teko ma Yesu ne nigo ka en e pinyka kod kaka notiyo gi tekono.

8. Ka ne osewal Yesu, ne omiye teko mar timo ang’o, to ere kaka notiyo gi tekone?

⁸ Nenore ni Yesu ne ok otimo hono moro amora ka ne en Nazareth ka pod otin. Kata kamano, weche ne olokore ka ne obatise e higa mar 29, ka ne ojahigni 30 kama. (Luka 3:21-23) Muma nyisowa niya: “Nyasaye ne owale gi roho maler kendo nomiye teko, mi nowuotho e pinyno kotimo gik mabeyo kendo kochango ji duto ma Jachien ne sando.” (Tich Joote 10:38) Nikech Yesu ‘notimo gik mabeyo,’ donge mano nyiso ni ne otiyo gi tekone e yo mowinjore? Ka ne osewale, ne obedo “janabi ma ne timo honni kendo ma wechene ne nigi teko.”​—Luka 24:19.

9-11. (a) Kinde mang’eny Yesu ne puonjo ji kanye, to mano ne nigi pek mage? (b) Ang’o momiyo ji ne wuoro ahinya yo ma Yesu ne puonjogo?

 ⁹ Ere kaka Yesu nonyiso ni wechene ne nigi teko? Kinde mang’eny ne opuonjo e lela, e dho nam, e tie got, e nderni, kod e chirni. (Mariko 6:53-56; Luka 5:1-3; 13:26) Ka dine wechene ok nyal ywayo pach jowinjo, ne yot mondo giwuog kendo giweye. Nikech ne onge buge, jowinjo ne nyaka kan weche ma ne ipuonjogi e pachgi kod e chunygi. Omiyo, puonj mag Yesu ne nyaka bed mamit ma ok we pach ng’ato ogalre, ne nyaka gibed puonj ma yot winjo tiendgi, kendo ma yot mondo ng’ato opar. Puonjo e yo ma kamano ne ok tek ne Yesu. Kaw ane ranyisi mar Twak ma Yesu Nogolo e Got.

¹⁰ Chieng’ moro e higa mar 31, ji nochokore e tie got ma ne chiegni gi Nam Galili. Moko kuom jogo nobiro koa Judea kilomita 100, to moko nowuok Jerusalem ma ne en kilomita 110 koa Nam Galili. Moko to nowuok e dho wath mar Tiro gi Sidon ma ne ni yo masawa. Ji mang’eny ma ne tuo nosudo ir Yesu mondo gimule kendo nochangogi giduto. Ka ne Yesu osechango ji duto ma ne tuo ma onge kata achiel ma ne odong’, nochako puonjogi. (Luka 6:17-19) To ka notieko wuoyo, ji ne ohum nono kuom gik ma ne giwinjo. Nikech ang’o?

¹¹ Higni mang’eny bang’e, achiel kuom joma ne owinjo twagno ne ondiko niya: “Oganda nowuoro ahinya yo ma nopuonjogo nikech nopuonjogi kaka ng’at ma nigi teko.” (Mathayo 7:28, 29) Teko ma Yesu ne nigo ne nenore maler e wechene. Nowuoyo e lo Nyasaye kendo nosiro puonjne gi Wach Nyasaye. (Johana 7:16) Puonj mag Yesu ne gin ma achiel kachiel kendo ma winjore maler. Ne gin puonj ma ywayo ji kendo ne olero ne ji tiend weche e yo mamiyo adiera nenore mana kende. Nolero puonjge e yo maber kendo ne  gichopo e chuny ji. Ne opuonjogi kaka ginyalo bedo gi mor, kaka ginyalo lemo, kaka ginyalo dwaro Pinyruodh Nyasaye, kod gima ne ginyalo timo mondo gibed gi kinde maber ma biro. (Mathayo 5:3–7:27) Wechene ne omulo chuny jogo ma ne nigi riyo mar yudo adiera kendo ma ne dwaro luwo tim makare. Joma kamago ne oikore ‘kwerore’ giwegi kendo weyo gik moko duto mondo giluwe. (Mathayo 16:24; Luka 5:10, 11) Mano kaka weche Yesu ne nigi teko!

12, 13. Gin honni mage ma ne Yesu otimo, to ne nitie pogruok mage e honni ma ne otimo?

¹² Yesu bende ‘ne otimo honni.’ (Luka 24:19) Ndiko mag Injili nyiso honni mokalo 30 ma ne Yesu otimo kotiyo gi ‘teko mar Jehova.’ b (Luka 5:17) Honni ma ne Yesu otimo ne omulo ngima ji gana gi gana. Kuom ranyisi, nitie honni ariyo ma notimo ma achiel kuomgi ne omiyoe chwo 5,000 chiemo to gi machielo ma ne omiyoe chwo 4,000 chiemo. Ka di ne okwan mon gi nyithindo, kwanno dine obedo ji alufe mang’eny.​—Mathayo 14:13-21; 15:32-38.

¹³ Yesu notimo honni mang’eny mopogore opogore. Ne en gi teko e wi jochiende kendo nogologi mayot. (Luka 9:37-43) Ne en gi teko bende e wi gik manie piny. Kuom ranyisi, ne oloko pi obedo divai. (Johana 2:1-11) Par ane kaka jopuonjrene nohum ka “ne gineno Yesu ka wuotho e wi pi.” (Johana 6:18, 19) Yesu be ne nigi teko e wi tuoche kendo nochango tuoche ma korgi tek kod ng’ol mopogore opogore. (Mariko 3:1-5; Johana 4:46-54) To ka ne ochango joma tuwo, ne otimo kamano e yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, nitie jomoko ma ne ochango gi ku ma bor kata obedo ni jomoko to nomulo gi lwete sama nochangogi. (Mathayo  8:2, 3, 5-13) Moko nochango dichiel, to moko nochango mosmos.​—Mariko 8:22-25; Luka 8:43, 44.

14. Gin chal mage mopogore opogore ma Yesu nonyisogo ni en gi teko mar chiero ji?

¹⁴ Mopogore gi ng’ato ang’ata, Yesu ne nigi teko mar chiero ji. Muma nyiso ji adek ma ne ochiero. Ne ochiero nyako ma jahigni 12 mochiwe ne jonyuolne, ne ochiero wuod chi liel moro, kendo nochiero jal moro ma ne nyiminene ohero. (Luka 7:11-15; 8:49-56; Johana 11:38-44) Onge gimoro amora ma ne nyalo mono Yesu chiero jogo. Ne ochiero nyako ma jahigni 12 kinde matin bang’ thone. Wuod chi liel to ne ochiero chieng’ ma ne othoeno ka idhi yike. Lazaro to ne ochiero ka ne osetieko ndalo ang’wen e liel.

15, 16. Gin weche mage ma nyiso ni Yesu ne ok ti gi tekone mondo okonyrego owuon?

¹⁵ Kapo ni dhano ma jaricho e ma dine omi teko ma ne Yesu nigo, donge dotiyo gi tekono marach ahinya? Yesu to ne ok otimo kamano nimar ne oonge richo. (1 Petro 2:22) Ne ok otiyo gi tekone mondo ohiny jomoko kaka dhano morem timo nikech bedo jowuoro ma manyo gik ma konyogi kendgi kendo ma manyo huma.

¹⁶ Yesu ne ok otiyo ngang’ gi tekone mondo okonyrego owuon. Kinde moro ka ne odenyo, ne ok oloko kite obed makati mondo ocham. (Mathayo 4:1-4) Bedo ni ne ochando gige ringruok nyiso ni ne ok otiyo gi tekone mondo oyud mwandu. (Mathayo 8:20) Nitie gik momedore ma nyiso bende ni honni madongo ma ne otimo ne ok gin mag chopo dwache. Honni ma notimo ne dwaro ni ochiwre e okang’ moro. Kuom ranyisi, kane Yesu chango joma tuwo, teko ne wuok kuome kendo ne owinjo lokruok e dende sama mano timore kata ka ng’ama ne ichango ne en mana ng’at achiel. (Mariko 5:25-34) To e ma pod noweyo oganda maduong’ omule kendo ochanggi! (Luka 6:19) Mano kaka Yesu ne nigi chuny mar chiwruok!

17. Ere kaka Yesu nonyiso ni otiyo gi tekone e yo mowinjore?

 ¹⁷ Yesu ne tiyo gi tekone e yo mowinjore. Ne ok otiyo ngang’ gi tekone mana mondo onyisrego. (Mathayo 4:5-7) Kuom ranyisi, notamore timo honni mondo omorgo Herode ma ne teme. (Luka 23:8, 9) Kar lando ne ji teko ma ne en go, kinde mang’eny Yesu ne nyiso jogo ma ne ochango ni kik ginyis ng’ato ang’ata gik ma ne otimonegi. (Mariko 5:43; 7:36) Ne ok odwar ni ji oluwe mana nikech honni madongo ma ne otimo.​—Mathayo 12:15-19.

18-20. (a) Ang’o ma ne chiko yo ma Yesu ne tiyogo gi tekone? (b) Yo ma ne Yesu ochangogo ng’at moro ma ne ite odino, mori e yo mane?

¹⁸ Kata obedo ni Yesu ne nigi teko, ne opogore gi ruodhi ma ne tiyo gi tekogi e yo marach kendo ma ok dew chopo dwaro mag jomoko kata dewo chandruok ma ji kaloe. Yesu to ne dewo ji. Joma ne chandore ne litne ahinya kendo ne okawo okang’ mar tiekonegi chandruogegi. (Mathayo 14:14) Ne odewo kaka ne ji winjo e chunygi kendo mano ne chiko kaka ne otiyo gi tekone. Ranyisi maber yudore e Mariko 7:31-37.

¹⁹ Ndikoni wuoyo kuom kinde ma oganda mang’ongo ne okelo ne Yesu joma ng’eny matuo, ma Yesu nothiedhogi giduto. (Mathayo 15:29, 30) Kata kamano, nitie ng’ato achiel kuom jogo ma ne Yesu otimone mopogore. Ng’atno ne en muofu kendo ne ok onyal wuoyo. Nyalo bedo ni Yesu nofwenyo ni ng’atno ne nigi kibaji kata ni wiye ne kuot. Nokawe motere tenge ma gidhi kode kar kendgi, kama bor gi joma ne ochokore kanyo. Kae to Yesu notiyo gi yo moro e nyiso ng’atno gima nodhi timone. “Noketo lith lwetene e ite. Nong’ulo olaw kae to omulo lew ng’atno.” c (Mariko 7:33) Bang’ mano, Yesu nong’iyo malo e polo molemo. Ne  chalo ka gima Yesu ne ko ne ng’ano ni, ‘Gima adwaro timonini atimo ka atiyo gi teko moa kuom Nyasaye.’ Kae to Yesu nowacho niya: “Yawri.” (Mariko 7:34) Gikanyono, it ng’ano noyawore, kendo koro nonyalo wuoyo.

²⁰ En gima morowa ndi neno kaka Yesu ne tiyo gi teko ma ne Nyasaye omiye e yo ma ne nyiso ni okecho jogo ma ne othiedho. Donge en gima jiwo yiewa ni Jehova oseketo ng’ama ng’won kendo ma kecho ji kamano obed Ruoth mar Pinyruodh Mesia?

21, 22. (a) Honni ma ne Yesu otimo ne nyiso ni obiro timo ang’o kinde ma biro? (b) Nikech Yesu ne nigi teko e wi gik mochue, ang’o ma wanyalo geno ni obiro timo kolocho e Pinyruodhe?

²¹ Gik madongo ma Yesu notimo ka ne en e pinyka ne nyiso mana e okang’ matin gueth mogundho mobiro kelo kolocho e wi pinyni. E piny manyien, Yesu biro timo honni kendo, to gie kindeno honni mobiro timo biro kwako piny mangima. Ne ane moko kuom gueth ma dhano geno yudo e kinde mokayo machiegnini.

²² Yesu biro loso piny obed kama ber ma onge gimoro amora marach. Ne ni nonyiso teko ma en-go bende e wi gik manie piny ka ne okueyo yamo mager. Omiyo, onge kiawa ni e bwo Pinyruodh Kristo, masiche kaka yamo ma kutho mager, yiengni mag piny, muoch mag volkano, kod masiche mamoko ok nobedie. Nikech Jehova notiyo gi Yesu kaka Jatich molony e chueyo piny kod gik moko duto man e iye, Yesu ong’eyo kaka gik moko duto manie piny chalo kod kaka owinjore oti kodgi. E bwo lochne, piny duto ibiro loki obed Paradiso.​—Luka 23:43.

23. Ere kaka Yesu biro miyo dhano gik ma gichando kolocho kaka Ruoth?

²³ To nade gik ma dhano ochando? Bedo ni Yesu ne opidho ji gana gi gana kotiyo mana gi chiemo manok, nyiso ni lochne biro tieko kech chuth. Chiemo biro bedo mang’eny  kamoro amora kendo onge ng’at ma biro ywago kech nyaka chieng’. (Zaburi 72:16) Teko ma ne en-go e wi tuoche nyiso ni joma tuo, muofni, joma itgi odino, momni, kod joma ong’ol nochang chuth kendo ok ginichak gibed matuo kendo. (Isaya 33:24; 35:5, 6) Nyalo ma ne Yesu nigo mar chiero jomotho nyiso ni ka en Ruodh Pinyruodh polo, obiro chiero ji tara gi tara mosetho manie rapar mar Wuon mare.​—Johana 5:28, 29.

24. Sama waparo teko ma ne Yesu nigo, wiwa ok onego owil gi wach mane, to nikech ang’o?

²⁴ Kinde duto, sama waparo teko ma ne Yesu nigo, kik wiwa wil ni Yesu noluwo ranyisi mar Wuon mare e yo makare chuth. (Johana 14:9) Yo ma ne Yesu otiyogo gi tekone nyisowa kaka Jehova bende tiyo gi tekone. Kuom ranyisi, ne ane kaka Yesu ne ochango e yor hera ng’at moro ma ne nigi tuo mar dhoho ma nosaye ni ochange. Yesu ne owinjo malit ne ng’atno, monyiso ng’atno niya: “Ee, adwaro!” (Mariko 1:40-42) Kuom tiyo gi ranyisi kaka magi, chalo ka gima Jehova wacho ni, ‘Kamano e kaka atiyo gi tekona!’ Donge imor pako Nyasachwa manyalo duto kigoyone erokamano kuom tiyo gi tekone e yo ma nyiso hera?