1, 2. Ji mang’eny paro ang’o kuom jo motho?

JI TARA gi tara e Afrika paro ni tho ok en giko ngima nikech giparo ni ng’at motho dhi dak kamoro. Ji mang’eny paro ni kweregi mane osetho e piny nowilore modhi e kar dak mar roho ma dhano ok nyal neno.

² Ji paro ni kweregi mane osetho, kata roho mag kweregi, nyalo konyo joodgi modong’ e piny. Giparo ni roho mag kweregi gin osiepegi man gi teko ahinya, manyalo miyo giyudi cham mang’eny, manyalo konyogi dak maber, kendo rito gi mondo kik gimoro hinygi. Wachore ni ka okwinygi, ginyalo kelo chandruok kaka tuoche, dhier, kata masira.

3. Ere kaka ji lamo kwere machon?

³ Ji mangima luwo chike moko mondo gimor roho mag kweregi kendo mondo giwinjre kodgi. Chikegi iluwo ahinya e kinde liel gi iko, kaka budho e liel gotieno gi duogo liel. Kendo nitiere yore moko machielo ma ji lamogo jo motho. Kuom ranyisi, jomoko nyaka ol kong’o matin piny ne kweregi machon kapok gimadhe. Kuonde moko bende bang’ toko chiemo, nyaka ji we chiemo matin ei agulu mondo kweregi machon kobiro, giyud gima ginyalo chamo.

4. Ji mang’eny paro ang’o kuom chuny?

⁴ Jomoko paro ni ng’at mangima nigi chuny ma ok nyal tho ma weyo del ka ng’ato otho. Giwacho ni ka ng’ato ma timbene beyo otho, chunye dhi e polo kata paradis, to chuny ng’at ma timbene ne richo ikumo e mach. Kinde duto ji riwo paroni gi puonj machon mag kwere. Kuom ranyisi, samoro lendo mag tho e gaset wacho ni “chuny ng’ato osedhi” kata “oseriwore gi kwerene.” Ji wacho kamano nikech giparo ni chuny, kata roho, weyo del ka ng’ato otho. Muma wacho ang’o e wachni?

5, 6. Kaluwore gi muma, chuny en ang’o?

⁵ Muma nyiso ni chuny ok en gimoro man ei dhano; chuny en dhano owuon. Kuom ranyisi, kane Nyasaye ochueyo Adam, “Dhano nodoko chuny mangima.” (Chakruok 2:7) Ne ok omi Adam chuny; owuon dhano mangima, ema ne en chuny.

⁶ Kendo maluwo mano, wasomo e Muma ni kech nyalo kayo chuny. (Zaburi 35:13) Chuny nyalo ywak. (Yeremia 13:17)  Chunje inyalo law, mako kendo tweyo. (Rapar mar Chik 24:7; Zaburi 7:5) Muma moko tiyo kod “chuny” e ndiko man malogi. To Muma moko tiyo kod “ng’ato,” “chuech,” kata “dhano.” Magi duto wuoyo kuom gimoro achiel.

7. Gin ndiko mage e muma mawacho ni chuny nyalo tho?

⁷ Kuom mano, nikech chuny en dhano owuon, ka dhano otho to chuny bende tho. Ezekiel 18:​4, NW, wacho kama: “Chuny matimo richo​—en ema notho.” Machielo kendo, Tich Joote 3:​23, NW, wacho kama: “Chuny moro amora [kata ng’ato] ma ok winj Janabino, notieke chutho oa e oganda Nyasaye.” Kuom mano chuny ok en gimoro mapogore ka a kuom dend dhano ka ng’ato otho.

8. Roho man kuom dhano en ang’o?

⁸ Roho ok chal kod chuny. E dhano, roho en teko mar ngima mamiyo ng’ato timo tijene. Roho chal gi sitima. Sitima nyalo riembo tinga mar rego kata frij to sitima owuon ok nyal rego mogo kata kelo ng’ich kaonge frij. E yoo machal kamano bende, roho marwa konyowa mondo wanen, wawinj to kod paro bende. Roho kende owuon ok nyal timo mago duto kapo ni wang’ onge, it onge, kata mana ka obuongo onge. Ma ema omiyo muma wacho kama kuom dhano: “Muche orumo, giyike e lowo; chieng’onogo gi moparo olal alala.”​—Zaburi 146:4.

9. Chuny kata roho ok tim ang’o?

⁹ Kuom mano, kaluwore gi Muma, ka ng’ato otho chunye kata roho ok wuogi ka dhi dak kamoro.

10. Muma wacho ang’o kuom jo motho?

¹⁰ Jo motho bedo nade? Nikech Jehova ema nochueyo dhano, ong’eyo bende gi matimore ka watho. Wachne puonjo ni jo motho onge gi ngima, ok ginyal winjo, neno, wuoyo, kata paro gimoro amora. Muma wacho kama:

• “Jo motho ok ging’eyo gi moro.”​—Eklesiastes 9:5.

• “Hera kod sin kod timo higa ma ne gibetgo koro oselal nono.”​—Eklesiastes 9:6.

• “Onge tich, kata lony kata ng’eyo gi moro kata rieko, e liel, ka midhiye.”​—Eklesiastes 9:10.

11. Kane Adam otimo richo, Jehova nowachone ang’o?

¹¹ Par ane gi ma Muma wacho kuom kwarwa mokuongo, Adam. Jehova nochueyo Adam “gi buru mar lowo.” (Chakruok 2:7) Ka dine Adam omako chik Jehova, dodak e piny gimor nyakachieng’. Kata kamano Adam noketho chik Jehova ma no kume tho. Adam nodhi kanye kane otho? Nyasaye nonyise kama: “Nyaka idogi e lowo; nikech kanyo e ma nogolie: nikech in buru, kendo inidogi ni buru.”​—Chakruok 3:19.

12. Ang’o manotimore ne Adam kane otho?

¹² Adam ne ni kanye ka pok Jehova nochueye gi buru? Ne oonge. Ok ne en kamoro amora. Kane Jehova owacho ni Adam ‘enodogi e lowo,’ ne onyiso ni Adam ok nobed gi ngima, mana kaka lowo. Adam ne ok odhi e kar dak mar roho. Ne ok odhi dak gi roho mag kwere machon. Ne ok odhi e polo kata e mach. Ngimane norumo.

13. Ang’o matimore ni le kaachiel gi dhano ka githo?

¹³ Bende gima kamano timore ni ji duto? Ee, timore kamano. Muma leronwa kama: ‘Dhano kod le dhi kanyachiel; giduto be gia e buch lowo, mi giduto gilokore buch lowo kendo.’​—Eklesiastes 3:​19, 20.

14. Nitie geno mane ni jo motho?

¹⁴ Muma miyowa singo ni Nyasaye  biro chiewo ji mane osetho mondo giyud ngima e piny paradis. (Johana 5:​28, 29; Tich Joote 24:15) Kata kamano ndalogo to pod ni nyime, sani to pod ginindo e tho. (Johana 11:11-14) Mano ema omiyo ok owinjore waluorgi kata lamogi, nikech ok ginyal hinyowa kata konyowa.

15, 16. Ere kaka Satan wuondo ji mondo oyie ni jomotho ok tho?

¹⁵ Bedo gi paro ni ok wanyal tho en miriambo ma Satan Jachien osebedo kalando. Mondo gimi ji oyie gi miriamboni, en kaachiel gi jochiende mage, gi temo mondo ji opar ni jomotho e ma kelo tuoche kaachiel gi chandruok. En adier ni jochiende ema kelo chandruok moko. Kendo en adier ni ok wayud thagruok mamoko e yor hono. To ok en adier wacho ni jogo manindo e tho nyalo hinyowa.

¹⁶ Nitie yoo machielo kendo ma jochiende miyo ji parogo ni puonj Muma kuom jomotho ok en adier. Giwuondo ji mondo ji opar ni giseneno kata wuoyo gi joma otho. Jachien timo ma e yor fweny, lek kata dwol, kata yoo machielo. Ji ok wuo kod jo motho. Giwuoyoga mana gi jochiende mawuondore ni gin jogo mane osetho. Mano ema omiyo Jehova kwedo chutho jogo ma penjo jochiende wach kata mapenjo jo motho wach.​—Rapar mar Chik 18:​10-12.