1-3. (a) En ang’o monego wakaw mapek e ngimawa? (b) Gin pek mage ma joma puonjore dhok machielo romogo, to mano kelo penjo mage? (Ne picha man malo.)

E KINDEGI, Joneno mag Jehova alufe gi alufe timo kinda ahinya mondo gichop weche ma nokor motudore gi lando wach maber “ne ogendni duto, gi dhoudi duto, gi dhok duto, kod ji mopogore opogore duto.” (Fwe. 14:6) Be dibed ni in achiel kuom joma puonjore dhok machielo? Be dibed ni in jamisonari kata ilendo kama jolendo dwarore ahinya e piny machielo? Koso dibed ni idhiga e chokruoge miwachoe dhok ma wendo e pinyu?

² Gima wakawo mapek en winjruok ma wan-go gi Nyasaye kod ma joodwa nigo kode. (Mat. 5:3) Kata kamano, seche moko wanyalo yudo ka puonjruok e yo matut bedo ma teknwa nikech dije ma pile ka pile. E wi mano, joma tiyo ne Nyasaye kuonde miwachoe dhok mopogore gi miwacho thuchegi romo gi pek momedore.

³ Mopogore gi puonjruok dhok ma wendo, owete gi nyimine ma tiyo ne Jehova kuonde miwachoe dhokgo bende nyaka puonjre weche matut mag Jehova kinde duto. (1 Kor. 2:10) Ere kaka ginyalo timo kamano to ok ging’eyo maber dhok  miwacho e kanyakla? To ang’o momiyo jonyuol manie kanyakla miwachoe dhok ma wendo onego one ni adiera chopo e chuny nyithindgi?

4. En ang’o ma nyalo miyo winjruokwa gi Jehova okethre? Chiw ane ranyisi.

⁴ Kapo ni puonj manie Muma ok nyal chopo e chunywa nikech watiyo gi dhok ma wendo, mano nyalo miyo winjruokwa gi Jehova okethre. Ka ne Nehemia odhi Jerusalem, nofwenyo ni nyithi Jo-Yahudi moko ma nowuok Babilon ne ok nyal wacho dho Hibrania. (Som Nehemia 13:23, 24.) Nyithindogo ne onge gi winjruok maber gi Jehova nikech ne ok ginyal winjo adimba tiend puonj manie Wach Nyasaye.—Neh. 8:2, 8.

5, 6. Jonyuol ma tiyo ne Jehova kuonde miwachoe dhok ma wendo osefwenyo wach mane, to nikech ang’o?

⁵ Jonyuol moko ma Jokristo ma tiyo ne Jehova kuonde miwachoe dhok ma wendo osefwenyo ni nyithindgi tinde ok ohero adiera kaka ne gihero chon. Nikech nyithindogo ok nyal winjo gik mipuonjo e chokruoge e yo maber chuth, puonjgo ok mul chunygi kata matin. Owadwa miluongo ni Pedro, ^[1] ma nodar Australia modhi gi joode South America wacho niya: “Sama ng’ato puonjore weche Nyasaye, dwarore ni wechego ochop e chunye ma iye.”—Luka 24:32.

⁶ Sama wasomo weche e dhok ma wendo, wechego ok nyal donjo e chunywa kopim gi sama wasomogi e dhowa wawegi. E wi mano, nikech ok wanyal wuoyo gi dhok ma wendo e yo ma lolore maber, mano nyalo miyo dhokno oolwa ma winjruokwa gi Nyasaye dog chien. Omiyo seche ma watemo mondo wadhi nyime bedo gi siso mar tiyo ne Jehova kama iwachoe dhok ma wendo, onego watem bende mondo warit winjruokwa kode.—Mat. 4:4.

7. Ere kaka Jo-Babilon notemo rwako Daniel e timbe kod kit lamo margi?

⁷ Ka ne Daniel kod jowetene oter e tuech, Jo-Babilon notemo rwakogi e kido kod timbe mag Jo-Babilon kuom puonjogi “dho Kaldai.” E wi mano, jatich ma ne tiegogi nomiyogi nyinge mag Jo-Babilon. (Dan. 1:3-7) Nochak Daniel ni Bel, ma en nying ma ne iluongogo nyasaye milamo ahinya Babilon. Nenore ni Ruoth Nebukadnezzar ne temo nyiso Daniel ni nyasach Jo-Babilon ne nigi teko ahinya moloyo Jehova Nyasach Daniel.—Dan. 4:8.

8. Ang’o ma nokonyo Daniel mondo orit winjruokne gi Nyasaye e piny ma wendo?

⁸ Kata obedo ni Daniel nomi thuolo mar chamo chiemo mabeyo beyo mag ruoth, “nosingore ei chunye” ni ok obi ‘ketho ne Nyasache.’ (Dan. 1:8) To nikech nodhi nyime puonjore kitepe maler kotiyo gi dhok ma thurgi, norito winjruokne gi Nyasaye kata obedo ni nodak e piny ma wendo. (Dan. 9:2) Mano e momiyo, pod ne ong’ere gi nying ma ne iluongego thurgi kata mana bang’ dak Babilon kuom higni 70.—Dan. 5:13.

9. Mana kaka onyis e Zaburi 119, Wach Nyasaye nokonyo jandik zaburi nade?

⁹ Wach Nyasaye nomiyo jandik Zaburi sula mar 119 chir mar bedo mopogore gi joma nolwore. Ne onano kata obedo ni moko kuom joma nodak e od ruoth ne wuoyo kuome marach. (Zab. 119:23, 61) Noyie mondo weche Nyasaye omul chunye ma iye.—Som Zaburi 119:11, 46.

10, 11. (a) Sama wapuonjore Wach Nyasaye, dwarowa maduong’ onego obed ang’o? (b) Wanyalo timo ang’o mondo wachop dwarono? Chiw ane ranyisi.

¹⁰ Kata obedo ni wanyalo bedo modich  gi tije Nyasaye kod tijewa mag andika, pod dwarore ni waduto wamany thuolo mar timo puonjruokwa wawegi kod lamo mar joot. (Efe. 5:15, 16) Ok onego wapuonjre mana mar kamano, kata iko aika paro ma wabiro chiwo sama wadhi e chokruoge. Gima duong’ ma wadwaro en neno ni Wach Nyasaye chopo e chunywa kendo tego yie marwa.

¹¹ Mondo watim kamano, nyaka wapar kaka gik ma wapuonjore biro konyowa wawegi to ok mana jomamoko. (Fil. 1:9, 10) Onego wang’e bende ni sama waiko weche ma wachano tiyogo e tij lendo, e chokruoge, kata ka waiko twak, seche moko weche ma waikogo ok wabi tiyogo e ngimawa wawegi. Kuom ranyisi: Kata obedo ni jatedo nyalo bilo chiemo mopogore opogore motedo kapok omiyo ji, ok onyal dhi nyime bedo mangima mana kuom chiemo mobilogo. Kodwaro ni ngimane obed maber, to nyaka ochiem maber. E yo machalo kamano, onego watem matek mondo wapong’ chunywa gi chiemb chuny ma biro konyowa rito winjruokwa gi Nyasaye osik kotegno.

12, 13. Ang’o momiyo joma tiyo ne Jehova kuonde miwachoe dhok ma wendo osefwenyo ni puonjruok Muma e dhok ma nonyuolgigo konyo ahinya?

¹² Thoth owete gi nyimine ma tiyo ne Jehova kuonde miwachoe dhok ma wendo osefwenyo ni puonjruok Muma e ‘dhok ma nonyuolgigo’ konyogi ahinya. (Tich 2:8) Kata mana jomisonari osefwenyo ni mondo gidhi nyime bedo gi winjruok maber gi Jehova e pinje momigie migawo, nyaka gipuonjre gin giwegi to ok rito mana puonj ma giyudo e chokruok kende.

¹³ Alain, mosebedo ka puonjore dho Persia kuom higni aboro kama oyie gi  wachno. Nowacho niya: “Seche ma aiko chokruoge gi dho Persia, kinde mang’eny aketo pacha mana kuom dhokno. To nikech pacha te aketo kuom kaka abiro wacho dhokno, mano miyo gik ma asomo ok mul chunya. Mano e momiyo an-ga gi thuolo mar somo Muma kaachiel gi buge malero Muma e dhok ma nonyuolae.”

14. Jonyuol onego otim ang’o, to nikech ang’o?

¹⁴ Jonyuol ma Jokristo onego otem ahinya mondo Wach Nyasaye omul chuny nyithindgi. Bang’ tiyo ne Nyasaye kama iwachoe dhok ma wendo kuom higni mokalo adek, owadwa miluongo ni Serge kod jaode Muriel, nofwenyo ni wuodgi ma jahigni 17 ne ok mor tiyo ne Nyasaye. Muriel wacho niya: “Dhi lendo gi dhok ma wendo nosine ahinya kata obedo ni chon nohero lendo gi dho French ma e dhowa.” Serge wacho kama: “Ka ne wafwenyo ni mano ne mono wuodwa timo dongruok, ne wang’ado mar dok e kanyakla ma ne wantiere chon.”

15. (a) Gin gik mage ma nyalo miyo jonyuol odog e kanyakla miwachoe dhok ma nyithindgi winjo maber? (b) Rapar mar Chik 6:5-7 jiwo jonyuol nade?

¹⁵ Gin gik mage ma nyalo miyo jonyuol odog e kanyakla ma iwachoe dhok ma nyithindgi winjo maber? Mokwongo, onego ging’e kabe gin gi thuolo moromo ma ginyalo konyogo nyithindgi oher Jehova ka konchiel bende gipuonjogi dhok ma wendo. Mar ariyo, ginyalo fwenyo ni nyithindgi ok ohero weche Nyasaye kata ok gihero dhok ma wendo miwacho e alwora ma gidhiyeno. Ka weche ma kamago otimore, jonyuol nyalo ng’ado mar dok e kanyakla miwachoe dhok ma nyithindgi winjo maber ma chop kama gimako adiera motegno.—Som Rapar mar Chik 6:5-7.

16, 17. Jonyuol moko osetimo ang’o mondo gipuonj nyithindgi weche Nyasaye sama gidhi e kanyakla miwachoe dhok ma wendo?

¹⁶ Komachielo, jonyuol moko oseyudo yo ma ginyalo puonjogo nyithindgi ka gitiyo gi dhoggi giwegi kata obedo ni gidhi e kanyakla kata grup miwachoe dhok ma wendo. Charles, ma en wuoro man gi nyiri adek ma hikgi nie kind higni 9 kod 13 dhi e kanyakla miwachoe dho Lingala. Owacho niya: “Ne wang’ado mar puonjore kendo timo lamo mar joot gi nyithindwa ka watiyo gi dhowa wawegi. Nitie seche moko ma watiegorega ne tij lendo e dho e Lingala kendo tugo tuke moko ma yudore dhokno mondo nyithiwa opuonjre dhokno ka chunygi morgo.”

¹⁷ Kevin, ma nigi nyiri ariyo ma achiel jahigni abich to moro aboro osemanyo yore moko mag konyo nyithinde kata obedo ni ok ging’eyo maber dhok miwacho e kanyakla. Owacho kama: “An gi jaoda wapuonjorega gi nyiwa ka watiyo gi dho French, ma en dhowa. Bende wan-ga gi chenro mar dhi e chokruoge mitimo gi dho French dichiel e dwe kendo ka wadokga thurwa, wadhiga e chokruoge madongo ma itimo gi dho French.”

18. (a) Puonj ma yudore e Jo-Rumi 15:1, 2 nyalo konyi nade ng’ado paro maber kodak korka konyo nyithindi? (b) Gin paro mage ma jonyuol moko osechiwo? (Ne weche momedore.)

¹⁸ En adier ni jonyuol e ma nyaka yier yo maber ma ginyalo konyogo nyithindgi osik ka gin gi winjruok maber gi Nyasaye. ^[2] (Gal. 6:5) Muriel, ma ne osewuo kuome e paragraf motelo, wacho ni en kaachiel gi chwore ne nyaka giwe gik ma morogi giwegi mondo gikony wuodgi obed gi winjruok maber gi Jehova. (Som Jo-Rumi 15:1, 2.) Serge bende  neno ni ne gitimo yiero maber. Owacho niya: “Ka ne wadok e kanyakla miwachoe dho French, wuodwa notimo dongruok ma obatise. Sani koro en painia mapile. E wi mano, en gi chenro mar dhi e grup miwachoe dhok ma wendo!”

19, 20. Wanyalo nyiso nade ni wahero Wach Nyasaye?

¹⁹ Nikech Jehova oherowa, mano e momiyo Wach Nyasaye ma en Muma yudore e dhok modhuro mondo ‘ji mopogore opogore duto obed gi ng’eyo malong’o chuth e wi adiera.’ (1 Tim. 2:4) Ong’eyo maber ni dhano nyalo bedo gi winjruok maber kode mana ka gisomo wechene e dhok ma nonyuolgie nikech mano e ma mulo e chunygi.

²⁰ Kata bed ni wan e chal mane, onego wang’ad mar pong’o chunywa gi chiemb chuny motegno. Ka wapuonjore Muma kinde duto e dhok ma nonyuolwago, wan kaachiel gi joodwa wabiro siko ka wan gi winjruok maber gi Jehova kendo wabiro nyiso ni wageno weche ma Nyasaye puonjowa.—Zab. 119:11.