1, 2. (a) Ji nyagore gi chandruoge machalo nade e kindegi? (b) Ndiko mar Isaiah 41:10, 13 miyowa geno mane?

NYAMINWA moro ma en painia mapile to chwore en jaduong’-kanyakla wacho kama: “Kata obedo ni asetemo matek mondo arit winjruokna gi Nyasaye, pod asebedo ka anyagora gi parruok kuom higni mang’eny. Parruok osemiyo ok anind malong’o, atuora, seche moko ok atudra gi jomoko e yo maber, kendo seche moko agombo mana ni atho.”

² Be iwinjo e chunyi kaka nyaminwano winjo? Gima lit en ni, ngima e piny ma Satan oteloeni nyalo miyo wabed gi parruok kendo nyalo miyo chunywa onyosre. Mano inyalo pim gi nanga momako yie e dho wath mondo kik osudi. (Nge. 12:25) Ang’o ma nyalo miyo iwinj kamano? Samoro inyagori gi lit kod kuyo nikech watni kata osiepni moro otho, tuo moro ma kore tek chandi, iparori kaka inyalo pidho joodi, kata samoro iyudo akwede. Gik ma kamago nyalo miyo inyosri. Mano nyalo kata miyo mor mari orum. Kata kamano inyalo bedo gadier ni Nyasaye oikore mar tegi.​—Som Isaiah 41:10, 13.

3, 4. (a) Muma tiyo gi lwedo e yo mane? (b) En ang’o ma nyalo miyo luetewa onyosre?

³ Muma tiyo gi fuonni mag del e lero kido kod timbe  mopogore opogore ma ji nigo. Kuom ranyisi, lwedo en achiel kuom fuonni ma Muma wuoye nyading’eny. Tego luet ng’ato tiende en jiwe kendo miye teko. (1 Sam. 23:16; Ezra 1:6) Mano biro konye mondo obed gi paro mowinjore kendo miye geno mar kinde ma biro.

⁴ Sama Muma wacho ni luet ng’ato onyosore, mano nyiso ni ng’atno chunye onyosre kendo oonge gi geno. (2 We. 15:7; Hib. 12:12) Yot mondo ng’at ma kamano chunye ochid ma owe gima notimo. Seche ma iromo gi pek ma nyoso chunyi kata ma miyo winjruokni gi Nyasaye dok chien, ere kama inyalo yudoe chir mar dhi nyime? Ang’o ma nyalo jiwi kendo medi teko mar nano mondo idhi nyime bedo mamor?

5. (a) Seche ma waromo gi chandruok moro, en ang’o ma wanyalo timo, to en wach mane monego wapar? (b) En ang’o ma wadwaro nono e sulani?

⁵ Som Zefania 3:16, 17. Kar bedo gi luoro kod chuny monyosore ma ipimo gi lwedo monyosore, Jehova Wuonwa ma jahera kwayowa ni ‘waket parruokwa duto kuome.’ (1 Pet. 5:7) Ber mondo wapar gima Jehova nonyiso Jo-Israel ni luete ‘ok chiek ma dimone reso’ jotichne. (Isa. 59:1) Wadwaro nono ranyisi adek manie Muma ma nyiso kaka Jehova nigi nyalo mar tego joge mondo otim dwache kata obedo ni gikalo e chandruoge. Ne ane kaka ranyisigi nyalo jiwi.

6, 7. Gin puonj mage madongo ma wanyalo yudo kuom locho ma Jo-Israel noloyogo Jo-Amalek?

⁶ Mapiyo nono bang’ kosegol Jo-Israel e twech e piny Misri, Jo-Amalek nomonjogi. Joshua notelo ne Jo-Israel e kedo gi Jo-Amalekgo koluwo kaka Musa ne chike. Gie kindeno, Musa nodhi gi Harun kod Hur e got moro ma ne ni machiegni kama ne ginyalo nenogo lwenyno ka dhi nyime. Be dibed ni chwo adekgo noluor ma giringo lweny? Ooyo!

⁷ Musa notiyo gi chenro moro ma ne omiyo Jo-Israel oloyo Jo-Amalek. Musa noting’o lwetene malo kaachiel gi luth mar Nyasaye madier. Sama ne Musa otimo kamano, Jehova ne tego lwet Jo-Israel mondo gilo Jo-Amalek. Kata kamano, ka ne luete Musa ojony mochako dok piny, Jo-Amalek ne loyo Jo-Israel. Harun gi Hur noparo mapiyo ‘mi ne gikawo kidi, ne gikete e bwoe, mobedoe; kendo Harun kod Hur nosiro luetene, ng’ato achiel koni, kendo ng’a machielo komachielo; kendo luetene nobedo gi teko nyaka podho chieng’.’ Luet Nyasaye man gi teko nomiyo Jo-Israel olocho.​—Wuok 17:8-13.

8. (a) Asa notimo nang’o kane Jo-Ethiopia omonjo Juda? (b) Ere kaka wanyalo keto genowa kuom Nyasaye mana kaka Asa notimo?

⁸ Jehova bende nonyiso ni luete ne ok chiek e ndalo Ruoth Asa. Muma wuoyo e wi lwenje mang’eny. Kata kamano, owacho ni Zera ma Ja-Ethiopia e ma ne okedo gi jo Nyasaye ka en gi jolweny mang’eny kendo molony. Ne en gi jolweny 1,000,000. Jolweny mag Jo-Ethiopia ne ng’eny moloyo mag Asa chiegni nyadiriyo. Ne nyalo bedo mayot mondo Asa ochak parore mobed maluor mi luetene nyosre. Kar mano, nomanyo kony mapiyo kuom Jehova. Kiwacho awacha adier, onge kaka Asa ne  nyalo loyo Jo-Ethiopia, kata kamano “kuom Nyasaye gik moko duto nyalore.” (Mat. 19:26) Jehova nonyiso tekone maduong’ ka “nogoyo Jo-Kush [Jo-Ethiopia] e nyim Asa,” ma ne en ng’at ma ‘chunye ne long’o ne Jehova ndalone duto.’​—2 We. 14:8-13; 1 Ru. 15:14.

9. (a) Gin pek mage ma ne ok omono Nehemia gero ohinga mag Jerusalem? (b) Jehova nodwoko nade lamo mar Nehemia?

⁹ Par ane kaka Nehemia nowinjo ka ne odhi Jerusalem. Dalano ne onge gi arita moro amora, kendo Jo-Yahudi wetene ne chunygi onyosore mokalo. Nikech jowasikgi ne kwedogi, luetegi nonyosore ma giweyo gero ohinga mag Jerusalem. Be mano nonyoso chuny Nehemia? Ooyo! Mana kaka Musa, Asa, kod jotich Jehova mamoko, Nehemia bende nogeno Jehova kendo nolemoga. E kindeno bende notimo mana kamano. Kata mana e kinde ma Jo-Yahudi ne neno ni weche tek kamano, Jehova nodwoko kwayo mar Nehemia kendo nokonye. Nyasaye notiyo gi ‘tekone maduong’’ kod ‘luete motegno’ mondo ojiwgo Jo-Yahudi ma luetegi nonyosore. (Som Nehemia 1:10; 2:17-20; 6:9.) Be iyie ni Jehova tiyo gi ‘tekone maduong’’ kod ‘luete motegno’ mondo ojiwgo jotichne ma kindegi?

10, 11. (a) Satan osetemo timo ang’o mondo onyos luetewa? (b) Jehova tiyo gi yore mage mondo omedwago teko? (c) Tiegruok ma wayudo e skunde ma wan-go osekonyi nade?

¹⁰ Onge kiawa ni Jachien biro dhi nyime timo kinda mondo omonwa tiyo ne Nyasaye. Otemo bwogowa kotiyo gi miriambo mowuok kuom sirkal, jotend dinde, kod joma ong’anyo ne adiera. Dwache maduong’ en ni mondo onyos chunywa mondo kinda ma wan-go mar lando wach maber mar Pinyruoth odog chien. Kata kamano, Jehova oikore miyowa teko kokalo kuom roho maler. (1 We. 29:12) Dwarore ni wakwa Nyasaye rohono sama waromo gi pek moro mowuok kuom Satan kod pinye marachni. (Zab. 18:39; 1 Kor. 10:13) Bende, wamor ni wan gi Wach Nyasaye, ma ne ondik kitayo gi roho maler. E wi mano, wan gi chiemb chuny ma wayudo dwe ka dwe ma gin buge ma lero Muma. Weche ma yudore e Zekaria 8:9, 13 (som) nowach e kinde ma ne igero hekalu ma ne ni Jerusalem, kendo wan bende wechego nyalo jiwowa.

¹¹ Wayudo jip bende kokalo kuom puonj ma wayudo e chokruogewa mag kanyakla, mag alwora, chokruogewa mag ndalo adek kaachiel gi skunde ma wan-go. Puonj ma wayudogo, konyowa tiyo ne Nyasaye ka wan gi paro mowinjore, konyowa keto chenro mag tiyo ne Nyasaye, kendo chopo migepe ma wan go kaka Jokristo. (Zab. 119:33) Be in gi siso mar yudo teko kokalo kuom yore ma Jehova puonjowagogo?

12. Gin ang’o ma nyaka watim mondo wasik ka wan gi winjruok motegno gi Nyasaye?

¹² Jehova nokonyo Jo-Israel mondo olo Jo-Amalek kod Jo-Ethiopia, kendo nomiyo Nehemia kod joge teko mar tieko gero ohinga mag Jerusalem. E yo machalo kamano, Nyasaye biro miyowa teko mar lando wach maber kata obedo ni waromo gi akwede, joma ok dwar rwako wach ma walando, kod sama wan gi parruok. (1 Pet. 5:10) Ok wagen ni Jehova biro timonwa honni. Kar mano, watim mana karwa. Wanyalo  timo kamano kuom somo Muma pile, iko kendo dhi e chokruoge juma ka juma, timo puonjruok ma marwa wawegi kod lamo mar joot, kendo wuoyo gi Jehova e lamo kinde duto. Kik wawe mondo dwachwa wawegi oketh chenro ma Jehova oseketo mar jiwowa kendo tegowa. Ka dipo ni isedok chien kuom weche ma osewachgo, kwa Nyasaye mondo okonyi. Kitimo kamano, roho mare biro miyi “teko kod gombo mar timo duto mohero.” (Fil. 2:13) Kata kamano, ang’o minyalo timo mondo iteg luet jomoko?

13, 14. (a) Ere kaka owadwa moro noyudo jip kane jaode otho? (b) Gin yore mage ma wanyalo tegogo jomoko?

¹³ Jehova omiyowa owete kod nyimine e piny mangima ma dewowa kendo jiwowa. Jaote Paulo nondiko niya: “Teguru bede mobengore kod chonge monyosore, kendo sikuru ka uloso ne tiendeu nderni moriere tir.” (Hib. 12:12, 13) Owete gi nyimine mang’eny e kinde Jokristo mokwongo ne ojiw e yo machalo kamano. E kindegi bende owete gi nyimine pod jiwore. Ka ne owadwa moro jaode otho, kendo ne oyudo chandruoge mamoko malit, nowacho niya: “Ne afwenyo ni ok wanyal yiero tembe ma yudowa kata ni wabiro romo kodgi e kinde mane kendo nyadidi. Lamo kod puonjruok ma mara awuon osebedo ka konya ahinya. Kony ma aseyudo kokalo kuom owete gi nyimine osehoya ahinya. Asefwenyo kaka en gima long’o mondo ng’ato obed gi winjruok maber gi Jehova ka pok masira moro osieko.”

¹⁴ Harun kod Hur nosiro luet Musa aching’ ka ne gin e lweny. Kata kamano, wan to ok ochuno ni wasir luet jomoko aching’, to wanyalo mana manyo yore mag konyogi. Wanyalo konyo jomage? Jomoti, joma tuore, joma yudo akwede mawuok kuom joodgi, joma chunygi ool, kata joma wedegi kata osiepegi otho. Bende wanyalo jiwo rowere ma jomoko temo chuno mondo otim gik maricho kata mondo gimany ngima maber e pinyni kokalo kuom somo ma malo, pesa, kata tich. (1 The. 3:1-3; 5:11, 14) Many yore ma inyalo nyisogo ni idewo jomoko gadier ka in e Od Romo, e tij lendo, sama uchiemo kanyachiel, kata sama igoyo ne ng’ato simo.

15. Weche mabeyo nyalo jiwo Jokristo wetewa nade?

¹⁵ Ka ne Asa oselocho e lweny, janabi Azaria ne ojiwe kaachiel gi joge duto kowacho niya: “Beduru matek, kendo kik luetu jony: nimar nochulnu kar tichu.” (2 We. 15:7) Mano nojiwo Asa motimo lokruoge mathoth mondo oduok lamo madier. E yo machalo kamano, weche mabeyo ma inyiso jomoko nyalo jiwogi ahinya. Mano nyalo miyo giti ne Jehova gi chunygi duto. (Nge. 15:23) To kata sama in e chokruok inyalo jiwo jomoko kokalo kuom paro ma ichiwo.

16. Ere kaka jodongo nyalo luwo ranyisi mar Nehemia? Chiw ane ranyisi kaka Jokristo weteni osekonyi.

¹⁶ Jehova nokonyo Nehemia kod joge mondo giti tij gedo. Ne gigero ohinga mag Jerusalem mana kuom ndalo 52 kende! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemia ne ok ng’i mana kaka ji tiyo. En bende nogedo gi jowetene. (Neh. 5:16) E yo machalo kamano, jodongo mang’eny bende oseluwo ranyisi mar Nehemia  kuom konyo e tije mag gedo kata lwoko kendo rito Ute mag Romo. Sama gin e tij lendo kata sama gitimo limbe mag kwath, gijiwo jogo ma chunygi onyosore kendo ma nigi parruok.​—Som Isaiah 35:3, 4.

17, 18. En wach mane ma wanyalo bedogo gadier sama waromo gi chandruoge kod parruok?

¹⁷ Tiyo ne Jehova kanyachiel gi owete gi nyiminewa miyo wabedo gi winjruok maber. Bende, omiyo osiep manie kindwa bedo motegno kendo miyo wamedo bedo gi geno kuom gueth ma wabiro yudo e bwo loch mar Pinyruodh Nyasaye. Sama watego luet jomoko, wakonyogi mondo ginyagre gi gik manyalo nyoso chunygi kendo mondo gisik ka gin gi geno mar kinde ma biro. E wi mano, tego luet jomoko konyowa mondo wasik ka wan gi winjruok maber gi Nyasaye kendo bedo gadiera chuth kuom gik ma Nyasaye osingonwa. Kuom adier, sama watego luet jomoko, wan bende watego yiewa.

¹⁸ Neno kaka Jehova norito kendo konyo jotichne e kinde mokalo miyo wamedo bedo gi yie motegno kendo wamedo gene. Omiyo sama iromo gi chandruoge mopogore opogore, ‘kik lueti nyosre’! Kar mano, wuo gi Jehova e lamo kikwaye mondo okonyi. Obiro jiwi gi luete maratego kendo tayi mondo iyud gueth mag Pinyruoth.—Zab. 73:23, 24.