1. Wang’eyo nade ni Jehova dwaro ni wasud machiegni kode?

 JEHOVA gwelowa mondo wasud machiegni kode. (Jak. 4:8) Doher bedo Nyasachwa, Wuonwa, kendo Osiepwa. Odwokoga lamowa kendo okonyowaga e kinde ma wan gi chandruok. Bende, otiyoga gi riwruok mar ogandane e puonjowa kendo ritowa. To ang’o ma nyaka watim mondo wasud machiegni gi Jehova?

2. Ere kaka wanyalo sudo machiegni gi Jehova?

² Wanyalo sudo machiegni gi Jehova kuom wuoyo kode e lamo, somo Wachne, kendo paro matut kuom gik ma wasomo. Sama watimo kamano, wamedo here kendo goyone erokamano ahinya kuom gik mosetimonwa. Bende, timo kamano chwalowaga mondo waluw chikene kendo wamiye pak mowinjore yudo. (Fwe. 4:11) Kaka wamedo ng’eyo Jehova, e kaka wabiro medo gene kaachiel gi riwruok mar ogandane motiyogo e konyowa.

3. Ere kaka Jachien temoga pogowa gi Jehova, to ang’o ma biro konyowa mondo kik wajwang’ Jehova kod riwruokne? (Zaburi 31:13, 14)

³ Jachien diher pogowa gi Jehova, to ahinya-ahinya sama waromo gi pek moko e ngimawa. Otiyoga gi yo mane? Otemoga matek mondo omi wawe geno Jehova kod riwruokne mosmos. Kata kamano, wanyalo tame timo kamano. Ka wan gi yie motegno kendo wageno kuom Jehova chuth, ok wabi jwang’o Jehova kaachiel gi riwruokne.​—Som Zaburi 31:13, 14.

4. Ang’o ma wadwaro nono e sulani?

⁴ E sulani, wadwaro nono pek moko adek ma wanyalo romogo, ma Satan nyalo tiyogo e miyo wawe geno Jehova kod riwruok mar ogandane. Ere kaka pekgo nyalo pogowa gi  Jehova? To ere kaka wanyalo kedo gi Satan sama otiyo gi yorego mondo omi wawe geno Jehova kod riwruok mar ogandane?

5. Ere kaka chandruok nyalo miyo wawe geno Jehova kod riwruokne?

⁵ Nitie kinde ma waromoga gi chandruoge madongo. Kuom ranyisi, joodwa nyalo kwedowa, kata wanyalo lalo tijewa mag andika. Ere kaka chandruoge ma kamago nyalo miyo wawe geno riwruok mar oganda Jehova kendo pogowa gi Jehova? Sama chandruok moro odhi aming’a, chunywa nyalo chako nyosore mi wabed ma onge geno. Satan tiyoga gi thuolo ma kamago mondo omi wachak bedo gi kiawa ka be Jehova oherowa. Satan dwaro ni wachak paro ni samoro Jehova kod riwruok mar ogandane e ma kelonwaga chandruok. Gima kamano notimore ne Jo-Israel moko e piny Misri. Mokwongo okwongo, ne gin gi yie ni Jehova e ma noyiero Musa gi Harun mondo ogolgi e tuech e piny Misri kama ne ginie wasumbni. (Wuok 4:29-31) Kata kamano, bang’e ka ne Farao omedo ridonegi ngima, ne gichako ywak ne Musa gi Harun ka ginyisogi niya: “Usemiyo Farao kod jotije osin kodwa, kendo useketo ligangla e lwetgi mondo ginegwago.” (Wuok 5:19-21) Ne giketo ketho kuom jotich Nyasaye ma nomakore kode. To mano doko wach malit! Ka isebedo ka inano e chandruok moro kuom thuolo malach, ang’o minyalo timo mondo isik kigeno Jehova kod riwruokne?

6. Ranyisi mar janabi Habakuk puonjowa ang’o e wi kaka wanyalo nyagore gi chandruok? (Habakuk 3:17-19)

⁶ Wuo gi Jehova e lamo kinyise gik moko duto ma chandi, kendo igen kuome mondo okonyi. Janabi Habakuk nokalo e chandruok mang’eny ahinya. Nochopo kama nochako nenore ka gima ne en gi kiawa ka be Jehova ne dewe. Omiyo, nolamo Jehova konyise weche duto ma ne chande. Nonyiso Jehova kama: “A Jehova, nyaka karang’o ma abiro ywakni mondo ikonya to ok iwinja? . . . Ang’o momiyo iweyo mondo osand ji?” (Hab. 1:2, 3) Jehova nodwoko lamo mar jatichne ma nomakore kodeno. (Hab. 2:2, 3) Bang’ paro matut kuom yo ma Jehova resogago joge, Habakuk nochako bedo mamor kendo. Nobedo gadier ni Jehova ne dewe kendo noikore konye nano e chandruok moro amora. (Som Habakuk 3:17-19.) Mano puonjowa ang’o? Sama ikalo e chandruok moro, wuo gi Jehova e lamo kinyise kaka iwinjo e chunyi. Kae to gen kuome mondo okonyi. Kitimo kamano, inyalo bedo gadier chuth ni Jehova biro miyi teko mar nano. To sama ineno gi wang’i kaka okonyi, yie ma in-go kuome biro medo bedo motegno.

7. Wede Shirley notemo rwako paro mane kuome, to ang’o ma nokonye mondo kik olal yie ma ne en-go kuom Jehova?

⁷ Kik iwe timo gik ma konyi sudo machiegni gi Jehova. Ne ane kaka mano nokonyo nyaminwa moro ma nyinge Shirley man e piny Papua New Guinea, ka ne oromo gi chandruok moro. b Joodgi nodhier ahinya ma kata seche moko yudo chiemo ne ok yot. Watne moro notemo wuoyone e yo ma ne nyalo miyo owe geno kuom Jehova. Watneno nonyise kama: “Isiko kiwacho ni roho maler mar Nyasaye konyou, to dak ane konyno? Joodu pod odhier adhiera.  Uketho sa kulendo.” Shirley wacho kama: “Napenjora e chunya ni: ‘Be adier-adier Nyasaye dewa?’ Mana gikanyono, nalamo Jehova ka anyise gik moko duto ma naparo. Ne ok aweyo somo Muma pile kod bugewa ma lero Muma, kendo nadhi nyime lendo kendo dhi e chokruoge.” Mosmos nochako neno ni adier Jehova ne rito joodgi e yo maber. Joodgi ne ok riga kech hach-hach kendo ne gimor. Shirley wacho kama: “Nafwenyo ni Jehova ne dwoko lamoga.” (1 Tim. 6:6-8) In bende, kimakori gi chenroni mar timo gik motudore gi lamo Jehova, chandruoge kod kiawa moko ma samoro inyalo bedogo ok bi pogi gi Jehova.

8. En ang’o ma nyaloga timore ne owete ma tayo riwruok mar oganda Jehova?

⁸ Jowasikwa tiyoga gi ute fwambo gi keyo kod intanet e wacho miriambo e wi owete ma tayo riwruok mar oganda Jehova, kata e ketho nyinggi. (Zab. 31:13) Nitie owetewa moko mosemaki modonjnegi ni gin jo mahundu. Jokristo mokwongo noyudore e chal ma kamano e kinde ma ne ohangne Paulo wach mi otueye e jela. Jokristogo notimo nang’o?

9. Ang’o ma Jokristo moko notimo ka notue Paulo?

⁹ Moko kuom Jokristo mokwongo noweyo konyo jaote Paulo sama notueye e piny Rumi. (2 Tim. 1:8, 15) Ang’o momiyo ne gitimo kamano? Dibed ni wigi ne kuot kode nikech oganda koro ne nene kaka ja mahundu? (2 Tim. 2:8, 9) Koso ne gineno ni ka gikonye to gin bende ne inyalo sandgi? Bed ni ne gin gi paro mane, nyaka bed ni ne ginyoso chuny Paulo ahinya. Noseganano e chandruok mang’eny ma ne nyalo kata miyo olal ngimane mana mondo okonygi. (Tich 20:18-21; 2 Kor. 1:8) Kik wabed ka joma nojwang’o Paulo sama nodwarogie moloyo! Ang’o monego wapar sama isando owetewa ma tayo?

10. Ang’o monego wapar sama isando owete ma tayowa, to nikech ang’o?

¹⁰ Par gimomiyo isandowa kod ng’ama kelonwa  sandgo. Ndiko mar 2 Timotheo 3:12 wacho kama: “Ji duto ma dwaro chiwore chuth ne Nyasaye gi ngimagi ka gin e winjruok achiel gi Kristo Yesu, bende ibiro sand.” Omiyo, ok onego okawwa gi wuoro sama Satan monjo owetewa ma tayo. Dwache maduong’ en ni mondo owetego owe makore gi Jehova, kendo wan bende wabed gi luoro.​—1 Pet. 5:8.

11. Ranyisi mar Onesiforo puonjowa ang’o? (2 Timotheo 1:16-18)

¹¹ Dhi nyime konyo oweteni kendo imakri motegno kodgi. (Som 2 Timotheo 1:16-18.) Achiel kuom Jokristo mokwongo ma ne nyinge Onesiforo ne ok ojwang’o Paulo sama ne otueye e jela. Paulo nowuoyo kuome kama: “Wiye ne ok okuot gi nyorochena mag jela.” Kar mano, Onesiforo nomanyo Paulo gi kinda, kendo gikone ka noyude, nokonye. Notimo kamano kata obedo ni nong’eyo maber ni mano ne nyalo kelone chandruoge moko. Mano puonjowa ang’o? Ok onego wayie mondo luoro dhano omi wawe konyo owetewa sama isandogi. Kar mano, onego wakednegi kendo wakonygi. (Nge. 17:17) Mago e kinde ma gidwaroe ahinya ni wahergi kendo wasirgi.

12. Ranyisi mar owetewa gi nyiminewa manie piny Russia puonjowa ang’o?

¹² Par ane kaka owetewa gi nyiminewa manie piny Russia osebedo ka konyo Jokristo jowetegi motue e jela. Seche ma iterogiga e kot mondo oyalgi, owete gi nyimine mang’eny dhiga mondo oriwgi lwedo. Mano puonjowa ang’o? Sama iketho nying owete ma tayowa, itueyogi e jela, kata isandogi, kik ibed maluor. Lemnegi, konygi rito joodgi, kendo imany yore mamoko minyalo sirogigo.​—Tich 12:5; 2 Kor. 1:10, 11.

13. Sama ji jarowa, ere kaka mano nyalo miyo wawe geno Jehova kod riwruokne?

¹³ Wedewa ma ok Joneno, jotich wetewa, kata joskul wetewa, nyalo jarowa nikech tijwa mar lendo kata nikech wadak ka luwore gi chike makare mag Jehova. (1 Pet. 4:4) Ginyalo nyisowa ni, “In to aonge kodi gi wach, kata kamano, din milemee oridonu ngima malich, kendo mano osemiyo un chien ahinya.” Jomoko bende wuoyoga marach kuom chenro mar golo joricho modagi loko chunygi e kanyakla ka giwacho niya: “Ere kaka unyalo wacho ni uhero ji to utimo kamano?” Weche ma kamago nyalo miyo wachak bedo gi kiawa. Wanyalo chako penjore e chunywa ni, ‘Dibed ni Jehova ong’awonwa ngas ahinya? Dibed ni riwruok mar ogandane orido ne ji ngima ahinya?’ Ka in e chal ma kamano, ang’o minyalo timo mondo isik kimakori gi Jehova kod riwruokne?

14. Sama jomoko jarowa nikech waluwo chike makare mag Jehova, ang’o monego watim? (Zaburi 119:50-52)

¹⁴ Ng’ad e chunyi ni ok ibi weyo makori gi chike makare mag Jehova. Achiel kuom jotich Nyasaye ma nomakore gi chikene kata obedo ni jomoko ne jare en Ayub. Osiepne moro ma nodhi hoye notemo nyise ni Nyasaye ne ok dewe, bed ni noluwo chike Nyasaye kata ooyo. (Ayub 4:17, 18; 22:3) Kata kamano, Ayub nodagi yie gi miriambogo. Nong’eyo ni chike Jehova e ma ni kare kendo nong’ado e chunye ni nodhi dhi nyime makore gi chikego. Ne ok oyie mondo jomamoko omi owe makore gi timne makare. (Ayub 27:5, 6) Mano puonjowa ang’o? Kik iyie mondo ajara omi ichak bedo gi kiawa ka be chike Jehova ni kare. Par kaka  ngimani iwuon osebedo. Donge iseneno nyading’eny kaka chike makare mag Jehova e ma owinjore waluw kod kaka chikego osekonyi? Ng’ad e chunyi ni ibiro dhi nyime riwo lwedo riwruok ma jiwo chike makarego. Kitimo kamano, to kata ji wach mana ang’o ka gitemo jari, mano ok bi pogi gi Jehova.​—Som Zaburi 119:50-52.

15. Ang’o momiyo ne ijaro Brizit?

¹⁵ Ne ane ranyisi mar Nyaminwa Brizit ma wuok e piny India. Joodgi ne jarega ahinya nikech yiene. Mapiyo bang’ ka nosebatise e higa mar 1997, jaode ma ok en Janeno nolalo tich. Omiyo, nong’ado ni en, Brizit, kod nyige, nonego gidar gidhi gidag gi jonyuolgi e taon machielo. Brizit noromo gi pek mamoko momedore bang’ dar ma gidhi kuno. Nikech jaode koro ne onge gi tich, en e ma ne nyaka oti kuom thuolo mang’eny mondo osir joode. Bende, kanyakla ma ne ni machiegni kode mogik ne yudore mana kilomita 350 kiwuok kama ne gidakie. Gima lit en ni jodala gi chwore ne kwede ahinya nikech yiene. Weche nomedo bedo marach ahinya ma nochopo kama koro Brizit gi joode ne nyaka dar kendo. Kae to apoya nono, chwore notho. Bang’e, achiel kuom nyige bende notho gi tuo mar kansa ka en mana jahigni 12. To marachie moloyo, wede Brizit ne wacho ni en e ma nokelo ne joode masichego. Ne giwacho ni ka di ne ok obedo Janeno mar Jehova, masichego di ne ok oyudogi. Kata kamano, Brizit nodhi nyime geno Jehova kendo makore motegno gi riwruok mar ogandane.

16. Gin gueth mage ma Brizit noyudo nikech nomakore gi Jehova kod riwruok mar ogandane?

¹⁶ Nikech Brizit nodak mabor ahinya gi kanyakla, jarit-alwora moro nojiwe ni olend ne jogweng’gi kendo ochak timo chokruoge mag kanyakla e ode. Mokwongo okwongo, noneno ni mano ne migawo mapek ahinya ma ne ok onyal. Kata kamano, noluwo aluwa paro ma nomiyeno. Nochako lendo ne jogweng’gi, notimoga chokruoge e ode, kendo noketo nyaka thuolo moro tenge mar  bedo gi lamo mar joot kanyachiel gi nyige. Mano nokelone ber mage? Brizit nochako puonjore Muma gi ji mang’eny ahinya, kendo thothgi nobatisi. E higa 2005, nobedo painia mapile. Noyudo gueth mang’eny ahinya nikech nogeno kuom Jehova kendo makore gi riwruok mar ogandane. Sani, nyige duto tiyo ne Jehova kendo nitie kanyakla ariyo e gweng’gi. Brizit ni gadier chuth ni Jehova e ma nomiye teko mar nyagore gi chandruoge ma nokaloe kaachiel gi ajara ma ne wuok kuom joodgi.

17. Ang’o monego wang’ad e chunywa?

¹⁷ Satan dwaro ni wapar ni Jehova jwang’owaga sama wachandore, kendo ni makruok gi riwruokne biro mana medo miyo ngima obednwa matek. Bende, odwaro ni wabed maluor sama iketho nying owete ma tayowa, sama isandogi, kata sama otuegi e jela. E wi mago, Satan tiyo gi ajara mondo wawe geno kuom chike makare mag Jehova kod riwruokne. Kata kamano, wang’eyo riekni motiyogo, omiyo, ok onyal wuondowa. (2 Kor. 2:11) Ng’ad e chunyi ni ibiro dhi nyime kwedo miriambo mag Satan kendo siko kimakori gi Jehova kod riwruok mar ogandane. Bed gadier chuth ni Jehova ok nyal jwang’i ngang’. (Zab. 28:7) Omiyo, kik iyie gimoro amora opogi gi Jehova!​—Rumi 8:35-39.

18. Ang’o ma wabiro nono e sula maluwo?

¹⁸ E sulani, wawuoyo kuom pek moko mwanyalo romogo e ngimawa wawegi. Kata kamano, nitie tembe moko mwanyalo yudo e i kanyakla ma nyalo nyiso ka be wageno Jehova kod riwruok mar ogandane. Ere kaka wanyalo nyagore gi pekgo? Wabiro nono wachno e sula maluwo.