1. Tiend siko ka pachwa ni kare en ang’o? (2 Timotheo 4:5)

 SAMA gimoro ochwanyowa, mano nyalo temo okang’ ma wagenogo Jehova kod riwruokne. Ere kaka wanyalo kedo maber e kinde kaka mago? Dwarore ni wasik ka pachwa ni kare e weche duto, kendo wachung’ matek e yie. (Som 2 Timotheo 4:5.) Wanyisoga ni pachwa ni kare e weche duto sama wahore mos, waparo malong’o, kendo watemo neno gik moko kaka Jehova nenogi. Sama watimo kamano, ok wabi yie mondo lit ma wan-go e chunywa e ma ochik pachwa.

2. Ang’o ma wadwaro nono e sulani?

² E sula mokalo, ne wanono pek moko adek ma wanyalo romogo e ngimawa wawegi. E sulani, wadwaro nono pek moko adek ma wanyalo romogo e kanyakla kendo ma nyalo temo okang’ ma wagenogo Jehova kod riwruokne. Pekgo gin (1) sama waparo ni Jakristo moro otimonwa marach, (2) sama oriewa, kod (3) sama ok yotnwa luwo lokruok moro motim e riwruokwa. Ere kaka wanyalo siko ka pachwa ni kare kendo geno Jehova kod riwruokne sama waromo gi pek kaka mago?

3. Ang’o ma nyalo timore sama waparo ni Jakristo moro otimonwa gimoro marach?

³ Be Jakristo moro osegachwanyi, to samoro en Jakristo ma nigi migepe mag tayo jomamoko e kanyakla? Nyalo bedo ni Jakristono ne ok ochwanyi goyiem. (Rumi 3:23; Jak. 3:2)  Kata kamano, pod gima notimoni nochwanyi kendo samoro wachno nomoni kata nindo. Nyalo bedo ni nipenjori ni, ‘Ka owadwa e ma nyalo timona gima kama, be mae en riwruok mar oganda Nyasaye adier?’ Mano e paro ma Satan diher ni wabedgo. (2 Kor. 2:11) Bedo gi paro kaka mano nyalo miyo wabed mabor gi Jehova kod riwruokne. Kuom mano, ka po ni waparo ni owadwa kata nyaminwa moro otimonwa gimoro marach, ere kaka wanyalo siko ka wan gi paro makare kendo kwedo paro moro amora marach?

4. Ere kaka Josef nosiko ka pache ni kare sama ne itimone marach, to puonj mane mwayudo e ranyisi ma noketo? (Chakruok 50:19-21)

⁴ Kik imak sadha. Ka ne Josef pod en rawera, owetene ma ne dongone nosande ahinya. Ne gisin kode kendo moko kuomgi ne dwaro kata nege. (Cha. 37:4, 18-22) Gikone, ne giuse kaka misumba. Mano nomiyo Josef oromo gi chandruoge moko madongo kuom higni 13 kama. Josef ne nyalo bedo gi kiawa ka be Jehova nohere kuom adier, kendo nonyalo penjore ni, ‘Dibed ni Jehova osejwang’a e kinde ma adwaree moloyo?’ Kata kamano, ne ok omako sadha. Kar mano, nohore mos, kendo mano nokonye siko ka en gi paro makare. Ka noyudo thuolo mar chulo kuor ne owetene, ne ok otimo kamano. Nonyisogi hera moweyonegi kethogi. (Cha. 45:4, 5) Josef notimo kamano nikech ne en gi paro malong’o. Kar keto pache kuom chandruoge ma nokaloe, noketo pache kuom dwach Jehova. (Som Chakruok 50:19-21.) En ang’o ma wapuonjore kuom Josef? Ka po ni otimni gimoro marach, kik iyi wang’ gi Jehova kata chako bedo gi kiawa ka be oheri. Kar mano, ket pachi kuom yore mokonyigo mondo inyagri gi wachno. E wi mano, sama iparo ni jomamoko otimoni gimoro marach, tem umo nyawogi gi hera.​—1 Pet. 4:8.

5. Ang’o ma nokonyo Miqueas siko ka en gi paro makare sama noparo ni otimne gimoro marach?

⁵ Ne ane gima notimore ne jaduong’-kanyakla moro miluongo ni Miqueas b ma wuok South America. Nitie kinde moro ma noparo ni owete moko ma ne nigi migepe mag tayo e riwruokwa notimone marach. Owacho kama: “Ne pok abedoga gi parruok kaka ma ne an-go e kindeno. Naluor. Ne ok anindga gotieno, kendo nasiko ka aywak aywaka.” To e ma pod Miqueas notemo mondo osik ka en gi paro malong’o. Nolemo pile kokwayo Jehova rohone maler mondo okonye nano. Bende, notimo nonro e bugewa mondo oyud paro ma ne nyalo konye. En puonj mane ma wayudo? Ka po ni iparo ni Jakristo wadu moro otimoni gimoro marach, hori mos, kendo item golo paro moro amora marach minyalo bedogo. Nyalo bedo ni ok ing’eyo chal ma Jakristono ne kaloe sama notimo gima nochwanyino. Kuom mano, wuo gi Jehova e lamo kikwaye mondo okonyi neno weche kaka ng’at mochwanyino nenogi. Timo kamano biro konyi neno ni Jakristono ne ok otimoni gino goyiem, to mano biro konyi weyone mayot. (Nge. 19:11) Ket e paro ni Jehova ong’eyo gima otimoreni kendo obiro miyi teko mar nano.​—2 We. 16:9; Ekl. 5:8.

6. Ang’o momiyo dwarore ni wane riech ma Jehova miyowa kaka yo monyisowago herane? (Jo-Hibrania 12:5, 6, 11)

⁶ Wanyaloga winjo malit sama oriewa. Kata kamano, ka waketo pachwa duto kuom lit ma wawinjo, wanyalo chako paro ni  ne ok wawinjore yudo riechno, kata ni oriewa e yo mager ahinya. To mano nyalo monowa fwenyo wach moro maduong’, ma en ni Jehova e ma rieyowa nikech oherowa ahinya. (Som Jo-Hibrania 12:5, 6, 11.) Ka waweyo mondo lit ma wan-go e chunywa e mochikwa, wabiro miyo Satan thuolo mar monjowa. Satan dwaro ni kik warwak riech mimiyowa, to moloyo, odwaro ni wabed mabor gi Jehova kod riwruokne. Ere kaka inyalo siko ka pachi ni kare sama orieyi?

7. (a) Mana kaka onyis e picha, ere kaka Jehova nomedo tiyo gi Petro ka noyie rwako riech? (b) En ang’o mi puonjori kuom ranyisi mar Petro?

⁷ Rwak riech momiyi kendo itim lokruok ma dwarore. Yesu norieyo Petro nyading’eny e nyim joote mamoko. (Mar. 8:33; Luka 22:31-34) Nyaka bed ni Petro ne yudoga wich-kuot ahinya ka ne irieye. Kata kamano, nosiko komakore gi Yesu. Petro ne yiega kethone kendo timo lokruoge ma ne dwarore. E gikone, Jehova noguedho Petro ahinya kendo nomiye migepe madongo e kanyakla. (Joh. 21:15-17; Tich 10:24-33; 1 Pet. 1:1) Ang’o ma wapuonjore kuom ranyisi mar Petro? Ka ok waketo pachwa kuom lit mwayudo kirieyowa kendo warwako kum mi watimo lokruok ma dwarore, wayudoga ber kendo jomamoko bende yudo ber. Bende, Jehova kod riwruokne tiyoga kodwa e yore momedore sama wayie rwako riech.

8-9. Ka ne orie Bernardo, mokwongo okwongo nowinjo nade, to ang’o ma nokonye bedo gi paro makare?

⁸ Ne ane gima notimore ne Owadwa Bernardo, ma wuok Mozambique. Nogole e migawo mar bedo jaduong’-kanyakla. Mokwongo okwongo, Bernardo nowinjo nade? Owacho kama: “Namako sadha nikech ne ok ayie gi kum ma nomiya.” Gima ne chande ne en kaka jomamoko e kanyakla ne dhi nene. Owacho kama: “Nokawa dweche moko mondo achak bedo gi paro makare e wi wachno kendo chako geno Jehova kod riwruokne.” Ang’o ma nokonyo Bernardo bedo gi paro makare?

⁹ Bernardo norieyo pache en owuon. Owacho kama: “Ka ne an jaduong’-kanyakla, ne ajatiyoga gi ndiko mar Jo-Hibrania 12:7 e konyo jomamoko mondo gibed gi paro makare e wi kum ma Jehova chiwo. Omiyo, napenjora niya: ‘En ng’ano monego oti gi weche manie ndikoni? Donge gin jotich  Jehova duto moriwo nyaka an?’” Kae to Bernardo nokawo okenge moko ma dwarore mondo ochak geno Jehova kod riwruokne kendo. Nochako somo Muma kendo paro matut kuom gik ma nosomo. Kata obedo ni noparore kuom yo ma owete gi nyimine ne nenego, pod nodhi nyime lendo kodgi kendo noriworega kodgi e chokruoge mag kanyakla. Bang’ kinde moko, nochak oket Bernardo mondo obed jaduong’-kanyakla. Mana kaka Bernardo, ka po ni orieyi, kik iket pachi kuom lit ma ne iyudo. Kar mano, rwak kum momiyi kendo itim lokruok ma dwarore. c (Nge. 8:33; 22:4) Kitimo kamano, inyalo bedo gadier ni Jehova biro guedhi nikech igene kaachiel gi riwruokne.

10. En lokruok mane ma nyalo bedo ni notemo okang’ ma chwo moko ma Jo-Israel nogenogo Jehova?

¹⁰ Lokruoge ma timore e riwruokwa nyalo temo okang’ ma wagenogo Jehova kod riwruokne. Ka ok watang’, wanyalo po ka wabedo mabor gi Jehova nikech lokruok moro motim. Kuom ranyisi, parie kaka lokruok moro ma notimore e ndalo mag Musa nomulo Jo-Israel moko. Ka ne pok Jo-Israel ochako tiyo gi Chike Musa, wiye udi e ma ne bedoga kaka jodolo e lo joutegi. Ne gigeroga kendo mag misango kendo chiwo misengni ne Jehova e lo joutegi. (Cha. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Ayub 1:5) Kata kamano, ka ne ochak ti gi Chike Musa, wiye udi koro ne ok oyienegi timo kamano. Jehova nowacho ni jodolo ma ne wuok e anyuola mar Harun e ma nonego ochiw misengni. Bang’ ka noseket chikno, wi ot moro amora ma noyud ka chiwo misango e lo joode, ninyalo negi. d (Lawi 17:3-6, 8, 9) Dibed ni lokruogno ne en achiel kuom gik ma nomiyo Kora, Dathan, Abiram, kaachiel gi Jo-Israel mamoko 250 ma ne gin jotend oganda, ong’anyo ne Musa gi Harun? (Kwan 16:1-3) Ok wang’eyo. Kata kamano, adiera en ni Kora kod jowetene notamore bolore ne Jehova. Ka po ni otim lokruok moro e riwruokwa ma temo okang’ migenogo Jehova, en ang’o minyalo timo?

11. Ang’o ma wapuonjore kuom ranyisi ma Jo-Kohath moko noketo?

¹¹ Riw lwedo lokruoge ma timore e riwruokwa gi chunyi duto. Ka ne Jo-Israel nie thim, nomi Jo-Kohath migawo moro makende. Sa asaya ma ne dwarore ni Jo-Israel odar, Jo-Kohath e ma ne kwongoga daro sandug singruok ka pok jomamoko odar. (Kwan 3:29, 31; 10:33; Jos. 3:2-4) Mano ne en migawo maduong’! Kata kamano, weche nolokore ka Jo-Israel nodonjo e Piny Manosingi. Koro ne ok dwarre ni osik kidaro sandug singruok. Kuom mano, chop kinde ma Solomon ne locho, nitie Jo-Kohath moko ma nomi migepe mag bedo jower, jorit rangeye, kod jorit ute keno. (1 We. 6:31-33; 26:1, 24) Onge kamoro amora e Muma ma nyisowa ni Jo-Kohath nong’ur, kata ni ne gidwaro ni odhialgi nikech migawo maduong’ ma ne gin-go chon. Mano puonjowa ang’o? Riw lwedo gi chunyi duto lokruok moro amora motim e riwruok mar oganda Jehova, moriwo nyaka lokruok ma samoro mulo migapi. Bed mamor gi migawo moro amora momiyi. Par ni migawo ma in-go ok e ma nyis ka be  Jehova mor kodi kata ooyo. Jehova okawo mapek yo ma iluwogo chikene moloyo migawo mitimo.​—1 Sa. 15:22.

12. Zaina nowinjo nade e chunye ka nowilne migawo?

¹² Ne ane ranyisi mar Nyaminwa Zaina ma wuok e pinje mag Middle East, ma nowilne migawo ma nohero ahinya. Nomiye migawo mar bedo painia bang’ tiyo Bethel kuom higni mokalo 23. Owacho kama: “Ka ne owilna migawo, nabwok ahinya. Nachako nenora ka ng’at manono ahinya. Nasiko apenjora ni, ‘En ang’o marach ma natimo?’” Gima lit en ni owete gi nyimine moko e kanyakla nomedone mana lit kuom nyise niya: “Ne owilni migawo nikech ne ok in jakinda e Bethel.” Kuom kinde moro, chuny Zaina nonyosore ahinya kendo noywakga otieno kotieno. Kata kamano, owacho kama: “Natemo matek mondo kik abed gi kiawa moro amora ka be Jehova gi riwruokne ohera.” Ang’o ma nokonyo Zaina mondo osik ka pache ni kare?

13. Ang’o ma nokonyo Zaina nyagore maber gi paro maricho ma ne en-go?

¹³ Zaina nonyagore mogolo paro maricho ma ne en-go. Ang’o ma nokonye? Nosomo sula moko e bugewa ma ne wuoyo achiel kachiel kuom pek ma nokaloe. Sula moro ma wiye wacho ni, “Unaweza Kukabiliana na Kivunja-Moyo!” ma yudore e Mnara wa Mlinzi ma Februar 1, 2001, nokonye ahinya. Sulano ne wuoyo kuom Mariko ma ne en achiel kuom joma nondiko Muma, kendo ma bende nonyagore gi kuyo ka nowilne migawo. Zaina wacho kama: “Kare ranyisi mar Mariko e yath ma nadwaro mondo ochangna chunya ma nonyosore.” Bende, Zaina nobedo machiegni gi osiepene. Ne ok opogore mobedo kar kende, kendo notemo mondo kik onenre ka ng’at manono. Noneno kaka roho maler tayoga paro ming’ado e riwruok mar oganda Jehova kod kaka owete ma tayo nohere ahinya. Bende, noneno kaka owete ma tayo timoga duto ma ginyalo mondo tij Jehova odhi nyime e yo maber.

14. En lokruok mane ma ne ok yot ne Vlado timo, to ang’o ma nokonye?

¹⁴ Jaduong’-kanyakla moro miluongo ni Vlado ma jahigni 73 ma wuok e piny Slovenia, noyudo ka ok yotne riwo lwedo lokruok moro ma notim ka ne oriw kanyaklagi gi kanyakla machielo mi ous Od Romo ma ne gidhiye chon. Owacho kama: “Ne ok ang’eyo  gimomiyo nolor Od Romo ma jaber kamano. Nawinjo malit ahinya nikech noyudo e ka waa loso kuonde ma nokethore e Od Romono. An fundi bao, kendo e ka ne waa mana tieko loso gige bao moko e Od Romono. Bende, riwowa gi kanyakla machielo ne dwaro ni watim lokruoge moko madongo ma ne ok yot ne joma hikgi oseniang’ kaka an.” Ang’o ma nokonyo Vlado riwo lwedo paro ma nong’adno? Owacho kama: “Riwo lwedo lokruoge mitimo e riwruok mar oganda Jehova kinde duto keloga gueth. Lokruogego ikowaga ne kinde ma biro ma wanaromie gi lokruoge moko madongo moloyo.” Dibed ni sani inyagori mondo itim lokruoge moko nikech kanyaklau noriw gi kanyakla machielo, kata nikech nowilni migawo? Bed gadier ni Jehova ong’eyo kaka iwinjo e chunyi. Ka po ni iriwo lwedo lokruogego kendo igeno Jehova kod riwruokne, ibiro yudo gueth mang’eny.​—Zab. 18:25.

15. Ere kaka wanyalo siko ka pachwa ni kare sama waromo gi pek moko e kanyakla?

¹⁵ Kaka giko medo sudo machiegni, e kaka wageno romo gi pek moko e kanyakla. Pekgo nyalo temo okang’ ma wagenogo Jehova kod riwruok mar ogandane. Omiyo, nyaka watem mondo wasik ka pachwa ni kare. Ka po ni iparo ni Jakristo moro otimoni gimoro marach, kik imakne sadha. Ka po ni orieyi, kik iket pachi kuom lit kod wich-kuot miyudo, kar mano rwak riechno kendo itim lokruok ma dwarore. Bende, ka riwruokwa otimo lokruok moro ma muli achiel kachiel, riw lwedo lokruogno gi chunyi duto.

16. Ang’o ma nyalo konyi siko kigeno Jehova kod riwruokne?

¹⁶ Inyalo siko kigeno Jehova kod riwruokne sama itemo yie mari. To mondo itim kamano, dwarore ni ihori mos, ibed gi paro malong’o, kendo ine gik moko kaka Jehova nenogi. Tem matek mondo ipuonjri e wi jomamoko ma Muma wuoye ma nonyagore maber gi pek ma chalo gi miromogo, kendo ipar matut kuom ranyisigi. Kwa Jehova e lamo mondo okonyi, kendo kik ibed mabor gi kanyakla. Kitimo kamano, to kata ang’o ma timre, Satan ok bi pogi gi Jehova kod riwruokne.​—Jak. 4:7.