OBWONGO dhano en kilo achiel gi nus kama, to wachore ni en “e gima ogajore ahinya motamo wang’ dhano e piny mangima.” Donge mano en gima kawowa gi wuoro ahinya? Kaka wamedo ng’eyo mathoth kuome, e kaka wabiro medo fwenyo ni obwongowa en achiel kuom chuech “malich” miwuoro ma Jehova nochueyo. (Zab. 139:14) Par ane achiel kuom gik ma obwongowa timoga ma en konyowa paro gik moko.

Ere kaka wanyalo tiyo gi nyalo ma wan-go mar paro gik moko? Yo achiel en neno e pachwa gik moko manyien ma morowa, kata neno e pachwa gik ma pok otimorenwa e ngimawa. Kaluwore gi wachno, donge wanyalo yie ni kare watiyoga gi pachwa ahinya pile ka pile? Kuom ranyisi, be isegasomo kata winjo wach e wi kamoro to ne pok idhi kuno? Bedo ni ne pok idhiga kanyo, be mano nyalo moni paro kaka kanyo chalo? Kuom adier, sa asaya ma waparo gimoro ma pok ne waneno, winjo, bilo, mulo, kata ng’weyo, mano nyiso ni nyalowa mar paro tiyo maber.

Muma konyowa ng’eyo ni Nyasaye nochueyo dhano e kite owuon. (Cha. 1:26, 27) Donge mano nyiso ni nyaka bed ni Jehova bende nigi nyalo mar paro gik moko? To nikech nochueyowa gi nyalo mar paro gik ma pok waneno, nyaka bed ni odwaro ni wati gi nyalono e yo mowinjore mondo wang’ego dwache. (Ekl. 3:11) Ere kaka wanyalo tiyo gi nyalono e yo makare, to gin yore mage ma ok owinjore ma ok onego watigo gi nyaloni?

(1) Paro gik mabeyo e sa ma ok owinjore kata paro gik maricho.

Paro gimoro ok en gimarach. Nonro nyiso ni bedo gi paro e wi gimoro nyalo konyo. Kata kamano, Eklesiastes 3:1 konyowa ng’eyo ni ‘gik moko duto nigi ndalo mowinjorenigi,’ mak mana ni seche moko wanyalo timo gik moko e kinde ma ok owinjore. Kuom ranyisi, ka waweyo pachwa mondo otangni sama wan e chokruogewa kata sama wapuonjore Muma wawegi, be koro wanyalo wacho ni pachwa konyowa koso chochowa? Yesu nomiyowa siem moro maber ma konyowa ng’eyo gima nyalo timore ka waweyo pachwa oged ahinya e gik ma ok owinjore, kaka timbe mag terruok. (Mat. 5:28) Moko kuom gik ma nyalo bedo ni waparo nyalo bedo gik ma Jehova osin-go. Paro gik mochido e ma nyalo bedo okang’ mokwongo mamiyo ng’ato donjo e timbe ma ok ler. Ng’ad e chunyi ni ok ibi weyo mondo nyaloni mar paro gik moko opogi gi Jehova!

(2) Paro ni mwandu nyalo tieko ne ng’ato chandruok e ngimane duto.

Gik ringruok gin gik ma dwarore kendo gikonyo. Kata kamano, ka wachako bedo gi paro ni mwandu e ma nyalo kelonwa mor kendo tiekonwa chandruoge, wabiro bedo joma wuondore. Suleman nondiko niya:  ‘Ng’a ma jamoko paro e chunye ni mwandu ma en-go bedone kaka dala mochiel gi ohinga mabor.’ (Nge. 18:11) Kuom ranyisi, par ane gima notimore e taon miluongo ni Manila e piny Philippines ka koth maduong’ nochue e dwe mar Septemba higa mar 2009. Kodhno nokelo ataro ma nokwako chiegni taondno duto. Be joma ne nigi mwandu mang’eny notony? Jamwandu moro ma nolalo chiegni gimoro amora e atarono nowacho kama: “Atarono nomiyo joma omew gi joma odhier obedo maromre, nimar nokelo pek kod chandruok ne ng’ato ang’ata bed ni imewo kata idhier.” Yotga mondo ng’ato ochak paro ni bedo gi mwandu kelo mor kendo tieko chandruoge duto e ngima. Mano miriambo.

(3) Bedo gi parruok mokalo tong’ e wi gik ma samoro ok nyal timore.

Yesu nojiwowa ni kik wabed gi ‘parruok’ mokalo tong’. (Mat. 6:34) Ng’at ma nigi luoro mang’eny mokalo tong’, en ng’at masiko parore. Yot mondo waketh kinde mang’eny ka waparore e wi gik ma pok otimore kata ma seche moko ok bi timore. Muma nyisowa ni parruok ma kamano nyalo miyo chuny ng’ato onyosre kata kelone tuwo. (Nge. 12:25) Mano kaka ber luwo puonj ma Yesu nomiyowa kuom weyo bedo gi parruok mokalo tong’ kendo kawo odiechieng’ kodiechieng’ kaka obiro.

(1) Neno chon gik ma nyalo hinyowa kendo ringogi.

Muma jiwowa mondo wabed joma riek ma nyalo neno gima nyalo timore bang’e. (Nge. 22:3) Ka watiyo gi pachwa, wanyalo neno gima nyalo timore ka pok wang’ado mar timo gimoro. Kuom ranyisi, ka po ni ogweli e nyasi moro, ere kaka tiyo gi nyalo mar paro nyalo konyi neno ka be owinjore idhi kata kik idhi? Bang’ nono ni ng’a gini mabiro bedo e nyasino, ji adi mabiro betie, kendo ni obiro timore kanye kendo karang’o, penjri kendo niya: ‘En ang’o machielo ma nyalo timore e nyasino?’ Be iparo ni gik mabiro timore e nyasino gin gik mowinjore gi Jakristo? Paro gik moko e yo ma kamano nyalo konyi neno chon kaka nyasino biro bedo. Tiyo gi pachi kamano nyalo konyi ng’ado paro maber mondo kik itim gik mabiro miyo iketh winjruokni gi Nyasaye.

(2) Iko pachi motelo kaka inyalo loyo chandruoge moko matek.

Paro gik moko bende oriwo bedo gi “nyalo mar chomore gi chandruok moro kendo loye.” Kaw ane ni ichwanyori gi ng’ato e kanyakla. Ibiro tiyo gi yo mane sama iwuoyo gi owadu kata nyaminuno mondo utem dwoko kuwe e kindu? Nitie gik mang’eny ma pod inyalo paro komondi. Owadwa kata  nyaminwano wuoyoga nade? Gin kinde mage mowinjore wuoyo e wi wachno? Gin weche mage ma ibiro tiyogo, to ibiro wuoyo gi dwol mane? Neno gik moko e yo ma kamano, miyo iiko pachi chon chon kaka inyalo loyo chandruogno kendo yiero yo achiel maber ma ineno ni biro konyi maber moloyo. (Nge. 15:28) Dhi loso weche e kindu e yo ma kamano biro kelo kuwe e kanyakla. Mano en yo maber mar tiyo gi nyalowa mar paro.

(3) Med ndhadhu e yo misomogo kendo puonjorigo Muma.

Somo Muma pile pile en gima dwarore ahinya. Kata kamano, onego watim mathoth moloyo mana tieko some. Dwarore ni wafweny puonj ma yudore e Muma kendo neno kaka ginyalo jiwowa mondo wati kodgi e ngimawa. Somo Muma nyalo konyowa medo hero yore mag Jehova. Tiyo gi pachwa e yo maber nyalo konyowa timo kamano. E yo mane? Buk miluongo ni Luw Yie Margi nyalo konyowa. Somo sigendini manie bugni nyalo medo yawo pachwa mondo wane chal ma ne nitie e kinde mag joma iwuoyo kuomgi e Muma. Bugno konyowa neno gik ma ne gineno, winjo koko ma ne nitie, ng’weyo suya ma ne nyalo betie, kendo fwenyo kaka ne jogo winjo e chunygi. Mano nyalo konyowa neno puonj mabeyo manie Muma ma chon ne waparo ni wang’eyo maber kendo puonjgo nyalo jiwowa. Tiyo gi nyalowa mar paro kamano sama wasomo Muma nyalo konyowa medo ndhadhu e puonjruokwa.

(4) Bed ng’ama winjo lit ma jomoko nigo.

Kido machielo maber ahinya en mar winjo lit mar ng’at machielo e chunywa. To nikech Jehova gi Yesu winjo lit ma jomoko nigo, ber mondo wan bende waluw ranyisi margi. (Wuok 3:7; Zab. 72:13) Ere kaka wanyalo nyago kidoni? En temo ketore e chal mar ng’ato. Nyalo bedo ni chandruok ma omako owadwa kata nyaminwano pok oyudowaga. Inyalo penjori niya: ‘Ka dabed ni an e ma chandruokno oyuda, dawinjo nade? Daher mondo ji otimna ang’o?’ Tiyo gi pachwa mondo wayud dwoko mag penjogo biro miyo wamed bedo joma winjo lit ma jomoko nigo. Sama wanyiso ni wawinjo lit mar jomoko, bed ni wan e tij lendo kata e tudruokwa gi Jokristo wetewa, wabiro yudo ber e yorewa duto kaka Jokristo.

(5) Par kaka ngima nobed e piny manyien.

Muma opong’ gi weche modhuro ma nyiso kaka ngima biro chalo e piny manyien ma Nyasaye osingo. (Isa. 35:5-7; 65:21-25; Fwe. 21:3, 4) Bugewa niga gi piche mabeyo beyo ma nyiso kaka weche moler e Mumago biro chalo. Ang’o momiyo? Picha konyowa neno e pachwa kaka wabiro dak gi mor e piny manyien. Jehova, Nyasaye ma nochueyowa gi nyalo mar paro gik moko, ong’eyo maber kaka nyalono tiyo e rang’iny ma malo. Tiyo gi nyalono e paro gik mosingo miyo wabedo gadier ni gibiro chopo, kendo konyowa mondo wasik ka wachung’ motegno kata bed ni waromo gi pek moko e ngimawa.

Jehova oherowa ahinya omiyo nochueyowa gi nyalo mar paro gik moko. Nyalono konyowa mondo wati ne Nyasaye e yo maber e ngimawa ma pile. Wadhiuru nyime nyiso ni wagoyo erokamano ne Nyasaye ma nomiyowa mich maberni kuom tiyo kode e yo mowinjore odiechieng’ kodiechieng’.