1. Ang’o ma Jehova dwaro ni jotichne otim? (Ne picha bende.)

 EN NG’ANO ma wanyalo dhi ire sama wadwaro ni ohowa kendo otawa e yo maber? Wang’eyo dwoko mar penjono. Wanyalo dhi ir Jehova Nyasaye kokalo kuom lamo. Jehova jiwowaga ni ‘walam kinde duto.’ (1 The. 5:17) Wanyalo bedo thuolo wuoyo kode e lamo kendo kwaye mondo otawa e yore duto mag ngimawa. (Nge. 3:5, 6) Nikech Jehova en Nyasaye mang’won, odwaroga ni wawuo kode nyading’eny kaka wanyalo.

2. Ang’o ma wabiro nono e sulani?

² Wakawo mapek mich mar wuoyo gi Jehova e lamo. Kata kamano, nikech wadichga ahinya, nyalo bedonwa matek yudo thuolo mar lamo. Bende, nyalo dwarore ni wamed bero lamo magwa. Gima ber en ni Muma nyalo konyowa timo mano. E sulani, wabiro nono kaka wanyalo luwo ranyisi mar Yesu kuom keto thuolo tenge mar wuoyo gi Nyasaye e lamo. Bende, wabiro nono yore moko abich madongo ma wanyalo berogo lamowa.

3. Ang’o ma Yesu nong’eyo e wi lamo?

³ Yesu nong’eyo maler ni Jehova ogeno lamo magwa ahinya. Higni mang’eny ka ne pok obiro e piny kae, noneno kaka Wuon-gi ne dwokoga lamo mag jotichne. Kuom ranyisi,  noneno kaka Jehova nodwoko lamo mar Hana, Daudi, Elija, kod jotichne mamoko. (1 Sa. 1:10, 11, 20; 1 Ru. 19:4-6; Zab. 32:5) Kare mano e momiyo Yesu nojiwo jopuonjrene ni gilem nyading’eny kendo gibed gadier ni Nyasaye biro winjo lamogi!​—Mat. 7:7-11.

4. Ang’o ma wapuonjore kuom lamo mag Yesu?

⁴ Yesu noketo ne jopuonjrene ranyisi maber e wi wuoyo gi Jehova e lamo. E kinde ma ne en e piny kae, nolemoga nyading’eny. Ne nyaka oketga thuolo tenge mag lamo nikech thothne nodichga kendo ji ne sikoga bute. (Mar. 6:31, 45, 46) Nomondoga okinyi mang’ich mondo oyud thuolo mar lemo ka en kar kende. (Mar. 1:35) Nitie kinde moro ma nolemo otieno mangima ka ne pok otimo yiero moro maduong’. (Luka 6:12, 13) Bende, e otieno mogik ka ne pok onege, nolemo nyadinwoya koketo pache e tieko migawo maduong’ ma nokele e piny kae.​—Mat. 26:39, 42, 44.

5. Ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Yesu sama walemo?

⁵ Ranyisi mar Yesu puonjowa ni kata ka wadich manade, pod dwarore ni waket thuolo tenge mar wuoyo gi Jehova e lamo. Mana kaka Yesu, nyalo dwarore ni walos thuolo mag lamo e seche mag okinyi mang’ich kata bang’e gotieno. Sama watimo kamano, wanyiso Jehova ni wageno mich mar lamo. Nyaminwa moro miluongo ni Lynne pod paro kaka nomor ahinya ka nopuonjore e wi mich mar lamo. Owacho kama: “Ka napuonjora ni nanyalo wuoyo gi Jehova sa asaya, mano nokonya nene kaka osiepna machiegni, kendo nojiwa mondo amed bero lamoga.” Onge kiawa ni thothwa bende winjoga mana kamano. Omiyo, we wanon ane weche moko abich madongo ma wanyalo wacho sama walemo.

6. Ka luwore gi Fweny 4:10, 11, en ang’o ma Jehova owinjore yudo?

⁶ Pak Jehova. E fweny moro makende, jaote Johana noneno jodongo 24 ka lamo Jehova e polo. Ne gipako Jehova ka giwacho ni owinjore “yudo duong’, gi luor, kod  teko.” (Som Fweny 4:10, 11.) Malaike bende nigi gik mang’eny ma chwalogiga mondo gimi Jehova duong’ kod luor. Gidak gi Jehova e polo kendo ging’eye maber. Ginenoga kido mage e tijene. Sama gineno kaka Jehova timo gik moko, mano chwalogi mondo gipake.​—Ayub 38:4-7.

7. Gin gik mage ma wanyalo pakoe Jehova?

⁷ Wadwaro ni wapak Jehova e lamo ka wanyise gik ma wahero kuome kod ma wageno kuome. Sama isomo Muma kendo timo puonjruok ma mari iwuon, tem fwenyo kido mag Jehova ma mori ahinya. (Ayub 37:23; Rumi 11:33) Kae to nyis Jehova kaka iwinjo e chunyi e wi kido mipuonjorigo. Bende, wanyalo pako Jehova kuom gik mosetimonwa kod kaka osebedo kokonyo owetewa e piny ngima. Kinde duto Jehova dewowa kendo oritowa.​—1 Sa. 1:27; 2:1, 2.

8. Gin weche kaka mage ma wanyalo goyonee Jehova erokamano? (1 Jo-Thesalonika 5:18)

⁸ Go ne Jehova erokamano. Nitie gik mang’eny ma wanyalo goyonee Jehova erokamano e lamo magwa. (Som 1 Jo-Thesalonika 5:18.) Wanyalo goyone erokamano kuom gik mabeyo duto ma wan-go nikech mich mabeyo duto wuokga kuome. (Jak. 1:17) Kuom ranyisi, wanyalo goyone erokamano kuom miyowa piny ma jaber kod gik mamoko ma nochueyo. Bende, wanyalo goyone erokamano kuom miyowa ngima, joodwa, osiepewa, kod geno ma jaber. Bende, wadwaro ni wago ne Jehova erokamano kuom miyowa thuolo mar bedo gi winjruok maber kode.

9. Ang’o momiyo nyalo dwarore ni wamed timo kinda e goyo ne Jehova erokamano?

⁹ Nyalo dwarore ni wamed timo kinda mondo wapar matut kuom gik ma Jehova osetimonwa ma wanyalo goyonee erokamano. Wadak e piny ma ji ok goga erokamano. Thoth ji ketoga pachgi mana kuom gik ma gidwaro, kar goyo erokamano kuom gik ma giseyudo. Ka warwako paro ma kamano, lamo magwa biro mana pong’ gi gik ma wakwayo. Mondo kik mano timre, dwarore ni wamed timo kinda mondo wago ne Jehova erokamano kuom gik mosetimonwa.​—Luka 6:45.

10. Ere kaka bedo gi chuny mar goyo erokamano nokonyo nyaminwa moro nano? (Ne picha bende.)

¹⁰ Chuny mar goyo erokamano nyalo konyowa nano sama waromo gi chandruoge. Ne ane ranyisi mar Nyaminwa Kyung-sook ma yudore e Ohinga mar Jarito ma Januar 15, 2015. Noyude gi kansa mar obo ma nosechame ahinya. Nowacho kama: “Wach tuoni notieka. Ne chalona ka gima aselalo gik moko duto, kendo ne aluor malich.” Ang’o ma nokonye nyagore gi tuoneno? Nowacho ni otieno kotieno ka pok nodhi nindo,  nodhiga e veranda manie wi ode kae to olemo gi dwol maduong’ kogoyo ne Jehova erokamano kuom gik moko abich ma nosetimone e odiechiengno. Timo kamano nokonye golo parruok ma ne en-go kendo nochwale mondo omed hero Jehova. Noneno kaka Jehova konyoga jotichne sama giromo gi chandruoge madongo, kendo nofwenyo ni wan gi gueth mang’eny ahinya e ngimawa moloyo tembe ma waromogo. Mana kaka Kyung-sook, wan gi gik mang’eny ma wanyalo goyonee Jehova erokamano kata sama wan e chuny tembe. Goyo ne Jehova erokamano sama walemo nyalo konyowa nano ka wamor kendo bedo gi paro mowinjore.

11. Ang’o momiyo ne dwarore ni jopuonjre Yesu obed gi chir bang’ ka ne Yesu osedok e polo?

¹¹ Kwa Jehova mondo omiyi chir mar lendo. Mana matin ka ne pok Yesu odok e polo, noparo ne jopuonjrene migawo ma ne gin-go mar chiwo neno kuome “e Jerusalem, kod Judea duto, gi Samaria, nyaka kuonde maboyo mogik e tung’ piny.” (Tich 1:8; Luka 24:46-48) Ndalo matin bang’ mano, jotend dinde mag Jo-Yahudi nomako Petro gi Johana mi giterogi e nyim Sanhedrin. Ne gisiemogi matek mondo giwe tij yalo. (Tich 4:18, 21) Ang’o ma Petro gi Johana notimo bang’ mano?

12. Ka luwore gi Tich Joote 4:29, 31, en ang’o ma jopuonjre Yesu notimo?

¹² Petro gi Johana nonyiso jotelo ma nosiemogigo niya: “Ka en gima kare e wang’ Nyasaye ni mondo wawinju kar winjo Nyasaye, mano ng’aduru uwegi. To wan, ok wanyal weyo wuoyo e wi gik ma waseneno kendo ma wasewinjo.” (Tich 4:19, 20) Ka nosegony Petro gi Johana, jopuonjre nolemo ka gikwayo Jehova mondo omedgi chir mar timo dwache. Ne gilamo kama: ‘Mi jotichni nyalo mar dhi nyime hulo wachni gi chir duto.’ Jehova nodwoko lamogino.​—Som Tich Joote 4:29, 31.

13. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom ranyisi mar Jin-hyuk?

¹³ Wanyalo luwo ranyisi mar jopuonjre Yesu kuom dhi nyime lendo kata mana sama sirkande mag dhano dwaro ni wawe timo kamano. Ne ane ranyisi mar Owadwa Jin-hyuk ma notue e jela nikech notamore riwo lwedo weche mag piny. Ka ne en e jela, nomiye tij rito mabuse ma noket kar kendgi. Kata kamano, ne ok oyiene wuoyo kodgi e wi Muma kata e wi wach moro amora ma ok otudore gi tij rito mabuse. Ne okwayo Jehova mondo omiye chir kod rieko mar lando adiera e thuolo moro amora ma noneno. (Tich 5:29) Owacho kama: “Jehova nodwoko lamoga kuom miya chir kod rieko mi achako puonjora Muma gi ji mopogore opogore kuom dakika abich-abich mana e dhood sel maggi. E seche mag otieno, nandikoga barupe ma nanyalo miyogi e odiechieng’ ma luwo.” Wan bende wanyalo bedo gadier ni Jehova biro konyowa dhi nyime lendo. Mana kaka Jin-hyuk, wanyalo kwayo Jehova mondo omiwa chir kod rieko.

14. Ang’o ma nyalo konyowa sama waromo gi chandruoge? (Zaburi 37:3, 5)

¹⁴ Kwa Jehova mondo okonyi nyagori maber gi chandruoge miromogo. Thothwa nyagore gi gik ma nyoso chunywa, kaka pek ma bedoe sama watwa kata osiepwa otho, chal moko matek e ngima mar joot, sand, kata chandruoge mamoko. Bende, weche  mamoko kaka tuoche ma landore kod lwenje osemedonwa pek. Omiyo, ol ne Jehova weche duto manie chunyi. Nyise gik moko duto mikaloe mana kaka dinyis osiepni migeno ahinya. Bed gadier ni Jehova biro ‘timoni kaka ikwaye.’​—Som Zaburi 37:3, 5.

15. Ere kaka lamo nyalo konyowa ‘nano e bwo masira’? Chiw ane ranyisi.

¹⁵ Wuoyo gi Jehova e lamo ma ok waweyo biro konyowa ‘nano e bwo masira.’ (Rumi 12:12) Jehova ong’eyo chandruoge ma jotichne romogo, kendo “owinjo ywakgi.” (Zab. 145:18, 19) Nyaminwa Kristie ma jahigni 29 kendo ma en painia noneno adiera mar wechego. Nochako bedo gi tuoche moko ma korgi tek. Mano nomiyo obedo gi depression. Bang’e, nofwenyo ni noyud min-gi gi tuo moro marach ma ne nyalo nege. Kristie wacho kama: “Nalemo ahinya ka akwayo Jehova mondo omiya teko mar nano pile ka pile. Namakora gi chenro mar timo gik motudore gi lamo kaka dhi e chokruoge kod timo puonjruok ma mara awuon.” Omedo wacho kama: “Lamo nokonya e kinde ma weche ne tek ahinya. Nang’eyo ni Jehova ni koda kinde duto, kendo wachno ne hoyaga ahinya. Kata obedo ni tuochena ne ok orumo gi kanyono, Jehova ne dwokoga lamoga kuom miya chuny mokuwe.” Mad kinde duto wapar ni “Jehova ong’eyo kaka onyalo reso jo ma nyiso ni gichiworene chuth ka ogologi e tem moro amora.”​—2 Pet. 2:9.

16. Ang’o momiyo dwarore ni Jehova okonywa mondo wakwed tembe?

¹⁶ Kwa Jehova mondo okonyi kwedo tembe. Nikech wan dhano morem, pile ka pile nyaka waked matek mondo kik watim richo. Satan to timoga duto monyalo mondo orwakwa  e richo. Achiel kuom yore motiyogago en galo pachwa mondo wachak luwo yore mochido mag manyo mor. Yore ma kamago nyalo miyo pachwa opong’ gi gik mochido, to mano nyalo miyo wadonj e richo madongo.​—Mar. 7:21-23; Jak. 1:14, 15.

17. Ang’o ma wanyalo timo bang’ kwayo Jehova mondo okonywa loyo tem moro? (Ne picha bende.)

¹⁷ Dwarore ni Jehova okonywa mondo walo tem mar timo gik maricho. Yesu nomedo wechegi e Lamo mar Ruoth: “Kik iterwa e tem, to ireswa kuom ng’at marach.” (Mat. 6:13) Jehova gombo konyowa, kata kamano, wan e ma nyaka wakwaye mondo okonywa. Bende, dwarore ni watim gik moko ka luwore gi lamo magwa. Wanyalo kawo okenge ma dwarore mondo wageng’ paro ma ok owinjore ma piny Satanni jiwo ahinya. (Zab. 97:10) Wanyalo pong’o pachwa gi gik mabeyo kuom somo Muma kendo timo puonjruokwa wawegi. Bende, dhi e chokruoge kod tij lendo biro rito pachwa. Jehova singo ni ok obi yie mondo temwa mokalo ma wanyalo nanoe.​—1 Kor. 10:12, 13.

18. Gin ang’o ma wanyalo wacho e lamo?

¹⁸ Dwarore ni ng’ato ka ng’ato kuomwa otim kinda mar lemo e ndalo matekgi moloyo kinde moro amora mosekalo. Ket thuolo moro tenge odiechieng’ kodiechieng’ mar wuoyo gi Jehova e yo matut. Jehova dwaro ni ‘waolne gik manie chunywa.’ (Zab. 62:8) Pak Jehova kendo igone erokamano kuom gik motimoga. Kwaye mondo omiyi chir mar lendo. Saye mondo okonyi nyagori maber gi chandruoge kod tembe minyalo romogo. Kik iyie mondo gimoro amora omoni wuoyo gi Jehova pile ka pile. Kata kamano, ere kaka Jehova dwokoga lamowa? Wabiro nono penjono e sula ma luwo.