1, 2. (a) Ang’o momiyo joma nodak e kinde jaote Paulo nohero wuoyo e wi wach bedo wasumbni kod bedo thuolo? (b) Paulo nowacho ni en ng’a manyalo miyo ji obed thuolo gadier?

JOKRISTO mokwongo nodak e kinde loch mar Jo-Rumi ma gin joma ne pakore kaka joma ong’eyo chik, mohero tim makare, kendo ma ne dwaro ni ji obed thuolo. Kata obedo ni loch mar Jo-Rumi ne nigi teko kod huma mang’eny, thoth tijegi ne itimo gi wasumbni ma ne gimako. Nitie kinde ma wasumbni ne ng’eny e loch mar Rumi ma kamoro amora ma ji 3 nitie, 1 kuomgi ne en misumba. Onge kiawa ni bedo wasumbni kod bedo thuolo en wach ma ji ne wuoyoe ahinya e kindego, moriwo nyaka Jokristo.

² Barupe ma jaote Paulo nondiko bende nowuoyo e wi wach bedo thuolo. Kata kamano, Paulo ne ok wuo kuom thuolo ma ji mang’eny ne gombo e kindego, ma ne en bedo thuolo mar timo gima gidwaro kata gologi e bwo sirkande ma ne ridonegi chike. Paulo gi Jokristo wetene ne ok ogeno kuom loch mar dhano kata riwruok moro amora mondo oket ji obed thuolo. Kar mano, ne gitiyo matek ka gikonyo ji mondo opuonjre wach maber  mar Pinyruoth Nyasaye kod ber ma rawar mar Yesu Kristo nyalo kelo ne ng’ato. Paulo nokonyo Jokristo wetene ng’eyo kama ne ginyalo yudee thuolo madier. E barua mar ariyo ma ne ondiko ne Jo-Korintho, nowacho maler kama: “Jehova en Roho; kendo kama roho mar Jehova nitie, ji bedo thuolo.”—2 Kor. 3:17.

3, 4. (a) Ang’o momiyo Paulo nowacho weche ma yudore e 2 Jo-Korintho 3:17? (b) En ang’o ma nyaka watim mondo Jehova oketwa thuolo?

³ E barua ma Paulo nondikono, nowacho kaka wang’ Musa ne rieny gi duong’ miwuoro ahinya ka ne owuok e Got Sinai e nyim malaika mar Jehova. Ka ne Jo-Israel oneno Musa, ne gichako bedo maluor mi Musa noumo wang’e gi rageng’. (Wuok 34:29, 30, 33; 2 Kor. 3:7, 13) Kata kamano, Paulo nowacho ni “ka ng’ato olokore oyie kuom Jehova, igolone rageng’no.” (2 Kor. 3:16) Weche ma Paulo nowachogo tiendgi ang’o?

⁴ Mana kaka ne wapuonjore e sula mokalo, Jehova Nyasaye ma e Jachuech kendo wuon gik moko duto e ma nigi thuolo ma onge tong’. Wanyalo neno maler gimomiyo ndiko wacho ni “kama roho mar Jehova nitie,” ji bedo thuolo. Kata kamano, mondo wabed gi thuolo ma kamano kendo wane berne, nyaka ‘wayie kuom Jehova,’ tiende ni nyaka wabed gi winjruok maber kode. Jo-Israel ne ok ogeno winjruok ma ne gin-go gi Jehova e kinde ma ne gin e thim. Chunygi kod pachgi nogeng’ore mobedo matek, kendo ne gidwaro mana tiyo gi thuolo ma ne giyudo ka ne ogonygi e tuech e piny Misri mondo gichop mana gombogi mag ringruok.—Hib. 3:8-10.

5. (a) Roho mar Jehova miyo wabedo thuolo e yo mane? (b) Wang’eyo nade ni ng’ato nyalo bedo thuolo bed ni otueye e jela kata ogeng’ne kamoro? (c) Gin penjo mage ma wadwaro nono?

⁵ Thuolo ma wabedogo sama Jehova omiyowa rohone ber moloyo thuolo ma wanyalo yudo nikech ogonywa e tuech moro. Mopogore gi thuolo ma dhano nyalo miyo jowetegi, roho mar Jehova miyo ji bedo thuolo kuom tuech mar richo kod tho, to bende ogolo ng’ato kuom tuech mar din mar miriambo kod timbe ma galagala. (Rumi 6:23; 8:2) Donge mano thuolo maber ma waduto wagombo? Ng’ato nyalo yudo thuolo ma kamano bed ni otueye e jela kata ogeng’ne kamoro. (Cha. 39:20-23) Mano e gima notimore ne Owadwa Horst Henschel kod Owadwa Harold King, ma duto notue kuom higni mang’eny e jela nikech yie margi. Inyalo nenogi ka giwacho gima notimore e ngimagi e JW Library. (Di INTERVIEWS AND EXPERIENCES > ENDURING TRIALS.) Kata kamano, onego wapenjre niya, wanyalo nyiso nade ni wageno thuolo ma wan-go? Ang’o ma wanyalo timo mondo wati maber gi thuolono?

6. Ere kaka Jo-Israel ne ok onyiso ni gigo erokamano kuom thuolo ma Jehova nomiyogi?

⁶ Ka wang’eyo kaka mich ma ng’ato omiyowa nyalo konyowa, mano miyo wagone erokamano ahinya. Jo-Israel ne ok onyiso ni gigoyo erokamano ka ne Nyasaye ogologi e tuech e piny Misri. Dweche matin ka ne gisewuok Misri, ne gichako gombo kit chiemo kod math ma ne giyudo ka ne gin Misri kendo ne gichako ng’ur gi yo ma Jehova ne pidhogigo, to mano nomiyo gidwaro dok Misri. Parie ni ne gineno ni rech, anwaya, budho, mahatsiri, kitungu, gi shumi ne lichnegi moloyo thuolo ma Jehova Nyasaye nomiyogi mar lame. Donge mano konyowa neno gimomiyo Jehova iye nowang’ gi Jo-Israel? (Kwan 11:5, 6, 10;  14:3, 4) To mano doko puonj maduong’ kuomwa!

7. Ere kaka Paulo notiyo gi weche ma yudore e 2 Jo-Korintho 6:1 e ngimane, to ere kaka wan bende wanyalo timo kamano?

⁷ Jaote Paulo nojiwo Jokristo duto mondo kik gikaw kayiem thuolo ma Jehova osemiyowa kokalo kuom wuode Yesu Kristo. (Som 2 Jo-Korintho 6:1.) Par ane lit kod kuyo ma Paulo ne nigo ka noparo ni en e tuech mar richo kod tho. Kata kamano nowacho komor niya: “Agoyo erokamano ne Nyasaye kokalo kuom Yesu Kristo Ruodhwa!” Ang’o momiyo nowacho kamano? Nolero wachno ne Jokristo wetene kowacho niya: “Nimar chik mar roho maler ma chiwo ngima ne joma ni e winjruok achiel gi Kristo Yesu, oseketou thuolo a e chik mar richo kod mar tho.” (Rumi 7:24, 25; 8:2) Mana kaka Paulo, wan bende ok onego wakaw kayiem thuolo ma Jehova osemiyowa kogolowa e tuech mar richo kod tho. Kokalo kuom rawar, wanyalo tiyo ne Nyasaye ka wan gi chuny maler kendo ka wamor.—Zab. 40:8.

8, 9. (a) Jaote Petro nochiwo siem mane e yo monego watigo gi thuolowa? (b) Gin obadho mage monego watang’go e kindegi?

⁸ Kata obedo ni Nyasaye osemiyowa thuolo, onego watang’ mondo kik wati gi thuolono e yo marach. Jaote Petro nochiwo siem kowacho ni kik wati gi thuolono kaka rageng’ ma wapondoe mondo watim gombo mag ringruok. (Som 1 Petro 2:16.) Donge siemno paroni gima notimore ne Jo-Israel ka ne gin e thim? Wan bende gima kamano nyalo timorenwa, samoro moloyo kaka ne otimorenegi. Satan kod pinye marachni ywayo ji ka otiyo gi yore mag rwakruok mopogore opogore, chiemo kod gik mimadho, yore mag manyo mor, kod gik mamoko ma kamago. Jo ohala mang’eny tiyo gi rieko e lando mwandugi e yo mamiyo waneno ni nyaka wang’iew gik ma gilandogo kata obedo ni ok ochuno ni wabed gi gigo. To mano kaka en gima yot donjo e obadho ma kamano kendo tiyo marach gi thuolo ma wan-go!

⁹ Siem ma Petro nochiwono bende otudore gi yiero moko madongo ma watimo e ngimawa kaka, somo kod tich ma ng’ato diher timo e ngimane. Kuom ranyisi, rowere mang’eny e kindegi ma pod nitie e skul ithung’o mondo oyier dhi e skunde mag somo mamalo. Ji mang’eny nyisogi ni ka gidhi e somo mamalo to gibedo gi thuolo mar yudo tich ma nigi osara maber, kendo inyisogi pogruok ma nitie e kind osara ma joma odhi e somo mamalo yudo kopim gi joma ok odhi kuondego. Nikech bedo gi ngima ma kamano nyalo lombo rowere mang’eny, mano nyalo miyo gitim yiero ma chocho ngimagi duto. En wach mane ma rowere kaachiel gi jonyuolgi onego opar?

10. Ang’o monego wapar sama watiyo gi thuolo ma wan go e yiero gik ma wadwaro timo e ngima?

¹⁰ Nitie joma neno ni timo gik ma wanenogo en yiero mar ng’ato owuon, omiyo gineno ni gin thuolo timo gima gidwaro tek mana ni chunygi ok chandgi. Samoro ginyalo tiyo gi weche ma jaote Paulo nonyiso Jo-Korintho ka ne owuoyo e wi wach chiemo. Nopenjo kama: “Ere gima omiyo paro manie chuny ng’at machielo ema mona timo gima aneno ni an gi thuolo mar timo?” (1 Kor. 10:29, The Bible in Luo, 1976) Kata obedo ni wan gi thuolo mar timo yiero e weche ma mulo ngimawa wawegi kaka somo kod manyo tich, onego wapar ni thuolo ma wan go nigi tong’ kendo yiero ma watimo nyalo kelonwa rach moro. Mano e momiyo Paulo nokwongo wacho niya: “Oyie ne ng’ato timo gik moko duto,  to ok ni gik moko duto konyo. Oyie ne ng’ato timo gik moko duto, to ok ni gik moko duto gero ng’ato.” (1 Kor. 10:23) Mano konyowa neno ni nitie gik mochuno monego wapar moloyo mana thuolo ma wan go mar timo gik ma wadwaro e ngimawa.

11. Ang’o momiyo Jehova nogolowa e richo kod tho?

¹¹ Petro nowacho gimomiyo ok onego wati gi thuolo ma wan go e yo marach. Nojiwowa ni onego wati gi thuolo ma wan go “kaka wasumbni mag Nyasaye.” Kuom mano, gima duong’ momiyo Jehova notiyo gi Yesu mondo ogolwa e richo kod tho en ni mondo wachiwrene kendo watine gi ngimawa duto.

12. Noa gi joode noketonwa ranyisi mane?

¹² Gima nyalo konyowa mondo kik wati gi thuolowa e yo marach ma miyo wabedo wasumbni mag gombo mag pinyni, en timo gik mamiyo wabedo machiegni gi Nyasaye. (Gal. 5:16) Kuom ranyisi, wawuo ane kuom Noa gi joode. Ne gidak e piny mopong’ gi mahundu kod anjawo. Kata kamano, ne ok gidonjore e timbe kod gombo mag joma nodak e ndalogi. Ang’o ma nokonyogi? Ne giketo pachgi duto e migawo ma Jehova nomiyogi ma ne en gero yie, kano chiemo ma nonego gicham kod ma le ne dhi chamo, kaachiel gi nyiso ji kethruok ma ne biro. ‘Noa notimo duto ma Nyasaye nochike, kamano notimo.’ (Cha. 6:22) Weche nobedo nade? Noa gi joode duto notony ka ne oketh piny e kindeno.—Hib. 11:7.

13. En tich mane ma Yesu notiyo ma bende nowene jolupne?

¹³ En tich mane ma Jehova osechikowa ni watim e kindegi? Kaka jopuonjre Yesu, wang’eyo tich ma Nyasaye osemiyowa. (Som Luka 4:18, 19.) Satan ma en nyasach pinyni osedino pach ji mang’eny e ndalowagi kotiyo gi weche din, ohala, kod loje mag  pinyni. (2 Kor. 4:4) Wan gi thuolo maber mar luwo ranyisi mar Yesu e konyo ji ong’e Jehova kendo gitine nikech en Nyasaye ma keto ji thuolo. (Mat. 28:19, 20) Timo mano ok yot nikech nitie pek mang’eny. Nitie pinje moko ma ji ok dwar winjo wach maber to nitie moko ma ji ger ahinya. Penjo ma ng’ato ka ng’ato kuomwa onego openjre en niya: ‘Be anyalo tiyo gi thuolona mondo amed siro tij Pinyruoth e okang’ momedore?’

14, 15. Jotich Jehova mathoth oseyiero mar timo ang’o? (Ne picha manie chak sulani.)

¹⁴ En gima jiwowa ahinya neno kaka owete gi nyimine mang’eny osefwenyo ni tij lendo onego otim mapiyo, to mano osemiyo giketo ngimagi obed mayot mondo gitine ne Nyasaye gi thuologi duto. (1 Kor. 9:19, 23) Moko kuomgi lendo e alwora ma gidakie ka moko to dhi lendo e alwora ma jolendo dwaroree ahinya. Kuom higni abich mokalo, kwan mar jopainia mapile osemedore mokalo 1,100,000, kendo owete gi nyimine mokalo 250,000 osechiwore mondo gilend gi thuologi duto. To mano doko yo maber mar tiyo gi thuolo ma wan go mar tiyo ne Jehova!—Zab. 110:3.

¹⁵ Ang’o ma nokonyo owete gi nyiminego mondo oti maber gi thuolo ma gin-go? Ne ane ranyisi mar John gi Judith ma osetiyo ne Nyasaye kuom higni 30 e pinje mopogore opogore. Giwacho ni ka ne ochak Skul mar Jopainia e higa mar 1977, ne ijiwo joma owuok e skundno mondo ochiwre dhi lendo kuonde ma jolendo ne dwaroree ahinya. John wacho ni mondo ne gitim kamano, nosiko koloko tich mondo gidag e ngima mayot. Gikone, ka ne gidhi lendo e piny machielo ne gifwenyo ni wuoyo gi Jehova e lamo kendo geno kuome nokonyogi loyo pek mopogore opogore kaka puonjruok dhok manyien, ng’iyo gi kido kod timbe mag ogandano, kod chal mar kor lwasi. Giwinjo nade tiyo ne Jehova kuom hignigo duto? John wacho niya: “Naketo pacha e tijno nikech en e tich maberie moloyo tije duto ma asegatimo. Namedo neno Jehova kaka wuonwa mohera. Namedo ng’eyo tiend weche manie Jakobo 4:8 ma wacho niya: ‘Suduru machiegni gi Nyasaye to en bende nosud iru.’ Nayudo gima nadwaro, ma en bedo gi ngima maber.”

16. Ere kaka owete gi nyimine mang’eny osetiyo gi thuologi e yo maber?

¹⁶ Mopogore gi John gi Judith, jomoko to nyalo mana tiyo ne Nyasaye gi thuologi duto kuom kinde machuok kaluwore gi chal ma gintiere. Kata kamano, owete gi nyimine mang’eny tiyo gi thuolo ma giyudo mondo gikony e tije gedo ma itimo e piny mangima. Kuom ranyisi, ka ne igero ofis maduong’ ma nitie Warwick e piny Amerka, owete gi nyimine ma dirom 27,000 nochiwore konyo tich kuom jumbe ariyo, dweche moko, higa achiel, kata mokalo kanyo. Thothgi noweyo dijegi mapile mondo gikony e tijno. To mano kaka ne giketonwa ranyisi maber mar tiyo gi thuolo ma Jehova omiyowa e pake kendo miye duong’!

17. Joma tiyo maber gi thuolo ma Nyasaye omiyogi nigi geno mane e kinde mabiro?

¹⁷ Wamor ahinya nikech wang’eyo Jehova kendo ni tiyone miyo wabedo thuolo. Mad yiero duto ma watimo onyis ni wageno ahinya thuolono. Kar tiyo gi thuolono e yo marach, wati kode e tiyo ne Jehova e yo maber kaka nyalore. Onge kiawa ni ka watimo kamano, wabiro yudo gueth ma Jehova osingo ka weche ma ne okorgi ochopo kare: ‘Chuech bende ibiro gony oa e tuech mar tow, eka giyud thuolo ma nigi duong’ mar bedo nyithind Nyasaye.’—Rumi 8:21.