1. Ler ane gima notimore e hono ma Yesu nokwongo timo.

 TEMIE paro kaka weche ne chalo e higa mar 29 ka dhi rumo, ma en kinde ma Yesu nochakoe tije mar yalo e piny ka. Yesu, Maria min-gi, kod jolup Yesu moko ne ogwel e arus moro Kana ma ne ni Galili. Kana ne ni machiegni gi Nazareth, gweng’ ma Yesu noponie. Maria ne en osiep weg arusno kendo nenore ni nokonyo e rito welo ma ne nie arusno. Sama nyasino ne dhi nyime, nitie pek moro ma nobetie ma ne nyalo kuodo wi weg arusno: Divai norumo. b Nyalo bedo ni samoro welo nobiro mang’eny mohingo kaka ne giparo. Maria nodhi ir wuode piyo-piyo monyise niya: “Gionge divai.” (Joh. 2:1-3) Yesu notimo nang’o? Notimo gimoro makende. Noloko pi mobedo “divai maber moloyo.”​—Joh. 2:9, 10.

2-3. (a) Ere kaka Yesu notiyo gi teko ma ne en-go mar timo honni? (b) Gin ber mage ma wanyalo yudo kuom nono honni ma Yesu notimo?

² Yesu notimo honni mamoko e kinde ma ne en e tije mar yalo. c Notiyo gi tekone mar timo honni e konyo ji mang’eny. Kuom ranyisi, Yesu notimo honni moko ariyo ma  achiel kuomgi nopidhoe chwo 5,000, to machielo nopidhoe chwo 4,000. Nyalo bedo ni kwan mar ji duto ma Yesu nopidho e honni ariyogo nokalo ji 27,000 koriw mon gi nyithindo. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) E kinde ma Yesu notimoe honnigo, nochango bende jotuo mang’eny. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Temie paro kaka nyalo bedo ni oganda nohum bang’ neno ka Yesu chango ji e yor hono kendo pidho ji chiemo!

³ Nitie gik mathoth ma wanyalo puonjore kuom honni ma Yesu notimogo. E sulani, wabiro nono puonj moko ma nyalo tego yiewa kuom honni ma Yesu notimo. Kae to wabiro nono kaka wanyalo luwo ranyisi mar Yesu e yo ma nonyisogo bolruok kendo kecho ji sama notimo honni.

4. Honni ma Yesu notimo miyowa puonj ma nyalo tego yiewa kuom ng’a?

⁴ Honni ma Yesu notimo miyowa puonj moko ma nyalo tego yiewa, ok e wi Yesu kende, to e wi Jehova bende. Mano en nikech Jehova e ma nomiyo Yesu teko mar timo honni. Tich Joote 10:38 wacho kama: “Nyasaye ne owale gi roho maler kendo nomiye teko, mi nowuotho e pinyno kotimo gik mabeyo kendo kochango ji duto ma Jachien ne sando, nimar Nyasaye ne ni kode.” Par bende ni gik ma Yesu nowacho kod ma notimo moriwo nyaka honni, nonyiso e yo makare chuth kaka Wuon-gi paro kod kaka owinjo. (Joh. 14:9) Wane ane weche moko adek ma wanyalo puonjore kuom honni ma Yesu notimo.

5. En ang’o ma nochwalo Yesu mondo otim honni? (Mathayo 20:30-34)

⁵ Puonj mokwongo: Yesu kod Wuon-gi oherowa ahinya. Ka ne Yesu nie piny ka, nonyiso okang’ ma noherogo dhano kuom tiyo gi teko ma ne en-go mar timo honni e tiekonegi chandruogegi. Chieng’ moro muofni moko ariyo nokok matek ka gikwayo Yesu mondo okonygi. (Som Mathayo 20:30-34.) Yesu “nokechogi” mochangogi. Wach molok kae ni ‘kecho’ e dho Grik tiende en winjo lit ahinya ne ng’at ma chandore. Lit ma kamano e ma nomiyo Yesu opidho ji ma ne ni kech kendo chango jodhoho. Mano nonyiso kaka noherogi. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Wanyalo bedo gadier ni Jehova ‘Nyasachwa ma kechowa’ kod Wuode oherowa ahinya kendo giwinjo malit sama wachandore. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Mano nyiso kaka gigombo ahinya tieko chandruoge duto mag dhano!

6. Nyasaye osemiyo Yesu teko mar timo ang’o?

⁶ Puonj mar ariyo: Jehova osemiyo Yesu teko mar tieko chandruoge duto mag dhano. Kokalo kuom honni ma Yesu notimo, nonyiso maler ni en gi teko mar tieko chandruoge duto ma wan wawegi ok wanyalo tieko. Kuom ranyisi, en gi teko mar golonwa gima duong’ momiyo wachandore, ma en richo ma ne wayudo kuom Adam ma miyo wabedo matuo kendo watho. (Mat. 9:1-6; Rumi 5:12, 18, 19) Honni ma notimo nonyiso ni en gi teko mar chango “tuoche duto” kendo chiero joma otho. (Mat. 4:23; Joh. 11:43, 44) Bende, en gi teko mar kueyo yamo mager kendo golo jochiende. (Mar. 4:37-39; Luka 8:2) To mano kaka en gima jiwowa ng’eyo ni Jehova osemiyo Wuode teko ma kamano!

7-8. (a) Honni ma Yesu notimo miyo wabedo gadiera gi wach mane? (b) En hono mane mirito gi siso neno ka timore e piny manyien?

⁷ Puonj mar adek: Wanyalo bedo gadier chuth ni gueth ma kinde mabiro e bwo Pinyruodh Nyasaye biro chopo kare. Honni ma Yesu notimo ka en dhano puonjowa ni obiro  timo honni mamoko machal kamago e okang’ malach ka koro en Ruodh Pinyruodh Nyasaye. Ne ane ber moko ma wabiro yudo e bwo loch Kristo machiegnini. Wabiro dak ka wan gi ngima makare chuth nikech Yesu biro golo ng’ol kod tuoche duto ma makoga dhano. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Fwe. 21:3, 4) Chiemo biro bedo mang’eny, kendo ok wabi romo gi masiche ma timorega apoya. (Isa. 25:6; Mar. 4:41) Wabiro bedo ma mor rwako jowa mosetho mibiro chier koa e “liete.” (Joh. 5:28, 29) En hono mane sie mirito gi siso neno ka timore e piny manyien?

⁸ Ka ne Yesu timo honni, nobolore kendo nokecho ji. Mago gin kido monego wabedgo. Wanon ane ranyisi moko ariyo ma Yesu nonyisoe kidogo ka wachako gi arus ma ne ni Kana.

9. Ang’o momiyo Yesu noloko pi mobedo divai e arus moro? (Johana 2:6-10)

⁹ Som Johana 2:6-10. Ka ne divai orumo e arus, be Yesu ne nigi ting’ mar timo gimoro amora e wi wachno? Ooyo. Onge wach moro amora ma nokor ni Mesia ne dhi loso divai e yor hono. Temie paro kaka inyalo winjo ka gik mimadho oremo ji e arusi! Nyalo bedo ni Yesu nokecho weg arusno, to ahinya-ahinya dichwo gi dhako ma ne kendore mondo kik giyud wich-kuot. Kendo mano e momiyo Yesu notimo hono miwuoyoe e chak sulani. Noloko pi ma romo lita 390 mobedo  divai maberie moloyo. Samoro noloso divai mang’eny kamano mondo modong’ otigo e kinde mabiro, kata mondo weg arusno obi ousi mondo giyud pesa ma ginyalo konyorego. To mano kaka wachno noduogo chuny weg arusno!

10. Gin weche mage momedore ma dwarore ni wang’e ma yudore e Johana sula mar 2? (Ne picha bende.)

¹⁰ Non ane weche moko momedore ma dwarore ni wang’e ma yudore e Johana sula mar 2. Be ifwenyo ni Yesu ne ok opong’o agulnigo gi pi kende owuon? Kar mondo nomi ji oket pachgi kuome owuon, nonyiso jotich ma ne ni kanyo e ma mondo opong’ agulnigo gi pi. (Wes mar 6, 7) Bang’ ka noseloso divai, ne ok okawo divaino en owuon kendo tero ne ng’at ma ne tayo nyasi. Kar mano, nonyiso jotich ma ne nie nyasino mondo otim kamano. (Wes mar 8) Yesu ne ok oolo divai ma nolosono e okombe kae to odhigo e nyim welo kosungore kendo kowacho ni, ‘Bileuru divai ma alosoni kaka mit!’

11. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom hono ma Yesu notimo?

¹¹ Ang’o ma wanyalo puonjore kuom hono ma Yesu notimo mar loko pi obed divai? Wapuonjore kido mar bolruok. Yesu ne ok opakore nikech hono ma notimono, to bende onge kamoro amora ma nopakoree nikech gik ma nosetimo. Kar mano, nobolore kendo nomiyo Wuon-gi duong’ nikech gik ma nosetimo. (Joh. 5:19, 30; 8:28) Ka waluwo ranyisi mar Yesu mar bolruok, ok wabi pakore nikech gik ma wasetimo. Kata bed ni wasetimo ang’o e tij Jehova, ok onego wasungre nikech gik ma wasetimogo, kar mano, onego wasungre nikech wan gi thuolo makende mar tiyo ne Jehova. (Jer. 9:23, 24) Onego wamiye duong’ kod pak mowinjore yudo. Kuom adier, en ang’o ma wanyalo timo ma Jehova ok okonyowa?​—1 Kor. 1:26-31.

12. En yo mane machielo ma wanyalo luwogo ranyisi mar Yesu mar bolruok? Chiw ane ranyisi.

¹² Ne ane yo machielo ma wanyalo luwogo ranyisi mar Yesu mar bolruok. Par ane ranyisini: Jaduong’-kanyakla moro tiyo gi thuolone mang’eny e konyo rawera moro ma en jakony-tich iko twage mokwongo mar ji duto. Kinda motimo e konyo rawerano miyo rawerano golo twak mamit ma ji duto e kanyakla morgo. Bang’ chokruok, ng’ato biro ir jaduong’no to wachone ni: ‘Owadwa ng’ane-ng’ane nogolo twak maber!’ Be ochuno ni jaduong’no owach ni: ‘Ee, mano adier. To be ing’eyo kaka natiyo matek mondo akonye loso twagno’? Koso nyalo bedo maber kowacho e yor bolruok ni: ‘Ee, adier ogolo twak maber! Kata an be amor kode.’ Ka wan joma obolore, ok wabi pakore nikech gik mabeyo ma watimo ne jomamoko. Gima wadichgo en ng’eyo ni Jehova neno gik ma watimo, kendo ni omor kodgi. (Pim gi Mathayo 6:2-4; Hib. 13:16) Kuom adier, wamiyo chuny Jehova mor sama waluwo ranyisi mar Yesu mar bolruok.​—1 Pet. 5:6.

13. Ang’o ma Yesu noneno ka nochiegni chopo e dala mar Nain, to ang’o ma notimo? (Luka 7:11-15)

¹³ Som Luka 7:11-15. Par ane gima notimore bang’ higa achiel gi nus kama ka ne Yesu osechako tije mar yalo e piny ka. Nodhi Galili e dala moro ma niluongo ni Nain, kendo ma ne ni machiegni gi Shunem, kama ne janabi Elisha ochieroe wuod miyo moro higni 900 kama motelo. (2 Ru. 4:32-37) Ka nochiegni chopo e dho ranga dalano, noneno jomoko koting’o ng’at moro motho ma ne gidhi yiko. Miyo moro ma chi liel ne ywak malit nikech  ng’at mothono ne en wuode achiel kende. To ok noywag kende, ji mathoth ma ne ni kode ma noa e dalano bende ne ywak. Yesu nochungo jogo kendo notimo gimoro makende ne miyo ma ne ywakno: Nochiero wuodeno! Ma e ng’at ma Yesu nochiero mokwongo kuom ji adek ma nochiero miwuoyo kuomgi achiel kachiel e buge mag Injili.

14. Gin weche mage momedore ma wapuonjore e Luka sula 7? (Ne picha bende.)

¹⁴ Ne ane weche mamoko momedore ma wanyalo puonjore e wi wachno e Luka sula mar 7. Be ifwenyo ni Yesu “noneno dhakono” ka ywak, kae to “ne okeche”? (Wes mar 13) Neno kaka miyono ne ywak malit kodengo e nyim wuode ma nothono, nyalo bedo ni nomulo chuny Yesu ahinya mi nokeche. Yesu ne ok oneno anena ne miyono lit kae to oweyo gi kanyo, to notimo gima ne nyiso ni nokeche. Onge kiawa ni nowuoyo gi miyono e yo mang’won konyise niya: “We ywak.” Kae to nokawo okang’ mar chiero wuoyino mi “ne ochiwe ne min mare.”​—Wes mar 14, 15.

15. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom hono ma Yesu notimo?

¹⁵ Ang’o ma wapuonjore kuom hono ma Yesu notimo mar chiero wuod chi liel? Wapuonjore kaka wanyalo nyiso ni wakecho joma okuyo. En adier ni ok wanyal chiero jomotho kaka Yesu notimo. Kata kamano, mana kaka Yesu, wanyalo kecho joma okuyo kuom bedo akicha e fwenyo joma nigi chandruok. Wanyalo kawo okang’ mokwongo mar kechogi kuom wacho kata timo gimoro mondo wakonygi kendo wahogi. d (Nge. 17:17; 2 Kor. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Ka watimo kata mana gimoro matin, mano nyalo jiwogi ahinya.

16. Mana kaka onyis e picha, ang’o ma ipuonjori kuom miyo moro ma ne nyathine oa tho?

¹⁶ Ne ane ranyisi ma luwoni. Higni moko mokalo, ka ne nyaminwa moro wer e chokruok mar kanyakla, nofwenyo ni miyo moro ma ne ni bathe ne ywak. Wendno ne wuoyo e wi geno mar chier, to noyudo miyono e ka ne oa yiko nyare moro matin. Bang’ fwenyo  wachno, nyaminwano nodhi mapiyo mokwako miyono kendo ne giwero wendno ka gin kode. Miyono bang’e nowacho kama: “Naneno kaka owete gi nyimine ohera ahinya.” Nomor ni nodhi e chokruok chieng’no. Nomedo wacho kama: “Od Romo kanyo e kama konyruokwa ae.” Wanyalo bedo gadier ni Jehova mor ahinya sama oneno ka watimo gik ma nyiso ni wakecho joma okuyo kendo ma “chunygi ool,” kata gibed mana gik matindo ma chalo nade.​—Zab. 34:18.

17. Ang’o ma wasepuonjore e sulani?

¹⁷ Ka waketo chenro mar nono honni ma Yesu notimo ma yudore e buge mag Injili, mano nyalo jiwo yiewa ahinya. Ginyalo puonjowa ni Jehova gi Yesu oherowa gi hera matut kendo ni Yesu nigi teko mar tieko chandruogewa duto. Bende, gipuonjowa ni wanyalo bedo gadier ni singo duto mag Pinyruoth biro chopo kare. Sama wanono honnigo, wanyalo paro matut kuom yore ma wanyalo nyisogo kido mabeyo kaka Yesu. Donge inyalo keto chenro mondo inon honni mamoko ma Yesu notimo e puonjruok ma mari iwuon kata e lamo maru mar joot? Non ane puonj minyalo yudo, kae to inyis jomamoko gik mipuonjori. Temie paro kaka mano nyalo miyo ijiw jomamoko sama ugoyo mbaka!​—Rumi 1:11, 12.

18. Ang’o ma wabiro nono e sula ma luwo?

¹⁸ Ka Yesu ne chiegni tieko tije mar yalo e piny ka, nitie ng’at machielo ma nochiero ma en ng’at mar adek kuom ji duto ma nochiero e piny ka. Nochiero ng’atno e chal mopogore ahinya gi ma wasewuoyoe, kendo ng’atno ne en osiepne ma nogeno ahinya. Gin ang’o ma wanyalo puonjore kuom hono ma Yesu notimono? Kendo, ere kaka wanyalo tego yiewa kuom geno mar chier? Wabiro nono penjogo e sula ma luwo.