1-3. (a) Achiel kuom puonj monego wayiego en mane? (b) Ang’o momiyo chier en gima duong’ ahinya? (Ne picha man malo.)

KA NG’ATO openji niya: ‘Gin puonj mage madongo ma iyiego?’ Inyalo dwoko nade? En adier ni ibiro nyise ni Jehova e Jachuech kendo Jachiw-Ngima. Bende ibiro wacho ni iyie kuom Yesu Kristo ma nothonwa eka wayud warruok. Ibiro medo nyise ni jotich Nyasaye geno dak e paradiso e piny nyaka chieng’. Kata kamano, be ibiro nyise ni chier en achiel kuom puonj migeno ahinya?

² Nitie gik mang’eny ma miyo waneno chier kaka puonj maduong’ ma wayiego kata obedo ni wageno tony e masira maduong’ mondo wadag e piny nyaka chieng’. Jaote Paulo nowacho gimomiyo chier en achiel kuom puonj maduong’ ma wayiego. Nowacho niya: “Ka kuom adier joma otho ok bi chier, to kare Kristo bende ne ok ochier.” Ka dine ok ochier Kristo, dikoro ok en Ruoth ma locho, kendo gima wapuonjo ji e wi loch mar Kristo dikoro en kayiem nono. (Som 1 Jo-Korintho 15:12-19.) Kata kamano, wang’eyo ni Nyasaye nochiero Yesu. Yie gi wachno miyo wabedo mopogore gi Jo-Sadukai ma ne wacho ni jomotho ok nyal chier. Kata mana e kinde ma ji jarowa, wamakore motegno gi yie ma wan-go ni ibiro chier jomotho.​—Mar. 12:18; Tich 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

 ³ Ka ne Paulo wuoyo e wi “puonj ma gin mana mise mag ng’eyo Kristo,” nowacho ni achiel kuom puonjgo en “chier mar joma otho.” (Hib. 6:1, 2) Paulo nojiwo ni chier en puonj ma nogeno ahinya. (Tich 24:10, 15, 24, 25) Kata obedo ni chier en achiel kuom “puonj ma gin mana mise mag ng’eyo weche maler moa kuom Nyasaye,” mano ok nyis ni ok onego wanone e yo matut. (Hib. 5:12) Nikech ang’o?

4. Gin penjo mage ma ji nyalo bedogo e wach chier?

⁴ Thoth joma ochako puonjore Muma somoga sigendini ma wuoyo e wi joma nochier e kinde mokalo kaka Lazaro. Bende, gipuonjore ni Ibrahim, Ayub, kod Daniel, ne ni gadier ni e kinde ma biro, jomotho nobed ma ngima kendo. Kata kamano, inyalo wacho nang’o ka ng’ato openji gima nyiso gadier ni chier en gima nitie kata obedo ni higni mang’eny nyalo kalo ka Nyasaye osesingo wachno? To be Muma nyiso gadier ni ibiro chier ji karang’o? Dwoko mag penjogo nyalo jiwo yiewa. Omiyo, wanon ane gima Muma wacho.

5. Wadwa wuoyo e wach mane e wi chier?

⁵ Winjo ni ochier ng’at motho bang’ seche kata ndalo manok ok en gima lich ahinya. (Joh. 11:11; Tich 20:9, 10) Kata kamano, be wanyalo yie ka onyiswa ni ibiro chier joma notho higni miche mosekalo e kinde ma biro? Be inyalo yie gi singo ma biro kawo higni mang’eny kamano kata bed ni ng’at migeno mondo ochierno nyocha e ka otho kata notho chon? Kiwacho adier, nitie chier moro ma notimore kata obedo ni nosinge higni mang’eny kapok otimre, to in bende iyie ni notimore adier. En chier maneno? To otudore nade gi geno ma wan-go e chier ma biro timore e kinde ma biro?

6. Ere kaka Yesu nochopo weche ma nokor e Zaburi 118?

⁶ Koro wanonuru ane chier moro ma nosing higni mang’eny ka pok otimore. Zaburi 118 ma jomoko paro ni Daudi e ma nondiko, wuoyo e chier ma nosingno. Zaburino oting’o kwayo ma wacho niya: “A Jehova, wahombi, reswa koro: . . . Jalo ojahawi ma biro e nying Jehova.” Ji nowacho weche ma nokor e wi Mesiago chieng’ ma Yesu nodonjo Jerusalem koidho punda e chieng’ Nisan 9, kodong’ ndalo matin to inege. (Zab. 118:25, 26; Mat. 21:7-9) Kata kamano, ere kaka Zaburi 118 nowuoyo e wi chier ma ne dhi timore higni mang’eny e kinde ma biro? Ne ane gima chielo ma zaburino nowacho: “Kidi ma jogedo nodagi osedoko kidi moriwo [kor ot].”​—Zab. 118:22.

7. Jo-Yahudi nodagi Yesu e okang’ ma rom nade?

⁷ “Jogedo,” ma iwuoyo kuomgigo gin jotend Jo-Yahudi ma nodagi Mesia. Jogo notamore yie gi puonj mag Yesu kendo ne gitamore yie ni en e Kristo. To marachie moloyo en ni Jo-Yahudi mang’eny nokwedo Yesu ka giramo ni nyaka nege. (Luka 23:18-23) Onge kiawa ni gin e ma ne gimiyo oneg Yesu.

8. Ere kaka Yesu ne dhi bedo “kidi maduong’ moriwo kor ot”?

⁸ Ka Jo-Yahudi nodagi Yesu ma ginege, to ere kaka nodhi bedo kidi moriwo kor ot? Mano ne dhi nyalore mana ka nochiere. Yesu owuon nowacho gima kamano. Nogo ngero moro ma nyiso kaka jopur moko nosando joma wuon puodho nooro irgi, mana kaka Jo-Israel bende ne sando jonabi ma Nyasaye nooronegi. Ng’at ma wuon puodho nooro mogik ne en wuode mohero ma ne dhi dong’ gi mwandune. Be jogo norwako wuodeno? Ooyo. Jopurgo nonego wuodeno. Bang’ goyo ngerono, Yesu nowacho weche ma nokor  e Zaburi 118:22. (Luka 20:9-17) Jaote Petro bende nowacho gima kamano ka ne owuoyo gi jotend Jo-Yahudi, jodonggi, kod jondiko ma nochokore kanyachiel Jerusalem. Nowuoyo kodgi e wi ‘Yesu Kristo Ja-Nazareth ma ne ginego e yath, to Nyasaye ne ochiero a kuom joma otho.’ Bang’ mano, Petro nowacho maler niya: “En e ‘kidi ma un jogedo ne ukawo kayiem nono, to koro osebedo kidi maduong’ moriwo kor ot.’”​—Tich 3:15; 4:5-11; 1 Pet. 2:5-7.

9. Zaburi 118:22 nokoro wach mane makende?

⁹ Higni mang’eny ka ne Yesu pok obiro e piny, weche ma nokor e Zaburi 118:22 nonyiso maler ni ne idhi chier Yesu. Ne idhi kwed Mesia kendo ne idhi nege, kata kamano, ne idhi chiere mobed kidi maduong’ ma riwo kor ot. Ka ne osechier Yesu, en kende ema ne Nyasaye ochiwo ‘nyinge mondo wayudie warruok.’​—Tich 4:12; Efe. 1:20.

10. (a) En wach mane ma nokor e Zaburi 16:10? (b) Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni weche ma nokor e Zaburi 16:10 ne ok wuo kuom Daudi?

¹⁰ Wanon ane ndiko machielo ma bende nowuoyo e chier ma ne dhi timore e kinde ma biro. Wach chierno nokor higni alufe mathoth kapok otimore, ma en gima onego ojiwi ni chier en gima nyalo timore kata ka higni mang’eny osekalo. Zaburi sula mar 16, ma wachore ni Daudi e ma nondiko, nyisowa niya: “Ok ibi jwang’a e liel, kendo ok ibi yie mondo Ng’ati Maler otow.” (Zab. 16:10, Luo New Testament, 2003) Daudi ne ok wach ni ne ok obi tho kata ni ne ok obi dhi e liel. Wach Nyasaye wacho maler ni Daudi nobedo moti. Ka ne osetho, “nonindo gi kwerene, kendo noyike e dala Daudi.” (1 Ru. 2:1, 10) To kare ang’o ma Zaburi 16:10 temo nyisowa?

11. En kinde mane ma Petro nowuoyo e wi Zaburi 16:10?

¹¹ Wanyalo ng’eyo maler ng’at ma Zaburino ne wuoyo kuome. Higni mokalo 1,000 ka ne Daudi osendiko weche manie Zaburi 16:10, Petro nolero ng’at ma zaburino ne wuoyo kuome. Jumbe manok ka ne oseneg Yesu ma ochiere, Petro nowuoyo gi Jo-Yahudi mang’eny kod joma nondonjo e din mar Jo-Yahudi e wi ndikono. (Som Tich Joote 2:29-32.) Nowacho ni Daudi notho moike. Joma ne winjo Petro nong’eyo mano maler. Onge gima nyiso ni jogo nokwedo Petro ka ne onyisogi ni Daudi “ne oseneno motelo mi nowuoyo e wi chier” mar Mesia ma ne dhi biro.

12. Ere kaka wach ma nokor e Zaburi 16:10 nochopo kare, to mano nonyiso ang’o e wach chier?

¹² Petro nojiwo gima nowacho ka ne onwoyo weche Daudi ma yudore e Zaburi 110:1. (Som Tich Joote 2:33-36.) Yo ma Petro nowuoyogo gi jogo kotiyo gi ndiko nokonyogi mondo gibed gadier ni Yesu e “Ruoth kendo Kristo.” E wi mano, jogo ne oyie ni weche manie Zaburi 16:10 nochopo ka ne ochier Yesu. Higni moko bang’e, jaote Paulo bende notiyo gi weche ma Petro notiyogogo kowuoyo gi Jo-Yahudi ma ne nitie e taon mar Antiokia ma Pisidia. Yo ma nowuoyogo kodgi nomorogi kendo ne gidwaro winjo weche momedore. (Som Tich Joote 13:32-37, 42.) Wan bende onego wabed mamor ni weche ma nokor e wi chier mar Yesu ne gin weche madier kendo ne gitimore kata obedo ni higni mang’eny nokalo bang’ ka nosekor wachno.

13. En penjo mane ma wanyalo penjore e wach chier?

¹³ Ng’eyo ni chier en gima nyalo timore  kata bed ni higni alufe mang’eny nyalo kalo bang’ Nyasaye chiwo singono en gima jiwowa ahinya. Kata kamano, jomoko nyalo penjore niya: ‘Be mano nyiso ni koro abiro rito kuom kinde ma rabora ahinya e ka chier watna motho? Chier ma arito ahinyano biro timore karang’o?’ Yesu nonyiso jootene ni nitie gik ma ne ok ginyal ng’eyo. Nitie gik moko ma Nyasaye kende e ma ong’eyo “kinde kata ndalo” ma gibiro timoree. (Tich 1:6, 7; Joh. 16:12) Kata kamano, nitie weche moko ma wang’eyo e wi kinde ma ibiro chierie ji.

14. Ere kaka chier mar Yesu ne opogore gi mag joma ne ochier kapok obiro e piny?

¹⁴ Mondo wawinj tiend wachno maber, we wapar ane chier moko ma Muma nokoro. Maduong’ moloyo kuomgi ne en chier mar Yesu. Ka dine ok ochier Yesu, dikoro waonge geno mar neno wedewa ma osetho. Joma ne ochier ka ne Yesu pok obiro e piny, kaka joma ne Elija kod Elisha ochiero ne ok odak nyaka chieng’. Ne githo kendo, ma ringregi otow. Yesu to opogore gi jogo nikech ‘ok obi tho kendo, nikech sani osechiere oa kuom joma otho; tho ok loch kuome kendo.’ Ka en e polo ongima “mochwere nyaka chieng’,” ok obi tho kendo.—Rumi 6:9; Fwe. 1:5, 18; Kol. 1:18; 1 Pet. 3:18.

15. Ang’o momiyo iluongo Yesu ni “nyak mokwongo”?

¹⁵ Yesu e ma ne okwong chier gi del mar roho modhi e polo, to mano miyo chierneno bedo makende ahinya. (Tich 26:23) Kata kamano, nitie jomoko bende ma Nyasaye ne osingo ni obiro chiero gi del mar roho mondo odhi e polo. Yesu nonyiso jootene ni ne gidhi locho kode e polo. (Luka 22:28-30) Mondo ne gidhi e polo, nyaka ne gikwong githo. Bang’e, ne idhi chiergi gi del mar roho, mana kaka nochier Kristo. Paulo nondiko niya: “Kristo osechier oa kuom joma otho, en e nyak mokwongo kuom joma osenindo e tho.” Paulo nomedo ni nitie jomoko ma bende ne idhi chier mondo odhi e polo ka nowacho kama: “Ka luwore gi kar ng’ato ka ng’ato: Kristo e nyak mokwongo, bang’ mano, joma gin mag Kristo e ndalo ma biro yudo ka entie.”​—1 Kor. 15:20, 23.

16. En ang’o ma nyalo konyowa ng’eyo kinde ma chier mar joma dhi e polo nochakoree?

¹⁶ Wachno konyowa ng’eyo kinde ma ne idhi chierie joma dhi e polo. Chierno ne dhi timore ‘e ndalo ma Kristo nitie.’ Kuom higni mang’eny, Joneno mag Jehova osebedo ka nyiso ji ka gitiyo gi Muma ni Kristo nochako locho e polo chakre higa mar 1914. Lojno pod dhi nyime kendo giko mar piny marachni osekayo machiegni.

17, 18. Ang’o ma biro timore ne Jokristo moko mowal e kinde ma biro yudo ka Kristo nitie?

 ¹⁷ Muma medo lero weche moko e wi chier mar joma dhi e polo kowacho niya: “Ok wadwar ni mondo ubed kukia wach joma nindo e tho . . . Nimar ka wan gi yie ni Yesu ne otho mi nochiere kendo, kamano bende joma osenindo e tho kuom Yesu, Nyasaye biro chierogi . . . Wan ma pod wabiro bedo ka wangima e kinde ma biro yudo ka Ruodhwa nitie, ok wabi kwongo ngang’ ne joma osenindo e tho; nimar Ruodhwa owuon biro lor koa e polo ka okok matek gi dwol ma chiko ji, . . . eka joma ne otho e winjruok achiel gi Kristo e ma biro chier mokwongo. Bang’e, wan joma nobed ka pod ngima, ibiro terwa malo e boche polo kanyachiel kodgi mondo warom gi Ruodhwa e kor yamo; eka wanabed gi Ruodhwa kinde duto.”​—1 The. 4:13-17.

¹⁸ Chier mar joma dhi e polo ne ochakore kinde matin bang’ ka Yesu osechako locho. Jokristo mowal ma biro bedo ka pod ngima e kinde masira maduong’ ibiro ‘ter malo e boche polo.’ Joma ibiro ‘ter malogo’ ok bi “nindo e tho” ma nyiso ni ok bi chuno girit aming’a kapok ochiergi. Ibiro ‘lokgi mapiyo ka diemo wang’ e kinde ywak mar turmbeta mogik.’​—1 Kor. 15:51, 52; Mat. 24:31.

19. En chier mane maber moloyo ma warito?

¹⁹ Jokristo mang’eny e kindewagi ok gin joma owal, omiyo ok gibi dhi locho gi Kristo e polo. Kar mano, girito giko mar piny marachni e “odiechieng’ mar Jehova.” Onge ng’ama nyalo ng’eyo ni mano biro timore karang’o, kata kamano nitie gik mathoth ma nyiso ni sani koro okayo. (1 The. 5:1-3) Bang’ mano, ibiro chier joma biro dak e paradiso e piny. Joma ibiro chiergo biro bedo gi geno mar bedo joma kare ma dak nyaka chieng’ kendo ok ginitho ngang’. Mano nobed “chier maber moloyo” mar joma ne ochier e kinde mokalo ka ne “mon ne orwako joggi ma ne osetho” kae to ne githo kendo bang’e.​—Hib. 11:35.

20. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni ibiro chier ji e yo mochanore maber?

²⁰ Muma wacho ni joma ibiro chier mondo odhi e polo ibiro chier “ka luwore gi kar ng’ato ka ng’ato.” (1 Kor. 15:23) Omiyo wanyalo bedo gadier ni joma ibiro chier mondo odag e piny bende ibiro chier e yo mochanore maber. Mano wach ma morowa ahinya. Be joma otho machiegnini e ma ibiro kwong chier ka Loch Kristo mar Higni Aluf Achiel ochakore, mondo wedegi gi osiepegi ma ne ong’eyogi orwakgi? Be jotich Nyasaye moko machon ma ne ong’eyo tayo weche ibiro chier motelo matin mondo gibi gikony e tayo weche? To nade joma ne ok oyudo thuolo mar bedo jotich Jehova? Ibiro chiergi kanye to mano biro bedo karang’o? Wanyalo penjore penjo mang’eny e wach chier. Kata kamano, be penjo ma kamago onego ochandwa gie sani adier? Donge ber mondo warit arita wabi wane gi wang’wa? Wan gadier ni wabiro bedo mamor ahinya neno kaka Jehova biro timo weche duto e kinde ma biro.

21. In gi geno mane?

²¹ Ka pod warito kindeno, onego wamed bedo gi yie motegno kuom Jehova nimar nosingo kokalo kuom Yesu ni oparo jowa mosetho kendo obiro chierogi. (Joh. 5:28, 29; 11:23) Yesu nojiwo ni Jehova ni nigi teko mar chiero jomotho ka ne owacho ni Ibrahim, Isaka, kod Jakobo “e wang’e jogo duto ngima.” (Luka 20:37, 38) Kuom mano, onge gima dimonwa wacho kaka Paulo nowacho niya: “An gi geno kuom Nyasaye . . . ni chier nobedie.”​—Tich 24:15.