1. Jehova omiyo jonyuol ang’o?

JEHOVA nochueyo Adam gi Hawa gi gombo mar bedo gi nyithindo. Muma wacho kama: “Nyithindo gin mwandu ma Jehova chiwo.” (Zab. 127:3) Mano tiende nang’o? Par ane ni osiepni moro okwayi ni ikanne pesa moro mang’eny. Ibiro winjo nade? Nyaka bed ni ibiro mor ni osiepnino ogeni ahinya. Kata kamano, chunyi nyalo chandore ahinya ka be ibiro rito pesago maber. Jehova ma en Osiepwa maduong’ ahinya osemiyo jonyuol mwandu makende moloyo kata mana pesa mondo giritne. Odwaro ni giritne nyithindo momiyogi e yo maber.

2. Gin penjo mage ma wadwaro nono?

² En ng’a monego oyier ne dichwo gi dhako kinde monego giyudie nyathi? To ang’o ma jonyuol nyalo timo mondo nyithindgi odag maber kendo gi mor? Wanon ane puonj moko ma ni e Muma ma nyalo konyo Jokristo mokendore ng’ado paro mariek e weche kaka mago.

3. (a) En ng’a monego oyier ka be joma okendore biro bedo gi nyithindo kata ooyo? (b) En puonj mane ma ni e Muma ma osiepe kod wede mag joma okendore onego ong’e?

³ E ogendni moko, ji paroga ni joma okendore onego onyuol nyathi mapiyo bang’ kendore. Joodgi kod jomamoko nyalo temo chunogi mondo ginyuol. Owadwa Jethro ma wuok Asia wacho kama: “Kata mana e i kanyakla, nitie jomoko ma nyalo thung’o joma okendore ma onge nyathi mondo ginyuol.” Jeffrey ma bende wuok Asia wacho kama: “Jomoko penjoga joma okendore ma  onge nyathi ni, ‘Ng’ano ma biro ritou kuseti?’” Kata kamano, joma okendore e ma onego ong’ad paro ka be gibiro nyuolo nyithindo kata ooyo. Mano ting’ margi giwegi. (Gal. 6:5) En gima winjore ni osiepe mag joma okendore kata wedegi nyalo dwaro ni gidag gi mor. Kata kamano, gima nyaka ging’e en ni yiero mar bedo gi nyithindo kata ooyo en mar joma okendorego.​—1 The. 4:11.

4-5. Gin weche mage ariyo ma joma dwaro kendore onego owuoye, to onego gitim kamano e kinde mane? Ler ane.

⁴ Joma okendore ma oyiero bedo gi nyithindo onego owuo e wi weche ariyogi: Mokwongo, wadwaro chako bedo gi nyithindo karang’o? Mar ariyo, wadwaro bedo gi nyithindo adi? Gin kinde mage monego giwuo e wi wechego? To ang’o momiyo ber ka ginono wechego?

⁵ Ka ber, joma dwaro kendore onego owuo e wi wach bedo gi nyithindo ka pok gikendore. Ang’o momiyo mano e kinde maber? En nikech ber ka gibedo gi paro achiel e wi wachno. Bende, mano biro miyo ginon ka be giikore ne ting’ mar bedo gi nyithindo. Nitie jomoko ma oseng’ado ni gikwong gidag kuom higa achiel kata ariyo bang’ kend ka pok gibedo gi nyithindo, nikech rito nyithindo dwaro thuolo mang’eny kod teko. Gineno ni ber ka gikawo thuolo mondo ging’i gi ngima mar kend komondi kendo giteg osiep ma ni e kindgi ka pok gibedo jonyuol.​—Efe. 5:33.

6. Kinde ma wadakiegi osemiyo jomoko mokendore oyiero timo ang’o?

⁶ Nitie Jokristo moko moseyiero dak kaka yawuot Noa gi mondegi. Ne ok ginyuolo nyithindo mapiyo bang’ kendore. (Cha. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu nopimo ndalowagi gi “ndalo Noa,” kendo wan gadier chuth ni wadak e “kinde matek ahinya” ma nokor. (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Mano osemiyo jomoko mokendore ong’ado ni pod ok gibi bedo gi nyithindo nikech gidwaro ni giti gi thuolo mang’eny e tij Nyasaye.

7. Ere kaka puonj ma ni e Luka 14:28, 29 kod Ngeche 21:5 nyalo konyo joma okendore?

⁷ Sama joma okendore nono ka be gibiro bedo gi nyithindo kata ooyo, kata kwan mar nyithindo ma gibiro bedogo ka giyiero nyuol, ber ka ‘gikwano  nengo.’ (Som Luka 14:28, 29.) Jonyuol mosegapidho nyithindo ong’eyo ni tijno dwaro pesa, thuolo, kod teko. Omiyo, ber ka dichwo gi dhako openjore penjogi: ‘Be waduto wabiro tiyo mondo wayud gik mochuno e ngima? Be wan e paro achiel gi jaoda kodok korka gik ma waneno ni ochuno e ngimawa? Ka po ni waduto wabiro tiyo, ng’a ma biro ritonwa nyithindo? Gin jomage ma biro chiko pachgi kod timbegi?’ Joma penjore penjo ma kamago nyiso ni gitiyo gi puonj ma ni e Ngeche 21:5.​—Som.

8. Jokristo moyiero bedo gi nyithindo onego oikre ne pek mage, to dichwo mohero chiege biro timo ang’o?

⁸ Nyithindo dwaro thuolo moromo kod arita maber mowuok kuom jonyuolgi duto. Omiyo, ka nyithindo oluwore machiegni-machiegni, mano nyalo mono jonyuol miyo nyathi ka nyathi thuolo moromo. Moko kuom jonyuol ma nonyuolo nyithindo mang’eny aruya osewacho ni ne ok en tich mayot rito nyithindogo. Miyo ma nigi nyithindo mang’eny nyaloga winjo ka seche moko ool ahinya. Donge mano nyalo chocho chenrone mar puonjruok, lemo, kaachiel gi lendo? To nade sama en e chokruok, be biro bedone mayot keto pache duto e gik mipuonjo mondo en bende oyud ber? Dichwo mohero chiege gadier biro temo mondo okony chiege rito nyithindo e dala kod e chokruok. Kuom ranyisi, onyalo konye timo tije moko e ot. Obiro temo matek mondo joode duto oyud ber e Lamo mar Joot. Bende, dichwo ma Jakristo biro temo matek mondo olend gi joode nyading’eny.

9-10. Ang’o ma jonyuol nyaka tim ka gidwaro konyo nyithindgi?

⁹ Ang’o ma jonyuol nyalo timo mondo gipuonj nyithindgi oher Jehova? Ere kaka ginyalo puonjo nyithindgi mondo kik gidonjre e timbe maricho monya e pinyni? Ne ane moko kuom gik ma ginyalo timo.

¹⁰ Kwa Jehova mondo okonyi. Ne ane ranyisi mar Manoa gi chiege ma ne gin jonyuol Samson. Ka ne Manoa ofwenyo ni ne gidhi nyuolo nyathi, nokwayo Jehova mondo onyisgi kaka ne gidhi pidho nyathigino.

11. Ere kaka jonyuol nyalo luwo ranyisi mar Manoa kaka ileronwa e Jong’ad Bura 13:8?

¹¹ Nihad kod Alma, ma wuok e piny  Bosnia and Herzegovina, ne oluwo ranyisi mar Manoa. Giwacho kama: “Mana kaka Manoa, wan bende ne wakwayo Jehova mondo opuonjwa kaka wanyalo bedo jonyuol mabeyo. To Jehova nodwoko lamowano kotiyo gi yore mopogore opogore kaka Muma, bugewa, chokruogewa mag kanyakla, kod chokruogewa madongo.”​—Som Jong’ad Bura 13:8.

12. Josef gi Maria noketo ne nyithindgi ranyisi mane?

¹² Ket ranyisi maber. Yot ahinya mondo nyathini oluw gik ma itimo moloyo gik ma inyise. Onge kiawa ni Josef gi Maria noketo ranyisi maber ne nyithindgi duto moriwo nyaka Yesu. Josef ne tiyo matek mondo opidh joode. E wi mano, ne opuonjo joode weche Nyasaye. (Rap. 4:9, 10) Josef ne dhiga gi joode duto Jerusalem “higa ka higa” e nyasi mar Pasaka kata obedo ni chik ne ok otueye ni nyaka otergi. (Luka 2:41, 42) Nyalo bedo ni wuone moko e kindego ne neno ni tero joodgi duto Jerusalem ne ok en gima yot nikech nokawo kinde kod pesa mang’eny. Kata kamano, Josef to ne ohero weche Jehova kendo ne opuonjo nyithinde mondo gin bende gitim kamano. Maria bende nong’eyo weche ma ni e Muma. Onge kiawa ni nopuonjo nyithinde hero Wach Nyasaye kokalo kuom wechene gi timbene.

13. Ere kaka jonyuol moko noluwo ranyisi mar Josef gi Maria?

¹³ Nihad gi Alma ma wasewuoyo kuomgi ne dwaro luwo ranyisi mar Josef gi Maria. Ere kaka timo kamano nokonyogi tiego wuodgi mondo oher Jehova kendo otine? Giwacho niya: “Kokalo kuom kit ngima ma ne wadakie, ne watemo nyiso wuodwa gimomiyo ber luwo puonj ma Jehova miyowa.” Nihad medo niya: “Ng’e ni kidwaro ni nyathini obed ng’at maber, to tem matek mondo in iwuon ibed ng’at maber.”

14. Ang’o momiyo jonyuol onego ong’e osiepe nyithindgi?

¹⁴ Kony nyithindi yiero osiepe mabeyo. Wuoro gi miyo onego ong’e ni osiepe nyithindgi gin jomage kod gik ma gitimo kodgi. Mano nyiso ni jonyuol nyaka ng’e joma nyithindgi tudorego e intanet kata e simu. Joma nyithindgi tudoregogo nyalo chiko pachgi kod timbegi.​—1 Kor. 15:33.

15. En puonj mane ma jonyuol nyalo yudo e ranyisi mar Jessie?

¹⁵ Ang’o ma jonyuol nyalo timo ka po ni ok gilony ahinya e tiyo gi kompyuta kata simbe ma nyasani? Jessie ma en wuoro ma wuok Philippines wacho niya: “Ne ok walony gi teknoloji ahinya. To mano ne ok omonowa puonjo nyithindwa mondo ging’e hinyruok ma ne ginyalo yudo sama gitiyo gi gige teknolojigo.” Jessie ne ok otamo nyithinde tiyo gi gige teknoloji mana nikech en owuon nokia tiyo kodgi. Owacho kama: “Ne ajiwo nyithinda mondo giti gi gige teknolojigo e puonjruok dhok manyien, e timo ikruok ne chokruoge, kod e somo Muma pile.” Ka in janyuol, be isenono gi nyithindi weche ma ni e jw.org^® e bwo wich ma wacho ni “Rowere”? Moko kuom weche ma ni kanyo nyalo konyogi ng’eyo paro monego gibedgo e wach oro mesej kod keto pichni e intanet. Be isenono kodgi vidio mag Be Simo Ema Chiki, Koso In Ema Ichike? kod Ti Mariek gi Yore mag Tudruok  e Intanet?  * Wechego nyalo konyi puonjo nyithindi mondo gibed mariek sama gitiyo gi teknoloji.​—Nge. 13:20.

16. En ang’o ma jonyuol mang’eny temoga timo, to mano osekelo ber mage?

¹⁶ Jonyuol mang’eny temoga ahinya mondo nyithindgi oyud thuolo mag bedo machiegni gi joma ohero Jehova. Kuom ranyisi, N’Déni gi Bomine chiege ma a e piny Côte d’Ivoire noheroga rwako jarit-alwora mondo odag e odgi. N’Déni wacho niya: “Timo kamano nokonyo wuodwa ahinya. Ne obedo painia kendo sani en jarit-alwora makonyo.” Donge in be inyaloga timo chenro mondo nyithindi ong’i gi joma ohero Jehova?

17-18. Jonyuol onego ochak tiego nyithindgi karang’o?

¹⁷ Chak tiego nyithindi chon kaka nyalore. Chako puonjo nyithindo chon ber. (Nge. 22:6) Ne ane ranyisi mar Timotheo ma ne dhiga gi Paulo e tij misonari. Yunike min-gi kod Lois da mare notiege ‘chakre ka ne en nyathi matin ahinya.’​—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Jean-Claude gi Peace jaode ma bende ni Côte d’Ivoire nokonyo nyithindgi auchiel mondo giher Jehova kendo gitine. Ang’o ma nokonyogi? Ne giluwo ranyisi mar Yunike kod Lois. Giwacho kama: “Ne wachako rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindwa mana mapiyo bang’ nyuologi.”​—Rap. 6:6, 7, weche moler piny.

19. Rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindo oriwo timo ang’o?

¹⁹ Rwako Wach Nyasaye e chuny nyithindo oriwo timo ang’o? Oriwo puonjo nyithindo kinwoyonegi weche nyading’eny. Mondo jonyuol otim mano, dwarore ni giyud thuolo mang’eny mag bedo kanyachiel gi nyithindgi ka pod gitindo. Nwoyo ne nyathi wach moro kinde ka kinde nyalo nyoso chuny jonyuol. Kata kamano, jonyuol onego one mano kaka yo maber mar konyo nyithindo  ng’eyo puonj ma ni e Wach Nyasaye kendo tiyo gi puonjgo.

20. Ler ane kaka inyalo ti gi puonj ma ni e Zaburi 127:4 e tiego nyithindo.

²⁰ Tem ng’eyo nyithindi e yo maber. Zaburi 127 pimo nyithindo gi aserni. (Som Zaburi 127:4.) Mana kaka aserni inyaloga los gi gik mopogore opogore kendo moko tindo to moko dongo, e kaka nyithindo be ok nyal chalore te e ot. Omiyo, jonyuol onego ong’e tiegruok ma ber gi nyathi ka nyathi. Owadwa moro gi chiege ma ni e piny Israel ma notiego nyithindgi ariyo e yo maber lero gima nokonyogi. Giwacho kama: “Ne wapuonjoga nyathi ka nyathi Muma yore.” Wiye udi nyalo yiero ka be dwarore ni giti gi yorno e puonjo nyithindgi kata ooyo.

21. Jehova oikore konyo jonyuol e yo mane?

²¹ Nitie kinde ma jonyuol nyalo winjo ka pidho nyithindo ok yotnegi, kata kamano, nyithindo gin mich moa kuom Jehova. Kinde duto Jehova oikore konyo jonyuol ma kamago. Oikore winjo lambgi. Kendo odwokoga lamogo kotiyo gi Muma, bugewa, kod paro mabeyo ma jonyuol mamoko nyalo miyogi e kanyakla.

22. Moko kuom gik mabeyo ma jonyuol nyalo miyo nyithindgi gin ang’o?

²² Ji ohero wacho ni pidho nyathi en tich ma kawo higni 20, kata kamano, janyuol en aena janyuol nyaka chieng’. Moko kuom gik mabeyo mogik ma ginyalo miyo nyithindgi gin hera, thuolo, kod tiegruok ka gitiyo gi Muma. Nyathi ka nyathi biro kawo tiegruok mimiye e yo mopogore. Kata kamano, nyithindo mang’eny ma jonyuolgi osekonyo mi gihero Jehova winjo e chunygi mana kaka Nyaminwa Joanna ma wuok Asia winjo. Nowacho kama: “Ka aparo tiegruok ma jonyuolna nomiya, agoyo erokamano ahinya ni ne girieya kendo puonja hero Jehova. Ne ok gimiya amiya ngima kae to giweyo gi kanyo​—Ne gimiya ngima ma berie mogik.” (Nge. 23:24, 25) Jokristo wetewa mang’eny be nyalo wacho gima kamano.