1, 2. En pek mane ma jotich Nyasaye romogo e kindegi? (Ne pichni man malo.)

NITIE lakteche mathoth mathiedho joma nigi tuoche ma landore mayot. Githiedho jogo nikech gidwaro konyogi. Kata obedo ni gikonyo kamano, nyaka gitang’ mondo tuoche ma githiedhogo kik makgi. E yo machalo kamano, wan bende wadak kendo watiyo gi joma nigi paro kod timbe ma ok mor Nyasaye. Mano miyo weche bedonwa matek.

² E ndalo mag gikogi ji nigi timbe ma odwanyore ahinya. Barua mar ariyo ma Paulo ne ondiko ne Timotheo wuoyo e wi timbe ma joma ok ohero Nyasaye ne dhi bedogo, ma gin timbe ma ne dhi medore e ndalo mag giko. (Som 2 Timotheo 3:1-5, 13.) Kata obedo ni kido marichogo nyalo kawowa gi wuoro, ka ok watang’ to wan bende kido kod timbe mag joma olworowa nyalo makowa. (Nge. 13:20) E sulani, wadwaro neno kaka kido ma ji nigo e ndalo mag gikogi opogore ahinya gi kido ma joma lamo Nyasaye nigo. Wadwaro neno bende kaka wanyalo tang’ mondo kik wabed gi kido marichogo  kod kaka wanyalo konyo jomoko mondo ong’e Nyasaye.

3. Gin jomage ma nigi kido ma okwan e 2 Timotheo 3:2-5?

³ Jaote Paulo nowacho ni “ndalo mag giko” ne dhi bedo “kinde matek ahinya.” Kae to nokwano kido 19 ma richo ma ji ne dhi bedogo e ndalo mag gikogi. Kido ma ne owachogo chalre gi ma yudore e Jo-Rumi 1:29-31, en mana ni kido ma yudore e barua ma ne ondiko ne Timotheo nigi weche ma ok yudore kamoro amora e ndiko mag dho Grik. Paulo chako kwano kido marichogo kowacho ni “nimar ji nobed. . . ” Kata kamano, nitie jomoko ma onge gi kido marichogi. Jokristo nigi kido ma opogore ahinya gi mago.​—Som Malaki 3:18.

4. Inyalo lero nade ng’at ma nigi kido mar ng’ayi?

⁴ Ka ne Paulo osewacho ni ji ne dhi bedo joma oherore giwegi kendo ma ohero pesa, nomedo wacho ni ji ne dhi bedo joma pakore, jong’ayi kendo joma opong’ gi sunga, ma gin kido ma miyo ng’ato neno ni ober moloyo jowetene nikech nyalo ma en-go, chia, mwandu, kata tich ma otiyo. Joma kamago timo duto ma ginyalo mondo gibed gi huma kendo ji ohergi. Jasomo moro nowacho kama kowuoyo kuom ng’at ma nigi ng’ayi: “Ng’ama kamano chalo gi ng’ama nigi altar moro e chunye ma okuloree ka omiyore duong’.” Jomoko wacho ni kido mar ng’ayi en kido marach ma kata joma ni kode ok gomb bedo machiegni gi joma nigi kidono.

5. Chiw ane ranyisi ma nyiso ni ng’ayi nyalo mako kata jotich Jehova?

⁵ Jehova ok dwar kido mar ng’ayi. Ok ohero “wang’ ng’a mang’are.” (Nge. 6:16, 17) Ng’ayi mono ng’ato sudo machiegni gi Nyasaye. (Zab. 10:4) Ng’ayi en kit Jachien. (1 Tim. 3:6) Gima lit en kata jotich Jehova moko bende osebedo gi kido marachno. Ruodh Juda miluongo ni Uzzia, notiyo ne Jehova gi chuny maler kuom higni mang’eny. Kata kamano, Muma wacho ni “ka nosedoko matek, chunye nong’ayore, momiyo otimo mamono, kendo notimo marach ni Jehova Nyasache; nimar nodonjo ei hekalu mar Jehova mondo owang’ ubani e altar mar ubani.” Higni moko bang’e, Ruoth Hezekia bende ne olwar e obadhono kuom kinde matin.​—2 We. 26:16; 32:25, 26.

6. Ang’o ma ne nyalo miyo Daudi obed gi ng’ayi, to ang’o momiyo ne ok obedo gi kidono?

⁶ Jomoko bedo jong’ayi nikech gin jochia, gin gi huma, ging’eyo goyo thum, gin joma roteke, kata nikech tich maduong’ ma gitimo. Ruoth Daudi to ne nigi gigo duto to e ma pod nobolore e ngimane duto. Ka ne Daudi onego Goliath kendo ka Ruoth Saulo nomiye nyare mondo obed chiege, nowacho niya: “An e ng’a, kendo ngimana to ang’o, kata joodgi wuora gin ng’a gini e Israel, ma dabed or ruoth?” (1 Sa. 18:18) Ang’o ma nokonyo Daudi mondo osik kobolore? Daudi nong’eyo ni kido ma beyo ma nonyiso, nyalo ma ne en-go, kod migepe ma ne omiye, noyudo nikech Nyasaye ‘notimore mamuol.’ Tiende ni Nyasaye nobolore mondo okonye. (Zab. 113:5-8) Daudi nong’eyo ni gik moko duto ma beyo ma en-go noyudo kuom Jehova.​—Pim gi 1 Jo-Korintho 4:7.

7. Ang’o ma biro konyowa mondo wabed joma bolore?

⁷ E kindegi bende, jotich Jehova temo matek mondo gibed gi kido mar bolruok mana kaka Daudi. Ng’eyo ni Jehova bende bolore kata obedo ni en ng’at man  malo moloyo e piny gi polo en gima morowa. (Zab. 18:35) Waluwo kaka Muma jiwowa niya: “Rwakreuru gi hera ma kecho jomamoko, ng’wono, bolruok, muolo, kod horuok.” (Kol. 3:12) Wang’eyo bende ni hera ‘ok pakre kendo ok bed gi sunga.’ (1 Kor. 13:4) Sama wabolore, mano nyalo ywayo jomoko ir Jehova. Mana kaka timbe ma beyo mag mon nyalo ywayo chwogi, e kaka kido mar bolruok ma jotich Nyasaye nigo nyalo ywayo jomoko mondo oti ne Nyasaye.​—1 Pet. 3:1.

8. (a) Jomoko neno nade wach tamruok winjo jonyuol e kindegi? (b) Muma jiwo nyithindo mondo otim ang’o?

⁸ Paulo nolero gik ma joma odak e ndalo mag giko ne dhi timo ne jowetegi. Ne ondiko ni e ndalo mag giko, nyithindo ne ok dhi winjo jonyuolgi. Kata obedo ni ji mang’eny oyie gi timno kendo ijiwe ahinya e buge, sinembe kod programbe mag TV, adiera en ni tamruok winjo jonyuol ketho kuwe manie ot. To ji mang’eny osebedo ka ong’eyo kamano. E kinde machon e piny Greece, ka ne ng’ato ogoyo jonyuolne to ne imaye ratiro duto ma ng’ato ne bedogo kaka raia mar pinygi. Chike mag Jo-Rumi ne wacho ni ka ng’ato ogoyo wuon-gi, mano ne en richo maduong’ ma ne ipimo mana gi nek. Ndiko mag dho Hibrania kod mag dho Grik jiwo nyithindo mondo omi jonyuolgi luor.​—Wuok 20:12; Efe. 6:1-3.

9. Ang’o ma nyalo konyo nyithindo mondo owinj jonyuol?

⁹ Gima nyalo konyo nyithindo mondo kik bed gi tim marach mar tamruok winjo jonyuol en paro gik ma jonyuolgi osetimonegi. Ng’eyo ni Jehova Nyasaye ma en Wuonwa waduto dwaro ni nyithindo owinj jonyuolgi en gima biro chwalogi mondo gitim kamano. Sama nyithindo wuoyo maber e wi jonyuolgi, mano nyalo konyo nyithindo mamoko bende mondo omi jonyuolgi luor. En adier ka jonyuol ok ohero nyithindgi, tek ahinya mondo nyithindgi omigi luor. Mopogore gi mano, ka nyathi ong’eyo ni jonyuolne ohere gadier, mano biro konye mondo owinjgi kata obedo ni seche moko timo kamano nyalo bedo matekne. Austin wacho niya: “Kata obedo ni seche moko ne ok adwar luwo chike ma oketna, jonyuolna ne ok rid chik ahinya, ne gilero gimomiyo giketo chikego, kendo ne giikore wuoyo koda. Mano nokonya mondo awinjgi. Ne aneno ni gihera, to mano nomiyo ayie timo kaka ne gichika.”

10, 11. (a) Gin kido mage ariyo ma nyiso ni ji onge hera? (b) Jokristo madier onego oher dhano wetegi e okang’ maromo nade?

¹⁰ Paulo kwano kido mamoko maricho ma nyiso ni ji ok ohero jowetegi. Ka ne Paulo osewacho ni ji ne dhi bedo “joma ok winj jonyuolgi,” nowacho ni joma kamago ne dhi bedo joma ok go erokamano nikech ok gimor gik ma beyo ma jomoko otimonegi. Ji ne dhi bedo joma ok makre chuth gi jowetegi. Ne gi dhi bedo joma ok oikore loso winjruok moro amora, ka ginyiso maler ni ok giikore loso kuwe gi jowetegi. Ne gidhi bedo jo achaya kendo jo andhoga, ka giyanyo ji kendo giyanyo Nyasaye. To jomoko ne dhi bedo joketh nying ji, ma tiende ni ne gidhi bedo joma wacho weche maricho e wi jowetegi. *

¹¹ Mopogore gi ji mathoth e piny sani  ma ok ohero jowetegi, jotich Jehova to ohero dhano wetegi. To mano en adier ma nenore maler. Ka ne Yesu osewacho ni hero Nyasaye e chik maduong’, nowacho ni chik mar ariyo en hero jowetewa, ma en hera mar agape. (Mat. 22:38, 39) Yesu nowacho bende ni ka wahero dhano wetewa, mano ne dhi nyiso ni wan gi kido maduong’ ma Jokristo madier onego obedgo. (Som Johana 13:34, 35.) Jokristo ne dhi hero nyaka jowaskgi.​—Mat. 5:43, 44.

12. Yesu ne onyiso nade ni ohero ji?

¹² Yesu nohero ji ahinya. Ne odhi e gweng’ ka gweng’ ka olando ne ji wach maber mar Pinyruodh Nyasaye. Ne ochango muofni, jomong’ol, jodhoho, kod joma itgi odino. Ne ochiero nyaka jomotho. (Luka 7:22) E wi mano, Yesu noyie chiwo ngimane ne dhano kata obedo ni ji mang’eny ne ok ohere. Hera ma Yesu ne nigo nyiso maler kaka Wuonwa manie polo oherowa. E piny mangima, Joneno mag Jehova ohero jowetegi mana kaka Nyasaye ohero dhano.

13. Ere kaka hera ma waherogo jomoko ywayogi ir Jehova?

¹³ Hera ma waherogo jomoko ywayogi ir Wuonwa manie polo. Kuom ranyisi, ng’at moro e piny Thailand ne mor ahinya neno kaka owete oherore ka nodhi e chokruok mar ndalo adek mar Joneno mag Jehova. Ka ne odok dala, ne okwayo mondo Joneno opuonje Muma diriyo e juma. Ne olendo ne wedene te, kendo dweche auchiel bang’ wuok e chokruogno ne omiye migawone mokwongo ma ne en somo mar Muma. Mondo wang’e gadier ka be wahero dhano wetewa, wanyalo penjore kama: ‘Be atemo matek mondo akony joodwa, akony owete gi nyimine e kanyakla, kod joma alendonegi? Be atemo matek mondo ane jomoko kaka Jehova nenogi?’

14, 15. Gin kido mage maricho machalo mag le ma ji mang’eny nigo, to ere kaka jomoko osetimo lokruok?

¹⁴ Kido mamoko ma richo ma dhano nyiso e ndalo mag gikogi miyo Jokristo  bedo mabor kodgi. Joma ok ohero Nyasaye ne dhi bedo joma ok ohero gik mabeyo, kata “joma osin gi gik ma beyo” mana kaka loko mamoko mag Muma wacho. Ne gidhi bedo joma onge ritruok, kendo joma ger. Jomoko ne dhi bedo joma wigi tek, kata joma mwomore kendo ma mbwakni.

¹⁵ Joma ne nigi kido maricho kaka mag le sani koro oselokore ma gibedo joma beyo. Muma ne osekoro lokruok ma jaber kamano chon ahinya. (Som Isaiah 11:6, 7.) Ndikono wacho ni le mager kaka ondieg sidhe kod sibuoche biro dak gi kuwe kod le mag pacho kaka nyirombe kod nyiroye. Kuwe ma kamano biro bedo nikech “ng’eyo Jehova nopong’ piny.” (Isa. 11:9) Nikech le ok nyal puonjore e wi Jehova, wach ma nokor e wi ndikoni wuoyo kuom lokruok ma ji ne dhi timo e ngimagi mondo gibed gi kido ma beyo.

16. Ere kaka Muma osekonyo ji mopogore opogore motimo lokruok e ngimagi?

¹⁶ Nitie jomoko ma chon ne ger mana ka ondieg sidhe to sani gidak gi kuwe gi jowetegi. Inyalo somo ranyisi mag joma kamago e sula ma wiye wacho ni “Muma Loko Kit Ngima Ji” ma yudore e jw.org. Joma oseng’eyo Jehova kendo ma tiyone opogore ahinya gi joma nenore gi oko ni gin joma oluoro Nyasaye to gitamore yie mondo tekone ochik ngimagi. Giwacho ni gilamo Nyasaye to timbegi to richo malich. Kar mano, joma chon ne ger, sani ‘oserwako kit dhano manyien ma ne ochue kuom dwaro mar Nyasaye ka luwore gi tim makare madier kod makruok motegno.’ (Efe. 4:23, 24) Sama ji puonjore e wi Nyasaye, gifwenyo gimomiyo dwarore ni mondo giluw chikene. Gik ma gisepuonjore chwalogi mondo gilok yiegi, pachgi, kod timbegi. Timo lokruogego ok yot. Kata kamano, roho mar Nyasaye biro konyo ng’ato ang’ata ma gombo timo dwach Nyasaye.

17. Ere kaka wanyalo tang’ mondo kido ma richo mag joma ok tine Nyasaye kik makwa?

¹⁷ Pogruok mantie e kind joma tiyo ne Nyasaye kod joma ok tine sani medo nenore maler. Wan ma watiyo ne Nyasaye nyaka watang’ ahinya mondo paro maricho mag joma ok ti ne Nyasaye kik makwa. Mano e momiyo ber mondo wapogore waa kuom joma iwuoyo kuomgi e 2 Timotheo 3:2-5. En adier ni ok wanyal bedo mabor chuth gi joma kamago. Samoro nyalo bedo ni watiyo kodgi, wasomo kodgi, kata wadak kodgi. Kata kamano, wanyalo temo matek mondo kik wabed gi paro kod timbegi. Wanyalo timo kamano ka wadhi nyime tego winjruokwa gi Nyasaye kokalo kuom puonjruok Muma kendo mako osiep gi joma oramo mar tiyone ne Jehova.

18. Ere kaka wechewa kod timbewa nyalo konyo jomoko mondo ong’e Nyasaye?

¹⁸ Onego watem mondo wakony jomoko ong’e Nyasaye. Many thuolo mag lendo kendo ikwa Jehova mondo okonyi ing’e gima onego iwach e sa mowinjore. Onego watim gik ma miyo jomoko ng’eyo ni wan Joneno mag Jehova. Mano biro miyo timbewa ma beyo okelne Nyasaye pak, to ok wan wawegi. Osetiegwa “mondo watamre timbe ma ok nyis luoro Nyasaye kod gombo mag piny, kendo mondo wadag ka wanyiso ni wan gi paro malong’o gi tim makare kod chiwruok chuth ne Nyasaye e ndalo ma sani.” (Tito 2:11-14) Ka wabedo gi timbe ma nyiso ni waluoro Nyasaye, jomoko biro fwenyo mano ma giwach niya: “Wanadhi kodu, nikech wasewinjo ka Nyasaye ni kodu.”​—Zek. 8:23.