1. En chal mane matek ma Daudi noyudoree?

NITIE kinde ma Daudi ne ringo mondo ores ngimane. Saulo ruodh Israel ma ne nigi teko ahinya noramo ni nyaka to onege. Ka ne Daudi dwaro chiemo, norawo e taon mar Nob mi okwayo makate abich. (1 Sa. 21:1, 3) Bang’e, nobworo e rogo moro gi chwo ma ne ni kode. (1 Sa. 22:1) Ere kaka Daudi noyudore e chal ma kamano?

2. Ang’o ma Saulo notimo ma ne dhi kelone hinyruok? (1 Samuel 23:16, 17)

² Saulo ne nigi nyiego marach ahinya gi Daudi nikech ji mang’eny nohero Daudi kendo ne gipake nikech nolony e lweny. Saulo nong’eyo bende ni Jehova nosedage kaka ruoth nikech nodagi winje, kendo nong’eyo ni Jehova noseyiero Daudi mondo e ma obed ruoth bang’e. (Som 1 Samuel 23:16, 17.) To nikech Saulo pod ne en ruoth, ne en gi jolweny mang’eny kod ji mathoth ma ne riwe lwedo, omiyo, Daudi ne nyaka ring aringa mondo ores ngimane. Be dibed ni Saulo ne paro ni nonyalo geng’o dwach Jehova mar keto Daudi obed ruoth? (Isa. 55:11) Muma ok nyiswa. Kata kamano, wan gadier gi wachni: Saulo ne timo gima ne dhi kelone hinyruok. Ng’ato ang’ata ma kedo gi Nyasaye kinde duto nyaka aega gi rach!

3. Daudi ne winjo nade e chunye kata obedo ni nokalo e weche matek?

³ Daudi ne ok lar telo gi Saulo. Ne ok oyiero owuon mondo obed ruodh Israel. Jehova e ma nomiye migawono. (1 Sa. 16:1, 12, 13) Saulo ne neno Daudi kaka jasigu marach ahinya. Kata kamano, Daudi ne ok oywagore ni Jehova e ma noketo ngimane kama rach. Bende, ne ok ong’ur nikech ne en gi chiemo  matin, kata nikech nodak e rogo. Kar mano, nenore ni e kinde ma nopondo e rogono e ma nolosoe wer mamit moriwo nyaka weche mag ndiko ma tayo sulani ma wacho ni: “Jo ma manyo Jehova ok bi chando gimoro amora maber.”​—Zab. 34:10.

4. Gin penjo mage ma wadwaro nono, to ang’o momiyo dwarore ahinya ni wanon-gi?

⁴ E kindewagi, jotich Jehova mang’eny osebedo ma onge chiemo moromo kaachiel gi gik mamoko ma dwarore e ngima. * Mano osetimore ahinya-ahinya e kinde tuo mar korona. To e kinde “masira maduong’” ma koro okayo machiegni, wabiro kalo e weche matek moloyo kata mago. (Mat. 24:21) Ka wan gi wechego e pachwa, koro wanon ane penjo moko ang’wen: Ang’o momiyo inyalo wach ni Daudi ne ok ‘ochando gimoro amora maber’? Ang’o momiyo onego wapuonjre bedo moromo gi gik ma wan-go? Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier chuth ni Jehova biro ritowa? To ere kaka wanyalo ikore sani ne gik ma biro timore e kinde mabiro?

5-6. Ere kaka Zaburi 23:1-6 konyowa ng’eyo gima Daudi ne temo wacho sama nowacho ni jotich Jehova “ok bi chando gimoro amora maber”?

⁵ Ang’o ma Daudi ne temo wacho ka nowacho ni jotich Jehova “ok bi chando gimoro amora maber”? Wanyalo yudo dwoko ka wanono weche ma dwaro chalo gi mago ma yudore Zaburi sula mar 23. (Som Zaburi 23:1-6.) Daudi nochako Zaburino kowacho niya: “Jehova e Jakwadha. Ok abi chando gimoro.” E wes mamoko manie Zaburino, Daudi nowuoyo kuom gik ma kelo ber mosiko, tiende ni gueth mabeyo ma ng’ato yudo koyie mondo Jehova obed Jakwadhe. Jehova ne ‘telonega e yore makare,’ kendo nodhi nyime sire bed ni weche ne beyo kata richo. Daudi nong’eyo ni bedo e “lum mang’ich” mar Jehova ne ok nyis ni koro ok nodhi yudo chandruoge. Nong’eyo ni seche moko chunye ne nyalo nyosore mochal gi ng’ama wuotho “e hoho  motimo mudho mandiwa,” kendo nitie joma ne nyalo bedo jowasike. To nikech Jehova e ma ne en Jakwadhe, ne ok odhi ‘luoro gimoro amora.’

⁶ Koro waseyudo dwoko mar penjowa mokwongo ma ne penjo ni: Ang’o momiyo inyalo wach ni Daudi ne ‘ok ochando gimoro amora maber’? Ne en gi gimoro amora ma ne dwarore mondo obed gi osiep machiegni gi Jehova. Ne ok ochuno ni obed gi mwandu mang’eny e ka obed mamor. Gik ma ne Jehova omiye norome. Gima nokwano kaka gima duong’ ne en yo ma Jehova ne guedhego kendo rite.

7. Ka luwore gi Luka 21:20-24, en pek mane ma Jokristo mokwongo ma nodak e taon mar Judea noromogo?

⁷ Weche Daudi konyowa neno gimomiyo ok onego waket pachwa ahinya kuom mwandu mag pinyni. Onge rach bedo gi mwandu, kata kamano, ok onego waket mwandu e mobed mokwongo e ngimawa. Mano en adiera makende ma Jokristo mokwongo ma nodak e taon mar Judea ne nyaka kaw mapek. (Som Luka 21:20-24.) Yesu nosenyisogi motelo ni kinde ne dhi biro ma jolweny ne dhi ‘goyo kambi’ ka gilworo Jerusalem. Sama mano ne dhi timore, ne dhi dwarore ni gichak “ringo ka gidhi e gode.” Mano e gima ne dhi reso ngimagi. Kata kamano, ne nyaka giikre weyo mwandugi duto chien. Higni moko mokalo, gaset moro mar Mnara wa Mlinzi nowacho kama: “Ne giweyo puothegi gi utegi, kendo ne ok gikawo mwandu moro amora. Nikech ne gin gadier chuth ni Jehova ne dhi ritogi kendo sirogi, ne giketo lame e ma obedo mokwongo e ngimagi.”

8. En puonj mane ma wanyalo yudo kuom gik ma notimore ne Jokristo mokwongo ma nodak Judea?

⁸ En puonj mane ma wanyalo yudo kuom gima notimore ne Jokristo mokwongo ma nodak Judea? Gaset mar Mnara wa Mlinzi ma ne wasewuoyecha nowacho kama: “Machiegnini, wanyalo romo gi tembe moko ma biro nyiso paro ma wan-go kuom mwandu; dibed ni mwandu e ma waneno kaka gi maduong’ koso resruok ma Jehova biro kelo ne ji duto malame gadiera? Ee, ka giko ochopo, biro dwarore ni wanan e pek moko matek kendo watuonre gik mang’eny ma wahero. Nyaka waikre timo gimoro amora ma dwarore mondo watony mana kaka Jokristo mokwongo ma noringo mowuok Judea.” *

9. Ere kaka puonj ma jaote Paulo nomiyo Jokristo ma Jo-Hibrania jiwi?

⁹ Temie paro kaka ne ok en gima yot ne Jokristo ma ne ni Judeago weyo gimoro amora ma ne gin-go kendo dhi chako ngima manyien kama chielo! Ne dwarore ni gibed gi yie motegno ni Jehova ne dhi miyogi gik moko duto ma ne gichando. Nitie gima ne nyalo konyogi timo mano. Higni abich ka pok Jo-Rumi nolworo Jerusalem, jaote Paulo nondiko ne Jokristo ma Jo-Hibraniago konyisogi kama: “Kik ubed jo mohero pesa, to ubed jo ma gik ma un-go sani romou. Nikech osewacho kama: ‘Ok anaweu, kendo ok anajwang’u.’ Eka mondo wabed gi chir maduong’ kendo wacho niya: ‘Jehova e jakonyna; ok abi luor. Dhano adhana ditimna ang’o?’” (Hib. 13:5, 6) Onge kiawa ni joma nochako tiyo gi puonj ma Paulo nochiwono ka ne pok Jo-Rumi olworo Jerusalem, noyudo ka timo lokruok ok teknegi sama koro ne gichako dak e alwora manyien. Ne gin gadier chuth ni Jehova ne dhi miyogi gik mochuno e ngima. Weche ma Paulo nondikogo miyo wan bende wabedo gadier ni Jehova biro miyowa gik ma wachando.

10. En ang’o ma Paulo nosepuonjore timo ma wan bende nyalo konyowa?

¹⁰ Paulo nomiyo Timotheo puonj ma chalo gi ma nomiyo Jo-Hibrania, kendo puonjno nyalo konyowa wan bende. Nondiko kama: “Omiyo, ka wan gi chiemo kod lewni, mago mondo oromwa.” (1 Tim. 6:8) Be mano nyiso ni en gima rach ka kinde ka kinde wachamo chiemo mamit, wadak kama ber, kendo wang’iewo lewni manyien? Mano ok e gima Paulo ne wacho. Paulo ne wacho mana ni gik ma wan-go onego oromwa. (Fil. 4:12) Paulo owuon nosepuonjore timo kamano. Mwandu maduong’ mogik ma wan-go en winjruokwa gi Nyasaye, to ok gimoro amora mwanyalo bedogo e pinyni.​—Hab. 3:17, 18.

11. Weche ma Musa nonyiso Jo-Israel puonjowa ang’o e wi bedo moromo gi gik ma wan-go?

¹¹ Seche moko gik mwaparo ni wachando nyalo pogore gi gik ma Jehova ong’eyo ni wachando gadier. Ne ane gima Musa nonyiso Jo-Israel bang’ ka ne gisebedo e thim kuom higni 40. Nonyisogi niya: “Jehova Nyasachu oseguedho gik moko duto ma usetimo. Oseritou ka uwuotho e thim maduong’ni. Kuom higni 40 Jehova Nyasachu osebedo kodu, kendo onge gima usechando.” (Rap. 2:7) Kuom higni piero ang’wen-go duto, Jehova nomiyo Jo-Israel manna mondo gicham. Lepgi ne ok oti​—to parie ni mago e lewni ma ne giwuokgo Misri! (Rap. 8:3, 4) Kata obedo ni moko kuom Jo-Israel ne nyalo neno ni gigo ne ok oromogi, Musa noparonegi ni ne gin gi gik  moko duto ma ne dwarore ni gibedgo. Jehova biro bedo mamor kodwa ka wapuonjore bedo moromo gi gik ma wan-go, tiende ni wabed mamor gi gik ma Jehova miyowa ka wakwanogi kaka gueth kendo goyone erokamano.

12. Ang’o ma nyiso ni Daudi nogeno kuom Jehova, to ok kuom tekrene owuon?

¹² Daudi nong’eyo ni kinde duto Jehova makorega gi joma omakore kode, kendo oritogi maber. Kata obedo ni nokalo e weche ma ne nyalo miyo onege e kinde ma ne oloso Zaburi sula mar 34, yie motegno ma ne en-go nomiyo obedo gadier ni “malaika mar Jehova” ne ogoyo kambi ‘kolwore.’ (Zab. 34:7) Nyalo bedo ni Daudi ne temo pimo malaika mar Jehova gi jalweny mogoyo kambi ka rango jasigu moro amora ma nyalo monjogi. Kata obedo ni Daudi ne en jalweny molony kendo Jehova nosesingone ni nodhi bedo ruoth, ne ok ogeno kuom lony ma ne en-go mar diro orujre kata mar chwowo jowasigu gi ligangla. (1 Sa. 16:13; 24:12) Noketo genone duto kuom Jehova ka en gadier ni malaika mar Jehova ‘reso ng’ato ang’ata mogeno kuome.’ E kindewagi ok wagen ni Jehova biro miyowa rit e yor hono. Kata kamano, gima wan-go gadier en ni ji duto mogeno kuome biro yudo ngima mochwere kata ka po ni gilalo ngimagi sani.

13. E kinde ma Gog mar Magog biro monjowa, ang’o momiyo biro nenore ka gima tiekowa yot, to ang’o momiyo ok wabi luor? (Ne picha manie nyim gaset.)

¹³ Machiegnini, wabiro romo gi tembe ma biro nyiso okang’ ma wagenogo kuom Jehova. E kinde monj mar Gog mar Magog, tiende ni pinje ma biro riwore mondo omonj jotich Nyasaye, biro nenore ka gima ok wabi tony. Biro dwarore ni wabed gadier ni Jehova nigi nyalo mar resowa kendo ni obiro timo kamano. Pinje moriworego biro nenowa mana ka rombe modiwo ma onge ng’ato ang’ata ma ritogi. (Eze. 38:10-12) Onge ligangla ma wabiro ting’o, to bende ok wabi bedo gi lony moro amora e lweny. Jowasigugo biro paro ni tiekowa yot. Ok gibi ng’eyo ni kare malaike mag Jehova biro goyo kambi kolworowa koni gi koni mondo gikednwa. Kuom adier, ere kaka diging’e mano to gin gionge gi yie moro amora? To mano kaka dhogi biro moko sama oganda lweny mag polo biro kedonwa!​—Fwe. 19:11, 14, 15.

14. Ang’o ma wanyalo timo sani mondo waikre ne gik ma biro timore e kinde mabiro?

¹⁴ Ang’o ma wanyalo timo sani mondo waikre ne gik ma biro timore e kinde mabiro? Mokwongo, dwarore ni wabed gi paro makare e wi mwandu, kendo wang’e ni machiegnini biro chunowa weyogi. Bende, dwarore ni gik ma wan-go oromwa kendo wabed mamor gi thuolo makende ma wan-go mar bedo osiepe Jehova. Kaka wamedo ng’eyo Nyasachwa e yo maber, e kaka wamedo bedo gadier chuth ni en gi nyalo mar ritowa e kinde ma Gog mar Magog biro monjowa.

15. Gin gik mage ma nosetimore e ngima Daudi ma nomiyo obedo gadier ni Jehova ne dhi konye kinde duto?

¹⁵ Ne ane gima chielo ma nokonyo Daudi ikore ne tembe, ma en gima nyalo konyowa wan bende. Daudi nondiko kama: “Bil mondo ine kaka Jehova ber; ng’at mamor en ng’at moketo Nyasaye kar bwokne.” (Zab. 34:8) Wechego nyiso gimomiyo Daudi nong’eyo ni nonyalo geno kuom Jehova mondo okonye. Kinde duto Daudi nogeno kuom Jehova, kendo Jehova ne konyega. E kinde ma ne Daudi pod en rawera ka ne odhi kedo gi Ja-Filistia  moro ma niluongo ni Goliath, nonyise kama: “Kawuononi Jehova dhi keti e lweta.” (1 Sa. 17:46) Bang’e, ka ne Daudi tiyo e od Saulo, Saulo notemo nyading’eny mondo onege. Kata kamano, ‘Jehova ne nigi Daudi.’ (1 Sa. 18:12) Nikech Daudi noseneno nyading’eny kaka Jehova nosebedo ka konye, ne en gadier ni Jehova ne dhi konye kata mana e tembe ma koro nokaloe.

16. Gin ang’o ma wanyalo timo mondo ‘wabil’ ber mar Jehova?

¹⁶ Kaka wamedo geno kuom Jehova mondo otawa sani, e kaka wabiro medo bedo gi chir ni obiro resowa e kinde mabiro. Kuom ranyisi, dwarorega ni wabed gi yie motegno ahinya kendo wagen kuom Jehova sama wadhi kwayo jatendwa rusa mar dhi e chokruok mar alwora kata chokruok maduong’, kata sama wakwaye mondo oloknwa chenro mar tich mondo wabed gi thuolo mar dhi e chokruogewa ma ok wabare kendo lendo juma ka juma. To nade ka jatendwa odagi miyowa rusa kendo oriembowa e tich? Be wan gi yie ni Jehova ok bi weyowa kata jwang’owa, kendo ni kinde duto obiro miyowa gik ma wachando? (Hib. 13:5) Owete gi nyimine mang’eny ma tiyo ne Jehova kuom thuologi duto oseneno gik mang’eny e ngimagi ma miyo gibedo gadier ni Jehova nokonyogi sama ne gidwaree moloyo. Kuom adier, Jehova ok jwang’ga joge.

17. Ndiko mar higa 2022 en mane, to ang’o momiyo en ndiko mowinjore?

¹⁷ Ka Jehova ni kodwa, ok wabi luoro gimoro amora ma biro timore e kinde mabiro. Nyasachwa ok bi jwang’owa ngang’, tek mana ni waketo dwache obedo mokwongo e ngimawa. Mondo wasik ka waparo kinde duto ni onego waikre sani ne weche matek ma wabiro romogo e kinde mabiro kendo wabed gadier ni Jehova ok bi jwang’owa, Bura Matayo oyiero Zaburi 34:10 mondo e ma obed ndiko mar higa 2022. Owacho kama: “Jo ma manyo Jehova ok bi chando gimoro amora maber.”