1-3. Gin pek kaka mage ma jotich Jehova romogago ma miyo pi wang’gi chuerga?

EN KARANG’O ma pi wang’i nochuerie mogik? Nitie kinde moko ma pi wang’wa chuerga nikech mor ma wawinjo e chunywa. Kata kamano, kinde mang’eny pi wang’wa chuerga nikech wawinjo lit. Kuom ranyisi, pi wang’wa nyalo chuer sama watwa kata osiepwa otho. Lorilei ma en nyaminwa modak e piny Amerka nondiko kama: “Nitie kinde ma tho mar nyara ne kelonaga lit mang’eny, to onge gima ne nyalo hoya. E kinde kaka mago, nawuoro awuora kaka nadhi nyagora gi kuyono.” *

² Nitie gik mamoko ma nyalo miyo wachuer pi wang’wa. Hiromi ma en japainia ma a Japan nowacho kama: “Nitie seche moko ma chunya janyosrega nikech ji ok dwar chiko itgi sama alendonegi. Alemoga ka aywak ne Jehova mondo okonya yudo ng’at ma dwaro winjo adiera.”

³ Be weche kaka mago osegatimoreni? Thothwa osegaromo gi weche kaka mago. (1 Pet. 5:9) Waduto dwaher ‘tiyo ne Jehova ka wamor,’ kata kamano, nyalo bedo ni watiyone ka pi wang’wa chuer nikech gik ma waromogo kaka kuyo, chuny monyosore, kod tembe. (Zab. 6:6; 100:2) Ang’o ma wanyalo timo sama wawinjo kamano?

4. Ang’o ma wabiro nono e sulani?

⁴ Wanyalo puonjore kuom ranyisi mar Yesu. Nitie kinde moko ma Yesu nowinjo malit ma ‘pi wang’e ne ochuer.’  (Joh. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Hib. 5:7) We wanon ane moko kuom gik ma nomiyo pi wang’ Yesu ochuer. Sama watimo kamano, wabiro neno gik ma wanyalo puonjore. Bende, wabiro neno gik ma wanyalo timo ma nyalo konyowa nyagore gi lit ma miyo pi wang’wa chuerga.

5. Weche manie Johana 11:32-36 puonjowa ang’o e wi Yesu?

⁵ E higa mar 32, Lazaro ma ne en osiep Yesu nobedo matuo motho. (Joh. 11:3, 14) Lazaro ne nigi nyimine ariyo, ma ne gin Maria kod Maritha, kendo Yesu nohero joodno ahinya. Maritha gi Maria nokuyo ahinya bang’ tho mar Lazaro owadgi. Ka ne Yesu owinjo wach tho Lazaro, nodhi e dala mar Bethania kama ne Maria kod Maritha odakie. Ka ne Maritha owinjo ni Yesu biro, noringo mondo oromne. Par ane lit ma nyaka bed ni Maritha ne winjo e chunye sama nowacho ni: “Ruoth, ka dine bed ni in kae, owadwa dine ok otho.” (Joh. 11:21) Matin bang’ mano, ka ne Yesu oneno Maria kod jomamoko ka ywak, ‘pi wang’e ne ochuer.’​—Som Johana 11:32-36.

6. Ang’o momiyo pi wang’ Yesu nochuer e kinde ma ne Lazaro otho?

⁶ Ang’o momiyo pi wang’ Yesu nochuer e kindeno? Bug Insight on the Scriptures dwoko kama: “Tho mar Lazaro kod lit ma ne nyiminege winjo e chunygi nomiyo ‘pi wang’ Yesu ochuer.’” * Nyalo bedo ni Yesu ne paro lit ma Lazaro nowinjo nikech tuo ma ne en-go, kendo nyaka bed ni noparo kaka Lazaro ne winjo e chunye bang’ fwenyo ni tuono ne dhi nege. Pi wang’ Yesu nochuer bende nikech nowinjo lit ma Maritha kod Maria ne winjo e chunygi. Nyaka bed ni in bende isewinjoga kamano sama osiepni kata watni moro otho. Ne ane puonj moko adek ma wanyalo yudo kuom gima notimoreno.

7. Pi wang’ Yesu ma nochuer ka ne osiepene winjo lit puonjowa ang’o e wi Jehova?

 ⁷Jehova ong’eyo kaka iwinjo e chunyi. Yesu “e kido ma chal gi Nyasaye chuth.” (Hib. 1:3) Ka ne pi wang’ Yesu ochuer, nonyiso kaka Wuon-gi be ne winjo e chunye. (Joh. 14:9) Ka po ni inyagori sani nikech osiepni kata watni moro otho, ng’e ni Jehova neno wachno kendo en bende owinjo lit ahinya. Ogombo ahinya tego chunyi monyosore.​—Zab. 34:18; 147:3.

8. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Yesu biro chiero wedewa kod osiepewa mosetho?

⁸Yesu gombo ahinya chiero osiepeni kata wedeni mosetho. Ka pok pi wang’ Yesu nochuer, nonyiso Maritha kama: “Owadu biro chier.” Maritha noyie gi weche Yesugo. (Joh. 11:23-27) Nikech Maritha ne en jatich Jehova, nyaka bed ni nong’eyo ni nitie jotich Jehova machon kaka Elija kod Elisha ma nosegachiero ji. (1 Ru. 17:17-24; 2 Ru. 4:32-37) Bende, nosewinjo ni Yesu nosegachiero jomoko. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) In bende inyalo bedo gadier ni ibiro neno osiepeni kata wedeni mosetho. Pi wang’ Yesu ma nochuer ka nohoyo osiepene nyisowa gadier ni ogombo chiero jomotho!

9. Mana kaka Yesu, ere kaka inyalo hoyo joma okuyo? Chiw ane ranyisi.

⁹Inyalo hoyo joma okuyo. Yesu ok ne oywak aywaka gi Maritha kod Maria, to bende nochikonegi ite kendo nohoyogi. Wan bende wanyalo timo kamano ne joma okuyo. Dan ma en jaduong’-kanyakla modak Australia wacho kama: “Bang’ tho jaoda, nagomboga ng’ama dihoya. Owete mang’eny gi mondegi ne biroga lima odiechieng’ gotieno mondo gihoya. Ne ok gigeng’a sama nadwaro ywak, kendo wigi ne ok okuot sama pi wang’a ne chuer. Bende, ne gikonya e yore mamoko kaka lwokona mtoka, dhina e chiro, kaachiel gi tedona e kinde ma ne ok anyal timo kamano. Bende, ne gilemo koda kinde ka kinde. Ne gibedona osiepe madier kendo ne gichalona mana kaka owete ma ne ‘onyuol mondo okonya chieng’ chandruok.’”​—Nge. 17:17.

10. Ler ane gima notimore kaka ondik e Luka 19:36-40.

¹⁰ Yesu nochopo Jerusalem chieng’ Nisan 9 higa mar 33. Ka nochiegni chopo e dalano, oganda mang’ongo nochokore, kendo ne gipedho lepgi piny e ndara mondo girwake kaka Ruodhgi. Mano ne en kinde ma ji ne mor ahinya. (Som Luka 19:36-40.) Nyaka bed ni wach ma notimore bang’ mano nomako dho jopuonjrene. Muma wacho kama: “Ka [Yesu] nochopo machiegni, nong’iyo Jerusalem mi ne oywage.” Pi wang’ Yesu nochuer ka nokoro masira ma ne dhi yudo joma nodak Jerusalem.​—Luka 19:41-44.

11. Ang’o momiyo Yesu noywago joma nodak e dala mar Jerusalem?

¹¹ Yesu nowinjo malit e chunye nikech kata obedo ni jogo norwake maber, ne gitamore winjo wach Pinyruoth ma nolando. Mano ne dhi miyo oketh dala mar Jerusalem, to Ja-Yahudi moro amora ma ne dhi tony, nidhi ter e tuech. (Luka 21:20-24) Gima lit en ni mana kaka Yesu nokoro, thoth jogo nokwede. Ji rwakoga nade adiera mag Pinyruoth milandonegi? Ka po ni ji matin e ma rwakoga wach Pinyruoth milando, en ang’o minyalo puonjori kuom pi wang’ Yesu ma nochuer? Ne ane puonj mamoko adek.

12. Pi wang’ Yesu ma nochuer nikech dhano wetene puonjowa ang’o e wi Jehova?

 ¹²Jehova dewoga dhano. Pi wang’ Yesu ma nochuer paronwa kaka Jehova dewoga dhano gadier. Muma wacho niya: “Ok odwar ni oketh ng’ato ang’ata, to odwaro ni ji duto ochop kama gilokoe chunygi gia e richo.” (2 Pet. 3:9) E kindewagi, wanyiso ni wahero dhano wetewa kuom timo kinda e chopo chunygi sama walandonegi wach maber.​—Mat. 22:39.

13-14. Ere kaka Yesu nokecho ji, to ere kaka wan bende wanyalo nyiso kidono?

¹³Yesu noketo kinda ahinya e tij lendo. Nonyiso ni nohero ji kuom dhi nyime puonjogi sa asaya ma noyudo thuolo mar timo kamano. (Luka 19:47, 48) Ang’o ma ne chwalega mondo otim kamano? Yesu ne neno ne ji lit. Nitie kinde ma Yesu gi jopuonjrene ‘ne ok nyal kata mana chiemo’ nikech ji ne dwaro winjo weche ma Yesu ne puonjo. (Mar. 3:20) To ka ne nitie ng’at ma ne dwaro wuoyo gi Yesu e seche mag otieno, pod noikore timo kamano. (Joh. 3:1, 2) Ji mang’eny ma ne winjo Yesu ne ok obedo jopuonjrene. Kata kamano, nolendo e yo malong’o chuth ne ng’ato ang’ata ma noyie winje. E kindewagi wadwaro ni wami ng’ato ang’ata thuolo mar winjo wach maber. (Tich 10:42) Mondo watim kamano, dwarore ni watim lokruok moko e yo ma walendogo.

¹⁴Ikri timo lokruok moro amora ma dwarore. Ka ok watimo lokruok mondo walend e seche mopogore opogore, samoro ok wabi yudo joma oikore chiko itgi ne wach maber. Nyaminwa moro ma en painia miluongo ni Matilda wacho kama: “An gi jaoda watemoga limo ji e seche mopogore opogore. E seche mag okinyi, walendoga kuonde mitimoe ohala. Godiechieng’ sama ji wuotho koni gi koni, walendoga e troli, kae to e seche mag odhiambo, walimoga ji e utegi.” Kar luwo mana chenro ma bernwa wan wawegi, dwarore ni waikre timo lokruok mondo wayud ji mang’eny kaka nyalore. Ka watimo kamano, wanyalo bedo gadier ni wabiro moro chuny Jehova.

15. Ang’o ma notimore e otieno mogik ka ne pok oneg Yesu mana kaka oler e Luka 22:39-44?

¹⁵ E otieno mar Nisan 14 e higa mar 33, Yesu nodhi e puodho mar Gethsemane. Ka ne en kuno, nonyiso Jehova gik moko duto ma ne chando chunye. (Som Luka 22:39-44.) E kinde ma ne weche tekgo e ma Yesu “ne olamo kosayo . . . koywak malit kendo ka pi wang’e chuer.” (Hib. 5:7) En ang’o ma Yesu ne kwayo Jehova e otieno mogik ka pok notho? Nokwayo mondo Jehova omiye teko mar makore kode kendo timo dwache. Jehova nowinjo lit ma ne Wuode winjo kendo nooro malaika mondo otege.

16. Ang’o momiyo chuny Yesu ne chandore ahinya sama nolemo e puodho mar Gethsemane?

¹⁶ Nyaka bed ni gima nomiyo pi wang’ Yesu ochuer ka nolemo e puodho mar Gethsemane en nikech ji ne dhi nene ka ng’at moketho nying Nyasaye. Bende, nong’eyo ting’ maduong’ ma ne en-go, ma ne en miyo nying Jehova obed maler. Ka po ni iromo gi pek moko ma temo makruokni gi Jehova, en ang’o minyalo puonjori kuom pi wang’ Yesu ma nochuer? Ne ane puonj mamoko adek kendo.

17. Yo ma Jehova nodwokogo lamo mag Yesu puonjowa ang’o e wi Jehova?

¹⁷Jehova winjoga sayo magi. Jehova nowinjo sayo mag Yesu. Nikech ang’o? En nikech gima duong’ ma ne chando Yesu ne en makore matek gi Wuon-gi kendo miyo nying Wuon-gi obed maler. Ka po ni gima duong’ manie chunywa en siko ka wamakore gi Jehova kendo miyo nyinge obed maler, obiro konyowa sama wakwaye kony.​—Zab. 145:18, 19.

18. Gin yore mage minyalo pimgo Yesu gi osiep mong’eyowa e yo maber?

¹⁸Yesu ong’eyo maber lit ma iwinjo. Sama wach moro chando pachwa, donge wamorga ahinya sama osiepwa moro hoyowa, to ahinya-ahinya ka osiepwano osekalo e chandruok ma wakaloeno! Yesu en osiep ma chalo kamano. Ong’eyo maber kaka ng’ato winjoga sama chunye onyosore kata sama odwaro kony. Ong’eyo kaka ochuewa kendo obiro  neno ni wayudo kony ma dwarore “e kinde mowinjore.” (Hib. 4:15, 16) Mana kaka Yesu noyie gi kony ma ne malaika moro omiye e puodho mar Gethsemane, wan bende dwarore ni wayie gi kony ma Jehova nyalo miyowa e kindewagi. Jehova nyalo konyowa kotiyo gi achiel kuom bugewa, vidio moro, twak, kata sama jaduong’-kanyakla kata Jakristo moro motegno ojiwowa.

19. Ere kaka inyalo yudo teko sama wach moro ma nyalo ketho winjruokni gi Jehova osieko? Chiw ane ranyisi.

¹⁹Jehova biro miyi “kuwe mar Nyasaye.” Ere kaka Jehova biro miyowa teko? Sama walemo, wabiro yudo “kuwe mar Nyasaye ma loyo ng’eyo duto.” (Fil. 4:6, 7) Kuwe ma Jehova miyowa hoyoga chunywa kod pachwa. Ne ane kaka nyaminwa moro miluongo ni Luz noneno wachno gi wang’e. Owacho kama: “Ne ajawinjoga ka piny ochama ahinya. Kinde moko ka ne ajawinjoga kamano, naparoga ni Jehova ok ohera. To sa asaya ma achakoga bedo gi paro ma kamago, anyisoga Jehova kaka awinjo. Lamo miyaga teko mar chiko pacha.” Mana kaka Luz nowacho, wan bende lamo nyalo miyo wabed gi chuny mokue.

20. Gin puonj mage ma wayudo kuom pi wang’ Yesu ma nochuer?

²⁰ To mano doko hoch kod puonj madongo ma waseyudo kuom nono pi wang’ Yesu ma nochuer! Waneno gimomiyo dwarore ni wakony osiepewa mokuyo kendo geno ni Jehova gi Yesu biro konyowa sama walalo osiepwa kata watwa moro e tho. Ojiwwa ni wadhi nyime lendo kod puonjo ka wakecho ji nikech Jehova kod Yesu osenyiso kidono. Bende, wayudo hoch kuom ng’eyo ni Jehova kod Wuode ong’eyo kaka wawinjo e chunywa kendo ni gibiro konyowa nano. Mad wadhiuru nyime tiyo gi puonj ma wayudogi nyaka chop chieng’ ma Jehova biro ‘yweyo pi wengewa duto’!​—Fwe. 21:4.