Kal idhi e weche manie iye

Kal idhi kama ochanie weche mantie

SIGAND NGIMA

Asetimo Mana Gik ma Nonego Atim

Asetimo Mana Gik ma Nonego Atim

KUOM higni mokalo 30, Donald Ridley nochung’ ne kes mang’eny mag kot ma ne mulo Joneno mag Jehova. To moloyo, nokedo ahinya ne ratiro ma jotuo nigo mar manyo thieth ma ok tiye gi remo. Nokonyo riwruokwa e loyo kes mang’eny e kot madongo e piny Amerka. Osiepene ne dendega ni Don. Ne en ng’at ma jakinda, ma bolore, kendo ma chiwore chuth.

E higa mar 2019, tuo moro ma ok nyal thiedhi nogoyo Don. Tuono notere ng’wech mi otho tarik 16 Agost, 2019. Ma e sigande.

Nonyuola e gweng’ mar St. Paul man Minnesota e piny Amerka, e higa mar 1954. Joodwa ne gin jo Katholik, kendo ne ok wadhier ahinya. An e nyathi mar ariyo kuom nyithindwa abich. Ka ne atin, nasomo e skund jo Katholik, kendo ne an mtoto-misa. Kata kamano, nang’eyo gik matin ahinya e Muma. Kata obedo ni nang’eyo ni nitie Nyasaye ma nochueyo gik moko duto, ne ok ane kaka kanisa mar Katholik ne nyalo konya ng’eyo Nyasaye e yo maber.

KAKA NAPUONJORA ADIERA

E hika mokwongo e kolej miluongo ni William Mitchell College of Law, dichwo moro gi jaode ma gin Joneno mag Jehova nolima. Ne giyuda ka aluoko, omiyo, ne ginyisa ni ne gidhi duogo bang’e. Ka ne giduogo, napenjogi penjo ariyo: “Ang’o momiyo joma beyo chandorega?” kod “Ang’o ma dwarore mondo ng’ato obed gi mor?” Ne gimiya buk miluongo ni The Truth That Leads to Eternal Life kod Muma mar New World Translation of the Holy Scriptures, ma ndalono ne ng’eye ralum. Bende, nayie mondo gipuonja Muma. Puonjruogno noyawo wang’a ahinya. Namor ahinya ka nafwenyo ni Pinyruodh Nyasaye en sirkal ma biro locho e wi pinyni. Nanyalo neno kaka loch dhano nosekelo ne ji mana lit, chandruok, kod masiche.

E chak higa mar 1982, nachiwora ne Jehova mi obatisa e chokruok maduong’ ma wiye ne wacho ni “Kingdom Truth” ma notim St. Paul Civic Center. Juma ma noluwo, nadok kanyo timo penj mar kos ma nasomo mar chike. E chak dwe mar Oktoba higano, nayudo dwoko ni nakalo penj, kendo koro nanyalo tiyo kaka loya (lawyer).

Ka ne an e chokruok maduong’ mar “Kingdom Truth,” ne aromo gi Mike Richardson ma ne ni e Bethel ma Brooklyn. Nonyisa ni ne oa chak migawo mar chike e ofis maduong’. Ne aparo weche ma Ja-Ethiopia nopenjo Filipo kaka oler e Tich Joote 8:36, mi napenjora kama: ‘Be nitie gima dimi kik adhi ati e migawo mar chike?’ Omiyo, naoro kwayo mar dhi Bethel.

Jonyuolna ne ok mor ka nabedo Janeno mar Jehova. Wuonwa nopenja ka be bedona Bethel ne dhi konya e yo moro amora e kos ma natimono. Nanyise ni nadhi mana chiwora. Nanyise ni nidhi miya dola 75 dwe ka dwe, ma e pesa ma nimiyo Jo-Bethel ma Amerka e kindego mondo gikonyrego.

Nikech noseketa loya ne ok anyal dhi Bethel achiel kachiel ka pok atiyo e kot, omiyo, nadhi Bethel ma Brooklyn, New York mana bang’e e higa mar 1984. Noketa e migawo mar chike. Tiyo ma natiyogo e kot kuom kinde matinno, bang’e nokonyo kama duong’ e migapa e Bethel.

KA NE ILOKO STANLEY THEATRE OBED OT MITIMOE CHOKRUOGEWA MADONGO

Kaka Stanley Theater ne chalo ka ne ong’iewe

E dwe mar Novemba 1983, sosaiti nong’iewo Stanley Theater ma ni e taon mar Jersey e alwora mar New Jersey. Owete nokwayo pamit mar loko sitima kod gige tudo pi e odno. Ka ne gidhi lero ne jo sirkal ni ne gichano loko Stanley Theater mondo obed kama Joneno mag Jehova timoe chokruoge madongo, ne giromo gi pek moro. Chike mag taondno ne ok dwar ute mag lamo machiegni gi kama ji odakie. To nikech Stanley Theater ne ni e chuny taon kama ohelni ng’enyie, jogo notamore miyo owetego pamit. Owetego nomako apil e kot, to kot pod ne ok oyie gi kwayogino.

E jumba mokwongo e Bethel, sosaiti notero wachno e federal district court. Nikech noyudo asetiyo kuom higni ariyo kaka klak e federal district court ma ni St. Paul, Minnesota, nang’eyo kaka itimoga kes ma chalo kamago. Achiel kuom loya magwa nopenjo kot niya: “Ka Stanley Theater nosebed kitiyogo e sinembe kod mielo disko, ang’o marach gi timo weche din kanyo?” Kotno noparo kuom wachno kae to ging’ado ni jo sirkal ma ni e taon mar Jersey ne tuonowa ratiro mar lamo. Ne gichiko mondo omi sosaiti pamit duto ma ne dwarore, kendo nachako neno kaka Jehova ne guedho riwruok mar ogandane kotiyo gi chik sirkal e siro ratiro mar wach maber. Namor ni an be Jehova notiyo koda e wechego.

Mapiyo nono, owete nochako tij loso odno mondo obed Jersey City Assembly Hall, kendo ka nochopo Septemba 8, 1985, ka kata higa achiel pok norumo, notim nyasi mar tieko Skul mar Gilead, klas mar 79, kanyo. Namor ahinya ni nasiro tij Pinyruoth e migawo mar chike, kendo mor ma nayudo oloyo mor ma ne an-go kinde ma ne an loya ka pok nabiro Bethel. Gima ne ok ang’eyo en ni Jehova ne dhi tiyo koda momedore e siro joge e weche chike.

YALO KES NE JOMA OK DWAR NI OMEDGI REMO

E higni mag 1980 gi wiye, lakteche kod osiptende mang’eny ne chendoga ka Joneno mosebedo joma dongo odagi ni kik medgi remo, kendo seche moko ne gimedogi githuon. Weche ne tek ahinya ne nyiminewa ma ne nigi ich nikech jong’ad bura e kot ne neno ni mon ne onge gi ratiro mar tamore remo. Jong’ad burago ne neno ni ka ok omed mon remo, to ne ginyalo tho ma giwe nyithindgi ma pod yom ka chandore.

Tarik 29, Desemba 1988, Nyaminwa Denise Nicoleau nolalo remo mang’eny bang’ nyuol. Nikech laktar ne neno ni nonyalo tho, laktarno nokwaye mondo oyie mede remo. Nyaminwa Nicoleau nodagi. Kinyne gokinyi, osiptal ma ne entie nodhi e kot ka gikwayo mondo omigi ratiro mar medo nyaminwano remo ka giwacho ni mano kende e ma ne nyalo reso ngimane. Kar yalo burano, jang’ad bura ne ong’ado ang’ada mapiyo ni omed nyaminwano remo. Bende, ne ok omiyo nyaminwano kata chwore thuolo mar lero gimomiyo ne ok gidwar remo, to bende ne ok onyisogi wach ma nong’adono.

Tich Abich, Desemba 30, osiptandno nomedo Nyaminwa Nicoleau remo githuon kata obedo ni chwore gi joodgi mamoko ma ne ni kanyo notamore wachno. Chieng’no godhiambo, nomak joodgi mang’eny kaachiel gi jodong-kanyakla moko, mi odonjnegi ni ne gitemo geng’o jo osiptal mondo kik med Nyaminwa Nicoleau remo. Kinyne Ngeso gokinyi, Desemba 31, ute fwambo gi keyo mag New York City kod Long Island nolando wachno.

An gi Philip Brumley e higni machon

Wuok Tich gokinyi e juma ma noluwo, nadhi wuoyo gi jang’ad bura ma niluongo ni Milton Mollen e kot maduong’. Nalerone kaka kesno nodhi, kendo najiwo ahinya kaka jang’ad bura nong’ado ni omed nyaminwano remo ma ok oyal bura kata matin. Mollen nonyisa ni adhi e ofise e seche mag odiechieng’ chieng’no mondo wawuo e wachno kod chike motudore kode. Owadwa Philip Brumley ma nochung’ ne migawo mar chike e Bethel nodhi koda sama nadok ir Mollen. Mollen nogwelo loya mar osiptandno bende. Mbaka ne liet pas. Nochopo kama Owadwa Brumley nondikona e otas moro ni kik adhi matek ahinya. Mano ne en paro maber nikech iya nosechako wang’ matek gi yo ma loya mar osiptandno ne minogo wach.

Kochakore gi koracham: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, an, kod Mario Moreno​—loya magwa e odiechieng’ ma ne wadhi kedo e kot maduong’ mogik e kes ma ne iluongo ni Watchtower v. Village of Stratton.​—Som Amkeni! ma Januar 8, 2003 ite mar 3-4, 4-5, 6-8, kod 9-11

Bang’ gimoro sa achiel kama, Mollen nowacho ni kesno e ma ne idhi kwong winj kinyne gokinyi. Sama ne wawuok e ofise, Mollen ne owacho ni loya mar osiptandno ne “dhi bedo gi tich matek ahinya e kot,” tiende ni, ne ok dhi bedone mayot lero ne kot gimomiyo osiptandno noketho ratiro mar Nyaminwa Nicoleau ka ne gimede remo githuon. Nawinjo mana ka gima Jehova ne nyisowa ni wabed gadier ni wadhi loyo kesno. Ne wamor ahinya ka ne waneno kaka Jehova ne tiyo kodwa e chopo dwache.

Ne watiyo nyaka otieno ka waiko weche ma ne wadhi wacho e kot. Kotno ne ok ni mabor ahinya gi Bethel ma Brooklyn, omiyo, thoth joma watiyogo e migawo mar chike ne owuotho awuotha ka gidhi e kot kinyne. Bang’ ka jong’ad bura ang’wen nosewinjo kesno, ne ging’ado ni bura ma ne ong’ad mokwongo ma ne oyie ne osiptandno medo Nyaminwa Nicoleau remo ne ong’ad marach. Bende, kotno ne ong’ado ni tim ma ne osiptende nigo mar dhi e kot kae to giyudo rusa mar medo jatuo remo ma ok giwinjo pache, ne en ketho chik kod ratiro mar jatuo.

Kot maduong’ mar New York ne osiro ratiro ma Nyaminwa Nicoleau nigo mar yudo thieth ma ok tiye gi remo. Mano ne en kes mokwongo kuom kes ang’wen ma ne otudore gi thieth ma ok tiyoe gi remo ma kot madongo e piny Amerka nong’ado, kendo amor ni nayudo thuolo mar bedo e kesno. (Ne sanduk ma wiye wacho ni “ Kes ma Waselochoe e Kot Madongo Mogik e Piny Amerka.”) Bende, aseriwora gi loya mamoko man Bethel sama ne nitie kes motudore gi jonyuol ma laro nyithindgi, joma dwaro ketho kend chuth, kod weche motudore gi ute kod lowo.

KEND MARA KOD JOODA

An gi Dawn jaoda

Ka ne ahango romo gi Dawn, ma bang’e ne akendo, ne oyudo oseketho kend chuth gi chwore, kendo ne en gi nyithindo adek. Ne otiyo tij andika, to bende ne en painia. Ne oseromo gi pek mang’eny e ngimane, to gima ne omora kuome ne en kindane e tij Jehova. E higa mar 1992, ne otim e chokruok maduong’ ma wiye ne wacho ni “Light Bearers” e alwora mar New York. Kuno e ma ne apenjee ka nonyalo yie mondo akende. Ne wakendore higa achiel bang’e. Bedo gi dhako ma mor kendo mohero Nyasaye en mich ma Jehova osemiya. Dawn osebedo ka timona mana gik mabeyo chakre ne wakendre.​—Nge. 31:12.

Ka ne wakendore, nyithindogo ne gin johigni 11, 13, kod 16. Ne adwaro ni abednegi wuoro maber, omiyo, ne asomo bugewa ma ne wuoyo e wi wach bedo janyuol ne nyithindo ma ok meki, kendo ne atemo kar nyalona mondo ati gi paro duto ma ne ayudo e bugego. Ne nitie pek moko ma ne waromogo kinde ka kinde, kata kamano, sani to amor ni nyithindogo nena kaka wuon-gi ma jahera kendo osiepgi ma gigeno. Osiepe nyithindwa ne ni thuolo limogi sa asaya kendo ne wamorga sama rowere opong’o odwa.

E higa mar 2013, an kaachiel gi Dawn ne wadar mi wadhi Wisconsin mondo wakony jonyuolwa ma koro ne oseti. Ne aparo ni ka adar to migapa ma ne atimo e Bethel ne dhi rumo, kar mano, ne amor ka ne ogwela mondo adhi nyime konyo riwruokwa e migawo mar chike kaka ng’a ma chiwore kuom kinde ka kinde e Bethel.

LOKRUOK MA APOYA

E dwe mar Septemba 2018, ne afwenyo ni nasiko ka aiko dwonda nyading’eny ka pok awuoyo. Laktar ma ne jathiedhowaga ne onona to ne ok oyudo gima ne miyo dwonda timore kamano. Bang’e, laktar machielo ne onyisa ni amany laktar molony e nono kaka leche mag del otudore gi obwongo (neurologist). E dwe mar Januar 2019, laktarno ne onono ka be an gi tuo moro ma ok hinyga mako ji, ma iluongo ni progressive supranuclear palsy (PSP).

Odiechienge adek bang’e ka ne atugo tugo mikierie e baraf, ne alwar mi apo ka aturo bada ma korachwich. Asebedo ka atugo tugo mikierie e baraf e ngimana duto, kendo mano e tugo ma ne ahero ahinya. Lwar ma ne alwargono ne ofwenyona ni lechega nosechako bedo ma yomyom kendo ne ok anyal chikogi. Tuoni osemedore mapiyo e denda kendo sani ok anyal wuoyo maber; bende, ok anyal wuotho maber kata muonyo gimoro.

Amor ni asetiyo gi lony mara kaka loya e siro tije mag Pinyruoth. Bende, amor ni asendiko weche mathoth ma wuoyo e wi thieth ma ok tiye gi remo ma osekonyo lakteche, loya mang’eny, kod jong’ad bura. Bende, ne agolo twege mang’eny kuonde mopogore opogore ka asirogo ratiro ma jo Jehova nigo mar yudo thieth ma ok tiye gi remo. Kata kamano, pod anwoyo mana weche ma yudore e Luka 17:10 ni: ‘An mana misumba ma kayiem nono. Asetimo mana gik ma nonego atim.’