1. En wach mane ma wan-go gadier, to nikech ang’o?

 KA INENO gik ma timore e piny e kindegi, be iyudo ka tekni yie ni chieng’ moro chandruoge biro rumo e pinyni? Hera e kind joot tinde osedok chien. Dhano medo mana bedo mager, moherore giwegi, kendo ma kwiny. Ji mang’eny tinde ok ogeno joma nie loch. Kata kamano, gik ma timorego miyo wabedo gadier ni weche chiegni bedo maber. Nikech ang’o? En nikech ji timo mana gik ma nokor ni ne dhi timore “e ndalo mag giko.” (2 Tim. 3:1-5) Gik ma nokorgo sani chopo e wang’e, kendo onge ng’at ma nyalo kwedo mano. Gigo nyiso maler ni Kristo Yesu osechako locho kaka Ruoth mar Pinyruodh Nyasaye. Kata kamano, mano en mana achiel kuom weche ma nokor e wi Pinyruoth. Wabiro tego yiewa ka wanono weche mamoko bende ma nokor ma osechopo e higni machiegnigi.

2. Gin weche mage ma wabiro nono e sulani, to nikech ang’o? (Wuo kuom picha manie nyim gaset.)

² E sulani, wabiro nono (1) wach moro ma nokor ma konyowa fwenyo kinde ma Pinyruoth nochako lochoe, (2) weche ma nokor ma nyiso ni Kristo osebedo Ruoth mar Pinyruodh Nyasaye, kod (3) weche ma nokor ma nyisowa  kaka ibiro tiek jowasik Pinyruodh Nyasaye. Wabiro neno kaka weche ma nokorgo otudore maber, mana kaka pichni matindo tindo minyalo riw kamoro achiel ma los picha moro maduong’. Bende, wabiro neno kaka wechego konyowa ng’eyo kama wasechopoe e kalenda mar Jehova.

3. En wach mane ma nokor e Daniel 7:13, 14 e wi Ruodh Pinyruodh Nyasaye?

³ Wach ma nokor e Daniel 7:13, 14 miyo wabedo gadier ni Kristo Yesu e Ruoth mowinjore mar Pinyruodh Nyasaye. Ji moa e ogendni duto ne dhi tiyone ka gimor, kendo onge ruoth moro amora ma ne dhi kawo kare. Wach machielo ma nokor e bug Daniel nonyiso ni Yesu ne dhi chako locho e giko higni moko abiriyo. Be wanyalo ng’eyo kinde ma Yesu ne dhi chako lochoe?

4. Ler ane kaka Daniel 4:10-17 konyowa ng’eyo higa ma Kristo ne dhi chako lochoe. (Ne weche moler piny.)

⁴ Som Daniel 4:10-17. Higni abiriyogo ochung’ ne higni 2,520. Hignigo nochakore e higa mar 607 Ka Kristo Podi, ka ne Jo-Babulon ogolo ruoth mogik ma ne locho Jerusalem e lo Jehova. Hignigo norumo e higa mar 1914 ka ne Jehova oketo Yesu mondo obed Ruoth. Yesu e ‘jal mowinjore’ locho kaka Ruoth e Pinyruodh Nyasaye. *​—Eze. 21:25-27.

5. Achiel kuom yore ma weche ma nokor e wi “higni abiriyo” konyowago en mane?

⁵ Wach ma nokorno konyowa nade? Winjo tiend “higni abiriyo” ma Daniel nowuoye miyo wabedo gadier ni Jehova chopoga singoge e kinde mowinjore. Mana kaka Pinyruodhe nochako locho e kinde ma noketo, e kaka weche mamoko ma nokoro be biro chopo e kinde mowinjore ka luwore gi kalendane. Ee, odiechieng Jehova ‘biro chopo mana e kindene!’​—Hab. 2:3.

6. (a) Gin ang’o ma timore e piny ma nyiso ni Yesu osechako locho e polo? (b) Weche ma nokor e Fweny 6:2-8 jiwo nade ni Yesu osechako locho e polo?

⁶ Ka ne Yesu chiegni tieko tije e piny kae, nowacho ni nitie gik ma ne dhi timore e piny ma ne dhi konyo jolupne ng’eyo ni koro osechako locho e polo. Moko kuom gigo ne gin lwenje, nok mar chiemo, kod yiengni mag piny. Bende, nowacho ni tuoche ma landore ne dhi betie. Tuo mar korona en mana achiel kuomgi. Mago gin moko kuom “ranyisi” ma nyiso ni Yesu nie loch. (Mat. 24:3, 7; Luka 21:7, 10, 11) Higni 60 gi wiye bang’ ka Yesu nosetho modok e polo, nomiyo Johana fweny ma nomedo jiwo ni gik ma nokoro ne dhi timore. (Som Fweny 6:2-8.) Weche ma Yesu nokorogo osebedo ka timore chakre higa mar 1914 ka nochako locho.

7. Ang’o momiyo piny nobedo gi lit mang’eny ka ne Yesu ochako locho?

⁷ Ang’o momiyo weche osemedo bedo maricho ahinya chakre Yesu ne bed Ruoth? Fweny 6:2 nyisowa wach moro makende. Ka ne Yesu obedo abeda Ruoth ni i, nochako lweny moro. Nochako lweny gi ng’a? Nochako kedo gi Satan kod jochiendene. Ka luwore gi Fweny sula mar 12, nolo Satan e lwenyno, kendo en kaachiel gi jochiendene nowitgi e piny. Nikech Satan ne nigi mirima  mager, nochako olo mirimbeno kuom dhano, kendo mano osekelo ‘lit ne piny.’​—Fwe. 12:7-12.

8. Neno kaka weche ma nokor e wi Pinyruoth chopo konyowa nade?

⁸ Weche ma nokorgo konyowa nade? Gik ma timore e piny kaachiel gi timbe dhano ne dhi konyowa fwenyo ni Yesu osechako locho. Kuom mano, kar bedo gi chuny monyosore sama waneno ka dhano opong’ gi sigu kod gero, dwarore ni wang’e ni timbego chopo weche ma nokor e Muma. Ginyiso ni Pinyruoth osechako locho. (Zab. 37:1) Omiyo, kaka Har–Magedon medo sudo machiegni, e kaka gik maricho bende biro medore ameda. (Mar. 13:8; 2 Tim. 3:13) Donge wamor ni Wuonwa manie polo osekonyowa ng’eyo gimomiyo chandruoge ng’eny e piny sani?

9. Ere kaka weche ma nokor e Daniel 2:28, 31-35 lero loch mogik ma ne dhi locho e wi piny ngima, to nochako locho karang’o?

⁹ Som Daniel 2:28, 31-35. Wanyalo neno kaka weche ma nokorgo chopo e kindegi. Lek ma Nebukadnezar nolekono nonyiso gima ne dhi timore “e kinde giko” bang’ ka Kristo osechako locho. Moko kuom jowasik Yesu manie piny kae, oriwo loch mogik mar piny ngima ma nokor e Muma mipimo gi tielo “molos gi lowo mokikore gi nyinyo.” Sirkandno sani locho. Nochako locho e kinde Lweny Mokwongo mar Piny Ngima ka ne Ingresa gi Amerka oriwore. Sanamu ma Nebukadnezar nolekono bende nyiso gik moko ariyo ma ne dhi miyo loch mar Ingresa gi Amerka obed mopogore gi sirkende mamoko ma bende noselocho.

10. (a) Ere kaka weche ma Daniel nokoro nyiso maler kaka loch mar Ingresa gi Amerka ne dhi chalo? (b) En ang’o monego watang’go? (Ne sanduk ma wacho ni “ Bed Motang’ gi Lowo!”)

 ¹⁰ Mokwongo, mopogore gi loje mamoko ma noselocho e piny ngima, loch mar Ingresa gi Amerka ok opim gi gik motegno kaka dhahabu kata fedha, to ipime gi nyinyo mokikore gi lowo. Lowo ochung’ ne “oganda dhano” kata raia. (Dan. 2:43, weche moler piny) Mana kaka nenore maler e kindegi, lojno onge gi teko mar chopo dwache nikech raia osedonjore e wechene mag ombulu, gisebedo ka ging’anyo, kendo gisebedo ka gikedo ne ratiro mag jotich.

11. Ere kaka loch mar Ingresa gi Amerka osemiyo wabedo gadier chuth ni wadak e ndalo mag giko?

¹¹ Mar ariyo, mana kaka onyis e tiend sanamu maduong’ ma ne Nebukadnezar oleko, loch mar Ingresa gi Amerka e loch mogik mar piny ngima ma Muma nokoro. Onge loch machielo mar dhano ma biro luwe. Kar mano, ibiro tieke mapiyo ka diemo wang’ e Har–Magedon, ka Pinyruodh Nyasaye biro ng’inje en kaachiel gi sirkende mamoko mag dhano. *​—Fwe. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Gin weche mage momedore ma Daniel nokoro ma hoyo chunywa kendo miyowa geno?

¹² Wach ma nokorno konyowa nade? Weche ma Daniel nokoro nyisowa gik momedore ma konyowa bedo gadier ni wadak e ndalo mag giko. Higni 2,500 gi wiye mokalo, Daniel nokoro ni bang’ loch Babulon, loje mamoko ang’wen ne dhi locho e wi piny ngima, kendo ne gidhi mulo tij jotich Nyasaye achiel kachiel. E wi mano, weche ma nokorogo nonyiso ni loch mar Ingresa gi Amerka e ma ne dhi bedo mogik kuom lojego. Wechego hoyo chunywa kendo gimiyowa geno ni machiegnini, Pinyruodh Nyasaye biro tieko sirkende duto mag dhano kendo en e ma obiro locho e wi piny ngima.​—Dan. 2:44.

13. “Ruoth mar aboro” kod “ruodhi apar” miwuoyoe e Fweny 17:9-12 ochung’ ne ang’o, to ere kaka weche ma nokorgo osechopo?

¹³ Som Fweny 17:9-12. Kethruok ma Lweny Mokwongo mar Piny Ngima nokelo, nochopo wach machielo ma Muma nokoro e wi ndalo mag giko. Jotelo mag piny ne dwaro ni kuwe obed e piny. Omiyo, e dwe mar Januar 1920 ne giloso riwruok moro miluongo ni Riwruok Matudo Pinje (League of Nations), ma bang’e Riwruok mar Pinje (United Nations) nokawo kare e dwe mar Oktoba 1945. Riwruogno e ma iluongo ni “ruoth mar aboro.” Kata kamano, ok en loch mar piny ngima. Teko ma en-go wuok kuom sirkende ma riwe lwedo. Muma luongoga sirkendego ni “ruodhi apar.”

14-15. (a) Fweny 17:3-5 wacho ang’o e wi “Babulon Maduong’”? (b) Thoth joma chon ne nie Babulon Maduong’ osetimo ang’o?

¹⁴ Som Fweny 17:3-5. Jaote Johana noneno fweny mar dhako moro ma jachode, tiende ni “Babulon Maduong’,” mochung’ ne dinde duto mag miriambo koriwgi kanyachiel. Ere kaka fwenyno osechopo? Riwruoge mag dinde mag miriambo osebedo ka tiyo kanyachiel gi sirkende mag piny kendo gisenyaka guedhogi. Kata kamano, machiegnini, Jehova biro keto paro moro e chuny sirkende mag pinyni “mondo gitim kaluwore gi pache.” Mano biro kelo ang’o? Sirkende mag pinyni, ma gin “ruodhi apar,”  biro lokore gi dinde mag miriambo kendo gibiro kethogi.​—Fwe. 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Wang’eyo nade ni giko mar Babulon Maduong’ koro chiegni ahinya? Mondo wadwok penjono, ber paro kaka noger dala machon mar Babulon. Pige mag aora maduong’ mar Yufrate ne olworo dalano. Bug Fweny pimo ji tara gi tara ma riwo lwedo Babulon Maduong’ gi “pige.” (Fwe. 17:15) Kata kamano, fwenyno nonyiso bende ni pigego ne dhi duono, ma tiende ni ji mang’eny ne dhi weyo riwo lwedo dinde mag miriambo. (Fwe. 16:12) Weche ma nokorgo osechopo e kindegi nikech ji mang’eny osewere gi dinde mag miriambo kendo gisechako manyo kony kuonde mamoko.

16. Ere kaka winjo tiend weche ma nokor e wi Riwruok mar Pinje kod giko mar Babulon Maduong’ konyowa?

¹⁶ Weche ma nokorgo konyowa nade? Riwruok mar Pinje ma nochak, kaachiel gi kaka ji mang’eny osebedo ka weyo gi dinde mag miriambo, medo miyo wabedo gadier ni wadak e ndalo mag giko. Kata obedo ni ji mang’eny oseweyo riwo Babulon Maduong’  lwedo, mano ok nyis ni gin e ma gibiro miyo opodhi, nikech gima biro tieko Babulon Maduong’ en gima chielo. Mana kaka waseneno motelo, Jehova biro keto paro moro e chuny “ruodhi apar,” tiende ni sirkende duto mag pinyni ma riwo lwedo Riwruok mar Pinje, “mondo gitim kaluwore gi pache.” Sirkendego biro ketho dinde mag miriambo apoya, kendo piny duto biro bwok. * (Fwe. 18:8-10) Kethruok mar Babulon Maduong’ biro kelo ne ji chandruoge madongo. Kata kamano, nitie weche ariyo ma biro miyo jo Nyasaye obed mamor. Jasik Jehova ma nyaka neneno ibiro keth chuth, kendo matin nono, ibiro reswa ka igolowa e piny marachni!​—Luka 21:28.

17-18. (a) Ere kaka wanyalo dhi nyime tego yiewa? (b) En ang’o ma wabiro nono e sula ma luwo?

¹⁷ Janabi Daniel nokoro ni “rieko madier nobed mogundho.” To mano e gima osebedo ka timore! Osekonywa winjo tiend weche ma nokor ma chopo e kindewagi. (Dan. 12:4, 9, 10) Weche ma nokorgo chopo kare kendo mano miyo wamedo chiwo luor ne Jehova kod Wachne. (Isa. 46:10; 55:11) Kuom mano, dhi nyime tego yieni kuom puonjruok Wach Nyasaye gi kinda, kendo konyo jomamoko mondo gibed gi winjruok maber gi Jehova. Obiro rito ji duto mogeno kuome kendo obiro miyogi “kuwe mosiko.”​—Isa. 26:3.

¹⁸ E sula ma luwo, wabiro nono weche moko ma nokor e wi kanyakla mar Jokristo e ndalo mag giko. Bende, wabiro nono kaka weche ma nokorgo nyiso maler ni wadak e ndalo mag giko. Wabiro medo neno kaka Yesu Kristo Ruodhwa ma sani locho, tayo jolupne momakore kode.