1. Ang’o momiyo bedo moikore ne masiche en gima nyiso rieko?

 IKRUOK chon nyalo reso ngima. Kuom ranyisi, sama masira moro otimore apoya, mana joma noikore chon e ma nyalo tony kendo konyo jomamoko. Riwruok moro ma chiwo kony e kinde masiche e pinje mag Europe wacho kama: “Timo ikruok nyalo kelo ber mathoth.”

2. Ang’o momiyo onego waikre ne masira maduong’? (Mathayo 24:44)

² “Masira maduong’” biro chopo apoya. (Mat. 24:21) Kata kamano, mopogore gi masiche mamoko, masira maduong’ ok bi poyo ji duto. Chiegni higni 2,000 mokalo, Yesu nonyiso jolupne mondo gibed moikore ne odiechiengno. (Som Mathayo 24:44.) Ka waikore maber, biro bedonwa mayot nano e kinde matekgo kendo konyo jomamoko mondo gin bende ginan.​—Luka 21:36.

3. Ere kaka nano, kecho jowetewa, kendo herogi konyowa ikore ne masira maduong’?

³ Ne ane kido moko adek ma biro konyowa bedo moikore ne masira maduong’. Ang’o ma wabiro timo ka onyiswa ni waland ote mapek mag kum ne joma kwedowa? (Fwe. 16:21) Biro dwarore ni wanan sama walando otego ka wageno ni Jehova biro ritowa. Ang’o ma wabiro timo ka po ni owetewa olalo moko kuom gigegi mag ringruok, kata gilalogi duto? (Hab. 3:17, 18) Biro dwarore ni wakechgi, to mano biro chwalowa mondo wakonygi. Ang’o ma biro konyowa e kinde ma biro chuno ni wadag kanyachiel gi owetewa gi nyiminewa ka pinje moriwore omonjowa? (Eze. 38:10-12) Hera motegno e ma biro konyowa waduto e kinde matekgo.

4. Ere kaka Muma nyiso ni onego wadhi nyime nano, kecho jowetewa, kendo herogi?

 ⁴ Wach Nyasaye jiwowa ni wadhi nyime nano, kecho jowetewa, kendo herogi. Luka 21:19 wacho kama: “Ubiro reso ngimau ka unano.” Jo-Kolosai 3:12 wacho kama: “Rwakuru hera ma kecho jomamoko.” To 1 Jo-Thesalonika 4:9, 10 wacho niya: “Un uwegi Nyasaye puonjou ni uherru. . . . Kata kamano, owetena, wasayou ni udhi nyime timo kamano moloyo.” Wechegi nondik ne Jokristo ma nosebedo ka nano, ka kecho jowetegi, kendo ka nyiso hera. Kata kamano, nonego gidhi nyime nyago kidogo. Wan be dwarore ni watim kamano. E sulani, wabiro nono kaka Jokristo mokwongo nonyiso kidogo. Kae to wabiro neno kaka wanyalo luwo ranyisigi mondo wabed moikore ne masira maduong’.

5. Ere kaka Jokristo mokwongo nodhi nyime nano e tembe ma ne gikaloe?

⁵ Ne dwarore ni Jokristo mokwongo odhi nyime nano. (Hib. 10:36) Kata obedo ni gin bende ne ginyagore gi chandruoge ma yudo ji duto, ne gikalo e pek moko momedore nikech ne gin Jokristo. Thothgi ne isandoga, ok mana gi jotend dinde mag Jo-Yahudi kata jotend sirkal mag Jo-Rumi kende, to joutegi bende ne sandogi. (Mat. 10:21) Kae to e i kanyakla, nonego giked gi puonj mag joma ong’anyo moweyo adiera ma ne nyalo pogo kanyakla. (Tich 20:29, 30) Kata kamano, Jokristogo nodhi nyime nano. (Fwe. 2:3) Ang’o ma nokonyogi dhi nyime nano? Ne giparo matut e wi ranyisi manie Muma mag joma nonano kaka Ayub. (Jak. 5:10, 11) Ne gikwayo Nyasaye e lamo mondo omigi teko mar dhi nyime nano. (Tich 4:29-31) Bende, ne giketo e pachgi ni Jehova ne dhi guedhogi ka gidhi nyime nano.​—Tich 5:41.

6. Ang’o ma wapuonjore kuom gik ma Merita notimo mondo odhi nyime nano e bwo akwede?

⁶ Bedo gi chenro mar puonjruok Muma kod bugewa kendo paro matut kuom ranyisi mag joma nonano, nyalo konyowa mondo wan bende wadhi nyime nano. Mano e gima nokonyo nyaminwa moro miluongo ni Merita ma a e piny Albania mondo odhi nyime nano e bwo akwede mager ma ne wuok kuom joodgi. Owacho kama: “Ranyisi mar Ayub nomulo chunya. Ayub nokalo e tembe mager ahinya. To kata obedo ni ne ok ong’eyo ng’ama ne kelone chandruogego, pod nowacho kama: ‘Nyaka thona, abiro siko ka an ng’at matir!’ (Ayub 27:5) Nafwenyo ni tembe ma ne akaloego ne ok nyal pim gi mag Ayub. Bende, mopogore gi Ayub, an nang’eyo ng’at ma ne kelona tembe.”

7. Kata ka ok wakal e tem moro mager, ang’o monego wapuonjre timo gie sani?

⁷ Bende, wanyalo dhi nyime nano ka wawuoyo gi Jehova e lamo nyading’eny kendo nyise gik manie chunywa. (Fil. 4:6; 1 The. 5:17) Nyalo bedo ni gie sani ok ikal e tem moro mager. Kata kamano, be ikwayoga Jehova e lamo mondo okonyi sama iwinjo ka gimoro ochwanyi, kata wach moro chandi ahinya? Ka ikwayoga Nyasaye e lamo mondo okonyi nyagori gi chandruoge matindo tindo miromogo gie sani, ok bi bedo matekni timo kamano kiromo gi pek moko madongo e kinde mabiro. Kae to ibiro bedo gadier chuth ni Nyasaye ong’eyo sama idwaroe kony kod kaka onyalo konyi.​—Zab. 27:1, 3.

8. Ere kaka ranyisi mar Mira konyowa ng’eyo ni ka wanano e tembe ma kindewagi, to mano nyalo konyowa nano e tembe ma kinde mabiro? (Jakobo 1:2-4) (Ne picha bende.)

⁸ Wanyalo nano e masira maduong’ ka wapuonjore dhi nyime nano e tembe ma wakaloe e kindewagi. (Rumi 5:3) Ang’o momiyo wawacho kamano? Owete gi nyimine mang’eny  osefwenyo ni ka ginano e tem moro, mano konyogiga mondo gichung’ motegno sama giromo gi tem machielo. Nano konyogi bedo gi yie motegno, kendo bedo gadier ni Jehova oikore konyogi. Kae to, yie motegno konyogi nano sama giromo gi tembe mamoko. (Som Jakobo 1:2-4.) Nyaminwa Mira ma en painia e piny Albania osefwenyo ni nikech nonanoga e tembe ma noromogo e kinde machon, mano osekonye dhi nyime nano e tembe moromogo sani. Owacho ni samoro onenoga ni en kende e ma en gi chandruoge mang’eny. Kata kamano, sa asaya moparo kaka Jehova osebedo ka konye kuom higni 20 mokalo, owachoga e chunye niya: ‘We amakra amaka matek gi Jehova. Kik awe higni duto ma Jehova osekonya odhi adhiya nono kamano.’ In bende inyalo paro kaka Jehova osekonyi dhi nyime nano. Bed gadier ni Jehova neno sama inano e tem moro amora kendo obiro guedhi. (Mat. 5:10-12) Kae to ka masira maduong’ biro chakore, biro yudo ka isepuonjori nano kendo ibiro bedo gi chir mar dhi nyime nano.

9. Ere kaka jo kanyakla ma Antiokia nokecho jowetegi?

⁹ Ne ane gima notimore e kinde ma kech moro maduong’ nomako Jokristo ma ne ni Judea. Bang’ ka ne jo kanyakla ma Antiokia ma ne ni Siria owinjo wach kejno, ne gikecho jowetegi ma ne ni Judea. Omiyo, ne gitimo gima ne nyalo konyo Jokristo wetegigo. Ne ging’ado ‘mar oro kony ne owete ma nodak Judea kaluwore gi kaka nyalo mar ng’ato ka ng’ato ne obet.’ (Tich 11:27-30) Kata obedo ni Jokristo ma ne kech maduong’ omakogo nodak mabor kodgi, Jokristo ma ne ni Antiokia nong’ado mar konyogi.​—1 Joh. 3:17, 18.

10. Gin yore mage ma wanyalo nyisogo ni wakecho Jokristo wetewa moyudo masira? (Ne picha bende.)

¹⁰ E kindewagi, wan bende wanyalo kecho Jokristo wetewa moyudo masira. Wanyalo konyogi e yore kaka ma luwogi: Penjo jodongo ka nitie tich moro ma wanyalo sirogie, golo chiwo ma siro tij piny ngima, kata lemo ne joma oyudo masira. b (Nge. 17:17) Kuom ranyisi, e higa mar 2020, nolos komiti mokalo 950 e piny ngima ma konyo e kinde masiche mondo okony owete gi nyimine e kinde tuo mar korona. Wagoyo erokamano maduong’ ne owete gi nyimine ma nochiwore konyo e kinde masirano. Ne gikecho owetegi gi nyiminegi kuom miyogi gige ringruok kod chiemb chuny, losonegi utegi ma nokethore, kendo losonegi ute mag lamo.​—Pim gi 2 Jo-Korintho 8:1-4.

11. Ere kaka kecho jowetewa miyo Wuonwa manie polo duong’?

¹¹ Ka wakecho ji sama masira otimore, jomamoko nyalo fwenyo kaka wachiwore mondo wakony ji. Kuom ranyisi, e higa mar 2019, kodh yamo mager miluongo ni Hurricane Dorian noketho Od Romo moro manie piny Bahamas. Ka ne owete gero Od Romono kendo, ne gikwayo jagedo moro mondo onyisgi pesa ma nonyalo dwaro mondo okonygi e timo tijno. Jagedono nonyisogi kama: “Daher miyou . . . masinde mag tich, jotich, kod gik mamoko ma nyalo dwarore e tijno, ma ok uchulo gimoro amora. . . . Daher chiwora konyo riwruogu. Amor gi hera ma un-go.” Thoth ji e piny ok ong’eyo Jehova. Kata kamano, nitie ji mang’eny kuomgi ma nenoga kaka Joneno mag Jehova konyoga jowetegi. To mano kaka wamor ng’eyo ni timbewa mag kecho ji nyalo ywayogi ir “Nyasaye mogundho gi kech”!​—Efe. 2:4.

12. Ere kaka kecho jomamoko ikowa ne masira maduong’? (Fweny 13:16, 17)

 ¹² Ang’o momiyo biro dwarore ni wakech jowetewa e kinde masira maduong’? Muma wacho ni jogo ma ok riw lwedo siasa mag pinyni biro romo gi pek moko e kindegi kod e kinde masira maduong’. (Som Fweny 13:16, 17.) Samoro biro dwarore ni wakony Jokristo wetewa gi gik ma gichando. Sama Ruodhwa Yesu Kristo biro ng’ado bura ne pinyni, mad oyudwa ka wakecho jowetewa mondo orwakwa wayud “pok mar Pinyruoth.”​—Mat. 25:34-40.

13. Ka luwore gi Jo-Rumi 15:7, ere kaka Jokristo mokwongo notego hera ma ne nie kindgi?

¹³ Jokristo mokwongo nifwenyoga gi hera ma ne gin-go e kindgi. Kata kamano, be ne en gima yotnegi nyiso hera? Kuom ranyisi, kanyakla ma Rumi ne nigi ji moa e ogendni mopogore opogore. Moko kuomgi ne gin Jo-Yahudi ma nopuonj chike mag Musa, to moko ne gin joma oa e ogendni mamoko ma nopon e yo mopogore ahinya. Jokristo moko ne gin wasumbni, to moko ne ok gin wasumbni. Samoro moko kuomgi ne nigi wasumbni ma mekgi. Ere kaka Jokristogo ne nyalo loyo pogruok ma ne nie kindgi kendo medo tego heragi? Jaote Paulo nojiwogi mondo ‘girwak jowetegi.’ (Som Jo-Rumi 15:7.) Ang’o ma notemo wacho? Wach molok ni “rwakuru,” tiende en nyiso ng’at machielo ng’wono kuom gwele e odi kata yiene mondo obed osiepni. Kuom ranyisi, Paulo nonyiso Filemon kaka nonego orwak Onesimo ma ne en misumba ma noringo. Nonyise kama: “Yie irwake e yo mang’won.” (File. 17) To Priskila gi Akula ‘nokawo’ Apolo ma ne ok olony ahinya e din mar Jokristo kendo ne girwake e odgi. (Tich 18:26) Jokristogo ne ok oyie mondo pogruok ma ne nie kindgi omon-gi nyiso jowetegi hera.

14. Ere kaka Anna gi jaode nonyiso jowetegi hera?

¹⁴ Wan bende wanyalo nyiso ni wahero owetewa gi nyiminewa kuom bedo osiepegi. Kae to gin bende, gibiro nyisowa hera. (2 Kor. 6:11-13) Ne ane ranyisi mar Anna gi jaode. Mana matin ka e ka ne gibedo jomisonari e piny moro ma ni West Africa, tuo mar korona nomuoch. To nikech ne pod gin welo kendo tuo mar korona ne landore, ne ok yotnegi romo aching’ gi joma ne nie kanyaklagi kendo ng’eyogi maber. Ere kaka Anna gi jaode ne nyalo nyiso Jokristo wetegi hera? Ne gitudore kodgi e yor vidio kendo nyisogi kaka ne gigombo ahinya ng’eyogi maber. Owete gi nyimine ma ne nie kanyaklano ne mor ahinya, kendo ne gisiko ka gigoyonegi simu kendo oronegi ote machuok. Ang’o momiyo Anna gi jaode nonyiso jowetegi hera? Anna wacho kama: “Hera ma nonyiswa an kaachiel gi joodwa e kinde ma ne weche beyo kod e kinde ma ne weche tek nomulo chunya ahinya, to mano nochwala mondo an bende anyis jowetena hera.”

15. Ranyisi mar Vanessa puonji ang’o e wi hero owetewa gi nyiminewa duto? (Ne picha bende.)

¹⁵ Thothwa nie kanyakla moting’o owete gi nyimine moa e ogendni mopogore opogore kendo ma kit ngimagi opogore gi magwa. Wanyalo tego hera ma waherogigo kuom keto pachwa e kido mabeyo ma gin-go. Nyaminwa moro miluongo ni Vanessa ma a e piny New Zealand ne siko chwanyore gi Jokristo wetene moko e kanyakla. Kata kamano, nong’ado ni kar bedo mabor gi joma ne nigi kido moko ma ok more, nodhi kawo thuolo mang’eny kodgi. Timo kamano nokonye neno gik mabeyo ma Jehova neno kuomgi. Owacho kama: “Chakre ne jaoda bed jarit-alwora, sani waromo gi owete gi nyimine mang’eny ma kitgi opogore opogore kendo yotna bedo gi winjruok maber kodgi. Tinde aherogi kata obedo  ni gin gi kido mopogore opogore. To kata Jehova bende oherogi nikech en e ma oseywayogi mondo gibi gilame.” Sama wapuonjore neno owetewa gi nyiminewa kaka Jehova nenogi, mano nyiso ni waherogi.​—2 Kor. 8:24.

16. Ang’o momiyo biro dwarore ni waher jowetewa e kinde masira maduong’? (Ne picha bende.)

¹⁶ Biro dwarore ni waher jowetewa e kinde masira maduong’. Ka masira maduong’no ochakore, ere kama wabiro yudoe arita maber? Ne ane gima Jehova nonyiso jotichne mondo otim ka ne omonj Babulon machon. Nowachonegi kama: “Un joga, dhiuru udonj e udi ma iye, kendo ulor dhouteu. Ponduru kuom kinde machuok, nyaka chop mirimb Nyasaye okadhi.” (Isa. 26:20) Nenore ni wechego biro mulo ngimawa e kinde masira maduong’. “Udi ma iye” ma iwuoye kae samoro biro bedo kanyakla mopogore opogore mag Jokristo. E kinde masira maduong’, Jehova biro ritowa maber ka wadhi nyime makore motegno gi Jokristo wetewa. Kuom mano, nyaka watim kinda sani mondo waher Jokristo wetewa ma ok waketo pachwa kuom nyawogi. Hera ma kamano e ma samoro biro miyo watony!

17. Ka waikore sani, ang’o ma biro bedonwa mayot timo e kinde masira maduong’?

¹⁷ “Odiechieng’ maduong’ mar Jehova” biro kelo chandruok ne dhano. (Zef. 1:14, 15) Jotich Jehova bende biro romo gi pek moko. Kata kamano, ka waikore maber sani, wabiro bedo gi chuny mokuwe kendo konyo jomamoko. Wabiro nano e pek moro amora ma wanyalo romogo. Sama waneno ka Jokristo wetewa chandore, wabiro kechogi kendo miyogi gik ma gichando. Kendo, wabiro makore motegno gi owetewa gi nyiminewa ma wasebedo ka wahero. Kae to Jehova biro guedhowa gi ngima ma nyaka chieng’ e piny manyien kama masiche ok nobedie kendo.​—Isa. 65:17.