SULA MAR PUONJRUOK 29
WER 121 Wabed gi Kido mar Ritruok
Sikuru ka Utang’ Mondo Kik Udonj e Tem
“Sikuru ka uneno kendo lemuru kinde duto, mondo kik udonj e tem.”—MAT. 26:41.
GIMA SULANI WUOYE
Sulani biro konyowa neno okenge monego wakaw mondo kik wadonj e richo kod kaka wanyalo tang’ gi gik ma nyalo miyo wadonj e richo.
1-2. (a) En siem mane ma Yesu nomiyo jopuonjrene? (b) Ang’o momiyo jopuonjre Yesu nolwar e tem? (Ne bende pichni.)
“EN ADIER ni chuny dwaro, to ringruok e ma nyap.” a (Mat. 26:41b) Weche ma Yesu nowachogo nyiso maler ni nong’eyo ni wan joma orem. Kata kamano, wechenego bende nigi siem: Ok onego wagenre mokalo tong’. E otieno ma Yesu nowachoe wechego, jopuonjrene nowacho ka gin gadier ni ne gidhi makore kode. (Mat. 26:35) Ne gin gi chuny maber. Kata kamano, ne ok ging’eyo ni ka ne ginyalo yudore e chal moro matek, to ne dhi bedonegi matek makore gi Yesu. Mano e momiyo Yesu nonyisogi kama: “Sikuru ka uneno kendo lemuru kinde duto, mondo kik udonj e tem.”—Mat. 26:41a.
2 Gima lit en ni jopuonjrene ne ok osiko ka gineno. Ka nomak Yesu, be ne gichung’ kode koso luoro nomakogi ma giringo? Nikech ne ok gisiko ka gitang’, jopuonjrego notimo gima ne ok gipar kata—ne giringo ma giweyo Yesu.—Mat. 26:56.
Yesu nojiwo jopuonjrene ni gisik ka gineno mondo kik gidonj e tem, kata kamano, ne giringo ma giweye (Ne paragraf mar 1-2)
3. (a) Mondo wasik ka wamakore gi Jehova, ang’o momiyo ok onego wagenre mokalo tong’? (b) Ang’o ma wabiro nono e sulani?
3 Ok onego wagenre mokalo tong’ ni kinde duto wabiro bedo gi nyalo mar timo gik makare. En adier ni waseng’ado e chunywa mondo kik watim gimoro amora ma nyalo chwanyo Jehova. Kata kamano, nikech wan dhano morem, pod wanyalo donjo e tem kendo chwanyo Jehova. (Rumi 5:12; 7:21-23) Ka ok watang’, to wanyalo yudore e chal ma nyalo miyo watim gik ma ok mor Jehova. Mondo wadhi nyime makore gi Jehova kod Wuode, onego waluw siem ma Yesu nomiyowa ni wasik ka watang’ mondo kik wadonj e richo. Sulani biro konyowa timo mano. Mokwongo, wabiro nono kuonde ma dwarore ni wasikie ka watang’. Kae to wabiro nono kaka wanyalo ritore mondo kik wadonj e tem. Mogik, wabiro nono kaka wanyalo siko ka watang’.
NG’E KUONDE MA INIE GI NYAWO
4-5. Ang’o momiyo onego wasik ka watang’ mondo kik wadonj e richo matindo tindo?
4 Kata mana richo moko ma nenore ni tindo nyalo ketho winjruokwa gi Jehova. Bende, ginyalo miyo watim richo moko madongo.
5 Waduto waromoga gi tem. Kata kamano, nikech wan gi nyawo mopogore opogore, nitie gik ma samoro nyalo miyo wadonj e tem e yo mayot. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni ng’ato kedo mondo kik odonj e terruok. To ng’at machielo nyalo bedo ni temo matek mondo okwed timbe mochido kaka tugo gi duong’ne e tieko gombo mag nindruok kata neno ponografi. Ka ng’at machielo to nyalo bedo ni kedo mondo olo tem mar luoro dhano, geno pache owuon, ich wang’, kata gimoro machielo. Jakobo nowacho ni “ng’ato ka ng’ato itemo ka iywaye kendo ka iyondhe gi gombone owuon.”—Jak. 1:14.
6. Ang’o ma nyaka wayiego?
6 Be ing’eyo gik ma nyalo miyo idonj e tem e yo mayot? En tim fuwo wacho ni waonge gi nyawo moro amora kata ni wan wategno ma ok wanyal donjo e richo. (1 Joh. 1:8) E wi mano, Paulo nowacho ni kata mana jogo “[mosechopo] weche ma dwarore,” bende nyalo lwar e tem ka ok gidhi nyime siko ka gitang’. (Gal. 6:1) Onego wayie ni wan joma orem kendo wanonre mondo wang’e kuonde ma waremie.—2 Kor. 13:5.
7. En ang’o ma nyaka watang’-go? Chiw ane ranyisi.
7 Bang’ fwenyo kuonde ma wanie gi nyawo, en ang’o monego watim? Onego waked matek mondo walo nyawogo. Wati ane gi ranyisini e lero wachno. E kinde ma nindiko Muma, rangach e ma jonjore ne nyalo tiyogo e monjo ji mayot. To mano e momiyo niketoga jorit mang’eny e rangeye moloyo kuonde mamoko mondo kik monj dala. Kamano bende, onego wabed motang’ ahinya gi kuonde ma wanie gi nyawo mondo kik wadonj e tem.—1 Kor. 9:27.
KAKA WANYALO SIKO KA WATANG’
8-9. Ang’o ma rawera miwuoye e Ngeche sula mar 7 ne nyalo timo mondo kik odonj e richo? (Ngeche 7:8, 9, 13, 14, 21)
8 Ere kaka wanyalo tang’ mondo kik wadonj e richo? Ne ane gima wanyalo puonjore kuom rawera moro miwuoye e Ngeche sula mar 7. Nodonjo e tim mar terruok gi dhako moro ma jachode. Kwan matindo 22 wacho ni wuoyino noluwe “mapiyo.” Kata kamano, mana kaka weche michakogo ndikono nyiso, nitie okenge moko ma nokawo ma nomiyo odonjo e richo mosmos.
9 Ang’o momiyo nodonjo e richo? Mokwongo, ka mudho nochopo, noyudo “owuotho e yo ma kadho but od dhako” ma jachodeno. Kae to noluwo yo mochomo od dhakono. (Som Ngeche 7:8, 9.) Nodhi nyime wuotho e yorno kata mana bang’ neno dhakono. Noyie mondo dhakono onyodhe kendo noyie winje konyise kaka nosebedo kogolo misengni mag kuwe. Samoro dhakono notimo kamano mondo owuondre ni ok en ng’ama rach. (Som Ngeche 7:13, 14, 21.) Ka dine rawerano ok oluwo yorno, dine ok oromo gi tem ma nomiyo odonjo e richo.
10. Mana kaka rawera mowuoye e Ngeche sula mar 7, ere kaka ng’ato nyalo kodonjo e richo?
10 Weche ma Solomon nondikogo konyowa ng’eyo gima nyalo timore ne ng’ato ang’ata. Ng’ato nyalo donjo e richo moro maduong’, kae to bang’e onyalo chako badhore kowacho ni ‘oporene.’ Kata kamano, kochako nono matut, obiro fwenyo ni nitie okenge moko ma nokawo ma nomiyo odonjo e richono. Okengego nyalo bedo mako osiep gi joma richo, manyo mor e yo ma ok owinjore, kata dhi kuonde ma ok owinjore gi Jakristo, obed e yor intanet kata aching’. Samoro nyalo bedo ni Jakristono oseweyo wuoyo gi Jehova e lamo, somo Muma, dhi e chokruoge, kata dhi e tij lendo. Omiyo, mana kaka rawera miwuoye e Ngecheno, ok onyal wacho ni otimo richono ‘koporene.’
11. Mondo kik wadonj e richo, ang’o ma nyaka watim?
11 Mano puonjowa ang’o? Ok onego wakwed mana richo, kar mano, onego wabed motang’ gi yore ma nyalo miyo wadonj e richo. Mano e gima Solomon nonyiso maler bang’ wuoyo e wi rawerano kod dhako ma jachode. Nowacho e wi dhako ma jachodeno kama: “Kik itangni midonj e ndernine.” (Nge. 7:25) Omedo wacho kama e wi dhakono: “Beduru mabor gi dhakono; kik usud but dhoode.” (Nge. 5:3, 8) En adier ni mondo kik wadonj e richo, dwarore ni wabed motang’ gi gik ma nyalo rwakowa e richo. b Nitie gik moko ma Jakristo nyalo timo ma ok richo. Kata kamano, kofwenyo ni gik motimogo nyalo rwake e richo, obiro ng’ado mar weyogi.—Mat. 5:29, 30.
12. En singo mane ma Ayub notimo gi wang’e, to mano ne nyalo konye nade mondo kik odonj e tem? (Ayub 31:1)
12 Mondo watang’ gi yore ma nyalo rwakowa e richo, dwarore ni watim singruok e chunywa. Mano e gima Ayub notimo. ‘Notimo singruok gi wengene’ mondo kik ong’i dhako machielo kogombe. (Som Ayub 31:1.) Makruok gi singono ne dhi konye mondo kik odonj e chode. Wan bende onego watim singruok e chunywa mondo kik gimoro amora orwakwa e tem.
13. Ang’o momiyo nyaka warit pachwa? (Ne pichni bende.)
13 Nyaka warit pachwa bende. (Wuok 20:17) Nitie joma neno ni ka ng’ato siko koparo gik maricho, to onge gima rach motimo, tek mana ni ok otim gik moparogo. Mano paro ma ok owinjore. Ka ng’ato osiko koparo gimoro, biro bedone mayot mondo otim gino. Mano biro miyo obedne matek kwedo tem mar donjo e richo. En adier ni seche moko wanyaloga chako paro gik maricho. Kata kamano, gima onego watim en kwedo paro marichogo kendo chako paro gik mabeyo. Timo kamano biro konyowa mondo paro marichogo kik gurre e chunywa ma bednwa matek kwedogi kendo gimi wadonj e richo.—Fil. 4:8; Kol. 3:2; Jak. 1:13-15.
Onego watang’ gi gimoro amora ma nyalo miyo wadonj e tem (Ne paragraf mar 13)
14. Ang’o machielo ma nyalo konyowa mondo kik wadonj e tem?
14 Ang’o machielo ma wanyalo timo mondo kik wadonj e tem? Onego wabed gadier chuth ni wabiro yudo ber ka waluwo chike Jehova. Nitie kinde ma wabiro nyagore gi paro ma ok owinjore kod gombo maricho. Kata kamano, ka watemo matek mondo wakwed gigo, to wabiro bedo gi mor madier.
15. Ere kaka bedo gi gombo mar timo gik mabeyo biro konyowa mondo kik wadonj e tem?
15 Onego wabed gi gombo mar timo gik makare. Ka wapuonjore ‘sin gi gik maricho, kendo hero gik mabeyo,’ mano biro konyowa kedo gi gik ma nyalo rwakowa e richo kendo timo gik mabeyo. (Amos 5:15) Sama wan gi gombo mar timo gik makare, mano biro konyowa kwedo tem ma nyalo yudowa apoya.
16. Ere kaka timo gik motudore gi lamo biro ritowa? (Ne pichni bende.)
16 Ere kaka wanyalo bedo gi gombo mar timo gik ma kare? Wanyalo timo kamano kuom bedo modich e timo gik ma biro tego winjruokwa gi Jehova. Sama wan e chokruogewa mag Jokristo kata e tij lendo, ok bi bedonwa mayot mondo warom gi tem ma biro rwakowa e richo. Wabedo gi gombo mar moro Jehova. (Mat. 28:19, 20; Hib. 10:24, 25) E wi mano, sama wasomo Wach Nyasaye kendo paro matut e wi gik ma wasomo, mano biro tego hera ma waherogo Nyasaye kendo wabiro sin gi gik maricho. (Jos. 1:8; Zab. 1:2, 3; 119:97, 101) Par weche ma Yesu nowacho ne jootene niya: “Lemuru kinde duto, mondo kik udonj e tem.” (Mat. 26:41) Sama wakawo thuolo mar wuoyo gi Wuonwa manie polo e lamo, watego osiep manie kindwa kode, to mano biro konyowa mondo watem matek timo gik ma more.—Jak. 4:8.
Bedo gi chenro maber mar timo gik motudore gi lamo nyalo konyowa kwedo tembe (Ne paragraf mar 16) c
SIK KITANG’
17. En nyawo mane ma Petro ne kedogo?
17 En adier ni wanyalo loyo nyawo moko ma wan-go. Kata kamano, nitie nyawo moko ma wabiro dhi nyime kedogo kuom kinde malach. Wane ane ranyisi mar jaote Petro. Nonyiso ni noluoro dhano ka nokwedo Yesu nyadidek. (Mat. 26:69-75) Nenore ni Petro noloyo luorono e kinde ma nochung’ e nyim Sanhedrin kowuoyo gi chir. (Tich 5:27-29) Kata kamano, higni moko bang’e, “nikech noluoro wang’ jo ma oter nyangu,” noweyo chiemo gi joma ne ok gin Jo-Yahudi kuom kinde. (Gal. 2:11, 12) Nyawo ma Petro ne kedogono nochier kuome kendo. Samoro nyalo bedo ni ne ok oloyo nyawono chuth.
18. En ang’o ma nyalo timore ne nyawo moko ma wan-go?
18 Wan bende wanyalo yudore e chal ma kamano. E yo mane? Nyawo moro ma waparo ni ne wasekedogo ma waloyo nyalo chier kendo. Kuom ranyisi, owadwa moro wacho kama: “Naweyo neno ponografi kuom higni apar, to mano nomiyo abedo gadier ni naseloyo nyawono. Kata kamano, nyawono ne chalo gi le moro marach ma ne rito kinde mowinjore mondo omonja.” Gima ber en ni owadwano ne ok ojok kendo nodhi nyime nyagore maber gi nyawono. Nofwenyo ni pod ne dwarore ni aked gi nyawono, to samoro nyaka e giko mar piny marachni. Rwako kony ma jaode kod jodong-kanyakla ne miye, nokonye nyagore gi tem mar neno ponografi.
19. Ere kaka wanyalo loyo nyawo moro ma wasebedo ka wakedogo kuom kinde malach?
19 Ere kaka wanyalo loyo nyawo moro ma wasebedo ka wakedogo kuom kinde malach mondo kik orwakwa e tem? Wanyalo timo kamano ka waluwo paro ma Yesu nowacho niya: “Sikuru ka uneno.” Kata e kinde ma waneno ni winjruokwa gi Jehova otegno, pod onego watang’ gi gik ma nyalo rwakowa e tem. (1 Kor. 10:12) Dhi nyime timo gik ma osebedo ka konyi nyagori gi nyawo ma in-go. ‘Tim kar nyaloni’ mondo kinde duto itang’ ne richo.—2 Pet. 3:14.
GUETH MA WAYUDO KA WASIKO KA WATANG’
20-21. (a) Gin gueth mage ma wabiro yudo ka wasiko ka waritore mondo kik wadonj e tem? (b) Ka watimo karwa, ang’o ma Jehova biro timonwa? (2 Jo-Korintho 4:7)
20 Wanyalo bedo gadier ni ka wasiko ka watang’ mondo kik wadonj e tem, to wabiro yudo gueth. Mopogore gi “mor mar richo ma rumo bang’ ndalo manok,” dak ka luwore gi chike Jehova biro miyowa mor madier kendo mosiko. (Hib. 11:25; Zab. 19:8) Mano en nikech ochuewa mondo wadag ka waluwo yore mag Jehova. (Cha. 1:27) Ka watimo kamano, ok wabi bedo gi chuny ma chandore kendo wabiro yudo ngima ma nyaka chieng’.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Juda 20, 21.
21 En adier ni “ringruok . . . nyap.” Kata kamano, mano ok nyis ni koro ok wanyal kedo ma walo nyawowa. Jehova oikore miyowa teko. (Som 2 Jo-Korintho 4:7.) Ber ng’eyo bende ni teko ma Jehova biro miyowa, en teko mokalo ma pile. Kata kamano, pod wan gi ting’ mar tiyo gi tekowa ma pile e kedo gi tembe ma waromogo. Ka watimo karwa, to wanyalo bedo gadier ni Jehova biro dwoko lamowa kuom miyowa teko moloyo ma pile sama wadwaree. (1 Kor. 10:13) En adier ni Jehova biro konyowa nyagore gi tembe ma wanyalo romogo.
WER 47 Wuo gi Jehova e Lamo Pile
a WECHE MOLER: Wach motigo e Mathayo 26:41 ni “chuny” en teko ma wan-go ma chwalowa mondo watim gik moko e yo moro. To “ringruok” en nyawo ma wan-go nikech warem. Omiyo, wanyalo bedo gi gombo mar timo gima kare, kata kamano, ka ok watang’, to wanyalo lwar e tem mar timo gima Muma kwedo.
b Ng’at motimo richo moro maduong’ nyalo yudo kony kosomo bug Inyalo Dak gi Mor Nyaka Chieng’!, sula mar 57, point mar 1-3, kod sula ma wiye wacho ni “Chom Wang’i Tir Kuom Gik man Nyime,” e Ohinga mar Jarito ma Novemba, higa 2020, ite mar 27-29, paragraf mar 12-17.
c WECHE MA LERO PICHNI: Owadwa moro somo ndiko mar odiechieng’ e seche mag okinyi, osomo Muma e seche mag lanj, kendo odhi e chokruok ma kor juma e seche mag odhiambo.
