BUGEGO ne nigi rangi mopogore opogore, omiyo, ne iluongogi ni lihudu. Ka ne aseng’eyo somo, ne achako nono i bugego ma ayudo pichni moko ma nomako pacha ahinya. Mano nomiyo achako bedo gi riyo mar ng’eyo puonj ma ni e Muma ma chal gi ma ne ondik e bugego.

Ka ne Lweny mar Ariyo mar Piny Ngima chiegni kwako piny India duto, ngimana ne ochako bedo marach. Jonyuolna ne opogo dak kae to bang’e giwere chuth. Paro ni ji ariyo ma ne ahero ahinya ne owere ne ok donjna kata matin. Chunya ne onyosore marach ahinya kendo nawinjo ni an ng’at mojwang’. Ne an nyathi achiel, kendo onge ng’ato ang’ata ma ne nyalo jiwa kata hoya kaka ne adwaro.

Ne wadak gi mamawa e alwora miluongo ni Karachi ma e taon maduong’ e provinswa. Chieng’ moro laktar moro miluongo ni Fred Hardaker ma ne en Janeno mar Jehova nobiro lendo e odwa. Gik ma ne opuonjo ne chal gi ma ne ondik e buge ma ne jamisonaricha omiyo jonyuolna. Nonyiso mamawa mondo opuonjre Muma. Mamawa ne okwere kae to onyise ni an to samoro  ne anyalo dwaro. Nachako puonjora gi Owadwa Hardaker mana e juma ma luwo.

Bang’ jumbe moko matin ne achako dhi e chokruoge mag Jokristo ma ne itimo e klinik mar Owadwa Hardaker. Joneno ma dirom 12 ma ne hikgi oseniang’ ne lemo kanyo. Ne gihoya kendo rita maber mana ka nyathigi. Anyalo paro kaka ne gibet koda, kod kaka ne giwuoyo koda e yor osiep ma en gima ne adwaro ahinya e kindego.

Mapiyo nono, Owadwa Hardaker nonyisa ni adhi kode e tij lendo. Ne opuonja kaka ne anyalo tiyo gi thumb san (phonograph) ma ne wadhi tugonego ji twege ma chieko-chieko mag Muma. Ne nitie twege moko ma ne kwero ji achiel kachiel e wi puonj mag miriambo, omiyo, weg udi moko ne ok oherogi. Kata kamano, tij lendo ne mora matek. Nahero adiera mag Muma gi chunya duto kendo nahero puonjo jomamoko adierago.

Ka ne jolweny mag Japan medo donjo e piny India, joloch mag Britain ne ochako thung’o Joneno mag Jehova gi weche mang’eny. E dwe mar Julai 1943, ne aromo gi wach moro matek. Hedmasta mar skundwa ma bende ne en pasta mar Jo-Anglikan noriemba e skul. Nonyiso mamawa ni lemo gi Joneno mag Jehova ne miyo aketo ranyisi marach ne nyithindo mamoko. Wachno ne rach ne mamawa mi notama lemo gi Joneno. Bang’e nokowa mondo adhi adag gi babawa e taon miluongo ni Peshawar ma ne en kilomita 1,370 kichomo yo nyandwat. Nikech koro ne ok ayud chiemb chuny kendo ne ok adhi e chokruoge, winjruokna gi Jehova ne odok chien.

E higa mar 1947, ne adok Karachi mondo amany tich ma ne anyalo timo. Ka ne an kuno, ne adhi e klinik mar Hardaker. Ne orwaka gi mor.

Nikech noparo ni ne adhi e thieth, nopenja niya: “Nyisa ane, ang’o ma tuoyi?”

Ne adwoke niya: “Ok atuo. Adwaro ni ikonya e yo machielo. Daher ni ipuonja Muma.”

Nopenja niya: “Diher chako karang’o?”

Ne adwoke niya: “Kata mana sani ka nyalore.”

Ne wapuonjore Muma e odhiambono duto. Wachno ne ohoya nikech ne ariwora gi jo Jehova kendo. Mamawa ne otemo matek mondo kik alem gi Joneno, kata kamano, wang’ni to ne aramo ni nyaka atim yiero mar tiyo ne Jehova. Ne achiwora ne Jehova ma obatisa Agost 31, 1947. Bang’ kinde matin, nabedo painia mapile ka ne an jahigni 17.

Ne akwongo bedo painia e alwora mar Quetta ma jolwenj Britain ne goyega kambi chon. E higa mar 1947, pinywa nobar diriyo ma bathe konchiel obedo India to machielo obedo Pakistan. * Mano nomiyo jodinde mopogore opogore ochako bedo gi ywaruok e kindgi kendo ji mathoth ahinya ne oringo thuchegi e okang’ ma pok notimorega nyaka nene. Ji ma dirom milion 14 ne oringo thuchegi. Jo-Islam ma ne ni India ne odar ma odhi Pakistan, to Jo-Hindu kod Jo-Sikh ma ne ni Pakistan ne odar ma odhi India. Naidho gach reru Karachi ka achomo Quetta. Naliero marach e chuma moro ma ne ni gi oko chiegni e safarno duto.

Ka ne achopo Quetta, ne aromo gi painia moro makende miluongo ni George Singh ma ne en jahigni 20 gi wiye. George nomiya ndiga moro moti ma ne anyalo riembo kata dhiro e alwora ma ne nigi gode. Kinde mang’eny ne alendoga kenda. Bang’ dweche auchiel, ne abedo gi jopuonjre 17 kendo moko kuomgi ne obatisi. Achiel kuomgi ma chon ne en jalweny ne iluongo ni Sadiq Masih. Ne okonyowa gi George loko buge ma lero Muma e dho Urdu, ma e dhok ma ji mang’eny wacho e piny Pakistan. Bang’e Sadiq nobedo jalendo ma nigi kinda ahinya.

Bang’ kinde moko ne adok Karachi mondo adhi alend kanyachiel gi jomisonari ariyo ma gin Henry Finch kod Harry Forrest, ma ne oa Skul mar Gilead. To mano kaka ne gitiega e yo mong’ith! Chieng’ moro ne wadhi lendo gi Owadwa Finch yo nyandwat e pinywa ma Pakistan. Ka ne walendo e tie gode, ne wayudo Jo-Urdu mang’eny ma ne nigi riyo mar winjo adiera ma ni e  Muma. Bang’ higni ariyo, ne adhi e Skul mar Gilead kae to aduogo Pakistan ka an jarit-alwora ma konyo. Ne adak gi owete moko adek ma ne gin jomisonari e od jomisonari ma ne nie taon mar Lahore.

Gima lit en ni e higa mar 1954, jomisonari ma ne odak Lahore ne ok winjre to mano nomiyo ofis omiyogi migawo kuonde mopogore opogore. Nikech an be nadonjora e chwanyruokgino ka ariwo konchiel lwedo, ne omiya siem mager. Chunya nonyosore ma anenora ka ng’at manono e wang’ Jehova. Ne adok Karachi kae to bang’e ne adhi London e piny England ka an gi geno mar chako wuoth manyien gi Jehova.

Kanyakla ma ne antiere London ne nigi Jo-Bethel mang’eny. Pryce Hughes, ma ne tayo ofis ma London nomako koda osiep ma ochako tiega. Chieng’ moro nonyisa gimoro ma notimore ma ne omiyo oyudo siem mager kowuok kuom Owadwa Joseph F. Rutherford ma ne tayo tij lendo e piny mangima. Ka ne Owadwa Hughes temo rendore gi weche mang’eny konyisogo ni ne oonge ketho, Owadwa Rutherford nokwere matek. Ne abwok ahinya ka naneno ka Owadwa Hughes pimona wachno ka obwonjo. Nowacho ni ka ne omiye siemno ne ochwanyore. Kata kamano, nofwenyo ni siemno ne owinjore kode kendo ni mano ne en yo ma Jehova ne nyisego ni ohere. (Hib. 12:6) Weche ma ne onyisago nomulo chunya kendo nomiya teko mar tiyo ne Jehova gi mor kendo.

E kindeno, mamawa nobiro London kendo Owadwa John E. Barr ma bang’e ne obedo achiel kuom owete ma ni e Bura Matayo nonyise mondo opuonjre Muma, mi oyie. Ne otimo dongruok ma otise e higa mar 1957. Bang’e ne afwenyo ni babawa bende ne opuonjore gi Joneno mag Jehova ka ne pok otho.

E higa mar 1958, ne akendo Lene ma en Nya-Denmark ma nodak London. Higa ma noluwo, ne wanyuolo nyarwa ma Jane kae to bang’e ne wanyuolo nyithindo mamoko ang’wen. Ne omiya migepe mopogore opogore e kanyakla ma Fulham. Bang’ kinde, nochunowa mondo wadar wadhi wadag e alwora ma bet liet nikech Lene ne tuore. Omiyo, e higa mar 1967, ne wadar ma wadhi Adelaide e piny Australia.

E kanyakla ma ne wadhiye Adelaide ne nitie Jokristo mowal 12 ma bende hikgi ne oseniang’. Ne giketo ranyisi maber mar lendo gi kinda. Mapiyo nono, ne wabedo gi chenro maber mar tiyo ne Jehova.

 Higa mar 1979 e ma ne wanyuoloe Daniel chokwa. Ne en gi tuo moro miluongo ni Down syndrome * ma ne dhi miyo kik odag aming’a. Kata mana sani pod awinjo ka ok yotna pimo lit ma ne wawinjo e chunywa. Ne watimo duto ma wanyalo mondo warite maber ka konchiel bende ok wajwang’o nyithindwa mamoko. Pien dende ne lokoga rangi sama ok oyud oxygen moromo nikech ne nitie buche moko ariyo e adundone. Sama mano otimore, ne waterega e osiptal mapiyo. Kata obedo ni ne otuore kamano, ne oriek kendo ne ohero ji. Jehova bende ne ohero ahinya. Ka ne walemoga sama wadwa chiemo ne ojaluowo lwetene, oyiengo wiye, kae to owacho “Amin” matek! Ne ok onyal chiemo ka pok otimo kamano.

Ka ne Daniel ochopo jahigni ang’wen, ne obedo gi tuo mar leukemia ma en kansa ma chamo ondhudho. Rito Daniel ne miyo wajony matek. Ne awinjo ka achiegni nywora. Kata kamano, sama koro ne wachiegni jok, Owadwa Neville Bromwich ma ne en jarit-alworawa ne obiro limowa. Ne okwakowa ka pi wang’e rengni. Waduto ne waywak ahinya. Weche mang’won ma ne onyisowa ne ohoyowa ahinya. Ne obudho kodwa nyaka sa abiriyo otieno e ka owuok. Bang’ kinde machuok, Daniel notho. Tho mar Daniel ne en masira maduong’ ma nonyoso chuywa ahinya. Kata kamano, ne wanano ka wan gadier ni kata mana tho ok nyal pogo Daniel gi hera ma Jehova oherego. (Rumi 8:38, 39) Wagombo ahinya nene ka ochiere e piny manyien!—Joh. 5:28, 29.

Kata obedo ni strok osegoya diriyo motegno, pod an jaduong’-kanyakla. Gik ma asekale osekonya mondo akech jomamoko, to ahinya-ahinya joma chandore. Atemo ahinya mondo abed gi paro mowinjore kuomgi. Ajapenjora niya: ‘Ere kaka gik ma gisekale kod yo ma ne gipon-go chiko yo ma gitimogo yiero? Anyalo timo ang’o mondo anyis ni adewogi? Ere kaka anyalo jiwogi mondo gitim gik moko kaka Jehova dwaro?’ Abedoga ma mor ahinya timo limbe mag kwath! Sama ahoyo jomamoko kendo ajiwogi, mano miyo an bende ayudo hoch kod jip.

Awinjo mana kaka jandik-zaburi ma nonyiso Jehova niya: “Ka ne parruok opong’o chunya, in e ma ne ihoya.” (Zab. 94:19, NW) Jehova ne ohoya sama weche ne tek e odwa, sama ne ikweda nikech din, sama chunya nonyosore nikech gik ma ne ok atimo e yo maber, kod sama ne an gi parruok. Kuom adier, Jehova osebedo Wuora gadier!