1-2. Mana kaka Lut, en pek mane ma Jokristo romogo e kindegi?

 TIMBE maricho mopong’o piny e kindegi miyo wawinjo mana kaka Lut jatich Nyasaye ma nodak e ndalo machon. Muma wacho ni chuny Lut “ne chandore ahinya nikech tim wang’-teko mag jo ma ne ketho chik,” nimar nong’eyo ni Nyasaye osin gi timbe maricho. (2 Pet. 2:7, 8) Nikech noluoro Nyasaye kendo nohere ahinya, nosin gi timbe modwanyore mag joma nolwore. Wan bende olworwa gi joma ok mi chike Nyasaye luor mowinjore, kendo moko kuom jogo ochayo chikego. Kata kamano, wanyalo siko ka wan gi timbe mabeyo ka wadhi nyime hero Nyasaye kendo luore e yo mowinjore.​—Nge. 14:2.

² Jehova miyowa puonj mabeyo e bug Ngeche mondo okonywa luore e yo mowinjore. Jokristo duto, bed ni gin chwo kata mon, joma tindo kata joma dongo, nyalo yudo ber mathoth kuom nono puonj ma yudore e bugno.

3. Ka luwore gi Ngeche 17:3, wach maduong’ momiyo waritoga chunywa en mane? (Ne picha bende.)

³ Wach maduong’ momiyo warito chunywa en ni Jehova nonoga chuny. Mano nyiso ni Jehova ok ng’iwa mana gi oko kaka dhano wetewa nyalo ng’iyowa, to ong’iyo kaka wachalo e chunywa. (Som Ngeche 17:3.) Sama wapong’o pachwa gi puonjge ma nyalo miyo wadag nyaka chieng’, obedoga mamor kodwa ahinya. (Joh. 4:14) Mano konyowaga kwedo timbe maricho monya e pinyni, ma Satan diher ni wapong’go pachwa. (1 Joh. 5:18, 19) Kaka wamedo sudo machiegni  gi Jehova, e kaka wamedo here kendo luore. Nikech ok dwaher chwanyo Wuonwa, ok wadwar timo gimoro amora mosin-go. Samoro amora mitemowa mondo watim gimoro marach, wabiro penjore ni, ‘Ere kaka anyalo timo goyiem gima ang’eyo ni biro chwanyo Nyasaye mosenyisa hera maduong’ kama?’​—1 Joh. 4:9, 10.

4. Ere kaka luoro Jehova norito nyaminwa moro mondo kik otim richo?

⁴ Nyaminwa moro miluongo ni Marta b ma a Croatia, ma kinde moko ne itemo yondhi mondo odonj e timbe mag terruok nondiko niya: “Ne ok yotna kwedo gombo ma ne an-go mar yudo mor machuok ma richo kelo. Kata kamano, luoro Jehova norita.” Ere kaka luorono norite? Marta nowacho ni noparo matut kuom gik maricho ma yiero marach ne dhi kelone. Wan bende wanyalo timo kamano. Sama watimo yiero moro marach, wanyalo ketho winjruokwa gi Jehova nyaka chieng’.​—Cha. 6:5, 6.

5. Ranyisi mar Leo puonji wach mane?

⁵ Sama waluoro Jehova, ok wabi mako osiep gi joma richo. Leo modak e piny Congo noneno gimomiyo onego watang’ gi osiepe maricho. Higni ang’wen bang’ ka nosebatise, nomako osiep gi jomaricho. Noparo ni ne ok ochwany Jehova nikech en ne ok otim gik maricho ma osiepenego ne timo. Kata kamano, mapiyo nono, osiepenego nomiyo ochako madho kong’o asasa, kendo nodonjo e terruok. Kae to nochako paro matut kuom weche ma jonyuolne ma Jokristo nosepuonje kod mor ma noselalo. Mano nomiyo okawo okang’ mane? Pache noduogo. Jodong-kanyakla nokonye moduogo ir Jehova.  Sani en jaduong’-kanyakla kendo painia makende.

6. Gin mon ariyo mage ma wadwaro wuoyo kuomgi?

⁶ Wanon ane Ngeche sula mar 9, kama ipimoe rieko kod fuwo gi mon moko ariyo. (Pim gi Jo-Rumi 5:14; Jo-Galatia 4:24.) Sama wanono sulano, ket e paro ni piny Satanni opong’ gi weche terruok kod ponografi. (Efe. 4:19) Mondo kik wadonj e timbego, dwarore ni wadhi nyime luoro Nyasaye kendo wawere gi richo. (Nge. 16:6) Kuom adier, waduto bed ni wan chwo kata mon, wanyalo yudo ber kuom puonj ma yudore e Ngeche sula mar 9. Moro ka moro kuom mon miwuoye e sulano gwelo ng’at ma ng’eyone tin, tiende ni ng’at “ma onge rieko.” Chalo ka gima ginyiso ng’at ma kamano ni, ‘Bi e oda mondo wachiem kanyachiel.’ (Nge. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Kata kamano, gima timore ne joma odhi e ute ariyogo opogore ahinya.

7. Ka luwore gi Ngeche 9:13-18, ang’o ma yudo joma dhi ir dhako mofuwo? (Ne picha bende.)

⁷ Ne ane kaka “dhako mofuwo” gwelo ji. (Som Ngeche 9:13-18.) Ojachir sama oluongo joma ng’eyogi tin ni, ‘Biuru kae’ mondo wachiem kanyachiel. Ang’o moseyudo joma odhi ire? Muma wacho niya: “Welo mag dhakono ni kuonde matut mag Liel.” Weche ma chal gi mago otigo e sula mokwongo okwongo mag bug Ngeche. Sulago nyisowa ni watang’ gi “dhako ma timbene richo,” kata “dhako ma jachode.” Nikech ang’o? Muma wacho niya: “Nimar ode nimo e tho.” (Nge. 2:11-19) Ngeche 5:3-10 bende nyisowa ni watang’ gi “dhako ma timbene richo,” ma ‘tiendene tero ng’ato e tho.’

8. En yiero mane ma nyaka watim?

⁸ Joma winjo dwond “dhako mofuwo” ka luongo ji, nyaka tim yiero moro. Be gibiro dhi ire koso ooyo? Nitie sama nyalo dwarore ni watim yiero ma chal kamano. Sama waromo gi tem mar terruok kata warodhno gi ponografi e intanet, en ang’o ma wabiro timo?

9-10. Moko kuom gik momiyo onego wakwed terruok gin mage?

⁹ Nitie gik momiyo onego wakwed matek timbe mag terruok. ‘Dhako mofuwono’ wacho niya: “Pi mokwal mit.” ‘Pi mokwalgo’ ochung’ ne ang’o? Muma pimo nindruok e kind joma okendore gi modho pi e soko maler kendo ma kelo mor. (Nge. 5:15-18) Dichwo gi dhako mokendore nyalo yudo mor ma kamano. Mano opogore ahinya gi joma modho “pi mokwal,” tiende ni joma donjo e  timbe mag terruok. Thothne joma terore timoga timbego kuonde ma ok nen-gie mana kaka jokuoge ma kwelo. “Pi mokwal” nyalo nenore ni mit sama pok ojuk joma kwalogi. To mano doko wuondruok maduong’! Onge gima opondo e wang’ Jehova. Onge gima lit ma loyo lit ma ng’ato bedogo koketho winjruokne gi Nyasaye. Onge “mit” madier ma ng’at ma kamano yudo. (1 Kor. 6:9, 10) To pod nitie lit mamoko momedore.

¹⁰ Terruok keloga wich-kuot, achaya, ich ma ok ochan, kendo okethoga udi. Kuom mano, nenore maler ni en rieko kwedo dhako mofuwo, ode, kod chiembe. Terruok ketho winjruok ma ng’ato nigo gi Jehova. E wi mano, joma terore nyaloga yudo tuoche ma kelonegi tho. (Nge. 7:23, 26) Ngeche 9:18 tieko gi wechegi: “Welo mag dhakono ni kuonde matut mag Liel.” To kare ang’o momiyo ji mang’eny luwoga yo ma ging’eyo ni dhi kelonegi masirano?​—Nge. 9:13-18.

11. Ang’o momiyo ponografi nyalo kelo hinyruok madongo?

¹¹ Obadho mosemako ji mang’eny en ponografi. Jomoko wachoga ni neno ponografi ok kel hinyruok moro amora. Kata kamano, ponografi kelo hinyruok, omiyo ng’ato chare, kendo weyo timno ok yot. Pichni mochido nigi teko ahinya, ma ruchogi e obwongo ok yot. E wi mano, ponografi chwako gombo maricho mag nindruok, to Muma nyisowa ni waneg gombogo. (Kol. 3:5; Jak. 1:14, 15) Adiera en ni thoth joma rangoga ponografi donjoga e timbe maricho mag terruok.

12. Ere kaka wanyalo tang’ gi pichni mochido?

¹² Ang’o ma Jakristo onego otim ka po ni picha moro mar ponografi osieko e masin motiyogo? Ok onego ong’i pichano kata matin. Gima nyalo konyowa kawo okang’ ma kamano en paro kaka winjruokwa gi Jehova duong’ moloyo gimoro amora. Nitie pichni moko bende ma ok gin mag ponografi, kata kamano, yo mogogigo pod nyalo chiewo gombo mag nindruok. Ang’o momiyo gin bende onego wagolgi mapiyo? Nikech ok dwaher timo gimoro amora ma nyalo miyo wachod e chunywa. (Mat. 5:28, 29) David ma en jaduong’-kanyakla ma a Thailand, wacho kama: “Ajapenjoraga ni, ‘Kata ka po ni pichnigo ok gin mag ponografi, be Jehova biro bedo mamor koda ka ang’iyogi?’ Penjo kaka mago konyaga kawo okang’ mowinjore.”

13. Ang’o ma nyalo konyowa kawo okang’ ma nyiso rieko?

¹³ Wakawoga okang’ ma nyiso rieko sama waluoro timo gima nyalo chwanyo Jehova. Luoro Nyasaye “e chakruok mar rieko.” (Nge. 9:10) Wachno ilero maler e wes mokwongo okwongo mag Ngeche 9, kama iwuoyo kuom dhako machielo mar ranyisi, miluongo ni “rieko madier.”

14. En gwel mane makende ma yudore e Ngeche 9:1-6?

¹⁴ Som Ngeche 9:1-6. E ndikono, Jehova ma en Jachuechwa kendo Wuon rieko duto gwelowa. (Nge. 2:6; Rumi 16:27) Ndikono wuoyo kuom ot maduong’ ma nigi sirnige abiriyo. Mano nyiso ni Jehova en jachiwo kendo oikore rwako ng’ato ang’ata ma diher tiyo gi rieko mochiwo.

15. Ang’o ma Wach Nyasaye gwelowa mondo watim?

¹⁵ Jehova en Nyasaye ma Jachiwo ahinya. Kidono nenore maler kuom dhako mariek mipimo gi “rieko madier” e Ngeche sula mar 9. Muma wacho ni dhakono oseloso ringe maber, oseruwo divaine, kendo osechano mesane. (Nge. 9:2) E wi mano, e wes mar 4 kod 5, dhakono ‘wacho ne ng’at ma  onge rieko ni, “Bi icham makatena.”’ Ang’o momiyo onego wadhi e od dhako mariekno kendo chamo chiemo momiyowa? En nikech Jehova dwaro ni nyithinde obed mariek kendo giyud arita maber. Ok odwar ni ng’ato okal e ngima matek mopong’ gi achiedh-nade e ka ngima opuonje. Mano e momiyo “oiko rieko ne jo ma timgi tir.” (Nge. 2:7) Sama waluoro Jehova e yo mowinjore, wabiro timo gik ma more. Wabiro winjo puonjge, kendo tiyo kodgi.​—Jak. 1:25.

16. Ere kaka luoro Nyasaye nokonyo Alain timo yiero makare, to mano nokelo ber mage?

¹⁶ Ne ane kaka luoro Nyasaye nokonyo Alain timo yiero ma nyiso rieko. Owadwano ma en jaduong’-kanyakla kendo japuonj e skul moro nowacho niya: “Thoth jopuonj wetena ne ng’iyoga vidio mag ponografi ka giwacho ni vidiogo ne konyogi mana e lero weche mag nindruok.” Kata kamano, Alain nong’eyo ni mano en miriambo. Owacho kama: “Nikech aluoro Jehova, natamora ng’iyo vidiogo. Bende, nanyiso jopuonj wetenago gimomiyo ok anyalo ng’iyogi.” Alain ne tiyo gi puonj mowuok kuom “rieko madier” nikech nodwaro ‘wuotho e yor joma weche donjonegi.’ (Nge. 9:6) Wachno nomoro moko kuom jopuonjgo, kendo sani gipuonjore Muma kendo gidhiga e chokruoge mag kanyakla.

17-18. Gin gueth mage ma joma oyie rwako “rieko madier” yudo sani, to gibiro yudo ang’o e kinde mabiro? (Ne picha bende.)

¹⁷ Jehova tiyo gi ranyisi mar mon ariyogo mondo onyiswa gik monego watang’go kod monego watim, mondo wabi wayud ngima mopong’ gi kuwe kod mor e kinde mabiro. Joma dhi ir “dhako mofuwo” ma kok matek, ketoga pachgi kuom mor mag kinde machuok kod gik mitimo kuonde mopondo. Adiera en ni joma kamago odak mana e ngima ma sani. Ok gidich gi kinde mabiro. Gikogi en “kuonde matut mag Liel.”​—Nge. 9:13, 17, 18.

¹⁸ To mano kaka gipogore gi joma dhi ir “rieko madier”! Gie kindegi, wend “rieko madier” chamo chiemb chuny mamiyo kendo mamit ahinya. (Isa. 65:13) Kokalo kuom janabi Isaya, Jehova nowacho kama: “Chiknauru itu adimba, mondo ucham gima ber, kendo ubiro bedo mamor ka uchamo chiemo mamiyo.” (Isa. 55:1, 2) Wasebedo ka wapuonjore hero gik ma Jehova ohero kendo sin gi gik mosin-go. (Zab. 97:10) Bende, wawinjoga ka wamor sama wagwelo jomamoko mondo gin bende gibi giyud ber kuom “rieko madier.” Wachalo mana joma gwelogi ka wan  ‘kuonde moting’ore malo e mier,’ kendo nyisogi niya: “Ng’ato ang’ata ma ng’eyone tin mondo obi ka.” Ber ma wayudo kanyachiel gi joma wagwelo ok gin mana mag kindegi kende. Gin ber ma biro siko, kendo gibiro miyo ‘wabed mangima’ nyaka chieng’ ‘ka wawuotho e yor joma weche donjonegi.’​—Nge. 9:3, 4, 6.

19. Ka luwore gi Eklesiastes 12:13, 14, en ang’o monego wang’ad e chunywa ni wabiro timo? (Ne sanduk ma wacho ni, “ Luoro Nyasaye Kelonwa Ber.”)

¹⁹ Som Eklesiastes 12:13, 14. Mad luoro Nyasaye okonywa rito chunywa kendo bedo gi timbe mabeyo e ndalo mag giko ma timbe ji odwanyoreeni. Luoro Nyasaye e yo mowinjore biro chwalowa mondo wadhi nyime gwelo ji mang’eny kaka nyalore mondo gin bende giyud ber kuom “riek madier.”