Jonyuolna nodar Estonia e kinde Lweny mar Ariyo mar Piny Ngima kendo ne gidhi Germany kama nonyuolae. Bang’ mano, ne wadar mi wadhi Canada. Ot ma ne wakwongo dakie, ma ne ni machiegni gi Ottawa e piny Canada, ne en ot moro matin kama nipidhoe gwen. Kata obedo ni ne wadhier ahinya, pod ne wachamoga tong’ okinyi kokinyi.

Chieng’ moro, Joneno mag Jehova nosomo ne minwa Fweny 21:3, 4. Weche manie wesgo nomulo chunye ahinya mochako ywak. Kodhi mag adiera ma nopidh e chuny minwa gi wuonwa nodongo mapiyo mi gitimo dongruok, mobatisgi.

Kata obedo ni jonyuolna ne ok ong’eyo dho Kisungu maber, ne gitimo kinda e tij Jehova. Wuonwa ne tiyoga tij lenyo chuma e faktori moro ma ne ni Sudbury ma ni Ontario, kendo notiyoga e seche mag otieno. Kata kamano, chiegni ni Ngeso ka Ngeso nojakawaga an kaachiel gi nyaminwa matin miluongo ni Sylvia mondo wadhi kode e tij lendo. Bende, juma ka juma ne wapuonjorega Ohinga mar Jarito kaka joot. Jonyuolna nokonya hero Nyasaye. Mano nochwala mondo achiw ngimana ne Jehova e higa mar 1956 ka ne ajahigni apar. Hera ma jonyuolna noherogo Jehova osejiwa mondo amed tiyone.

Bang’ tieko sekondari, nitie wach moro ma nogala ma aweyo keto pacha e tiyo ne Jehova. Naparo ni ka abedo painia, to ok nadhi loso pesa moromo ma nyalo miya thuolo mar dhi bayo e pinje mamoko. Nayudo tich e stesen moro mar redio kaka jatug thum (DJ), kendo nahero tijno ahinya. Natiyoga e seche mag odhiambo, to mano ne miyo abaraga ne chokruoge, kendo nabudhoga gi joma ok ohero Nyasaye. Chunya nochako chanda mi natimo lokruoge ma ne dwarore.

Nadar mi adhi Oshawa ma ni Ontario. Kuno naromo gi Owadwa Ray Norman, nyamin-gi ma niluongo ni Lesli, kod jopainia mamoko. Giduto ne girwaka maber. Neno kaka ne gimor nojiwa mondo anon ka be natiyo gi ngimana e yo maber. Ne gijiwa mondo abed painia, kendo natimo kamano chakre dwe mar Septemba higa mar 1966. Namor ahinya kendo weche ne dhina maber. Kata kamano, nitie weche moko ma ne rita nyime ma ne dhi loko ngimana.

Ka ne pod an e sekondari, napong’o fom mondo adhi ati e Bethel ma ni Toronto e piny Canada. Bang’e ka ne an painia, nogwela mondo adhi ati e Bethel kuom higni ang’wen. Kata kamano, nahero Lesli ahinya kendo naluor ni ka adhi Bethel to ok nadhi nene kendo. Bang’ lamo gi kinda, nayie dhi Bethel kendo nagoyo ne Lesli oriti gi chuny mokuyo.

E Bethel, ne atiyo kama ilwokoe lewni, kae to bang’e ne atiyo kaka sekretari. Gie kindeno, Lesli nobedo painia makende e taon mar Gatineau ma ni Quebec. Najapenjora gima ne Lesli timo kod ka be natimo yiero maber. Kae to wach moro maber notimore. Noluong Ray owadgi Lesli Bethel, kendo ne wadak kode e rum achiel! Mano nomiyo achako tudora gi Lesli kendo. Tarik 27 Februar, higa mar 1971, ma ne en odiechienga mogik e Bethel, ne wakendore gi Lesli.

Nomiwa migawo e kanyakla moro ma ne ni Quebec ma niwachoe dho French. Bang’ higni moko matin, nogwela mondo abed jarit-alwora ka ne ajahigni 28. Naneno ni pod natin ahinya kendo naparo ni ne ok anyal timo migawono. Kata kamano, weche manie Jeremia 1:7, 8 nojiwa. Gie kindeno, Lesli ne ok nindga maber gotieno nikech aksident moko ma nosegayude. Wachno nomiyo wapenjore ka be ne wanyalo timo tij jarit-alwora. Kata kamano, Lesli nowacho ni, “Ka Jehova okwayowa ni watim gimoro, donge onego watem atema time?” Ne wayie timo migawono kendo ne wamor ahinya time kuom higni 17.

Nadich ahinya, omiyo, ne ok ayudga thuolo mag bedo kanyachiel gi Lesli. Kata kamano, gimoro notimore ma nopuonja wach moro machielo. Wuok Tich moro gokinyi, olang’ mar dho odwa noywak. Ka ne wayawo dhoot, ne onge ng’ato ang’ata mak mana okapu moro ma noting’o otamba, olembe, cheese, makate, divai chupa achiel, glese, kod barua moro ma ne wacho kama: “Ter jaodi bayo.” Ne en odiechieng’ maber kendo chieng’ ne rieny. Kata kamano, nanyiso Lesli ni ne an gi twege moko ma nonego aiki, omiyo, ne ok anyal tere bayo. Kata obedo ni ne oyie koda, ne ok omor gi wachno. Ka nachako iko twegego, chunya nochako chanda. Naparo weche ma yudore e Jo-Efeso 5:25, 28. Kae to napenjora ni, ‘Dibed ni Jehova jiwa ni amed dewo jaoda?’ Bang’ lemo, nanyiso Lesli ni, “Koro wanyalo dhi.” Mano nomore sidang’. Ne wariembo mtokwa nyaka kamoro maber e bath aora moro, kendo ne wapedho leso piny. To mano kaka odiechieng’no nobedo achiel kuom odiechienge mabeyo ahinya ma wasebedogago kanyachiel! Bang’e, pod nayudo thuolo mar iko twegena.

Migapa mar jarit-alwora noterowa kuonde mang’eny chakre British Columbia nyaka Newfoundland, kendo migawono nokelonwa mor mogundho. Gombo ma ne an-go ka natin mar idho ndege kendo dhi kuonde mopogore opogore koro  nochako chopo. Nasegaparo wach dhi e Skul mar Gilead, kata kamano, ne ok adwar bedo jamisonari e piny machielo. Ne anenoga ni jomisonari gin jo makende ahinya, kendo ni migawono nohinga. E wi mago, ne aluor ni samoro ne inyalo orwa Afrika kama opong’ gi tuoche kod lwenje. Namor dong’ adong’a e piny Canada.

E higa mar 1992 ka nogol ne Joneno mag Jehova marfuk kendo oyienegi lendo e lela e pinje ma ne niga e bwo Soviet Union, nokwawa ni wadhi wabed jomisonari e piny Estonia. Wachno nokawowa gi wuoro! Kata kamano, ne walemo. Kae to ne waparo kendo ni, ‘Ka Jehova okwayowa ni watim gimoro, donge onego watem atema time?’ Ne wayie dhi e migawono, kendo ne wawacho ni, ‘Gima ber en ni ok wadhi Afrika.’

Mapiyo bang’ mano, ne wachako puonjore dho Estonia. Bang’ bedo e pinyno kuom dweche moko, nokwawa mondo watim tij jarit-alwora. Nonego walim kanyakla (kod grube) ma dirom 46 e pinje adek mag Baltics, a kaachiel gi Kaliningrad man Russia. Mano ne nyiso ni nyaka wapuonjre dho Latvia, dho Lithuania, kod dho Russia, to mano ne en gima ok yot. Kata kamano, owete gi nyimine ne mor ahinya gi kinda ma ne watimo kendo ne gikonyowa. E higa mar 1999 noyaw bad ofis e piny Estonia kendo nomiya migawo mar tiyo e Komiti mar Bad Ofis kaachiel gi Toomas Edur, Lembit Reile, kod Tommi Kauko.

Ne wayudo thuolo mar ng’eyo Joneno mang’eny ma ne ogol thuchegi kiterogi Siberia. Kata obedo ni nosandgi e jela kendo nopoggi gi joutegi, ne ok gimako sadha ne joma ne sandogi. Ne gidhi nyime bedo mamor kendo timo kinda e tij lendo. Mano nokonyowa neno ni wan bende ne wanyalo nano kendo bedo mamor e bwo chandruok moro amora.

Kaka higni ne medo kalo, e kaka ne wadhi nyime tiyo matek e tij Jehova, kendo ne ok wayudga thuolo moromo mag yueyo. Lesli nochako winjo ka ool ahinya. Ne ok wafwenyo mapiyo ni oloneno notudore gi tuo moro miluongo ni fibromyalgia. Ne wachako paro ni koro nonego wadog Canada. Ka nogwelwa e Skul mar Jokomiti Matayo Bad Ofis kod Mondegi mitimoga Patterson ma ni New York e piny Amerka, nabedo gi kiawa ka be ne wanyalo dhi e skundno. Kata kamano, bang’ lamo gi kinda, ne wayie dhi. Jehova noguedho yiero ma ne watimono nikech ka ne wan e skundno, Lesli noyudo thieth mar tuo ma ne chande. Mano nokonyowa dhi nyime tiyo ne Jehova kaka chon.

Odhiambo moro e higa mar 2008 ka ne wan e piny Estonia, nogona simu moro kowuok e ofiswa maduong’. Ne gikwayowa ka wanyalo yie timo migawo moro e piny Congo. Dhoga nomoko, nikech ne dwarore ni achiw dwoko mapiyo e odiechieng’ ma luwo. Mokwongo okwongo, ne ok anyiso Lesli wachno nikech nang’eyo ni ka anyise to ok nodhi nindo. To gimiwuoro en ni an e ma nindo ne ok otera chieng’no nikech nalemo ahinya kuom luoro ma ne an-go e wi Afrika.

 E odiechieng’ ma noluwo, nanyiso Lesli wachno, kae to ne waparo kama: “Jehova kwayowa ni wadhi Afrika. Wang’eyo nade ni ok wanyal dak kuno to pok watemo kata?” Omiyo, bang’ bedo Estonia kuom higni 16, ne wadar mi wadhi Kinshasa e piny Congo. Ofis ma Congo noger kama jaber kendo mokuwe. Achiel kuom gik ma Lesli nokwongo keto e odwa ne en kad moro ma nosebedo ka okano chakre ne wawuog Canada. Kadno ne nigi weche ma wacho ni, “Dong kama opidhie.” Bang’ romo gi owete gi nyimine, tayo jopuonjre mag Muma, kendo tiyo matek e tij misonari, morwa nomedore. Gie kindeno, ne wayudo migawo mar limo bad ofise 13 e Afrika. Bende, ne wabedo kanyachiel gi ji mopogore opogore kendo puonjore kit ngimagi. Luoro ma ne wan-go norumo, kendo ne wagoyo ne Jehova erokamano kuom orowa Afrika.

E piny Congo, ne imiyowaga chiemo mopogore opogore moriwo nyaka dede, to naparo ni mago ne gin chiemo ma ne ok wanyal chamo. Kata kamano, ka ne waneno kaka owetewa ohero chiemo kaka mago, wan be ne watemo chamogi, kendo ne wayudo ka gimit.

Ne walimo owete ma ne ni yo ugwe mar pinyno kama ne jo mahundu moko monjoe gwenge kendo hinyo mon kod nyithindo. Ne wachiwonegi chiemb chuny kod gige ringruok. Thoth owete ma ne ni kuno nodhier. Kata kamano, geno ma ne gin-go mar chier, hera ma ne giherogo Jehova, kod kaka ne gimakore gi riwruok mar oganda Jehova, nomulo chunywa ahinya. Ranyisi ma ne giketono nomiyo wachako paro gimomiyo ne watiyo ne Jehova kod kaka ne wanyalo tego yiewa. Moko kuom owetego nolalo utegi kod chambgi. Mano nokonya neno ni mwandu ma wan-go nyalo lal mapiyo, kata kamano, gima duong’ ma wan-go ma onge ng’ama nyalo mayowa en winjruokwa gi Jehova. Kata obedo ni owetego ne kalo e ngima matek ahinya, ne ok giywagrega. Mano nojiwowa mondo wan bende wanan e pek kod tuoche ma ne wakaloe.

Wach moro machielo nopoyowa kendo. Ne okwawa mondo wadhi e bad ofis man Hong Kong. Pok ne waparoga ni ne wanyalo dak Asia. Kata kamano, bang’ neno kaka Jehova nokonyowa e migepewa mamoko, ne wayie dhi kuno. E higa mar 2013,  ne waweyo osiepewa kod ber duto mag Afrika ka pi wang’wa chuer, kendo koro ne ok wang’eyo gima oritowa nyime.

Dhi Hong Kong ne en lokruok maduong’ e ngimawa nikech Hong Kong ne en taon maduong’ moting’o ji mang’eny mopogore opogore moa e pinje mamoko. Puonjruok dho China mong’ere kaka Cantonese ne ok yot. Kata kamano, owete norwakowa maber kendo ne wahero chiembgi ahinya. Tich ma nitimo e ofis ma Hong Kong ne medore ameda, to nengo gik ma nitiyogo e ofisno bende ne siko ka medore. Omiyo, Bura Matayo nong’ado mar uso moko kuom gik ma nitiyogo e ofisno. Mana matin bang’ mano e higa mar 2015, ne wadhi South Korea, kama pod wantie nyaka sani. Pek ma wan-go kae en puonjruok dho Korea. Kata obedo ni biro kawo kinde mondo wang’e dhokno maber, gima jiwowa en ni owete neno ni wasetimo dongruok e wacho dhokno.

Ok yotga yudo osiepe manyien, kata kamano, ne wafwenyo ni ka wakawo okang’ mokwongo mondo warwak ji kendo wanyisgi ng’wono, wanyalo ng’iyo kodgi mapiyo. Waseneno ni nitie gik mang’eny ma owetewa chalree moloyo gik ma gipogoree, kendo ni Jehova nochueyowa gi nyalo mar yawo ne jowetewa chunywa mondo wabed gi osiepe mang’eny.​—2 Kor. 6:11.

Wasepuonjore neno ji kaka Jehova nenogi, kendo yawo wang’wa mondo wafweny kaka Jehova oherowa kendo otayowa. Sa asaya ma ne wawinjo ka chunywa onyosore, kata sama ne wapenjore ka be owete gi nyimine oherowa, ne wasomoga nyadinwoya barupe kata kad ma ne osiepewa ondikonwa. Waseneno kaka Jehova dwoko lamowa, kaka onyisowa hera, kod kaka otegowa.

Kuom higni mang’eny, an gi Lesli wasepuonjore gimomiyo onego wakaw thuolo mar bedo kanyachiel kaka joot, kata ka wadich marom nade. Bende, seche moko ok en gima rach tieko gi nyiero sama watimo ketho moro, to ahinya-ahinya sama wapuonjore dhok moro manyien. Otieno kotieno, watemoga paro gimoro maber ma wanyalo goyonee Jehova erokamano.

Adiera makende en ni, nang’eyo ni ok anyal bedo jamisonari kendo dak e pinje mamoko. Kata kamano, asepuonjora ni gik moko duto nyalore ka Jehova osirowa. Awinjo e chunya mana kaka janabi Jeremia ne winjo ka nowacho ni, “Ne iwuonda, A Jehova.” (Jer. 20:7) Kuom adier, Jehova osetimonwa gik mathoth ma mako mana dhowa, kendo osemiyowa gueth mang’eny moriwo nyaka chopo gombona mar idho ndege. Wasedhi kuonde mang’eny gi ndege ma ne ok apar ni nanyalo dhiye. Waselimo ofise mang’eny e pinje mopogore opogore. E migepewa duto, amor ahinya gi kinda ma Lesli osetimo mar riwa lwedo kod chuny mar chiwruok ma en-go.

Wasikoga ka waketo e pachwa ng’at ma watiyone kod gimomiyo watiyone. Gueth ma wayudo sani gin mana kionjo mag gueth ma wabiro yudo e piny manyien e kinde ma Jehova biro ‘yawo lwete kendo miyo ji duto gik ma gidwaro.’​—Zab. 145:16.