1. En ang’o ma jonyuol gombo ni nyithindgi otim?

 UN JONYUOL, wang’eyo ni duher puonjo nyithindu ong’e Jehova kendo gihere. Kata kamano, ok wanyal neno Nyasaye. Ere kaka inyalo konyo nyithindi one Nyasaye kaka ng’at ma nitie adier mondo gisud machiegni kode?—Jak. 4:8.

2. Ere kaka jonyuol nyalo puonjo nyithindgi e wi kido mag Jehova?

² Yo maduong’ ma wanyalo konyogo nyithindo mondo osud machiegni gi Jehova en puonjogi Muma. (2 Tim. 3:14-17) Kata kamano, Muma nyisowa yo machielo ma nyithindo nyalo puonjorego e wi Jehova. E bug Ngeche, nitie wuoro moro ma paro ne wuode mondo okaw mapek kido mag Jehova ma nenore e chuech. (Nge. 3:19-21) Wadwaro nono moko kuom yore ma jonyuol nyalo tiyoe gi chuech e puonjo nyithindgi e wi kido mag Jehova.

3. En wach mane ma dwarore ni jonyuol okonyie nyithindgi?

³ Muma wacho ni kido ma Nyasaye nigo “ma dhano ok nyal neno, . . . osebedo ka nyisore maler chakre chuech piny ka dhi nyime, nimar ginenore e gik ma nochueyo.” (Rumi 1:20) Un jonyuol, nyaka bed ni umorga bayo gi nyithindu. Tiuru gi thuolo ma kamago e konyo nyithindu neno tudruok manie kind ‘gik ma Jehova nochueyo’ kod kido mabeyo mag Jehova. We wane ane gik ma jonyuol nyalo puonjore kuom ranyisi mar Yesu.

4. Ere kaka Yesu notiyo gi chuech e puonjo jopuonjrene? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ We wane ane kaka Yesu notiyo gi chuech e puonjo ji. Nitie chieng’ moro ma nonyiso jopuonjrene mondo onon ane winj agak kod maua. (Som Luka 12:24, 27-30.) Yesu ne nyalo tiyo gi le moro amora kata yien, kata kamano noyiero tiyo gi ranyisi mar winyo kod maua ma ne jopuonjrene ong’eyo maber. Nyaka bed ni jopuonjrego ne nenoga winj agak ka fuyo e kor polo, kod maupe ma ne dongo e pap. Tem ane paro ka Yesu siemonegi gigo. Notimo ang’o bang’ mano? Nopuonjo jopuonjrene ni Wuon-gi manie polo en Jachiwo kendo Nyasaye mang’won, nikech omiyo jotichne chiemo kod lewni mana kaka otimo ne agak kod maupe.

5. Gin chuech mage ma jonyuol nyalo tiyogo e puonjo nyithindgi e wi Jehova?

⁵ Un jonyuol, be ubiro luwo ranyisi mar Yesu sama upuonjo nyithindu? Inyalo wuoyo gi nyathini e wi gimoro mihero kuom le moro kata yien moro. Sama itimo kamano, lerne gima leno kata yienno puonjwa e wi Jehova. Kae to inyalo kwayo nyathini mondo en be onyisi le kata yien mohero. Nyathini nyalo chikoni ite adimba, to moloyo sama ilerone kido mag Jehova kitiyo gi chuech ma en bende ohero.

6. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom ranyisi mar min Christopher?

⁶ Be ochuno ni jonyuol oti gi thuolo mang’eny ka gitimo nonro e wi le moro kata yien moro ka pok giwuoyo gi nyithindgi e wi Jehova? Ok ochuno. Yesu ne ok olero e yo matut kaka winj agak chiemoga kod kaka olos maupe. Samoro dichiel ka dichiel nyathini nyalo hero nono chuech e yo matut, kata kamano, thothne penjo moro mayot kata nonro moro matin oromo konye neno kido mag Jehova. Ne ane gima owadwa moro miluongo ni Christopher wacho koparo kinde ma ne pod en rawera. Owacho kama: “Minwa ne nyaloga lero chuech e yo mayot mondo okonywa bedo mamor gi chuech mag Jehova. Kuom ranyisi, ka ne wan machiegni gi gode, nonyalo wacho kama: ‘Nee kaka godego dongo kendo beyo ahinya! Donge ginyisowa kaka Jehova en Nyasaye malich miwuoro? ’ Kata, ka ne wan machiegni gi nam, nonyalo wacho kama: ‘Nee kaka apakago dongo! Donge Nyasaye nigi teko ahinya? ’ ” Christopher medo wacho kama: “Weche mayot ma nowachogo nomulo chunywa ahinya.”

7. Ere kaka inyalo puonjo nyithindi paro matut e wi chuech?

⁷ Kaka nyithindi medo dongo, inyalo puonjogi paro matut e wi chuech kod kaka chuech puonjogi e wi kido mag Jehova. Inyalo wuoyo e wi chuech moro kae to ipenjo nyithindi niya: “Ang’o ma gini puonji e wi Jehova? ” Dwoko ma gichiwo nyalo mori ahinya.—Mat. 21:16.

8. En thuolo mane ma Jo-Israel ne nigo sama ne giwuotho “e ndara”?

⁸ Nochik jonyuol ma Jo-Israel ni gipuonj nyithindgi kido mag Jehova sama giwuotho “e ndara.” (Rap. 11:19) Nderni mang’eny mag Israel ne dhiga nyaka e gwenge mopogore opogore. Ng’ato ne nyalo neno le mopogore opogore, winy, kod maupe sama nowuotho. Sama jonyuol ne wuotho gi nyithindgi e ndernigo, ne gin gi thuolo maber mar wuoyo kodgi e wi chuech mag Jehova. Un jonyuol ma Jokristo, un be unyalo tiyo gi thuolo ma kamago e puonjo nyithindu. Ne ane kaka jonyuol moko osetimo kamano.

9. Ang’o minyalo puonjori kuom ranyisi mar Punitha gi Katya?

⁹ Miyo moro miluongo ni Punitha modak e taon moro maduong’ e piny India wacho kama: “Sama wadhiga dala limo wedewa, watiyoga gi thuolono e puonjo nyithindwa e wi chuech mabeyo mag Jehova. Anenoga ni nyithinda puonjorega maber e wi chuech sama wan mabor gi taon.” Un jonyuol, wi nyithindu samoro ok bi wil gi thuolo mutiyogo e puonjogi e wi chuech. Nyaminwa Katya ma a Moldova wacho kama: “Anyalo paro maber kaka jonyuolna ne terowaga limo wedewa ma nodak e gweng’. Amor ahinya ni jonyuolna nochako puonja nono chuech mag Jehova ka ne pod atin, kendo fwenyo gik ma chuech puonja e wi Jehova.”

10. Ang’o ma jonyuol nyalo timo ka ok ginyal tero nyithindgi e gweng’? (Ne sanduk ma wiye wacho ni, “ Gik ma Nyalo Konyo Jonyuol.”)

¹⁰ To nade ka ok inyal dhi bayo gi nyithindi e gweng’? Owadwa Amol ma bende odak e piny India wacho kama: “Kama adakie, jonyuol tiyoga kuom seche mang’eny, kendo ok yotnegiga dhi gi nyithindgi e gweng’. Kata kamano, ginyalo dhi e park moro kata e veranda moro man malo kama ginyalo nenoe chuech mag Jehova kendo puonjore e wi kido mage.” Kiyawo wang’i, ibiro fwenyo ni nitie chuech mang’eny man but odi minyalo tiyogo e puonjo nyithindi. (Zab. 104:24) Samoro inyalo fwenyo ni nitie winj mang’eny, kute, yiende, kod chuech mamoko mopogore opogore. Karina ma wuok Germany wacho kama: “Minwa ohero maupe, omiyo, ka ne pod an nyako matin, nonyalo siemona maupe mabeyo beyo sama ne wawuotho kanyachiel.” Un jonyuol, unyalo puonjo nyithindu kutiyo bende gi vidio mang’eny kod buge mogo gi riwruogwa ma wuoyo e wi chuech. Ee, bed ni in e chal mane, inyalo konyo nyithindi mondo ginon chuech  mag Nyasaye. Koro, we wanon ane moko kuom kido mag Jehova minyalo puonjo nyithindi sama unono chuech.

11. Ere kaka jonyuol nyalo konyo nyithindgi neno hera mar Jehova?

¹¹ Mondo ipuonj nyithindi neno hera mar Jehova, inyalo wuoyo kodgi e wi yo ma le mopogore opogore ritogago nyithindgi. (Mat. 23:37) Bende, inyalo wuoyo e wi chuech mopogore opogore ma wamorga neno. Karina ma ne wasewuoye motelo wacho kama: “Ka ne awuothoga gi minwa, ne ojachung’ kae to onyisa kaka maua ka maua opogore gi nyawadgi kod kaka ginyiso hera mar Jehova. Higni mang’eny koro osekalo, to pod nyaka sani anonoga kaka maua ka maua opogore gi nyawadgi. Giparonaga kaka Jehova oherowa.”

12. Ere kaka jonyuol nyalo puonjo nyithindgi neno rieko mar Jehova? (Zaburi 139:14) (Ne picha bende.)

¹² Kony nyithindi mondo gine rieko mar Nyasaye. Jehova riek ahinya moloyowa. (Rumi 11:33) Kuom ranyisi, inyalo nyisogi kaka pi losoga boche, kae to bochego kelo koth kuonde mopogore opogore. (Ayub 38:36, 37) Bende, inyalo nyisogi yo miwuoro ma nochuego dend dhano. (Som Zaburi 139:14.) Ne ane kaka wuoro moro miluongo ni Vladimir notimo kamano. Owacho kama: “Chieng’ moro wuoda nogore piny koriembo ndike mohinyore. Bang’ ndalo moko matin, kama nohinyoreno nochango. An gi jaoda ne walerone ni Jehova nochueyo dendwa gi nyalo mar chango kende, ka po ni wahinyore. Ne wanyise ni gik ma dhano oloso to onge gi nyalo ma kamano. Kuom ranyisi, mtoka moyudo aksident ok nyal losore ma duog maber kende. Gima notimoreno nopuonjo wuodwa neno kaka Jehova nigi rieko mang’eny.”

13. Ere kaka jonyuol nyalo puonjo nyithindgi mondo gine teko ma Jehova nigo? (Isaya 40:26)

¹³ Jehova nyisowa ni wating’ wang’wa e polo mondo wane gik ma nochueyo kendo wapar matut e wi tekone mang’eny miwuoro. (Som Isaya 40:26.) Inyalo jiwo nyithindi mondo gine kaka teko mar Nyasaye miyo sulwe ka sulwe obed kare  ma ok otuomore gi nyawadgi. Ne ane gima nyaminwa moro milungo ni Tingting ma wuok Taiwan wacho e wi ngimane ka ne pod otin: “Chieng’ moro ne wadhi bayo gi minwa kendo ne wanindo e hema. Ne wayudo thuolo mar rango sulwe gotieno ka onge ler ma charo wang’wa. E kindego, noyudo ka aparora e wi kaka nanyalo makora gi Jehova, nikech aola mag mbese nothung’a ahinya. Minwa nojiwa ni apar kuom teko ma Jehova nochueyogo sulwe, kendo ang’e ni onyalo konya gi tekono mondo anan e bwo tembe. Bang’ nono chuech e wuodhwano, gik ma napuonjora kuom Jehova nomiyo ang’ado ni nadhi timo kinda mondo ang’e Jehova e yo maber moloyo mondo ayudo teko mar dhi nyime timo dwache.”

14. Ere kaka jonyuol nyalo tiyo gi chuech e konyo nyithindgi mondo gine ni Jehova en Nyasaye mamor?

¹⁴ Gik ma Jehova nochueyo nyiso ni omor kendo odwaro ni wan bende wabed mamor. Josayans osefwenyo ni le mang’eny ohero tugo, moriwo nyaka winy kod rech. (Ayub 40:20) Be nyithindi oseganyiero sama gineno ka le moro tugo? Samoro giseneno kaka nyathi paka lawo opira kata kaka nyithi guogi tugo. Sama ineno ka nyithindi nyiero ka le moro tugo gi nyawadgi, donge inyalo paronegi ni mano nyiso kaka watiyo ne Nyasaye mamor?—1 Tim. 1:11.

15. Ang’o ma nyalo konyo jonyuol ng’eyo gima nie chuny nyithindgi? (Ngeche 20:5) (Ne picha bende.)

¹⁵ Nitie kinde ma jonyuol nyalo fwenyo ni nyithindgi ok oikore wuoyo kuom gik ma chandogi. Ka in e chal ma kamano, nyalo dwarore ni ing’e gima nie chuny nyithindi. (Som Ngeche 20:5.) Jonyuol moko yudoga ka yotnegi ng’eyo gima nie chuny nyithindgi sama gidhi kuonde ma ginyalo nonoe chuech kanyachiel kodgi. Ang’o momiyo en kamano? Achiel kuom gik momiyo en ni kuonde kaka mago ongega gik mathoth ma nyalo mono jonyuol  gi nyithindo keto pachgi e mbaka ma gigoyo. Wuoro moro modak Taiwan miluongo ni Masahiko wacho gima chielo momiyo kuonde kaka mago gin-ga kuonde mabeyo. Owacho kama: “Sama wabayoga gi nyithindwa e wi gode kata e dho nam, giwinjoga ka chunygi okuwe ahinya kendo gin thuolo. Kuom mano, wayudoga ka yotnwa goyo mbaka kodgi mondo wang’e gima nie chunygi kod pachgi.” Katya ma ne wasewuoyoe motelo wacho kama: “Kinde ka kinde ka ne asea skul, minwa ne teraga bayo e park moro maber. Nikech kuondego ne gin-ga kuonde mokuwe, ne yotnaga nyise gik ma notimore e skul kata gik ma ne chanda.”

16. Ere kaka joot nyalo loso thuolo mag budho kanyachiel ka girango chuech mag Jehova?

¹⁶ Sama joot losoga thuolo mag budho kanyachiel ka girango chuech mag Jehova, mano nyalo tego winjruok manie kindgi. Muma wacho ni nitie “kinde nyiero” kod “kinde miel.” (Ekl. 3:1, 4) Jehova osechueyo kuonde mang’eny mabeyo ahinya ma wanyalo timoe gik ma morowa. Joot mang’eny oheroga dhi bayo kuonde ma iritoe le, gwenge, wi gode, kata dho nam. Nyithindo moko oheroga ringo kata tugo e park, neno le mopogore opogore, goyo abal e aora kata e nam. To mano kaka wan gi thuolo mabeyo mag budho kanyachiel gi joutewa ka waneno chuech mag Jehova molworowa koni gi koni!

17. Ang’o momiyo jonyuol onego okony nyithindgi bedo mamor gi chuech mag Jehova?

¹⁷ E piny manyien, jonyuol kaachiel gi nyithindgi biro bedo mamor gi chuech mag Jehova moloyo kinde moro amora. Ok wabi luoro le, to le bende ok bi luorowa kaka timore e kindewagi. (Isa. 11:6-9) Wabiro yudo thuolo mang’eny mag bedo mamor gi gik ma Jehova osechueyo. (Zab. 22:26) Kata kamano, un jonyuol, kik urit nyaka e kindeno mondo e ka uchak puonjo nyithindu kaka ginyalo bedo mamor gi gik ma Jehova ochueyo. Sama itiyo gi chuech e puonjo nyithindi e wi Jehova sani, ibiro yie gi weche ma Ruoth Daudi nowacho niya: “A Jehova, onge nyasaye moro . . . ma nyalo timo gik misetimo.”—Zab. 86:8.