CHIEGNI e higa mar 1910 jonyuolna ne odar Tbilisi, Georgia ka gidhi Canada. Ne giyudo ot moro matin ma ne nie puodho machiegni gi Pelly Saskatchewan. Ne onyuola e higa mar 1928. Ne wan nyithindo auchiel kendo an ema ne an chogo. Wuonwa ne otho kodong’ dweche auchiel to inyuola kae to Mamawa notho ka pod an nyathi matin. Nyaminwa maduong’ ma iluongo ni Lucy ne otho ka ojahigni 17. Bang’e nerwa ma iluongo ni Nick ne okawa kaachiel gi nyithindwa mamoko mondo wadhi wadag kode.

Chieng’ moro ka ne pod atin, joodwa ne onena ka aywayo achiel kuom yiw farese ma ne wan-go. Nikech ne giluor ni farasno ne nyalo gweya, ne gikok matek ka gikwera ni awe timo kamano, kata kamano, ne adhi adhiya nyime. Nikech ne gin ka toka, ne ok awinjo ka gikok. Gima ber en ni farasno ne ok ogweya kata kamano, mano e odiechieng’ ma joodwa ne ofwenyo ni kare ita odino.

Osiep nera moro nowacho ni nyalo bedo maber ka adhi e skund momni, omiyo, nera ne otera e skund momni ma ne ni Saskatoon, Saskatchewan. Skul ma ne oterano ne bor gi kama ne joodwa odakie, to nikech ne ajahigni abich kende ne aluor. Ne anyalo mana limo joodwa e kinde ma ne itimee nyasi mag piny kod e kinde ma ne waloro. Gikone ne apuonjora dho momni kendo ne amor ahinya tugo gi nyithindo mamoko.

E higa mar 1939, nyaminwa miluongo ni Marion ma koro nodong’ kaka nyathi maduong’ e odwa ne okend gi Bill Danylchuck, kae to ne gikawa an kaachiel gi nyaminwa miluongo ni Frances mondo wadhi wadag kodgi. E kind joodwa duto, gin e ma ne gikwongo romo gi Joneno mag Jehova. E kinde  ma ne olor skul ne gitemo kar nyalogi mondo gipuonja gik ma ne gisepuonjore e Muma. Kiwacho awacha adier, wuoyo kodgi ne ok yot nikech ne ok ging’eyo dho momni. Kata kamano, ne gifwenyo ni ahero weche Nyasaye. Nanyalo neno ni gik ma ne gitimo ne chalre gi gik ma ne Muma puonjo, omiyo ne adhiga kodgi tij lendo. Mapiyo nono ne adwaro ni mondo obatisa, kuom mano tarik 5, Septemba e higa mar 1941, Bill notisa e pipa moro ma ne oole pi kisima. Pigno ne ng’ich thi!

E higa mar 1946, ka ne waloro skul ne wadhi e chokruok maduong’ ma ne otim Cleveland, Ohio, e piny Amerka. Odiechieng’ mokwongo, nyiminena ne ndikona weche piny mondo gikonya aluwra gi program. Kata kamano, e odiechieng’ mar ariyo ne amor ahinya ka ne afwenyo ni nitie joma momni kendo ne nitie ng’ama lokonegi weche duto ma ne ipuonjo e chokruogno kotiyo gi dho momni. Gikone koro ne anyalo winjo program duto kendo ne ber ahinya ni nawinjo adiera manie Muma e yo malong’o chuth.

E kindego, Lweny mar Ariyo mar Piny mangima noserumo kendo ji ne dwaro nyiso ni gihero pinjegi. Ka ne wawuok e chokruogno, ne ang’ado mar chung’ motegno e yiena kata mana e skul. Omiyo ne aweyo goyo salut ne bendera kendo ne ok awer anthem. Bende ne aweyo timo nyasi mag piny kaachiel gi gik mochuno motudore gi weche kanisa ma ne itimo e skul. Jopuonjna ne ok omor, omiyo ne gitemoga bwoga kendo ne giwachoga miriambo kuoma mondo alok pacha. Mano nomiyo joskul wetena obwok matamre gi nono. Kata kamano, ne ayudo thuolo mar lendonegi. Joskul wetena kaka Larry Androsoff, Norman Dittrick, kod Emil Schneider ne orwako adiera kendo pod gitiyo ne Jehova nyaka chil kawuono.

Sama adhiga e taonde mamoko, atemoga ni mondo alend ne momni. Kuom ranyisi, ka nadhi kamoro ma momni nohero chokoree e taon mar Montreal, ne alendo ne momo moro ma rawera miluongo ni Eddie Taeger, ma ne en jatend momni e alworano. Nobedo Janeno mar Jehova e kanyakla mar momni ma yudore Laval, Quebec. Eddie Taeger notho higa mokalo. Bende, ne alendo ne rawera machielo miluongo ni Juan Ardanez ma ne nigi kinda ahinya e timo nonro e wi adiera ma nopuonjore e Muma mana kaka Jo-Beroya ne timo. (Tich 17:10, 11) En bende norwako adiera kendo notiyo ne Jehova nyaka thone ka en jaduong’-kanyakla e Ottawa, Ontario.

E higa mar 1950, ne adar ma adhi Vancouver. Kata obedo ni nahero lendo ne momni, wiya ok nyal wil gi gima notimore ka ne alendo ne miyo  moro ma winjo wach miluongo ni Chris Spicer ma ne aromogo e yo. Ne okwayo ni mondo oornega gasede kendo nodwaro ni mondo adhi ang’e chwore miluongo ni Gary. Ne adhi limogi kendo ne wawuoyo kuom kinde malach mana ka wandiko weche ma ne wawacho e otas. Kanyo e kama ne anenogie mogik nyaka bang’ higni moko ka ne gibiro mosa e chokruok maduong’ ma ne otim Toronto, Ontario. Ne idhi batis Gary e odiechieng’no. Wachno noparona gimomiyo dwarore ni walend kinde duto nikech ok wang’eyo ni adiera biro dongo e chuny ng’ato kanye kata karang’o.

Bang’e ne adok Saskatoon. Ka ne an kuro, ne aromo gi miyo moro ma ne okwaya mondo apuonjra Muma gi nyige ariyo ma momni ma bende ne gin rude. Nyigego ne iluongo ni Jean kod Joan Rothenberger, ma bende ne somo e skund momni ma ne asome. Nyirigo nochako puonjo joklasgi gik ma ne gipunjore. Gikone, ji abich nobedo Joneno mag Jehova e klasgino. Achiel kuomgi niluongo ni Eunice Colin. Nahango romo gi Eunice e skundno ka achiegni tieko skul. E kindeno, nomiya tamtam moro ma okwaya ni wabed osiepe. Higni moko bang’e nobedo chiega.

Ka ne min Eunice ofwenyo ni Eunice puonjore Muma, nodhi ma onyiso hedmasta mondo okwere. Hedmasta nomayo Eunice bugene mag puonjruok Muma. Kata kamano, Eunice ne oramo ni ok owe Jehova. Ka ne odwaro ni mondo obatise, jonyuolne nonyise niya: “Ka idwaro bedo Janeno mar Jehova, to ng’e maler ni dalani ok idagie!” Ka ne Eunice jahigni 17, ne ochune mondo owuog dala, to gima ber en ni joot moro ma Joneno ne okawe mondo odag kode. Nodhi nyime puonjore Muma ma bang’e obatise. Ka ne wakendore e higa mar 1960, jonyuolne ne ok obiro e aruswa. Kata kamano, kaka higni ne medo kalo ne gichako  miyowa luor nikech yiewa motegno kod kaka ne wapidho nyithindwa.

Kata obedo ni wan jonyuol ma momni, ne wapidho jowuoyi abiriyo ma ok gin momni. Pidhogi ne ok yot, kata kamano, ne wapuonjogi dho momni mondo wawuo kodgi kendo wapuonjgi adiera. Owete gi nyimine e kanyakla nokonyowa matamre gi nono. Kuom ranyisi, janyuol moro ne ondikonwa e otas konyisowa ni wuodwa moro ne wacho weche maricho ahinya e Od Romo. Ne wakwere mana kanyo gi kanyo. Yawuota ang’wen ma gin, James, Jerry, Nicholas, kod Steven, tiyo ne Jehova kanyachiel gi joutegi. Giduto gin jodong-kanyakla. E wi mano, Nicholas gi jaode ma Deborah, loko dho momni e ofis ma Britain ka Steven gi jaode ma Shannan, bende loko dho momni e ofis ma Amerka.

Ka nodong’ dwe achiel to kend marwa chopo higni 40, Eunice notho nikech kansa. Kata obedo ni ne otwo kamano, ne ojachir ahinya. Geno mar chier e ma nomiyo obedo motegno. Arito gi siso romo kode kendo.

E higa mar 2012, dwe mar Februar, nagora piny ma bamna otur. Chakre chieng’no, ne ok anyal timo gik moko kenda omiyo nyaka ne konya. Kuom mano, ne ayiero mar dhi dak gi achiel kuom yawuota. Sani wan e kanyakla mar Calgary Sign-Language kendo pod an jaduong’-kanyakla. Gima iwuoro ni sani e ka ahango bedo e kanyakla mitiye gi dho momni. Parie wachno! Nabedo e kanyakla mitimoe chokruok gi dho Kisungu chakre higa mar 1946. Ang’o ma nokonya siko ka ategno kuom hignigo duto? Jehova norito singone mar konyo nyithi kiye. (Zab. 10:14) Adwoko erokamano ahinya ne owete gi nyimine duto ma ne okonya ka gindikona e otas weche mipuonjo, kaachiel gi joma nopuonjore dho momni mondo gilokna weche ma nipuonjo e chokruoge.

Kiwacho awacha adier, nitie kinde ma ne chunya jokga matek nikech ne ok awinjga gik ma ne ipuonjo e chokruoge, kendo ne chal mana ka gima onge ng’ama ne dewo momni. Kata kamano, e kinde kaka mago, ne aparoga weche ma Petro ne onyiso Yesu niya: “Ruoth, en ng’a ma dwadhi ire? In gi weche mag ngima ma nyaka chieng’.” (Joh. 6:66-68) Mana kaka owete kod nyimine mamoko ma gin mbesena, an bende asepuonjora bedo ng’at ma hore. Asepuonjora keto genona kuom Jehova kendo timo kamano osekonya ahinya! Sani an gi chiemb chuny mathoth e dhok ma awinjo maber kendo amor goyo mbaka gi ji sama an e chokruoge mag kanyakla kod madongo ka atiyo gi dho momni ma iwacho Amerka. Kuom adier, asebedo mamor tiyo ne Jehova kendo oseguedha mokalo.