1. Wach Nyasaye konyowa nade?

WANYALOGA nyagore gi chandruok moro amora nikech Jehova en Japuonjwa Maduong’. (Isa. 30:20, 21) Wachne konyowa mondo wabed “moromo chuth” kendo “moikore maber ne tije mabeyo duto.” (2 Tim. 3:17) Sama waluwo puonj mag Muma, wabedo mariek moloyo joma luwo “rieko mar pinyni.”​—1 Kor. 3:19; Zab. 119:97-100.

2. Ang’o ma wadwaro nono e sulani?

² Mana kaka wadwaro neno, riekni mag pinyni lombo ji mondo oluw gombogi mag ringruok. Nikech mano, wanyaloga yudo ka ok yotnwa weyo paro mag jopiny kod timbegi. Mano e momiyo Muma nyisowa kama: “Beduru motang’ mondo ng’ato kik ketu e tuech kokalo kuom riekni mag piny kod wuond manono ma wuok kuom chike kod timbe mag dhano.” (Kol. 2:8) E sulani, wadwaro nono kaka miriambo moko ariyo nobiro monya ahinya. Sama wanono moro ka moro kuom miriambogo, wabiro neno gimomiyo riekni mag pinyni gin fuwo lilo, kod kaka rieko ma yudore e Wach Nyasaye oloyo rieko moro amora ma pinyni nyalo bedogo.

3-4. Paro ma ji ne nigo e wi nindruok nolokore nade e piny Amerka e higni mag 1920 nyaka 1929?

³ E chak higni mag 1900, paro ma ji ne nigo e wach nindruok nochako lokore ahinya e piny Amerka. Chon ne ging’eyo ni nindruok onego obed mana e kind dichwo gi dhako mokendore, kendo ji ne ok go mbekni mag nindruok e lela. Kata kamano, ji nowere gi paro ma kamago mi gichako  neno ni nindruok en gima ng’ato ang’ata nyalo timo.

⁴ Higni mag 1920 nyaka 1929 ne gin higni ma ji noketo pachgi ahinya e chamo ngima kod manyo pesa. Jatim nonro moro wacho ni kindeno e ma “sinembe, tuke, wende, buge, kod lendo mag ohala nochako nyiso gik mopong’ gi weche nindruok.” E kindeno bende e ma ji nochako mieloe miende mochido ma miyo ji bedo gi gombo mag nindruok kendo rwakore e yo ma nyiso duggi. Muma nosekoro chon ni e ndalo mag giko, ji mang’eny ne dhi bedo “joma ohero mor mag piny.”​—2 Tim. 3:4.

5. E higni mag 1960, paro ma ji ne nigo e wi nindruok nolokore nade?

⁵ E higni mag 1960, timbe moko nochako nya, kaka chwo gi mon ma dak adaka kanyachiel ma ok gikendore, nindruok e kind chwo gi chwo kata mon gi mon, kod ketho kend ka onge gima lich momiyo itimo kamano. Bende, thumbe, buge, sinembe, kod gik mamoko ma kamago nochako nyiso weche mag nindruok ayanga. Machiegnini, hinyruok ma timbe ma kamago kelo osenenore kuonde mang’eny. Jasomo moro nowacho ni nikech “ji ok oketo tong’ mowinjore e weche nindruok,” mano miyo tungni bedo mang’eny e udi, joma okendore were, ji winjo ma lit e chunygi, kendo ponografi tamo ji mang’eny weyo. Bedo ni tuoche mag nyaye kod ayaki opong’o kamoro amora en mana achiel kuom gik ma nyiso ni rieko mar pinyni en fuwo lilo.​—2 Pet. 2:19.

6. Paro ma jopiny nigo e wach nindruok chopo nade dwach Satan?

⁶ Paro ma jopiny nigo e wach nindruok chopo mana dwach Satan. Omor ahinya sama oneno ka ji tiyo marach gi mich ma Nyasaye ochiwo mar nindruok kod mar kend. (Efe. 2:2) Ng’ama nindo gi ng’ama ok okendorego nyiso achaya ne mich ma Jehova ochiwo mar nyuol. To marachie moloyo, tim ma kamano nyalo mono ng’ato yudo ngima mochwere.​—1 Kor. 6:9, 10.

7-8. Muma chiwo paro mane makare e wach nindruok?

⁷ Joma luwo riekni mag pinyni jaro puonj mag Muma ma kwedo timbe mochido ka giwacho ni puonjgo gin puonj ma nyachon ma tinde ok kony. Joma kamago nyaloga penjo niya: ‘Ang’o ma dimi Nyasaye chuewa gi gombo mar nindruok kae  to oketonwa tong’?’ Gipenjo penjono nikech paro moro mobam ma gin-go ni ka ng’ato gombo timo gimoro, to nyaka otime atima. Muma to nigi paro mopogore. Opuonjowa ni Jehova ochueyowa gi nyalo mar kwedo gombo maricho. (Kol. 3:5) E wi mano, Jehova omiyowa mich mar kend ma e kama wanyalo chopoe gombowa mag nindruok e yo makare. (1 Kor. 7:8, 9) E kend, dichwo gi dhako nyalo bedo e achiel kaka gihero ma onge ywago ang’e kata bedo gi luoro moko ma joma terore oko mar kend yudoga.

⁸ Mopogore gi riekni mag pinyni, Muma to chiwo paro makare e wach nindruok. Muma wacho ni nindruok en gima nyalo kelo mor e ot. (Nge. 5:18, 19) Kata kamano, ochiwo siem kama: “Ng’ato ka ng’ato kuomu onego ong’e kaka onyalo chiko ringrene owuon e yo maler kod luor, ok ka ubedo gi owruok gi gombo mag terruok kaka ogendni ma ok ong’eyo Nyasaye timo.”​—1 The. 4:4, 5.

9. (a) E higni mag 1920 nyaka 1929, ere kaka ne ojiw jotich Jehova mondo oluw rieko ma ni e Wach Nyasaye? (b) En siem mane ma yudore e 1 Johana 2:15, 16? (c) Ka luwore gi Jo-Rumi 1:24-27, gin timbe mage mochido monego wakwed?

⁹ Higni mag 1920 nyaka 1929 ma wasewuoyeka, jotich Jehova ne ok oyie mondo joma ‘pachgi mar pogo ber gi rach nosetho’ owuondgi. (Efe. 4:19) Ne gitemo ahinya mondo giluw chike Jehova. Gaset mar Watch Tower ma Mei 15, 1926 nowacho ni, “dichwo kata dhako onego obed maler e pache kod timbene, to ahinya-ahinya sama otudore gi ng’at ma ok jaode.” Jotich Jehova ne luwo rieko ma ni e Wach Nyasaye kata obedo ni timbe ji ne richo ahinya e kindego. (Som 1 Johana 2:15, 16.) Donge wamor ahinya gi Wach Nyasaye! Bende, wamor ahinya ni Jehova miyowa chiemb chuny e sa mowinjore mondo okonywa kwedo riekni ma pinyni nigo e wach nindruok. *​—Som Jo-Rumi 1:24-27.

10-11. Ang’o ma Muma nowacho ni ne dhi timore e ndalo mag giko?

¹⁰ Muma nowacho chon ni e ndalo mag giko, ji ne dhi bedo “joma oherore giwegi.” (2 Tim. 3:1, 2) Mano e momiyo ok kawwa gi wuoro ka waneno ka ji mang’eny e piny ohero ng’awore e wi jowetegi. Buk moro wacho ni e higni mag 1970, “buge mang’eny nosieko ma nyiso ji yore ma ginyalo miyogo ngimagi odhi maber.” Buge moko ne “jiwo ji ni kik gipar ni nitie gimoro marach kodgi monego giloki.” Kuom ranyisi, achiel kuom bugego wacho kama: “In e ng’at ma jaber mogik monego iher, kendo ma nigi nyadhi moloyo ji te.” Bugno jiwo ni “ng’ato onego oyier kende gik motimo ka luwore gi kaka chunye nyise, kendo onego oluw mana chike moneno ni berne.”

¹¹ Be isegawinjo paro ma kamano? Satan nonyiso Hawa gima chalo kamano. Nonyise ni nonyalo bedo kaka Nyasaye kopogo owuon gik mabeyo gi maricho. (Cha. 3:5) E kindewagi, ji mang’eny neno ni gin joma beyo e okang’ ma onge ng’ato ang’ata ma nyalo nyisogi gik monego gitim kod ma ok onego gitim. Gineno ni kata mana Nyasaye ok nyal chikogi. Kuom ranyisi, paro ma kamano nenore ayanga e yo ma ji kawogo wach kend.

12. Pinyni jiwo paro mane mobam e wi kend?

¹² Muma nyiso dichwo gi dhako mokendore ni gimire luor kendo girit singo ma  ne gitimo ka ne gikendore. Ojiwo joma okendore mondo gisik kanyachiel. Owacho kama: “Dichwo nowe wuon gi min, mi nopadre gi chiege: mi ginibedi ringruok achiel.” (Cha. 2:24) Joma luwo riekni mag pinyni to wacho ni dichwo onego obed modich mana gi dwache owuon, to dhako bende kamano. Buk moro ma wuoyo kuom ketho kend chuth (divorce) wacho ni e nyasi moko mag kend, “singo ma ji wachoga ni gibiro dak kanyachiel ‘e ngimagi duto’ tinde jomoko oseloko ni gibiro dak kanyachiel ‘tek mana ni pod giherore.’” Paro marach kamano oseketho udi mang’eny kendo kelo lit modhuro. Kuom adier, nenore maler ni paro mobam ma jopinyni nigo e wi kend en fuwo lilo.

13. Achiel kuom gik momiyo Jehova osin gi josunga en ang’o?

¹³ Muma wacho niya: “Chuny Jehova osin gi ji duto ma kitgi en sunga.” (Nge. 16:5) Ang’o momiyo Jehova osin gi josunga? Nitie gik mathoth. Achiel kuomgi en ni josunga kod joma ng’awore ochayoga ji mana kaka Satan. Parie apara ni Satan ne dwaro ni Yesu, jal ma ne Jehova otiyogo e chueyo gik moko duto te, okulrene kendo olame! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Joma ng’awore kamano nyiso gadier ni riekni mag pinyni gin fuwo maduong’ e wang’ Nyasaye.

14. Ndiko mar Jo-Rumi 12:3 konyowa nade ng’eyo kaka onego wanenre wawegi?

¹⁴ Muma konyowa mondo wanenre wawegi e yo mowinjore. Kuom ranyisi, owacho ni ok rach ka ng’ato oherore e okang’ moro. Yesu nowacho kama: “Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.” (Mat. 19:19) Kata kamano, Muma ok puonjwa ni onego wapar ni wabeyo moloyo jomamoko. Kar mano, owacho niya: “Kik utim gimoro amora nikech chuny mar himruok kata nikech paro ni ubeyo moloyo jomamoko, to bolreuru ka ukwano ni jomamoko oloyou gi ber.”​—Fil. 2:3; som Jo-Rumi 12:3.

15. Ka luwore gi gik miseneno, ang’o momiyo iyie ni puonj ma Muma chiwo e wi kaka onego wanenre wawegi konyo?

 ¹⁵ E ndalowagi, ji mang’eny mikwano kaka joma riek jaro puonj ma Muma chiwo e wi paro ma ji onego obedgo kuomgi giwegi. Giwacho ni kichako neno ni jomamoko oloyi gi ber kod duong’, joweteni biro tiyo kodi marach. To kiwacho awacha adier, be nitie ber moro amora ma joma oherore giwegi oseyudo? In ineno nade? Par ane, be gimor? Be utegi dhi maber? Be gin gi osiepe minyalo gen? Be gin osiepe Nyasaye? Ka luwore gi gik ma in iwuon iseneno, diwach ang’o? E kind joma luwo riekni mag pinyni kod joma luwo rieko ma ni e Wach Nyasaye, jomage ma dhi maber?

16-17. En ang’o ma wamorgo, to nikech ang’o?

¹⁶ Ng’at ma luwo pach jorieko mag pinyni chalo gi ng’at modhi bayo kamoro to openjo nyawadgi ma gibayogo yo ma dhi kamoro to giduto gilal. Yesu nowuoyo kuom joma nikwano ni riek e ndalone kowacho niya: “Gin gitayo jomamoko, to gin giwegi gin muofni. Ka muofu tayo muofu wadgi, giduto gibiro lwar e bur.” (Mat. 15:14) Adier adier, rieko mar pinyni en fuwo e wang’ Nyasaye.

¹⁷ Kinde duto, rieko ma ni e Muma konyo “kuom puonjo ji, kuom siemo ji, kuom rieyo gik moko, kendo kuom kwero ji ka luwore gi gik makare.” (2 Tim. 3:16) To mano kaka wamor ni Jehova tiyo gi riwruok mar ogandane e miyowa puonj ma konyowa tang’ gi riekni mag pinyni! (Efe. 4:14) Chiemb chuny mochiwonwa miyowa teko mondo wadhi nyime luwo chike ma ni e Muma. Mano kaka en thuolo makende bedo e kind joma itayo gi rieko ma ni e Muma, ma en rieko minyalo gen chuth!