SULA MAR PUONJRUOK 19
Hera kod Tim Makare Sama Otim ne Ng’ato Tim Marach
“Ok in Nyasaye ma chunye mor gi richo: rach ok nodag kodi.”—ZAB. 5:4.
WER 142 Wamak Motegno Geno Marwa
GIMA SULANI WUOYE *
1-3. (a) Ka luwore gi Zaburi 5:4-6, Jehova neno nade timbe maricho? (b) Ang’o momiyo wanyalo wacho ni “chik Kristo” kwedo tim mar njawo nyithindo?
JEHOVA NYASAYE osin gi timbe maricho duto. (Som Zaburi 5:4-6.) Nikech mano, wan gadier chuth ni osin gi tim mar dwanyo nyithindo kata njawogi e yor nindruok, ma en tim mochido ahinya! Wan Joneno mag Jehova waluwo ranyisi mar Jehova. Omiyo, wasin gi tim mar njawo nyithindo e yor nindruok, kendo ok wayie chuth mondo tim ma kamano obed e kanyakla mar Jokristo.—Rumi 12:9; Hib. 12:15, 16.
2 “Chik Kristo” kwedo tim moro amora mochido mitimo ne nyithindo! (Gal. 6:2) Ang’o momiyo wawacho kamano? Mana kaka ne waneno e sula mokalo, mise mar chik Kristo en hera, kendo chikno jiwo tim makare. Chik Kristo oriwo gik moko duto ma Yesu nopuonjo kokalo kuom wechene kod ranyisi ma noketo. Nikech chikno e ma tayo Jokristo madier, gitemo matek mondo gitim ne nyithindo gik ma miyo nyithindogo winjo e chunygi ni ohergi kendo oritgi maber. Kata kamano, joma tieko gombogi giwegi kuom njawo nyithindo miyo nyithindogo bang’e bedo maluor kendo gineno ni ok ohergi.
3 Gima lit en ni tim mar njawo nyithindo en chandruok mokwako piny mangima, kendo oseyudo nyaka Jokristo madier. Nikech ang’o? En nikech “joma richo gi joma pando kitgi” ng’eny kamoro amora, kendo moko kuomgi osetemo nyaka donjo e i kanyakla mar Jokristo. (2 Tim. 3:13) E wi mano, nitie jomoko ma osetimo tim marachno ka gin agina e kanyakla. We wanon ane gimomiyo timno en richo maduong’. Kae to wabiro neno gima jodong-kanyakla timoga sama ng’ato otimo richo maduong’, moriwo nyaka tim mar njawo nyithindo, kod gima jonyuol nyalo timo mondo gigeng’ ne nyithindgi chandruok ma kamano. *
EN RICHO MADUONG’ AHINYA
4-5. Ang’o momiyo tim mar njawo nyithindo en richo ma hinyo nyathi monjawno?
4 Tim mar njawo nyithindo kelo hinyruok maduong’ ma nyalo siko kuom kinde malach. Ohinyo nyithindo motimnegi timno, joodgi, kod Jokristo wetegi. En richo maduong’ ahinya!
5 En richo ma hinyo nyathi monjawno. Hinyo jomamoko kayiem nono kendo kelonegi chandruok en richo maduong’ ahinya. Mana kaka wabiro neno e sula ma luwo, ng’at ma njawo nyathi hinyo nyathino e yore mang’eny. Timno miyo nyathi bedo maluor luor kendo osiko kotang’ atang’a koparo ni ji te nyalo timone kamano. Dwarore ni orit nyithindo maber mondo kik timnegi tim mochidono, kendo nyithindo mosetimnegi kamano onego oho kendo okony.—1 The. 5:14.
6-7. Ang’o momiyo tim mar njawo nyithindo en richo e wang’ kanyakla kendo oketho chik sirkal?
6 En richo e wang’ kanyakla. Ng’ato ang’ata ma ni e kanyakla to onjawo nyathi ketho nying kanyakla. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Mano wach malit ahinya, nikech Joneno mag Jehova tara gi tara e piny ngima ‘kedo matek ne yiegi’! (Juda 3) Ok wanyal yie mondo joricho modagi loko chunygi kendo ma ketho nying kanyakla odhi nyime bedo e kindwa.
7 En richo ma ketho chik sirkal. Jokristo onego “obolre ne joma nigi teko mar loch.” (Rumi 13:1) Wanyiso mano kuom luwo chike ma sirkal oketo. Ka achiel kuom joma ni e kanyakla onjawo nyathi e yor nindruok, oketho chik sirkal. (Pim gi Tich Joote 25:8.) Kata obedo ni jodong-kanyakla onge gi ratiro mar neno ni ji oluwo chike mag sirkal, ok gipand ng’at monjawo nyathi sama sirkal dwaro kume. (Rumi 13:4) Jarichono nyaka ka mana gima ochwoyo.—Gal. 6:7.
8. Sama dhano otimo ne nyawadgi richo, Jehova neno wachno nade?
8 To moloyo duto, en richo e wang’ Nyasaye. (Zab. 51:4) Sama dhano otimo ne nyawadgi richo, otimo richo ne Jehova bende. Ne ane ranyisi moro e Chike ma ne Nyasaye omiyo Jo-Israel. Ka ng’ato ne omayo nyawadgi gimoro kata owuonde mondo okaw gire, ‘noketho ne Jehova.’ (Lawi 6:2-4) Kuom mano, ka ng’ato e kanyakla onjawo nyathi moro, omayo nyathino ratiro ma en-go mar yudo rit kuom joma dongo. Ng’at ma kamano ketho ne Jehova kendo okelo ne nying Jehova wich-kuot. Kuom mano, tim mar njawo nyithindo en richo maduong’ e wang’ Nyasaye.
9. Gin weche mage misiro gi Ndiko ma riwruok mar oganda Jehova osebedo ka chiwo kuom higni mang’eny, to nikech ang’o?
9 Kuom higni mang’eny, riwruok mar oganda Jehova osendiko weche mang’eny misiro gi Ndiko ma wuoyo kuom wach njawo nyithindo. Kuom ranyisi, Ohinga mar Jarito gi Amkeni! osenyiso nyading’eny kaka nyithindo monjaw nyalo nyagore gi lit ma bang’e gibedogago e chunygi, kaka jomamoko nyalo konyogi kata jiwogi, kod kaka jonyuol nyalo rito nyithindgi mondo kik timnegi timbe ma kamago. Osemi jodongo weche mang’eny misiro gi Ndiko ma nyalo konyogi ng’eyo gima onego gitim ka po ni Jakristo moro onjawo nyathi. Riwruok mar oganda Jehova pod dhiga nyime nono weche ma jodongo onego oluw sama ng’ato otimo richo ma kamano. Nikech ang’o? Mondo wabed gadier ni yo ma iyalogo wach ma kamano luwore gi chik Kristo.
GIK MA JODONGO TIMOGA SAMA NG’ATO OTIMO RICHO MADUONG’
10-12. (a) Sama jodongo yalo ng’at motimo richo maduong’, en ang’o ma nyaka giket e paro, to ang’o ma gidichgo ahinya-ahinya? (b) Ka luwore gi Jakobo 5:14, 15, ang’o ma jodongo temo ahinya mondo gitim?
10 Sama jodongo yalo ng’at motimo richo maduong’, nyaka giket e paro ni chik Kristo dwaro ni girit rombe e yor hera kendo giluw tim makare. Mano e momiyo ginonoga gik mang’eny sama giyudo wach ni Jakristo moro otimo richo maduong’. Gima duong’ ma jodongo odichgo en keto nying Jehova obed maler. (Lawi 22:31, 32; Mat. 6:9) Bende, gidich ahinya gi konyo owete gi nyimine ma ni e kanyakla mondo girit winjruokgi gi Jehova kaachiel gi hoyo joma otimnegi gima rach kendo sirogi.
11 E wi mano, ka po ni ng’at motimo richo en ng’at ma ni e kanyakla, jodongo temo ahinya mondo gikonye rieyo yorene e nyim Jehova ka mano nyalore. (Som Jakobo 5:14, 15.) Jakristo moyie mondo gombo maricho oloye mi otimo richo chalo gi ng’at ma tuo. Mano nyiso ni winjruokne gi Jehova ok ber. * Jodongo chalo gi lakteche. Gitemo mondo gikony “ng’at ma tuono [jarichono] owinj maber.” Siem ma gimiye kowuok e Ndiko nyalo konye loso winjruokne gi Jehova kendo, to mana ka oloko chunye gadier.—Tich 3:19; 2 Kor. 2:5-10.
12 En gima nenore maler ni jodongo nigi migawo mapek ahinya. Gidewo ahinya rombe ma Nyasaye oketo e lwetgi mondo girit. (1 Pet. 5:1-3) Digiher ni owete gi nyimine one kanyakla kaka kama ber ma onge gima nyalo hinyogie. Nikech mano, sama giyudo ripot ni ng’ato otimo richo maduong’ moriwo nyaka njawo nyithindo, gikawo okang’ mapiyo ahinya. Ne ane penjo ma ni e chak paragraf mar 13, 15, kod 17.
13-14. Be jodongo luwo chike ma sirkal oketo ma dwaro ni ng’ato ogo ne sirkal ripot sama onjaw nyathi moro? Ler ane.
13 Be jodongo luwo chike ma sirkal oketo ma dwaro ni ng’ato ogo ne sirkal ripot sama oyudo wach ni onjaw nyathi moro? Ee. E pinje ma nigi chike ma kamago, jodongo temo ahinya luwo chikego kuom goyo ripot ka ng’ato onjawo nyathi. (Rumi 13:1) Chikego ok tuomre gi chike Nyasaye. (Tich 5:28, 29) Omiyo, ka jodongo owinjo wach ma kamano, gipenjo ofiswa ma ni e pinygi mondo onyisgi weche monego giluw sama gitero wachno ka sirkal.
14 Jodongo paronega nyathi monjaw, jonyuolne, kod jomamoko mong’eyo wachno ni gin gi ratiro mar goyo ripot ka sirkal. To nade ka ng’at motimo tim marachno en ng’ama ni e kanyakla, to wachno landore e gweng’ duto bang’ kosego ripot ka sirkal? Be Jakristo ma nogoyo ripodno onego opar ni oketho nying Jehova? Ooyo. Ng’at monjawo nyathino e moketho nying Jehova.
15-16. (a) Ka luwore gi 1 Timotheo 5:19, ang’o momiyo dwarore ni joneno ariyo kata mokalo kanyo oyudre mondi ka pok jodongo oloso komiti mar ng’ado bura? (b) En ang’o ma jodongo timoga ka giyudo ripot ni nitie ng’ato e kanyakla monjawo nyathi?
15 Ka jodong-kanyakla pok okawo okang’ mar ng’ado bura ne jaricho ma ja kanyakla, ang’o momiyo joneno ariyo nyaka bedie? Mano e kaka Muma dwaro. Ok nyal los komiti mar ng’ado bura ka po ni jaricho otwo dhoge to onge joneno ariyo. (Rap. 19:15; Mat. 18:16; som 1 Timotheo 5:19.) Be mano nyiso ni ka onge ji ariyo ma noneno ng’ato ka njawo nyathi to koro ok nyal ter wachno ka sirkal? Ooyo. Wach mar bedo gi joneno ariyo ok otueyo jodongo kata jomamoko sama gidwaro goyo ne sirkal ripot e wach ketho chik sirkal.
16 Ka jodongo oyudo ripot ni nitie ja kanyakla monjawo nyathi, gitemo matek mondo sirkal ong’e wachno, kae to gitimo nonro margi ka gitiyo gi paro mowuok e Ndiko. Ka po ni ng’atno otwo dhoge ni en ok otimo richono, jodongo biro wuoyo gi joneno mong’eyo wachno. Ka nitie joneno ariyo kata mokalo kanyo, tiende ni ng’at mokelo wach ir jodongo kaachiel gi jomamoko ma nyalo konyo jodongo bedo gadier ni ng’at modonjneno onjawo nyathi kata noseganjawo nyathi moro e kinde mokalo, ibiro los komiti mar ng’ado bura. * Ka janeno mar ariyo ok oyudore, mano kende ok oromo nyiso ni ng’at mokelo wachno riambo. Kata ka po ni onge joneno ma nyalo siro wachno, jodongo pod kawo wachno mapek nikech ging’eyo ni nyalo bedo ni richo maduong’ ma hinyo jomamoko otimore. Gibiro dhi nyime jiwo joma wach malitno oyudo. E wi mano, jodongo bedo motang’ gi ng’at modonjneno mondo gigeng’ ne jo kanyakla gik ma nyalo hinyogi.—Tich 20:28.
17-18. Ler ane tij komiti mar ng’ado bura.
17 Tij komiti mar ng’ado bura en ang’o? Wach motigo ni “ng’ado bura” ok nyis ni jodongo ng’ado ka be sirkal onego okum ng’at motimo gima rachno kata ooyo. Jodongo ok donjre e gik ma sirkal e monego bed ni timo; giweyo weche ma kamago e lwet sirkal. (Rumi 13:2-4; Tito 3:1) Gin ging’ado mana ka be ng’atno onego odhi nyime bedo e kanyakla kata ooyo.
18 Sama jodongo obedo e komiti mar ng’ado bura ne ng’at monjawo nyathi, gidich mana gi weche ma mulo winjruok ma ng’atno nigo gi Jehova. Gitiyo gi Ndiko e ng’ado ka be oloko chunye gadier koso ooyo. Ka ok oloko chunye, igole e kanyakla, kendo ilando ne kanyakla wachno. (1 Kor. 5:11-13) To koloko chunye, inyalo yiene dhi nyime bedo e kanyakla. Kata kamano, jodongo biro nyise ni samoro ok obi yudo migepe makende e kanyakla e ngimane duto. Nikech jodongo dewo nyithindo kendo ok digiher ni gimoro amora marach oyudgi, ginyalo nyiso jonyuol ma nigi nyithindo matindo ni kik giyie mondo ng’at ma kamano otudre machiegni ahinya gi nyithindgi. Sama jodongo kawo okenge ma kamago, gitemo ahinya mondo kik wachno olandre ne joma wachno ok omulo achiel kachiel.
KAKA INYALO GENG’O NE NYITHINDI HINYRUOK
Achiel kuom gik ma jonyuol timo mondo girit nyithindgi mondo kik njawgi e yor nindruok en puonjogi weche monego ging’e e wi nindruok ka luwore gi hikgi. Ginyalo timo kamano ka gitiyo gi weche ma riwruok mar oganda Jehova osechiwo. (Ne paragraf mar 19-22)
19-22. En ang’o ma jonyuol nyalo timo mondo gigeng’ ne nyithindgi hinyruok? (Ne picha manie nyim gaset.)
19 En ng’a ma nigi ting’ mar rito nyithindo mondo kik hinygi? Jonyuol. * Ka in janyuol, ng’e ni nyithindi gin mich ma Jehova omiyi. (Zab. 127:3) In e ma in gi ting’ mar rito michgo. En ang’o minyalo timo mondo irit nyithindi mondo kik njawgi e yor nindruok?
20 Mokwongo, puonjri weche moko e wi tim mar njawo nyithindo. Puonjri ng’eyo kit joma njawoga nyithindo kod riekni ma gitiyogago e wuondogi. Fwenyga mapiyo gik ma nyalo rwako nyathini e chandruok ma kamano. (Nge. 22:3; 24:3) Ng’e ni kinde mang’eny, ng’ama nyalo njawoni nyathi en ng’ama nyathini ong’eyo maber kendo ogeno.
21 Mar ariyo, bed thuolo gi nyithindi kendo ijiwgi mondo ginyisiga gik ma chandogi. (Rap. 6:6, 7) Mano dwaro ni ibed ng’at ma chiko ite malong’o sama nyathi wuoyo kodi. (Jak. 1:19) Ng’e ni nyithindo mang’eny oluorga wacho ka ng’ato onjawogi. Samoro ginyalo luor ni onge ng’at ma biro yie ni giwacho adier, kata samoro ng’at monjawogino osiemogi matek ni kik giful ne ng’ato ang’ata wachno. Kichich kata matin, ti gi penjo ma nyalo miyo giwuo ka gin thuolo, kendo kik inyis ni iyi owang’ sama giwuoyo.
22 Mar adek, puonj nyithindi. Puonjgi weche monego ging’e e wi nindruok ka luwore gi hikgi. Konygi ng’eyo gima onego giwach kata gitim ka ng’ato omulogi e yo ma ok kare. Ti gi weche ma riwruok mar oganda Jehova osemiyowa mondo okonywa geng’o ne nyithindwa gik ma nyalo hinyogi.—Ne sanduk ma wiye wacho ni “ Puonjri Kendo Ipuonj Nyithindi Bende.”
23. Waneno nade tim mar njawo nyithindo e yor nindruok, to en penjo mane ma wabiro yudo dwokone e sula ma luwo?
23 Wan Joneno mag Jehova waneno tim mar njawo nyithindo e yor nindruok kaka richo maduong’ ahinya kendo tim morochore. Nikech waluwo chik Kristo, kanyakla magwa ok pand joma njawo nyithindo sama sirkal dwaro kumogi. Kata kamano, ere kaka wanyalo konyo joma nosetimnegi tim marachno? Sula ma luwo biro konyowa yudo dwoko mar penjono.
WER 103 Jokwath Gin Mich Momiwa
^ par. 5 Sulani lero kaka wanyalo rito nyithindo mondo jomamoko kik njawgi e yor nindruok. Wabiro puonjore okenge ma jodongo kawoga e lo kanyakla sama gima kamano otimore, kod kaka jonyuol nyalo geng’o ne nyithindgi chandruok ma kamano.
^ par. 3 WECHE MOLER: Njawo nyithindo e yor nindruok en tim ma ng’at maduong’ tiyo gi nyathi matin e tieko gomboge mag nindruok. Onyalo soyo kata keto duong’ne e duong’ nyathi, e dhoge, kata kama odhigo oko maduong’. Kata, onyalo tugo gi duong’ nyathi kata mulo thundene, kata mulo siandane, kod timbe mamoko maricho kaka mago. Ber ng’eyo ni sama onjaw nyathi e yor nindruok, en e mochwanye kendo otimne marach. Ok en hero mare mondo otimne kamano. Kata obedo ni thothne nyithindo ma nyiri e ma injawoga, nyithindo ma yawuoyi bende itimonegiga kamano. Bende, kata obedo ni thothne chwo e ma njawoga nyithindo, nitie mon moko ma bende timoga kamano.
^ par. 11 Ng’ato ok onego otim richo maduong’ kae to orendore ni winjruok marach ma en-go gi Jehova e momiyo otimo richono. Ng’atno nyaka ting’ ting’ne owuon kendo Jehova biro ng’adone bura mowinjore kode.—Rumi 14:12.
^ par. 16 Jodongo ok bi dwaro ni nyathi monjaw obedie sama giwuoyo gi ng’at ma odonjne ni notimone tim marachno. Janyuolne kata ng’at machielo ma joodgi ogeno nyalo lero ne jodongo gima notimore ma ok ochuno ni giket nyathino gi lit mar nwoyo pimo gima rach ma notimneno.
^ par. 19 Sama iwuoyo kuom jonyuol, mano oriwo nyaka joma pidho nyithindo ma ok mekgi.
