1-2. Wach mokwongo momiyo onego waket pachwa kuom bug Fweny en mane?

 BE NG’ATO osegamiyie albam moting’o pichnine mondo ing’i? Sama ing’iyo albamno, ifwenyo ni thoth joma ni e pichnigo gin joma ok ing’eyo. Kata kamano, picha moro e i albamno mako pachi. Nikech ang’o? En nikech in bende in e pichano. Sama ing’iyo pichano, ichako paro kinde ma nogoyee kod kama nogoyee. Bende, itemo neno ka dipar ji duto manie pichano. Pichano mori ahinya.

² Bug Fweny inyalo pim gi pichano. Ang’o momiyo wawacho kamano? En nikech weche moko ariyo. Mokwongo, wan e ma nondiknwa bugno. Bugno chako gi wechegi: “Mae en fweny mar Yesu Kristo ma Nyasaye nomiye mondo onyis wasumbnine gik ma nyaka timre e kinde mokayo machiegni.” (Fwe. 1:1) Kuom mano, bugno nondik ne wan, tiende ni jotich Nyasaye mochiworene. Nikech mano, ok onego okawwa gi wuoro ka wafwenyo ni wan bende wakonyo e chopo weche ma nokor e bug Fweny. Omiyo, sama wasomo bug Fweny, wachalo joma nenore e picha manie albamcha, tiende ni wasomo gik ma mulo ngimawa achiel kachiel.

3-4. Ka luwore gi bug Fweny, en kinde mane ma weche ma nokor e iye ne dhi timoree, to mano onego ojiw ng’ato ka ng’ato kuomwa mondo otim ang’o?

³ Wach mar ariyo momiyo onego waket pachwa e weche ma nokor e Fweny en gima Muma wacho e wi kinde ma wechego  ne dhi timoree. Jaote Johana ma koro noseti nofwenyo kinde ma wechego ne dhi timoree ka nowacho niya: “Roho ne omiyo abedo e odiechieng Ruoth.” (Fwe. 1:10) Ka ne Johana ondiko wechego e higa mar 96 Bang’ Kristo, “odiechieng Ruoth” pod ne ni mabor ahinya. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Weche ma nokor e Muma nyiso ni odiechiengno nochakore e higa mar 1914 ka ne Yesu Kristo ochako locho e polo. Koro chakre higano ka dhi nyime, weche ma nokor e bug Fweny ma mulo jotich Nyasaye nochako timore. Ee, sani koro wadak “e odiechieng Ruoth”!

⁴ Nikech wadak e kinde makendego, wan e ma ijiwowa ni watim gima iwacho e Fweny 1:3. Ndikono wacho niya: “Ng’at mamor en ng’at ma somo weche mokorgi gi dwol maduong’, kod jo ma winjogi, kendo ma timo ka luwore gi weche mondik e iye, nimar kinde ma ne oseket chiegni.” Kuom adier, dwarore ni ‘wasom weche ma nokorgo gi dwol maduong’, wawinjgi, kendo watimgi.’ Moko kuom weche monego watimgo gin mage?

5. Ere kaka bug Fweny jiwowa ni watem matek mondo Jehova oyie gi lamowa?

⁵ Kochakore gi sula mokwongo e bug Fweny, wapuonjore ni Yesu ong’eyo gik moko duto ma timore e kanyakla mopogore opogore. (Fwe. 1:12-16, 20; 2:1) E ote ma nokowo ne kanyakla abiriyo ma ne ni Asia, nonyiso ni nong’eyogi maber. Nonyiso Jokristo mokwongogo gik ma nonego gitim mondo Jehova oyie gi lamogi. Weche ma nonyiso jo kanyaklago mulo jotich Nyasaye duto e kindegi. En ang’o ma wapuonjore? Jatendwa ma en Yesu Kristo ong’eyo maber ka be wan gi winjruok motegno gi Jehova kata ooyo. Yesu nenowa kendo oritowa. Onge gimoro amora mwanyalo timo ma kale. Ong’eyo gima dwarore ni watim mondo wadhi nyime tiyo ne Jehova e yo moyiego. Gin weche mage ma nonyiso Jokristo mokwongogo ma dwarore ni wan bende watim e kindegi?

6. (a) Ka luwore gi Fweny 2:3, 4, en wach mane ma Yesu nonyiso joma ne ni e kanyakla mar Efeso? (b) Wachno puonjowa ang’o?

⁶ Som Fweny 2:3, 4. Ok onego wawe hera ma ne waherogo Jehova kar chakruok. Weche ma Yesu nooro ne joma ne ni e kanyakla mar Efeso nonyiso ni ne gisetimo sinani kendo ni ne gin jokinda e tij Jehova kata obedo ni ne giromo gi chandruoge mopogore opogore. Kata kamano, ne giseweyo hera ma ne gin-go kar chakruok. Ne dwarore ni gichier heragino kendo, nono to Jehova ne ok dhi yie gi lamogi. Kamano bende, e kindegi, dwarore ni watim gik momedore moloyo mana nano. Dwarore ni wanan ka wan gi paro mowinjore. Nyasachwa ok mor amora gi gima watimo sama walame, to odwaro ng’eyo bende gimomiyo watimo gino. Odwaro ni walame nikech wahere koa e chunywa kendo wamor gi gik mosebedo kotimonwa.​—Nge. 16:2; Mar. 12:29, 30.

7. (a) Ka luwore gi Fweny 3:1-3, Yesu nofwenyo ni jo kanyakla mar Sarde ne nigi chandruok mane? (b) Ang’o ma dwarore ni watim?

⁷ Som Fweny 3:1-3. Nyaka wadhi nyime siko ka waneno kendo ka watang’. Joma ne ni e kanyakla mar Sarde ne nigi chandruok moro mopogore. Kata obedo ni chon ne gin jokinda e tij Nyasaye, koro ne gisedok chien. Omiyo, Yesu nonyisogi ni ‘gichiew.’ Wachno puonjowa ang’o? En adier ni wi  Jehova ok bi wil gi tich ma wasetimone. (Hib. 6:10) Kata kamano, ok onego wapar ni nikech ne wan jokinda e tij Jehova e kinde machon, sani koro onego wadwok kindawa chien. Kata obedo ni samoro sani ok wanyal timo mathoth kaka chon, pod dwarore ni wabed modich e “tij Ruoth” kendo wasik ka waneno kendo ka watang’ nyaka e giko.​—1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33.

8. En puonj mane ma wayudo e weche ma nondik ne Jokristo ma ne ni Laodikia e Fweny 3:15-17?

⁸ Som Fweny 3:15-17. Nyaka wabed jokinda e tij Jehova kendo watine gi chunywa duto. Weche ma Yesu nonyiso joma ne ni e kanyakla ma Laodikia noelo chandruok moro mopogore. Lamogi ne en ma ‘ndhemdhem.’ Nikech mano, Yesu nonyisogi ni ne ‘githagore kendo gichandore moloyo.’ Ne dwarore ni gibed jokinda e tij Jehova. (Fwe. 3:19) Wachno puonjowa ang’o? Ka po ni kindawa e tij Jehova osedok chien, dwarore ni wachier kindano kendo kuom paro matut e wi gik ma Jehova kod riwruokne osetimonwa. (Fwe. 3:18) Ok onego wayie mondo manyo ngima mayom e pinyni ogalwa mi waket weche Nyasaye tenge.

9. Ka luwore gi weche ma Yesu nonyiso Jokristo ma ne ni Pergamo kod Thuatira, ang’o monego watang’go?

⁹ Nyaka wakwed puonj mag joma ong’anyo moweyo adiera. Yesu nosiemo moko kuom Jokristo ma ne ni Pergamo nikech ne gikelo pogruok kod kidienje e kanyakla. (Fwe. 2:14-16) Ne opwoyo joma ne ni Thuatira nikech ne gisekwedo “gik matut . . . moa kuom Satan” kendo nojiwogi ni ‘gimak motegno’ adiera mag Nyasaye. (Fwe. 2:24-26) Ne dwarore ni Jokristo ma yomyom ma nosechako luwo puonj mag miriambo olok chunygi gadier kendo gia e richo. To nade wan e kindegi? Ok onego wayie gi puonj moro amora ma kwedo puonj mag Jehova. Joma ong’anyo moweyo adiera nyalo “nenore gi oko ni gin jo moluoro Nyasaye,” kata kamano, “gitamore yie mondo tekone ochik ngimagi.” (2 Tim. 3:5) Ka wan-ga jokinda e puonjruok Wach Nyasaye, biro bedonwa mayot fwenyo puonj mag miriambo kendo kwedogi.​—2 Tim. 3:14-17; Juda 3, 4.

10. En puonj mane machielo ma wanyalo yudo e weche ma Yesu nonyiso kanyakla mag Pergamo kod Thuatira?

¹⁰ Ok onego wadonj e timbe mag terruok kata yie gi timbego. Ne nitie chandruok  machielo ma ne ni e kanyakla mag Pergamo kod Thuatira. Yesu nosiemo moko kuom joma ne ni e kanyaklago nikech ne ok gikwed timbe mag terruok. (Fwe. 2:14, 20) En puonj mane mwayudo? Kata obedo ni samoro wasetiyo ne Jehova kuom higni mang’eny kendo sani wan-gi migepe moko makende, ok onego wagen ni Jehova biro yie gi lamowa ka po ni watimo timbe moko mag terruok. (1 Sa. 15:22; 1 Pet. 2:16) Jehova dwaro ni wamakre gi chikene kata sama piny ombeko chike maggi.​—Efe. 6:11-13.

11. Nyaka chop kae, ang’o ma wasepuonjore? (Ne bende sanduk ma wiye wacho ni, “ Puonj Mwayudo e Kindegi.”)

¹¹ Nyaka chop kae, ang’o ma wasepuonjore? Waseneno gimomiyo dwarore ni watem matek mondo walam Jehova e yo moyiego. Ka po ni sani watimo gimoro ma nyalo miyo Jehova kik yie gi lamowa, dwarore ni wakaw okang’ mapiyo mar were gi gino. (Fwe. 2:5, 16; 3:3, 16) Kata kamano, nitie wach machielo ma Yesu nonyiso kanyakla ma nooronegi otego. Mano en wach mane?

12. En puonj mane mwayudo e weche ma Yesu nonyiso kanyakla ma ne ni Smurna kod Filadelfia? (Fweny 2:10)

¹² Koro wanonuru ane weche ma Yesu nonyiso kanyakla ma ne ni Smurna kod Filadelfia. Nonyiso Jokristo ma ne ni e kanyaklago ni kik giluor sand, nikech ka gichung’ motegno to Jehova ne dhi guedhogi. (Som Fweny 2:10; 3:10) Wachno puonjowa ang’o e kindegi? Nyaka wang’e ni wabiro yudo sand, kendo nyaka waikre nano. (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10) Ang’o momiyo en gima ber ka oparnwa wachno?

13-14. Weche ma yudore e Fweny sula mar 12 mulo nade jotich Nyasaye?

¹³ Bug Fweny nyisowa ni ne idhi sand jotich Nyasaye e kindewagi, tiende ni “e odiechieng Ruoth.” Fweny sula mar 12 wacho ni lweny nomuoch e polo mapiyo bang’ ka nosenyuol Pinyruodh Nyasaye. Mikael ma en Yesu Kristo kod malaikene, nokedo gi Satan kod jochiendene. (Fwe. 12:7, 8) Yesu kod malaikene noloyo jowasik Nyasayego kendo ne giwitogi e piny kae, to mano osemiyo Satan gi jochiendene okelo chandruoge mang’eny ne joma odak e piny. (Fwe. 12:9, 12) To ere kaka wachno osemulo ngima jotich Nyasaye?

¹⁴ Bug Fweny nyisowa gima Satan notimo bang’ ka noseloye. Nikech koro Satan ok nyal dhi e polo, oger ahinya gi Jokristo mowal ma pod ni e piny, nikech gin e ma gitiyo e lo Pinyruodh Nyasaye kendo gin gi tich mar “chiwo neno e wi Yesu.” (Fwe. 12:17;  2 Kor. 5:20; Efe. 6:19, 20) Ere kaka weche ma nokorgo osechopo?

15. ‘Joneno ariyo’ miwuoyo kuomgi e Fweny sula mar 11 ochung’ ne jomage, to ang’o ma notimorenegi?

¹⁵ Satan nomiyo jowasik Nyasaye omonjo owete ma nowal ma ne tayo tij lando Pinyruoth e piny ka. ‘Joneno ariyo’ ma bug Fweny wacho ni nonegi ne ochung’ ne Jokristogo. * (Fwe. 11:3, 7-11) E higa mar 1918, owete aboro ma ne tayo tij lendo e piny kae nodonjnegi gi weche mag miriambo, kendo kot nong’ado ni moro ka moro kuomgi ne idhi tue kuom higni mang’eny. E wang’ dhano, ne nenore ka gima tich ma Jokristo mowalgo ne timo norumo gi kanyo.

16. En wach mane miwuoro ma notimore e higa mar 1919, to Satan osebedo ka timo ang’o chakre kindeno?

¹⁶ Weche ma nokor e Fweny sula mar 11 nonyiso bende ni ‘joneno ariyogo’ ne dhi bedo mangima kendo, bang’ kinde machuok. Wechego nochopo e yo miwuoro ahinya mana higa achiel bang’ ka nosetue owetego e jela. E chak higa mar 1919, ne ogony owete mowal ma notue e jelago, kendo weche ma nodonjnegigo nogol te. Mapiyo nono, owetego nodok e tij yalo wach maber kendo puonjo ji. To mano ne ok omiyo Satan oweyo monjo jotich Nyasaye. Chakre kindeno, Satan osebedo ka olo ne jotich Nyasaye duto pi “aora,” tiende ni sand. (Fwe. 12:15) Kuom adier, mano e gimomiyo dwarore ni ng’ato ka ng’ato kuomwa “obed gi sinani kod yie.”​—Fwe. 13:10.

17. En kony mane miwuoro ma jotich Nyasaye osebedo ka yudo kata obedo ni Satan monjogiga?

¹⁷ Bug Fweny sula mar 12 nyiso ni jo Nyasaye ne dhi yudo kony koa kama ne ok gipar kata. Ne dhi chalo ka gima “piny” oyawo dhoge kendo mwonyo “aora” mar sand. (Fwe. 12:16) Mano e gima osebedo ka timore. Nitie kinde ma gik ma Satan tiyogo e pinyni kaka kot, oseng’ado bura e yo ma konyo jo Nyasaye. Kinde ka kinde, jotich Nyasaye osebedo ka loyo kes moko e kot, kendo mano osemiyogi thuolo moko mag lamo. Ere kaka gisebedo ka gitiyo gi thuolo kaka mago? Gisebedo ka gitiyo gi thuolo moro amora moneno e timo tich ma  Jehova omiyogi. (1 Kor. 16:9) Tijego oriwo ang’o?

18. Tich maduong’ momiwa e ndalo mag gikogi en mane?

¹⁸ Yesu nokoro ni jolupne ne dhi yalo ‘wach maber mar Pinyruoth Nyasaye’ e piny mangima ka pok giko ochopo. (Mat. 24:14) Sama giyalo, giyudo kony koa kuom malaike ma Muma wacho ni nigi ‘wach maber ma nyaka chieng’ ma gilando ne jo modak e piny, ne ogendni duto, gi dhoudi duto, gi dhok duto, kod pinje duto.’​—Fwe. 14:6.

19. En ote mane machielo ma dwarore ni joma ohero Jehova oland?

¹⁹ Wach maber mar Pinyruoth ok e wach kende ma jotich Nyasaye onego oland. Dwarore ni jotich Nyasaye oriw lwedo tich ma malaike timo ma iwuoyoe e Fweny sula mar 8 nyaka 10. Malaikego lando masiche mopogore opogore ma biro yudo jogo ma kwedo Pinyruodh Nyasaye. Kuom mano, Joneno mag Jehova osebedo ka lando kum ma chalo gi “pe gi mach,” ma nyiso kum ma Jehova oseng’ado ne gik ma Satan tiyogo e tayo pinyni. (Fwe. 8:7, 13) Dwarore ni ji ong’e ni giko okayo machiegni kendo gitim lokruok e ngimagi e ka ginyalo tony e odiechieng mirimb Jehova. (Zef. 2:2, 3) Kata kamano, ji mang’eny ok dwar winjo wachno. Omiyo, nyaka wabed gi chir e ka wanyalo lande. E kinde masira maduong’, ote mogik mag kum ma wabiro lando biro goyo ji matek mana ka pe.​—Fwe. 16:21.

20. Gin weche mage ma wabiro nono e sula ariyo ma luwo?

²⁰ Dwarore ni waluw ‘weche ma nokor’ e bug Fweny nikech wan bende wakonyo e chopogi. (Fwe. 1:3) Kata kamano, ere kaka wanyalo nano e bwo sand kendo dhi nyime lando ote mag kum ka wan-gi chir? Nitie weche ariyo ma tegowa. Wechego gin (1) gima bug Fweny elonwa e wi jowasik Nyasaye, kod (2) gueth ma wabiro yudo ka wamakore motegno gi Jehova. Mago e weche ma wabiro nono e sula ariyo ma luwo.