1-3. (a) Onego wane nade adiera mag Muma? Chiw ane ranyisi. (Ne pichni manie chak sulani.) (b) Gin penjo mage ma wadwa nono e sulani?

TIM mar dwoko gima ng’ato oseng’iewo ok en gima wendo. E pinje moko, oseyudore ni jong’iepo dwokoga moko kuom gik ma ging’iewo. Joma ng’iepoga kokalo kuom intanet to koro yotga ahinya mondo odwok gik ma ging’iewo. Ang’o momiyo ji seche moko dwokoga gik ma ging’iewo? Samoro gifwenyo ni mago ok e gik ma ne gidwaro, kata samoro gimoro obiro kosekethore, kata ok gihere ahera. Omiyo, giyiero mondo owilnegi, kata ginyalo kwayo mondo dwoknegi pesagi.

² Kata obedo ni wanyalo kwayo mondo dwoknwa pesa ka po ni ne wang’iewo gimoro to ok omorwa, ok dwaher dwoko kata uso adiera mag Muma ma ne waseng’iewo. (Nge. 23:23, NW; 1 Tim. 2:4) Mana kaka ne waneno e sula mokalo, ne wang’iewo adiera kuom kawo thuolowa mondo wapuonjre adierano. E wi mano, mondo ne wang’iew adiera, samoro ne waweyo tije madongo dongo, ne waweyo tudore ahinya gi wede kod osiepe moko, kendo ne waweyo paro, timbe, kod kueche ma Muma ok oyiego. Kata kamano, nengo ma ne wachulo tin ahinya kopim gi gueth ma waseyudo.

³ Yo ma adiera mag Muma mulogo chunywa chalre gi gima  notimore ne ng’at moro ma Yesu nogoyo ngero kuome. Mondo Yesu ne nyis ni adiera mar Pinyruodh Nyasaye en gima duong’ ahinya kuom jogo ma yude, nogoyo ngero mar jalok ohala ma jawuoth ma ne manyo kite mabeyo mag lulu, kendo noyudo achiel. Lulu achiel ma jalok ohalano noyudo ne nengone tek ahinya ma nochuno ni ‘ous mapiyo’ gik moko duto ma ne en-go mondo ong’iewe. (Mat. 13:45, 46) E yo machalo kamano, adiera ma ne wayudo ma en adiera e wi Pinyruodh Nyasaye kod mamoko ma wasepuonjore e Muma gin adiera ma wageno ahinya, ma nochuno ni wakaw okang’ mapiyo mar timo gimoro amora ma ne wanyalo mondo wayud adierago. Ka po ni wahero adiera gi chunywa duto, ok wabi use. Gima lit en ni jotich Nyasaye moko oseweyo neno ber mar adiera ma ne ging’iewo, kendo giseuse. Kik wayie mondo gima kamano otimrenwa kata matin! Mondo wanyis ni wageno adiera gi chunywa duto kendo ok wabi use, nyaka waluw gima Muma nyisowa ni ‘wadhi nyime wuotho e adiera.’ (Som 3 Johana 2-4.) Wuotho e adiera oriwo dak ka luwore gi adierano. Mano tiende ni waket adiera obed mokwongo e gimoro amora ma watimo e ngimawa kendo timbewa bende oluwre gi adierano. We wanon ane penjo ma luwogi: Ang’o momiyo jomoko nyalo uso adiera, to ginyalo use e yo mane? Wanyalo timo ang’o mondo gima litno kik yudwa? En ang’o ma wanyalo timo mondo wamakre gi yiero ma wasetimo mar ‘dhi nyime wuotho e adiera’?

4. Ang’o momiyo jomoko nouso adiera e kinde ma Yesu ne ni e piny?

⁴ E kinde ma Yesu ni e piny, nitie joma norwako weche ma nopuonjo, kata kamano, ne ok gidhi nyime wuotho e adiera. Kuom ranyisi, ka Yesu nosetimo hono ma oganda moro maduong’ ochiemo, ogandano nong’ado Nam Galili ka gidhi loka machielo mondo giluwe. Ka ne gin kuno, Yesu nowacho gimoro ma nochando pachgi ahinya. Nowacho niya: “Ka ok uchamo ringre Wuod dhano kendo ka ok umadho rembe, uonge ngima kuomu uwegi.” Kar mondo ne ginyis Yesu olernegi tiend wechego, gin ne gichwanyore ma giwacho niya: “Wechego bwogo ji; en ng’a ma nyalo winjogi?” Nikech mano, “thoth jopuonjrene nodhi mi gidok ne gik ma ne giweyo chien kendo ne ok ginyal dhi nyime wuotho kode.”​—Joh. 6:53-66.

5, 6. (a) Ang’o momiyo jomoko oseweyo adiera e kindegi? (b) Ere kaka ng’ato nyalo weyo adiera mosmos?

⁵ Gima lit en ni e kindegi bende, nitie joma oseweyo adiera. Jomoko nochwanyore nikech ne olok yo milerogo puonj moro e Muma, kata ne gichwanyore nikech gima owadwa moro ma nigi migepe makende nowacho kata notimo. Moko to nochwanyore nikech nomigi siem mowuok e Muma kata nikech ne gichwanyore gi Jakristo wadgi moro. Moko bende noweyo adiera nikech ne giriwo lwedo joma nong’anyo moweyo adiera kod joma kwedo puonj magwa. Nikech mano, ne gichako ‘sudo mabor’ gi Jehova kod kanyaklane mana goyiem. (Hib. 3:12-14) Ne nyalo bedo maber ahinya ka dine gidhi nyime makore motegno gi adiera kendo bedo gi yie kuom Yesu mana kaka jaote Petro notimo. Ka ne Yesu openjo jootene ka po ni gin bende ne gidwa weye, Petro nodwoko mapiyo niya: “Ruoth, en ng’a ma dwadhi ire? In gi weche mag ngima ma nyaka chieng’.”​—Joh. 6:67-69.

⁶ Nitie joma oseweyo adiera mosmos, ma samoro kata gin giwegi ne ok ging’eyo ni ne gisechako weyo adiera. Joma kamago  inyalo pim gi yie ma apaka golo e dho wath mosmos mi gikone odhi mabor. Muma luongo lokruok ma timore mosmosno ni ‘bayo yo.’ (Hib. 2:1) Ng’at ma bayo yo opogore ahinya gi ng’at ma weyo adiera goyiem. Ng’at ma bayo yo timo gik ma miyo winjruokne gi Jehova dok chien mosmos ma gikone okethre chuth. Wanyalo timo ang’o mondo gima kamano kik yudwa?

7. Mondo wawuoth e adiera, en ang’o ma nyaka watim?

⁷ Mondo wawuoth e adiera, nyaka wayie gi weche duto ma Jehova nyisowa kendo nyaka waluwgi. Adiera e ma nyaka waket mokwongo e ngimawa kendo nyaka wadag ka waluwo puonj mag Muma. Ruoth Daudi nonyiso Jehova kama e lamo: ‘Nawuoth e adierani.’ (Zab. 86:11) Daudi noramo ni nodhi siko kowuotho e adiera. Wan bende nyaka waram ni wabiro dhi nyime wuotho e adiera. Ka ok watimo kamano, wanyalo chako ywago gik ma ne waweyo chien ka ne wang’iewo adiera mi wachak dok e gigo mosmos. Wadwaro makore gi adiera duto. Ok wanyal luwo adiera moko, to moko waweyo. Nyaka wawuoth e “adiera duto.” (Joh. 16:13) We wane ane gik moko abich ma nyalo bedo ni ne waweyo mondo wang’iew adiera. Timo kamano biro jiwowa kik wadog kata matin e gik ma ne waseweyo chien.​—Mat. 6:19.

8. Ere kaka tiyo gi thuolo e yo ma ok owinjore nyalo miyo Jakristo ochak bayo yo mosmos? Chiw ane ranyisi.

⁸ Thuolo. Mondo kik wachak bayo yo mosmos mi wawe adiera, nyaka wati gi thuolowa e yo maber. Ka ok watang’, wanyalo chako tiyo gi thuolo mathoth e timo gik ma miyowa mor, e ng’iyo ang’iya gik mantie e Intanet sa ka sa, kata siko e TV. Kata obedo ni timo gigo ok rach, ka ok watang’, wanyalo chako timogi kuom thuolo malach ma wati nyaka gi thuolo ma ne watiyogago e puonjruok ma marwa wawegi kod gik mamoko motudore gi lamo. Ne ane gima notimore ne nyaminwa miluongo ni Emma. * Noheroga farese ahinya chakre tinne. Sa asaya ma noyudo thuolo, nodhiga suoyore e wi faras. Bang’ kinde, chunye nochako chande nikech thuolo mathoth ma notiyogo e weche faras. Notimo lokruok mi gikone nochako tiyo mana gi thuolo matin e weche faras. Ranyisi mar Cory Wells ma bende chon ne riemboga farese nojiwe ahinya. * Sani Emma tiyo gi thuolo mathoth e tije mag Nyasaye kod bedo kanyachiel gi joodgi kod osiepene ma gin Joneno. Sani owinjo ka en machiegni ahinya gi Jehova, kendo chunye tinde ok chande nikech ong’eyo ni otiyo gi thuolone e yo maber.

9. Ere kaka manyo mwandu nyalo miyo jomoko oket weche mag lamo tenge?

⁹ Mwandu. Ka wadwaro dhi nyime wuotho e adiera, nyaka waket tong’ mowinjore ne mwandu. Ka ne wapuonjore adiera, ne wachako keto weche mag Nyasaye obed mokwongo e ngimawa, to ok mwandu. Ne wayie were gi weche mag manyo mwandu mondo wawuoth e adiera. Kata kamano, samoro wanyalo neno ka jomoko ng’iewo simbe, tablede, TV, kod gik mamoko ma kamago ma nyasani, kata wanyalo neno ni ngima dhi kodgi maber nikech mwandu ma gin-go. Wanyalo chako parore ni nitie gimoro maber ma bayowa. Wanyalo chako neno ni gik ringruok ma wan-go tin, mi chop kama waketo weche mag lamo tenge  mondo wamany mwandu. Timo kamano paronwa Dema ma iwuoyo kuome e Muma. Nikech nohero gik pinyni, noweyo tiyo ne Jehova kanyachiel gi jaote Paulo. (2 Tim. 4:10) Ang’o momiyo Dema noweyo Paulo? Muma ok nyiswa. Samoro noweyo Paulo nikech nohero mwandu mag pinyni, kata nikech ne ok odwar dhi nyime tuonore gik moko mondo oti ne Jehova kanyachiel gi Paulo. Ok dwaher chiero gombo mag mwandu kuomwa mi gimonwa dhi nyime hero adiera.

10. Mondo wadhi nyime wuotho e adiera, en ang’o ma ok onego watim?

¹⁰ Osiepe kod wede. Mondo wadhi nyime wuotho e adiera, ok onego watim gik ma osiepewa kod wedewa thung’owago. Ka ne wachako wuotho e adiera, ne waweyo tudore ahinya gi osiepe kod wede ma ok gin Joneno. Moko kuomgi nowenwa korwa, moko to nochako kwedowa. (1 Pet. 4:4) Kata obedo ni watemo mondo kik wabed gi ywaruok gi wedewa kendo wadwaro bedo mang’won kodgi, ok onego wambek chike Jehova mana ni mondo wamorgi. Wabiro dhi nyime temo mondo wabed gi kue e kindwa gi joodwa. Ka luwore gi siem ma wayudo e 1 Jo-Korintho 15:33, wabiro mako osiep mana gi joma ohero Jehova kende.

11. Wanyalo timo ang’o mondo kik wadonj e timbe ma ok mor Nyasaye?

¹¹ Paro kod timbe ma ok mor Nyasaye. Ji duto ma wuotho e adiera nyaka bed gi timbe maler. (Isa. 35:8; som 1 Petro 1:14-16.) Ka ne wayudo adiera, ne nyaka walok timbewa mondo oluwre gi chike ma ni e Muma. Jomoko kuomwa ne nyaka tim lokruoge madongo. Kata bed ni ne watimo lokruok mane, ok onego wayie mondo gik molil kendo modwanyore mag pinyni ochidwa. Wanyalo timo ang’o mondo kik wadonj e timbe mag anjawo? Par matut kuom nengo maduong’ ma Jehova nochulo mondo wabed maler, ma en remb Yesu Kristo Wuode. (1 Pet. 1:18, 19) Mondo wasik ka wan gi timbe maler e nyim Jehova, onego wapar kinde duto ber ma wayudo nikech misango ma Yesu nochiwo.

12, 13. (a) Ang’o momiyo ber ng’eyo gimomiyo Jehova osin gi kueche kod nyasi mag pinyni? (b) Ang’o ma koro wadwa nono?

¹² Kueche kod timbe ma Muma ok oyiego. Joodwa, jotich wetewa, kod joskul wetewa nyalo temo lombowa mondo wadonj e nyasi ma gitimoga. Ere kaka wanyalo kwedo kueche kod nyasi ma ok mi Jehova duong’? Wanyalo timo kamano ka kinde duto waparo gimomiyo Jehova osin gi kueche kod nyasigo. Nwoyo somo weche mondik e bugewa ma nyiso kuma nyasigo nochakoree nyalo konyowa ahinya. Ka wasiko waparo gimomiyo Ndiko kwerowa ni kik watim nyasigo, wabedo gadier ni wawuotho e yo ma “long’o e wang’ Ruodhwa.” (Efe. 5:10) Geno Jehova kod Wachne moting’o adiera biro konyowa mondo kik ‘waluor dhano.’​—Nge. 29:25.

¹³ Wuotho e adiera ok en gima watimo dichiel to waweyo; en gima wageno timo nyaka chieng’. Ang’o ma wanyalo timo mondo wamakre gi yiero ma wasetimo mar dhi nyime wuotho e adiera? We wane yore adek.

14. (a) Ere kaka dhi nyime ng’iewo adiera biro konyowa makore gi yiero ma wasetimo mar wuotho e adiera? (b) Ang’o momiyo rieko, puonj, kod winjo tiend weche dwarore ahinya?

¹⁴ Mokwongo, dhi nyime puonjori adiera mabeyo ma yudore e Wach Nyasaye kendo ipar matut kuomgi. Ng’iew adiera kuom manyo thuolo pile ka pile mar puonjori adiera ma ni e Wach Nyasaye. Timo kamano  biro miyo imed hero adiera kendo ibiro dhi nyime ramo ni ok ibi use. Mopogore gi ng’iewo adiera, Ngeche 23:23 wacho bende ni onego wang’iew “rieko, puonj, kod winjo tiend wach.” Ng’eyo adiera kende ok oromo. Nyaka wati gi adiera ma wasepuonjore e ngimawa. Ka wawinjo tiende weche ma ni e Muma, wabiro neno kaka puonj mag Jehova duto otudore. Rieko miyo wakawo okang’ ka luwore gi gima waseng’eyo. Nitie seche ma adiera puonjowa kata rieyowa nikech okonyowa ng’eyo kuonde monego watimie lokruok. Donge ber ka warwako yo ma adiera rieyowago? Timo kamano miyo wayudo ber ma ok nyal pim gi fedha.​—Nge. 8:10.

15. Ere kaka adiera ritowa mana kaka msib jalweny?

¹⁵ Mar ariyo, ng’ad e chunyi ni ibiro wuotho e adiera odiechieng’ kodiechieng’ kata ang’o ma timre. Tue adiera e nungoni kaka msip. (Efe. 6:14) E kinde ma ne indiko Muma, msip ma jalweny ne tueyo ne siro nungone kendo geng’o fuonnige ma iye mondo kik jasigu chwo. To mondo msibno ne rite maber, ne nyaka otueye moridore maber. Msip ma ombekni ne ok sir nungo jalweny kaka dwarore. To nade wan, adiera ma watueyo e nungowa kaka msip konyowa nade? Ka watueyo adiera motegno kaka msip e nungowa, adierano biro ritowa mondo watang’ gi puonj mag miriambo kendo obiro konyowa mondo watim yiero mabeyo. Sama waromo gi tem moro, adiera mag Muma biro konyowa mondo wamed chung’ motegno e timo gima kare. Mana kaka jalweny ok nyal dhi e lweny kata dichiel ka oonge msip, wan bende onego waram ni ok wabi mbeko kata golo msip mar adiera e nungowa. Onego watim duto ma wanyalo mondo wasik ka waride ti e nungowa kuom dak ka waluwo adiera e ngimawa. Gima chielo ma msib jalweny ne konyego en ni msibno ne nigi kuonde ma ne isoyoe ligangla. Mano kelowa e wach machielo ma biro konyowa makore gi yiero ma wasetimo mar dhi nyime wuotho e adiera.

16. Ere kaka puonjo jomoko adiera medowa mijing’o mar dhi nyime wuotho e adiera?

¹⁶ Mar adek, bed gi kinda e puonjo ji adiera mag Muma. Kitimo kamano, ibiro mako motegno ligangla mar roho, ma en “wach Nyasaye.” (Efe. 6:17) Waduto wanyalo timo kinda mondo wamed bedo jopuonj molony, ‘ka watiyo gi wach mar adiera e yo makare.’ (2 Tim. 2:15) Sama watiyo gi Muma e konyo jomoko mondo ong’iew adiera kendo okwed puonj mag miriambo, puonj mag Nyasaye medo gurore motegno e pachwa kod chunywa. To mano medowa mijing’o mar dhi nyime wuotho e adiera.

17. Ang’o momiyo ineno adiera kaka mich maber?

¹⁷ Adiera en mich maber ahinya ma Jehova omiyowa. Kokalo kuom michno, wan gi mwandu ma wageno ahinya, ma en winjruok maber ma wan-go gi Wuonwa ma ni e polo. Gik ma Jehova osepuonjowa nyaka chop sani tin malich kopim gi ma pod oritowa nyime! Nyasaye osingonwa ngima mochwere ma biro miyowa thuolo mar medo puonjore adiera mathoth. Kuom mano, her adiera mana ka lulu ma nengone tek. Dhi nyime ng’iewe, kendo kik iuse. Mano biro miyo itim mana kaka Ruoth Daudi ma nosingo ne Jehova niya: ‘Nawuoth e adierani.’​—Zab. 86:11.