1, 2. (a) En ang’o ma wakawo mapek ahinya? (b) Gin adiera mage ma wageno, to nikech ang’o? (Ne pichni manie chak sulani.)

KUOM gik moko duto ma in-go, en mane mihero mogik? Be inyalo wilo gino gi gimoro machielo ma ok igeno ahinya? Joneno mag Jehova mosechiworene nyalo dwoko penjogo e yo mayot. Gima wahero mogik kendo ma wakawo mapek ahinya en winjruokwa gi Jehova, kendo ok waikore wile gi gimoro amora. Bende, wahero adiera ma ni e Muma, ma e gima nokonyowa loso winjruokwa gi Jehova.​—Kol. 1:9, 10.

² Par ane weche duto ma Jehova japuonjwa maduong’ osepuonjowa kokalo kuom Wachne ma en Muma! Oelonwa tiend nyinge kod kido mabeyo ma en-go. Onyisowa chenro maber mar rawar ma nochiwonwa kokalo kuom Yesu Wuode nikech hera moherowago. Oleronwa weche motudore gi Pinyruodh Mesia, geno mar dhi e polo ma omiyo Jokristo mowal, kod geno mar dak e piny e Paradiso ma omiyo “rombe mamoko.” (Joh. 10:16) Opuonjowa timbe mabeyo monego wabedgo.  Wageno adieragi nikech gimiyo wasudo machiegni gi Jachuechwa kendo gimiyo ngimawa bedo maber.

3. Ng’iewo adiera tiende ok en ang’o?

³ Jehova en Nyasaye ma jachiwo. Okonyo joma manyo adiera yudo adierano. Jehova nochiwonwa nyaka ngima Wuode kaka mich. Ok odwar ni wachule pesa mondo wang’iewgo adiera. Mano e momiyo ka ne ng’at moro miluongo ni Simon otemo chulo jaote Petro pesa mondo oyud teko mar roho maler, Petro nokwere matek ka nyise niya: “Fedhanigo mondo olal kodi, nimar iparo ni inyalo tiyo gi pesa mondo iyud mich ma Nyasaye chiwo nono.” (Tich 8:18-20) Kare sama Muma wacho ni ‘wang’iew adiera,’ mano tiende nang’o?

4. En ang’o ma wadwa nono e sulani motudore gi adiera?

⁴ Muma wacho kama: “Ng’iew adiera kendo kik iuse; ng’iew bende rieko, puonj, kod winjo tiend wach.” (Nge. 23:23, NW) Ok wanyal ng’eyo adiera ma ni e Wach Nyasaye nyamonge. Nyaka waikre timo gimoro amora ma dwarore mondo wayud adiera. Mana kaka jandik bug Ngeche wacho, ka ‘waseng’iewo’ adiera, tiende ni ka waseyude, nyaka watang’ mondo kik ‘wause,’ tiende ni kik wawe adiera. Wanon ane e yo matut tiend ‘ng’iewo’ adiera kod nengo ma wanyalo chulo mondo wayude. Timo kamano biro miyo wamed kawo adiera e yo mapek kendo watim kinda mondo kik ‘wause.’ Mana kaka wabiro neno, kinda ma ng’ato timo mondo ong’iew adiera ok dhi nono.

5, 6. (a) Ere kaka wanyalo ng’iewo adiera ma ok wachulo pesa? Chiw ane ranyisi. (b) Adiera konyowa nade?

⁵ Gima ichiwo nono be seche moko nyalo dwaro ni watine matek e ka wayude. Wach molok kowuok e dho Hibrania ni “ng’iew” e Ngeche 23:23 bende inyalo lok ni “yud.” Tiend wechego duto nyiso kinda ma ng’ato timo ma nyalo dwaro ni owil gire moro gi gimachielo ma nengone ni malo. Wanyalo tiyo gi ranyisi ma luwoni mondo wawinj tiend ng’iewo adiera. Wawach ni ogo milome ni nitie rabolo moko mipogo ji nono e chiro moro. Be rabologo biro chopo kama wantie kendgi? Ooyo. Nyaka watim kinda ma wadhi e chirono e ka wayud rabologo. Kata obedo ni ichiwogi nono, kinda dwarore e ka wayudgi. E yo machalo kamano, kata obedo ni onge pesa moro amora midwaro kuomwa mondo wang’iewgo adiera, nyaka watim kinda e ka wayud adiera.

⁶ Som Isaiah 55:1-3. Weche ma Jehova nowacho kokalo kuom janabi Isaya medo konyowa ng’eyo tiend ng’iewo adiera. E ndikono, Jehova pimo wachne gi pi, chak, kod divai. Adiera ma ni e Wach Nyasaye duogo chunywa mana kaka pi mang’ich kendo maler. Bende, mana kaka chak miyowa teko kendo konyo nyithindo mondo odong maber, e kaka weche Jehova bende miyowa teko kendo konyowa mondo watim dongruok e winjruokwa gi Jehova. Weche Jehova ipimo bende gi divai. E yo mane? Kinde mang’eny, Muma tudo divai gi weche mag mor. (Zab. 104:15) Omiyo, sama Jehova nyiso joge ni ‘ging’iew divai,’ ojiwonwa ni ka waluwo chikene e ngimawa to wabedo ma mor. (Zab. 19:8) To mano doko yo maber ma konyowa ng’eyo ber ma wayudo ka wapuonjore adiera kendo watiyo gi adierago e ngimawa! Kinda ma watimo mondo wayud adiera inyalo pim gi nengo ma wachulo. Kuom mano, wane ane gik moko abich ma nyalo dwarore ni wachiw mondo wang’iew adiera.

7, 8. (a) Ang’o momiyo nyaka wachiw thuolowa mondo wang’iew adiera? (b) Nyako moro noikore tiyo gi thuolo ma romo nade mondo ong’iew adiera, to mano nokelone ber mane?

⁷ Thuolo. Ma en gima ng’ato ang’ata ma dwaro ng’iewo adiera nyaka chiw. Ng’ato nyaka ti gi thuolone mondo owinj wach Pinyruoth, osom Muma kod bugewa ma lero Muma, otim puonjruokne owuon, oikre ne chokruok, kendo odhi e chokruogego. Nyaka wamany thuolono kuom weyo timo gik ma ok ochuno ahinya. (Som Jo-Efeso 5:15, 16.) Biro kawowa thuolo ma romo nade mondo wapuonjre adiera michako ng’ego Nyasaye? Mano luwore gi chal marwa. Ok wanyal puonjore weche duto e wi rieko Jehova, yorene, kod tijene. (Rumi 11:33) Gaset mokwongo tik-tik mar Watch Tower nopimo adiera gi “maua moro matin” kae to nowacho niya: “Kik ibed ma mor mana gi maua achiel kende. Dabed ni achiel kende oromo, de onge tiende mondo maua mang’eny obedie. Dhi nyime chokogi mathoth kaka nyalore.” Wanyalo penjore niya: ‘Adiera ma aseng’eyo thoth ma romo nade?’ Kata wadag nyaka chieng’, pod nitie gik mang’eny ma wabiro dhi nyime puonjore e wi Jehova. Gima duong’ gie kindegi en ni wati gi thuolowa e yo maber mondo wang’iew adiera mathoth kaka nyalore. Ne ane ranyisi mar nyako moro ma nosegombo ahinya ng’eyo adiera.

⁸ Nya-Japan miluongo ni Mamiko, * nodhi somo New York City e piny Amerka. E kindego, nolemo e kanisa moro ma ne ochakore e piny Japan e higni mag 50 ka dhi rumo. Ka ne nyaminwa moro ma painia lendo ot ka ot, noyudo Mamiko. Ka nochako puonjore adiera, nobedo ma mor ahinya mokwayo painiano mondo opuonjre kode diriyo juma ka juma. Kata obedo ni weche somo kod tich nodiye ahinya, nochako dhi e chokruok. Bende, nong’ado oko moko kuom gik ma notimo gi osiepene mondo oyud thuolo mar puonjore adiera. Chiwruok ma kamano nomiyo otimo dongruok piyo e winjruokne gi Jehova. Bang’ higa achiel kende, nobatise. Dweche auchiel bang’e e higa mar 2006, nobedo painia kendo pod en painia nyaka sani.

9, 10. (a) Ere kaka ng’iewo adiera nyalo miyo walok paro ma wan-go e wi mwandu? (b) Gin gik mage ma Maria nowerego, to sani owinjo nade?

⁹ Mwandu. Mondo wang’iew adiera, samoro nyalo chunowa ni wawe tich moro maduong’ ma kelo mwandu mang’eny. Ka ne Yesu ogwelo Petro kod Andrea mondo gibed “jolupo mag ji,” ne “giweyo gognigi mi giluwe.” (Mat. 4:18-20) En adier ni thoth joma puonjore adiera e kindegi ok nyal weyo aweya tijegi kamano. Gin gi ting’ ma Ndiko omiyogi. (1 Tim. 5:8) Kata kamano, nitie joma kopuonjore adiera to chuno ni gilok paro ma gin-go e wi mwandu, kendo gik ma giketo mokwongo e ngimagi bende nyaka lokre. Yesu noketo wachno maler ka nowacho kama: “Weuru kano mwandu magu e piny . . . Kar mano, kanuru mwandu magu e polo.” (Mat. 6:19, 20) Ne ane ranyisi mar Maria.

¹⁰ Maria nochako tugo golf kata ka ne pok ochako dhi skul. Nodhi nyime medo lony e tugono ka nodhi e sekondari, kendo bang’e noyudo thuolo mar dhi somo e yunivasiti ma ok ochulo gimoro amora. Ngimane te ne nie tugo golf kendo ne en gi chenro mar bedo jatugo mang’ula michulo osara ma malo ahinya. Gie kindeno, nochako puonjore Muma kendo nohero ahinya adiera ma ne opuonjore. Nomor gi lokruok ma notimo e ngimane mana nikech  ng’eyo adiera. Nowacho niya: “Kaka namedo timo lokruok e pacha kod ngimana mondo adag ka luwore gi puonj mag Muma, e kaka namedo bedo ma mor.” Maria nofwenyo ni ne dhi bedo matek luwo weche mag Nyasaye kod weche mag mwandu kanyachiel. (Mat. 6:24) Nengo ma nochulo mondo ong’iew adiera ne en weyo chenro ma ne osebedogo e ngimane duto mar tugo golf kaachiel gi mwandu kod huma ma ne odhi yudo nikech tugono. Sani en painia kendo owacho ni mor ma en-go ok nyal pim gi gimoro amora ma noweyo.

11. Sama wang’iewo adiera, tudruok ma ni e kindwa gi osiepewa kod wedewa nyalo bedo nade?

¹¹ Osiepe kod wede. Ka wayiero dak ka luwore gi puonj mag Muma, tudruok ma ni e kindwa gi osiepewa kod wedewa nyalo lokore. Nikech ang’o? Yesu nokwayo Jehova kama e wi jopuonjrene: “Pwodhgi gibed maler kokalo kuom adiera; wachni en adiera.” (Joh. 17:17) Wach motigo e ndikono ni “pwodhgi” inyalo lok bende ni “ketgi mabor gi.” Sama warwako adiera e ngimawa, iketowa mabor gi piny nikech koro piny ok chikwa. Jopiny neno ni wapogore kodgi nikech puonj ma tayowa opogore gi maggi. Wan waluwo puonj mag Muma. Kata obedo ni ok wadwa kelo ywaruok, joodwa moko kod osiepewa nyalo ringowa kata ginyalo kwedowa. Mano ok bwogwa. Yesu nowacho niya: “Wasik ng’ato nobed joode owuon.” (Mat. 10:36) Bende, nosingo ni gueth ma ng’ato yudo thoth moloyo nengo ma ng’ato chulo mondo oyud adiera.​—Som Mariko 10:28-30.

12. En ang’o ma Ja-Yahudi moro noyie lalo mondo ong’iew adiera?

¹² Jalok ohala moro miluongo ni Aaron ma Ja-Yahudi ne opuonj chakre tinne ni ok owinjore ng’ato ang’ata oluong Nyasaye gi nyinge. Kata kamano, Aaron ne nigi riyo mar ng’eyo adiera. Nomor ahinya ka ne Janeno moro onyise ni ka oriw nyukta ang’wen mag nying Nyasaye e dho Hibrania gi nyukta mamoko, mano miyo nyingno nyalo somore ni “Jehova.” Nikech wachno nomore, nodhi e sinagogi mondo onyis jorabi wach manyienno. Noromo gi mak olwer. Kar mondo jorabigo ne bed ma mor gi adiera ma Aaron nonyisogi e wi nying Nyasaye, ne ging’ulo kuome olaw kendo ne gichako nene mana ka ng’at mokuong’. Joodgi nochako jwang’e mosmos. Mano ne ok onyoso chunye. Nodhi nyime ng’iewo adiera kendo nobedo Janeno mar Jehova ma jachir e ngimane duto. Mana kaka Aaron, mondo wadhi nyime wuotho e adiera, nyaka waikre timo gimoro amora ma dwarore kata bed ni wede kod osiepe ringowa.

13, 14. Gin lokruoge mage ma nyaka watim e pachwa kod timbewa mondo wang’iew adiera? Chiw ane ranyisi.

¹³ Paro kod timbe ma ok mor Nyasaye. Mondo warwak adiera kendo wadag ka luwore gi chike mag Muma, nyaka waikre loko pachwa kod timbewa. Ne ane gima jaote Petro nondiko e wachno: “Kaka nyithindo ma luwo kaka ichikogi, weuru bedo joma inyuaso ka lowo ka luwore gi gombo ma ne un-go chon e kinde ma ne pod ukia, to . . . beduru joma ler e timbeu duto.” (1 Pet. 1:14, 15) Joma nodak Korintho ma ne en taon mopong’ gi anjawo ne nyaka tim lokruoge madongo e kit ngimagi mondo ging’iew adiera. (1 Kor. 6:9-11) E kindegi bende, jomoko oseweyo timbe ma ok mor Nyasaye mondo ging’iew adiera. Petro noparo ne Jokristo ma nodak e ndalone niya: “Ndalo mosekadho ne oromou timo dwaro mar ogendni kane udonjo e timbe mag wang’-teko, owruok gi gombo, metho mokalo tong’, nyasi mochochni gi koko mokalo  tong’ kod mer, metho ma ji piemie kod lamo mag sanamu, ma en gima chik okwero.”​—1 Pet. 4:3.

¹⁴ Devynn gi Jasmine chiege nosebedo ka mer kuom higni mang’eny. Kata obedo ni Devynn ne olony e tij goyo kwano mag pes ohala, madho kong’o asasa ne miyo oketho tich sa ka sa. Jasmine to ne ger kendo nohero lweny. Chieng’ moro ka ne Jasmine kwang’ e ndara komer, noromo gi Joneno moko ariyo ma ne gin jomisonari. Jomisonarigo nolendone kae to gitimo chenro mondo gidhi gipuonje Muma e ode juma ma ne luwo. Ka ne gichopo, ne giyudo ka Jasmine gi Devynn omer tak thing’. Ne ok gipar ni jomisonarigo ne nyalo dewogi kamano ma dhi puonjgi Muma e odgi. Chieng’ machielo ka ne jomisonarigo odok limogi, ne giyudo ka weche beyo. Mana kochakore gi puonjruok mokwongo, Jasmine gi Devynn nobedo jokinda kendo ne gichako tiyo gi gik ma ne gipuonjore. Bang’ puonjruok kuom dweche adek, ne giweyo kong’o ma giriwo kend margi. Lokruoge ma ne gitimo nonenore ayanga kendo mano nomiyo jogweng’gi moko ochako puonjore Muma.

15. Achiel kuom gik ma nyalo bedo matek ahinya weyo mondo ng’ato ong’iew adiera en mane, to nikech ang’o?

¹⁵ Kueche kod timbe ma Muma ok oyiego. Achiel kuom gik ma nyalo bedo matek ahinya timo mondo wang’iew adiera en weyo kueche kod timbe ma Muma ok oyiego. Kata obedo ni jomoko nyalo yie mayot weyo kueche kod timbe ma Muma kwero, jomoko to nyalo yudo ka teknegi nikech joodgi, jotich wetegi, kod osiepegi thung’ogi mondo kik giwe. Weche nyalo bedo matek, to ahinya-ahinya ka po ni wat otho to idwa tim kuechego. (Rap. 14:1) Chir ma jomoko osenyiso mondo giwe kuechego nyalo konyowa mondo wan be watim lokruok ma dwarore. Ne ane ranyisi mar jomoko ma nodak e taon mar Efeso e kinde Jokristo mokwongo.

16. Jokristo ma ne nitie Efeso notimo ang’o mondo ging’iew adiera?

¹⁶ Efeso nong’ere ahinya gi timbe-juok. Joma ne timo timbe-juok kae to obedo Jokristo ne nyaka tim ang’o mondo ging’iew adiera? Muma wacho kama: “Ji mogwaro ma ne timo timbe-juok nochoko bugegi kanyachiel mi ne giwang’ogi e nyim ji duto. Kendo ne gigoyo kwan mar nengogi mi ne oyud ni ne giromo pes fedha ma mingli 50,000. Kuom mano, wach Jehova nomedo dongo kendo bedo gi teko e okang’ maduong’ ahinya.” (Tich 19:19, 20) Jokristogo nokawo okang’ mapekno kendo ne giyudo gueth modhuro.

17. (a) Gin ang’o gini ma nyaka wawe ma ipimo gi nengo ma wachulo mondo wang’iew adiera? (b) Gin penjo mage ma wabiro nono e sula ma luwo mae?

¹⁷ In ne ichulo ang’o mondo ing’iew adiera? Waduto watiyo gi thuolowa mondo wadhi nyime puonjore adiera. Jomoko bende weyo tije ma nyalo miyo giyud mwandu mang’eny. Moko to weyo tudore ahinya gi wede kod osiepe moko. Jomoko bende nyaka tim lokruok e pachgi kod timbegi kendo weyo kueche ma Muma ok oyiego. Kata kamano, wan gadier ni nwang’o adiera e gima berie mogik kopim gi gik ma waweyoga mondo wanwang’e. Ng’eyo adiera miyo wabedo gi winjruok maber gi Jehova. Ka waparo gueth ma wayudo nikech ng’iewo adiera, mano miyo ok wapar kata matin ni ng’ato nyalo uso adiera. Ere kaka ng’ato nyalo uso adiera, to wanyalo timo ang’o mondo gima lit kamano kik timrenwa? Wabiro nono penjogo e sula ma luwo mae.