1-2. Ang’o momiyo onego wanyis jowetewa hera mosiko?

NITIE gik momiyo onego wanyis jowetewa hera mosiko. Moko kuom gigo gin mage? Ne ane kaka weche moko ma otigo e bug Ngeche dwoko penjono: “Kik iwe hera kod adiera oweyi. . . . Kamano iniyud ng’wono kod nying maber e nyim Nyasaye kod dhano.” “Ng’at makecho ji yudo ohala.” “Ng’at ma luwo tim makare kod hera madier biro yudo ngima.”​—Nge. 3:3, 4; 11:17; 21:21.

² Weche motigo e Ngechego nyiso gik moko adek momiyo onego wanyis hera mosiko. Mokwongo, ka wanyiso hera mosiko, to wabiro bedo joma ogen e wang’ Nyasaye. Mar ariyo, ka wanyiso hera mosiko, to wan bende wayudo ber. Kuom ranyisi, wabiro bedo gi osiep mosiko gi jowetewa. Kae to, mar adek, ka wanyiso hera mosiko, to wabiro yudo gueth ma kinde mabiro, moriwo nyaka ngima mochwere. Kuom adier, nitie gik mang’eny momiyo onego wanyis hera mosiko. Muma nyisowa niya: “Heruru joweteu gadier, kendo ukechgi.”​—Zek. 7:9.

3. Gin penjo mage ma wadwaro nono e sulani?

³ E sulani, wabiro yudo dwoko mag penjo moko ang’wen. Gin jomage monego wanyis hera mosiko? Gin puonj mage ma wanyalo yudo e bug Ruth e wi nyiso hera mosiko? Ere kaka wanyalo nyiso hera mosiko e kindegi? Gin ber mage ma joma nyiso hera mosiko yudoga?

4. Ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Jehova e nyiso hera mosiko? (Mariko 10:29, 30)

⁴ E sula mokalo, ne wapuonjore ni Jehova nyiso hero mosiko mana ne joma ohere kendo ma tiyone. (Dan. 9:4) Dwaher luwo ranyisi mar ‘Nyasachwa kaka nyithindo mohero.’ (Efe. 5:1) Kuom mano, wan bende dwaher nyiso owetewa gi nyiminewa hera mosiko.​—Som Mariko 10:29, 30.

5-6. Tiend makruok gi ng’ato en ang’o?

⁵ Wanyalo nyiso owetewa gi nyiminewa hera mosiko ka wang’eyo tiend herano maber. Mondo wawinj tiend hera mosiko e yo maber, we wapime ane gi kido moro machielo ma bende ji nyisoga, ma en makruok gi ng’ato. Wane ane ranyisi moro.

⁶ E kindegi, wanyalo wacho ni ng’at mosebedo ka tiyo e kambi moro kuom higni mathoth en jatich momakore gi kambino. Nyalo bedo ni pok oromoga gi weg kambino, kata samoro ok oyie gi chike duto ma tayo kambino. Kata kamano, omor tiyo kanyo nikech onyalo yudo pesa mokonyorego. Obiro dhi nyime tiyo kanyo nyaka chop oritaya, kata onyalo were gi kambino ka po ni oyudo tich moro maber ka machielo.

7-8. (a) Ang’o ma chwaloga ng’ato mondo onyis hera mosiko? (b) Ang’o momiyo wadwaro nono ndiko moko e bug Ruth?

⁷ Pogruok ma nitie e kind makruok gi ng’ato kod hera mosiko kaka olernwa e paragraf mar 6, en gima chwaloga ng’ato mondo onyis kidogo. Ang’o ma nochwalo jotich Nyasaye moko miwuoyo kuomgi e Muma mondo ginyis jowetegi hera mosiko? En nikech ne gihero timo kamano, to ok nikech nochun-gi. Wane ane ranyisi mar Daudi. Daudi nonyiso Jonathan osiepne ma nogeno hera mosiko kata obedo ni wuon Jonathan ne dwaro nege. Higni moko bang’e ka Jonathan nosetho, Daudi pod nodhi nyime nyiso Mefibosheth wuod Jonathan hera mosiko.​—1 Sa. 20:9, 14, 15; 2 Sa. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ Wanyalo puonjore weche mathoth e wi hera mosiko ka wanono ndiko moko e bug Ruth. Gin puonj mage ma wanyalo yudo e wi yo ma joma iwuoyo kuomgi e bug Ruth nonyisogo hera mosiko? Ere kaka wanyalo tiyo gi puonj ma wabiro yudogo e kanyaklawa? *

9. Ang’o momiyo Naomi ne paro ni Jehova e ma ne kedo kode?

⁹ Bug Ruth wuoyo e wi sigand Naomi, chi wuode miluongo ni Ruth, kod ng’at moro ma noluoro Nyasaye miluongo ni Boaz, ma ne en wat chwor Naomi. Nikech kech nomako piny Israel, Naomi, chwore, kaachiel gi yawuotgi ariyo, nodar modhi odak Moab. Bang’ kinde ka ne gin kuno, chwor Naomi notho. Yawuote ariyogo nokendo, kata kamano, gima lit en ni gin bende ne githo. (Ruth 1:3-5; 2:1) Wechego nonyoso chuny Naomi ahinya. Chunye nonyosore mochako paro ni Jehova e ma ne kedo kode. Ne ane weche ma nowacho e wi Jehova: “Lwet Jehova oseweya.” “Ng’at Manyalo Duto osetimona malit ahinya.” Nomedo bende wacho kama: “Jehova Nyasaye Manyalo Duto osetimona malit.”​—Ruth 1:13, 20, 21.

10. Ang’o ma Jehova notimo nikech weche ma Naomi nowacho?

¹⁰ Ang’o ma Jehova notimo nikech weche  ma Naomi nowachogo? Jehova ne ok ojwang’o jatichne ma ne chunye onyosoreno. Kar mano, nokeche. Jehova ong’eyo ni “sand nyalo miyo ng’at mariek otimre ka janeko.” (Ekl. 7:7) Omiyo, ne dwarore ni Naomi one gik ma ne nyiso ni Jehova pod ne ni kode kendo noikore konye. Ere kaka Jehova nokonye? (1 Sa. 2:8) Jehova nochwalo Ruth mondo onyis Naomi hera mosiko. Ruth nokonyo Naomi kohore, mondo oduog chunye kendo one ni Jehova pok nojwang’e. Ang’o ma wapuonjore kuom ranyisi mar Ruth?

11. Ang’o ma chwaloga owete gi nyimine mondo gikony joma chunygi onyosore?

¹¹ Hera mosiko biro chwalowa mondo wakony joma chunygi lit kata ma chunygi onyosore. Owete gi nyimine mang’won biro makore gi joma chunygi onyosore kendo ma chandore manie kanyakla mana kaka Ruth nomakore gi Naomi. Gihero owetegi gi nyiminegi kendo gidwaro ni gitim duto ma ginyalo mondo gikonygi. (Nge. 12:25; 24:10) Jaote Paulo nojiwowa ni watim kamano e weche ma nowachogi: “Wuouru e yo ma hoyo jo ma chunygi onyosore, teguru jo ma yom yom, kendo uhoru gi ji duto.”​—1 The. 5:14.

12. Kinde mang’eny, en yo mane maberie mogik ma wanyalo konyogo owadwa kata nyaminwa ma chunye onyosore?

¹² Kinde mang’eny, yo maberie mogik mar konyo owadwa kata nyaminwa moro ma chunye onyosore en chikone iti kendo konye mondo ong’e ni ihere gadier. Jehova neno kinda moro amora mitimo mondo ikony jatichne ma chunye onyosore. (Zab. 41:1) Ngeche 19:17 wacho niya: “Ng’at ma kecho jachan holo Jehova, to obiro chule nikech gik mosetimo.”

13. En pogruok mane ma ne nitie e kind Ruth gi Orpa, kendo ang’o momiyo yiero ma Ruth notimo nonyiso ni en gi hera mosiko? (Ne picha manie nyim gaset.)

¹³ Wanyalo puonjore weche momedore e wi hera mosiko ka wanono gima notimore ne Naomi bang’ ka chwore kod yawuote ariyo nosetho. Ka Naomi nowinjo ni “Jehova noseparo joge momiyogi chiemo,” nong’ado mar dok thurgi. (Ruth 1:6) Mond yawuote ariyo bende nochako wuoth mondo gidog kode. Kata kamano, ka ne gin e yo, Naomi nonyiso mond yawuotego nyadidek ni gidog Moab. Ne gitimo nang’o? Muma wacho kama: “Orpa ne onyodho min chwore mi odok thurgi. Ruth to ne otamore weye.” (Ruth 1:7-14) Orpa notimo mana gima Naomi nonyise, mi nodok Moab. Ruth to notamore dok Moab. Nonyalo yiero dok Moab mana kaka Orpa notimo. To nikech nohero Naomi gi hera mosiko, nong’ado ni nodhi makore kode kendo konye. (Ruth 1:16, 17) Ruth nomakore gi Naomi, ok nikech nochune, to nikech nohero timo kamano. Yiero ma  Ruth notimono nonyiso hera mosiko. Ang’o ma wanyalo puonjore kuom siganano?

14. (a) Gin yore mage ma owetewa gi nyiminewa nyisogago Jokristo wetegi hera mosiko? (b) Ka luwore gi Jo-Hibrania 13:16, gin misengni mage ma moroga Nyasaye?

¹⁴ Hera mosiko biro miyo watim kinda momedore mondo wakony jowetewa. Mana kaka chon, e kindegi bende owete gi nyimine nyiso hera mosiko ne Jokristo wetegi ma moko kuomgi pok ging’erego kata. Kuom ranyisi, ka giwinjo ni masira moro maduong’ otimore kamoro, gigomboga ng’eyo kaka ginyalo konyo owete gi nyiminegi manie alworano. Ka ng’ato oyudo chandruok moro e kanyakla, gitudorega gi ng’atno mapiyo mondo gine kaka ginyalo konye. Mana kaka Jokristo ma ne ni Makedonia, gitimoga kinda momedore mondo gikony Jokristo wetegi ma chandore. Gichiwoga ‘mokalo kata mana nyalogi’ mondo gikony Jokristo wetegi moyudo masira. (2 Kor. 8:3) Jehova morga ahinya gi chuny ma kamano!​—Som Jo-Hibrania 13:16.

15-16. Ere kaka Ruth nonyiso ni chunye ne ok ojok?

¹⁵ Wanyalo puonjore weche mathoth ka wanono yo ma Ruth nokonyogo Naomi. Wane ane moko kuomgi.

¹⁶ Kik chunyi jogi. Mokwongo okwongo, ka ne Ruth onyiso Naomi ni nodhi dhi kode Juda, Naomi notemo tame. Kata kamano, chuny Ruth ne ok ojok. Ang’o ma notimore bang’ mano? Muma wacho kama: “Ka ne Naomi oneno ni Ruth oramo ni odhi kode, nowere gi wachno.”​—Ruth 1:15-18.

17. Ang’o ma biro miyo kik chunywa jogi sama wakonyo Jokristo wetewa?

¹⁷ Puonj mwayudo: Dwarore ni wahore sama wakonyo joma chunygi onyosore, kendo ok onego wajog kodgi. Kuom ranyisi, nyaminwa moro nyalo kwongo tamore yie gi kony ma wadwaro miye. * Kata kamano, hera mosiko biro chwalowa mondo wamakre kode kata ang’o ma timre. (Gal. 6:2) Chunywa ok onego ojogi. Wagenoga ni gikone onyalo yie mondo wakonye kendo wahoye.

18. En wach mane ma samoro nochwanyo Ruth?

¹⁸ Kik ichwanyri mapiyo. Ka ne Naomi gi Ruth ochopo Bethlehem, Naomi noromo gi joma nong’eye chon. Naomi nowachonegi kama: “Ne awuok koni ka an gi mwandu mang’eny, to Jehova oseduoga gi lweta nono.” (Ruth 1:21) Temie paro kaka Ruth nowinjo ka Naomi nowacho wechego! Noyudo Ruth osekonyo Naomi e yore mang’eny. Ruth noseywak kode, nosehoye, kendo nosewuotho kode kuom ndalo mang’eny. To e ma pod Naomi nowacho ni, “Jehova oseduoga gi lweta nono.” Weche ma Naomi nowachogo nonyiso ni ne ok one ni Ruth ma noyudo ochung’ bathe nosekonye e yore mang’eny. Nyalo bedo ni wechego nochwanyo Ruth. Kata kamano, pod nomakore gi Naomi.

19. En ang’o ma nyalo konyowa makore gi Jakristo ma chunye onyosore?

¹⁹ Puonj mwayudo: Mokwongo okwongo, nyaminwa moro ma chunye onyosore nyalo wuoyonwa marach kata bed ni watimo kinda mang’eny mondo wakonye. Kata kamano, watemoga mondo kik wachwanyre mapiyo. Wamakorega gi nyaminwano kendo wakwayoga Jehova mondo  okonywa ng’eyo yore ma wanyalo konyego.​—Nge. 17:17.

20. En ang’o ma nojiwo Ruth kinde moro ka ne chunye onyosore?

²⁰ Chiw jip sama mano dwarore. Ruth nosebedo ka nyiso Naomi hera mosiko, kata kamano, en bende koro nodwaro jip. Jehova notiyo gi Boaz mondo ojiw Ruth. Boaz nowacho ne Ruth niya: “Mad Jehova guedhi nikech gik moko duto misetimo, kendo iyud pok makare moa kuom Jehova Nyasach Israel, ma isebiro e bwo buombene mondo iyud kar bwok.” Wechego nojiwo chuny Ruth ahinya. Nonyiso Boaz niya: “Isehoyo chunya kendo isewuoyo maber [gi jatichni].” (Ruth 2:12, 13) Weche ma Boaz nowacho ne Ruth e kinde mowinjorego nojiwo Ruth ahinya.

21. Mana kaka olernwa e Isaya 32:1, 2, jodong-kanyakla ma dewo Jokristo wetegi timoga ang’o?

²¹ Puonj mwayudo: Nitie kinde ma joma nyiso hera mosiko bende dwaroga ni ojiwgi. Boaz nopwoyo Ruth kuom gik ma nosebedo kotimo ne Naomi. E kindegi bende, jodong-kanyakla onego opwo owete gi nyimine ma nyiso hera mosiko ne Jokristo wetegi. Jip kod pwoch mochiw e kinde mowinjore kamano, konyoga owete gi nyiminego mondo gidhi nyime nyiso Jokristo wetegi hera mosiko.​—Som Isaya 32:1, 2.

22-23. Ere kaka pach Naomi nolokore, to ang’o ma nomiyo otimo kamano? (Zaburi 136:23, 26)

²² Bang’ kinde, Boaz nomiyo Ruth gi Naomi chiemo. (Ruth 2:14-18) Naomi noneno nade kony ma Boaz nomiyogino? Nowacho kama: “Jehova mondo oguedh jalo, nimar pok oweyo nyiso herane mosiko ne jo mangima kod jo motho.” (Ruth 2:20a) Paro ma ne Naomi nigo nolokore! Kinde mokalo noseywak  ni ‘Jehova e ma nosetimone malit ahinya.’ Sani to koro owacho ni Jehova “pok oweyo nyiso herane mosiko.” Ang’o ma samoro nomiyo Naomi oloko paro ma ne en-gono?

²³ Naomi nochako neno kaka Jehova nosebedo ka konye. Jehova nosetiyo gi Ruth mondo ojiwe sama ne gin e wuoth ka gidhi Juda. (Ruth 1:16) Naomi noneno bende kaka Jehova notiyo gi Boaz ma ne en achiel kuom wedegi ma ne nyalo warogi. * (Ruth 2:19, 20b) Samoro Naomi nowacho e chunye ni, ‘Adier, kare Jehova pok oweyaga. Osebedo ka okonya e ngimana duto!’ (Som Zaburi 136:23, 26.) Nyaka bed ni Naomi ne mor ahinya ka nofwenyo ni Ruth gi Boaz ne ok ojok kode! Giduto ne gimor ka ne gineno ni Naomi ochako bedo mamor tiyo ne Jehova kendo.

24. Ang’o momiyo wadwaro dhi nyime nyiso Jokristo wetewa hera mosiko?

²⁴ Gin ang’o ma wasepuonjore e bug Ruth e wi hera mosiko? Hera mosiko biro chwalowa mondo kik wajog gi konyo owetewa gi nyiminewa ma chunygi onyosore. Herano bende chwalowa mondo watim kinda momedore e konyogi. Dwarore ni jodong-kanyakla ochiw pwoch kod jip ne joma nyiso hera mosiko ne Jokristo wetegi. Sama waneno ka joma chunygi onyosore ochako tiyo ne Jehova gi kinda kendo, wan be wabedo mamor. (Tich 20:35) Kata kamano, ang’o maduong’ momiyo wanyisoga Jokristo wetewa hera mosiko? En nikech wadwaro luwo ranyisi mar Jehova, kendo wadwaro more nimar ‘ogundho gi hera mosiko.’​—Wuok 34:6; Zab. 33:22.