JONYUOLNA iluongo ni James Sinclair gi Jessie Sinclair. E dier higni mag 1930, ne gidar Scotland mi gidhi dak Bronx ma ni e taon mar New York. Achiel kuom joma ne gikwongo ng’iyogo kuno ne en Willie Sneddon ma bende ne a Scotland. Ka ne gihango romo aroma ni i, ng’ato ka ng’ato kuomgi ne ochako goyo mbaka e wi ngima joodgi. Mano ne otimore ka nodong’ higni matin to imako ichna.

Minwa nonyiso Willie ni kinde machuok ka Lweny Mokwongo mar Piny ne pok ochakore, wuon-gi kod owadgi maduong’ notho e pi ka yie ma ne gilupogo e North Sea ne otuomo mbom moro ma ne ochik e i pi. Willie ne odwoke kama: “Wuonu ni e hell!” * Willie ne en achiel kuom Joneno mag Jehova. Dwoko ma Willie nochiwono nomako dho minwa, to gimiwuoro en ni mano e kama ne ochako winjo adiera.

Minwa ne ok omor gi wachno nikech nong’eyo ni wuon-gi ne en ng’ama ber ahinya. Willie ne omedo wachone kama: “Inyalo winjo nade ka anyisi ni Yesu be ne odhi e hell?” Minwa noparo lamo moro ma kinde machon ne gimakoga gi wigi e kanisa, to lamono ne nigi kamoro ma wacho ni Yesu ne odhi e hell mi ochiere bang’ ndalo adek. Ne openjore e chunye kama: ‘Ka hell en mach misandoe joma richo, kare Yesu nodhi timo ang’o kuno?’ Kanyo e ma ne ochako bedoe gi siso mar ng’eyo adiera. Ne ochako dhi e chokruok mag lamo e Kanyakla ma Bronx, kendo ne obatise e higa mar 1940.

E kindeno, ne ok jiw jonyuol ahinya mondo gipuonjre gi nyithindgi Muma. Omiyo, ka ne atin, wuonwa ne dong’ koda ot ka minwa odhi e chokruok kod tij lendo e giko juma. Bang’ higni moko manok, ne wachako dhi kode e chokruok kanyachiel gi minwa. Minwa ne nigi kinda ahinya e lando wach maber, kendo ne en gi ji mang’eny ma ne opuonjo Muma. Nitie kinde moko ma ne onyalo riwo jopuonjre moko kamoro achiel mondo opuonjgi riat nikech thoth jopuonjrene ne odak machiegni-machiegni.  Ne adhiga kode e tij lendo ndalo molor skul. Mano nomiyo apuonjora weche mang’eny e Muma kod kaka nanyalo puonjo ji wechego.

Gima pod aywago en ni ka ne pod atin, ne ok ane adiera kaka gima lich ahinya. Ne en aena gima pile kuoma. Kata kamano, ka ne an jahigni 12, ne abedo jalendo mopwodhi, kendo chakre kanyo ne amedo kinda e tij lendo. Ka ne achopo jahigni 16, nachiwo ngimana ne Jehova mi obatisa tarik 24, dwe mar Julai, higa mar 1954 e chokruok moro maduong’ ma ne otim Toronto, Kanada.

E kanyaklawa, ne nitie owete moko ma nosegatiyo e Bethel, kod moko ma ne dhi nyime tiyo e Bethel. Yo ma ne gitimogo gik moko ne jiwa ahinya. Bende, yo ma ne gigologo twege kod kaka ne gilero Muma e yo mong’ith e tij lendo ne mora. Kata obedo ni jopuonjna e skul ne dwaro ni adhi e yunivasiti, an to gima ne ni e chunya ne en dhi Bethel. Omiyo, ne apong’o fom mar kwayo dhi Bethel ka ne an e chokruok maduong’ ma ne otim Toronto-cha. Ne achako apong’o fomno kendo e higa mar 1955 e chokruok maduong’ ma ne otim Yankee Stadium, e taon mar New York. Ka ne an jahigni 17, ne oluonga Bethel ma Brooklyn, kendo ne achako tiyo kuno tarik 19, dwe mar Septemba, higa mar 1955. E odiechienga mar ariyo e Bethel, ne achako tiyo e ofiswa ma ne iriwoe otese ma osego mondo obed buge. Ofisno ne ni 117 Adams Street. Mapiyo bang’e, ne achako tiyo e masin ma ne riwo otese e grube matindo tindo ma moro ka moro ne nigi pej 32 koikogi ne masin machielo ma ne twang’ogi mondo gibed buge.

Natiyo kanyo kuom dwe achiel kama, kae to ne otera e Migawo mar Gasede nikech nalony e ndiko gi taipraita. E kindego, owete gi nyimine ne ndiko adrese mag joma ne iornegiga Ohinga mar Jarito kod Amkeni! dwe ka dwe. Ne gindiko adresego e stencils  moko matindo tindo mag mabati mondo oti kodgi nyading’eny. Dweche moko bang’e, ne otera e Migawo Mochung’ ne Kowo Buge. Owadwa Klaus Jensen ma ne ochung’ ne migawono ne okwaya mondo adhiga gi dereba ma ne teroga buge e pot mondo kowgi kuonde mopogore opogore e piny mangima. Bende, owadwano ne teroga gasede e posta mondo okow ne kanyakla duto ma ne ni Amerka. Owadwa Jensen nonyisa ni nikech tijno ne tek, time ne dhi konyo denda ahinya. Ne an ng’ama lith-lith ahinya, kendo ne an mana ja kilo 57. Ting’o katondego sa ka sa ne ojing’o denda maber ahinya. Owadwa Jensen nong’eyo adier gima ne owinjore koda!

Tich machielo ma ne itimo e Migawo mar Gasede ne en nono kwayo mag kanyakla mopogore opogore, kendo neno ni kanyaklago duto oyudo gasede ma ne gikwayo. Mano nokonya fwenyo dhok mopogore opogore e piny ngima ma ne igoyonegi buge e ofis ma Brooklyn. Thoth dhokgo pok ne awinjoga nyaka nene, kendo ne amor ng’eyo ni gasedewa modhuro chopo ne ji nyaka kuonde maboyo mogik e piny ngima. Gi e kindeno, ne ok ang’eyo ni chieng’ moro nayud thuolo makende mar dhi kuondego.

E higa mar 1961, ne otera e ofis Treasurer, kendo ne atiyo e bwo Owadwa Grant Suiter. Bang’ higni moko, ne ogona dhok ni Owadwa Nathan Knorr ne luonga e ofise. E kindeno, en e ma ne otayo tijwa e piny ngima. Ka ne adhi ire, nolerona ni achiel kuom owete ma ne otiyogo e ofise kanyo ne onego odhi e Skul mar Tij Pinyruoth kuom dwe achiel, kae to bang’ mano ne odhi tiyo e Migawo Mochung’ ne Tij Lendo. An e ma koro ne oketa mondo akaw kar owadwano ka atiyo kanyachiel gi Owadwa Don Adams. Parie ni Don achiel achielno e ma ne amiyo fomna mar Bethel e chokruok maduong’ ma higa mar 1955! Owete mamoko ma bende ne tiyo e ofisno ne gin Robert Wallen kod Charles Molohan. Ne watiyo kanyachiel kamano kuom higni mokalo 50. To mano kaka tiyo gi owete motegnogo osekelona mor mogundho!—Zab. 133:1.

 Chakre higa mar 1970, ne omiya migawo mar limo ofise mag Watch Tower Society kuom jumbe moko manok higa ka higa kata bang’ higni ariyo ka higni ariyo e pinje mopogore opogore. Limbego chon ne iluongo ni zone visits. Limbego oriwo jiwo jo Bethel gi jomisonari mopogore opogore e piny ngima, kaachiel gi nono rekods mag ofise. Limbego osemiyo aromo gi owete gi nyimine ma ne osetiegore e Skul mar Gilead higni moko machien, kendo abedoga mamor ahinya sama ayudo ka pod gidhi nyime tiyo ne Jehova! Migawono osemiyo alimo pinje mokalo 90.

Jo Bethel duto ma Brooklyn ne ni e kanyakla mopogore opogore e taon mar New York. Achiel kuom kanyaklago ne ni Bronx. Kanyakla ma nokwongo betie e alwora mar Bronx nosedongo monyuolo kanyakla machielo. Kanyakla mokwongono ne oduog oluong ni Upper Bronx, to mano e kanyakla ma ne oterae.

E dier higni mag 1960, joot moro ma Joneno ma a Latvia ne odar obiro e kanyaklawa. Joodno nosepuonjore adiera chon ka ne gin yo milambo mar Bronx. Ka ne nyargi maduong’ ma nyinge Livija otieko skul, ne obedo painia mapile. Bang’ dweche moko manok, ne odar odhi Massachusetts kuma jolendo ne dwaroree moloyo. Ne achako ndikone barupe ka anyise kaka kanyaklawa ne dhi, kendo en be ne ondikonaga ka onyisa kaka tij lendo ne dhi kode e alwora mar Boston ma en taon ma ni Massachusetts.

Bang’ higni manok, Livija ne obedo painia makende. Nikech ne ogombo tiyo ne Jehova e okang’ momedore, ne opong’o fom mar dhi Bethel, kendo ne oluonge Bethel e higa mar 1971. Ne chalo mana ka gima Jehova ne okelonago machiegni, mondo weche modong’ apong’ gi wiya! Ne wakendore kode chieng’ tarik 27, dwe mar Oktoba 1973, kendo Owadwa Knorr e ma nogolonwa twag arus. Muma wacho kama: “Ng’atno moyudo dhako onwang’o gima ber kendo oyudo ng’wono moa kuom Jehova.” (Nge. 18:22, Luo New Testament, 2003) Sani koro wasetiyo Bethel kuom higni 40. Kendo kanyakla ma wantieree bende ni mana e alwora mar Bronx.

Nitie kinde ma ne atiyo kanyachiel gi Owadwa Knorr, kendo migawono ne mora sidang’. Ne en jakinda kendo nomor ahinya gi tich ma jomisonari ne timo e piny ngima. Moko kuom jomisonarigo ne ioro e pinje ma ne onge Joneno kata achiel. Ne litna ahinya ka ne oyud Owadwa Knorr gi tuo mar kansa e higa mar 1976. Chieng’ moro ka koro nohingore, nokwaya mondo asomne buk moro ma ne idhi go machiegni. Owadwa Knorr ne okwaya mondo aluongne Frederick Franz mondo en be obi owinj kaka ne asomo bugno. Bang’e naduogo afwenyo ni nikech wenge Owadwa Franz ne osechako kethore, Owadwa Knorr ne jasomone buge ma ne ochiegni ter e masin mondo ogo.

Owadwa Knorr ne otho e higa mar 1977 kendo wachno ne litnwa, kata kamano, gima ne hoyo chuny joma nong’eye maber  kendo ma nohere en ni ne otieko wuodhe e piny ka kochung’ motegno. (Fwe. 2:10) Bang’ thone, Owadwa Franz e ma koro ne tayo tijwa e piny ngima.

E kindeno, ne an sekretari mar Owadwa Milton Henschel ma ne osebedo ka tiyo gi Owadwa Knorr kuom higni mang’eny. Owadwa Henschel nonyisa ni tich maduong’ ma koro ne adhi timo e Bethel ne en konyo Owadwa Franz e yo moro amora ma nonyalo dwaro. Ne ajasomone buge manyien ka pok ogogi. Pach Owadwa Franz ne liw ahinya, kendo nonyalo keto chunye duto e gik ma ne isomone. To mano kaka namor tiyo kanyachiel kode kuom thuolo malach nyaka notieko wuodhe e dwe mar Desemba, higa mar 1992!

Asetiyo e Bethel kuom higni 61, to aneno ni hignigo osekalo mapiyo ahinya. Jonyuolna notho ka gimakore gi Jehova, kendo arito ahinya kinde ma abiro romo kodgi kendo e piny manyien. (Joh. 5:28, 29) Tije ma asetiyo ka an kanyachiel gi owete gi nyimine motegno e piny ngima osekelona mor ma tamre gi nono. Onge gimoro amora kata tich moro amora e piny ma sani ma dipimgo! An kaachiel gi Livija wanyalo wacho ka wan gadier chuth ni kuom higni te ma wasetiyo ne Jehova kuom thuolowa duto, mor ma Jehova chiwo e mosemiyowa teko mar dhi nyime.​—Neh. 8:10.

Jehova e ma tayo riwruok mar ogandane kendo obiro neno ni tij lando wach Pinyruoth odhi nyime kata mana bang’ ka owete moko matayo osetho. Tiyo gi owete gi nyimine momakore gi Jehova osekelona mor mogundho. Thoth owete mowir ma asetiyogo sani koro onge e piny ka. Kata kamano, pod amor ahinya ni nayudo thuolo makende mar tiyo kanyachiel kodgi.