1-2. (a) Ang’o momiyo Har–Magedon en gima ber? (b) Gin penjo mage ma wadwaro nono e sulani?

BE ISEGAWINJO ka ji wacho ni Har–Magedon en lweny moro ma dhano biro kedoe gi mbom kata ni en masira moro ma biro ketho alwora te? Muma to wacho ni Har–Magedon en gima ber ma biro kelonwa mor. (Fwe. 1:3) Lwenyno biro reso dhano! E yo mane?

² Muma wacho ni lweny mar Har–Magedon biro ketho loch dhano mondo oganda dhano oyud resruok. E lwenyno, ibiro tiek joma richo te, to joma beyo ibiro resi. Bende, lwenyno biro ketho joma ketho piny. (Fwe. 11:18) Mondo wawinj tiend wechego maber, wanon ane penjo moko ang’wen: Har–Magedon en ang’o? Gin gik mage ma biro timore kodong’ matin to Har–Magedon chakore? Ang’o ma wanyalo timo mondo wabi wayud resruok e Har–Magedon? To ere kaka wanyalo siko ka wamakore gi Jehova kaka Har–Magedon medo kayo machiegni?

3. (a) “Har–Magedon” tiende en ang’o? (b) Ka luwore gi Fweny 16:14, 16, ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Har–Magedon ok en kamoro sie, to itiyo kode mana kaka ranyisi?

³ Som Fweny 16:14, 16. “Har–Magedon” yudore kamoro achiel kende e Muma, to ogole e wach moro e dho Hibrania ma tiende en “Got mar Megido.” (Fwe. 16:16, weche moler piny.) Megido ne en taon moro e piny Israel machon. (Jos. 17:11) Har–Magedon to ok en nying kamoro sie e piny ka. Chutho-chutho, itiyo kode kiwuoyo kuom kinde ma ibiro chok “ruodhi mag piny mangima” mondo giked gi Jehova. (Fwe. 16:14) Kata kamano, e sulani wabiro tiyo gi “Har–Magedon” ka wawuoyo kuom lweny ma biro chakore kosechok ruodhi mag piny. Wang’eyo nade ni Har–Magedon ok en kamoro sie, to itiyo kode mana kaka  ranyisi? Mokwongo, onge got miluongo ni Megido. Mar ariyo, kuonde molworo Megido tin ma ok nyal ting’o “ruodhi mag piny mangima,” jolwenjgi, kod gige lweny maggi. Mar adek, mana kaka wabiro neno e sulani, lweny mar Har–Magedon biro chakore sama ruodhi mag piny biro monjo jotich Nyasaye modak kuonde mopogore opogore e piny ngima.

4. Ang’o momiyo Jehova ne oluongo lwenyne maduong’ ni Har–Magedon?

⁴ Ang’o momiyo Jehova ne otudo lweny maduong’no gi Megido? Ji nohero goyo lwenje mang’eny e Megido kod alwora ma ne ni machiegni gi hoho mar Jezreel. Nitie kinde ma Jehova ne nyalo donjore e lwenjego achiel kachiel. Kuom ranyisi, Jehova nokonyo Barak loyo Sisera gi jolweny mag Jo-Kanaan ‘but pige mag Megido.’ Barak gi Debora nogoyo ne Jehova erokamano kuom konyogi loyo lwenyno. Ne giwero kama: “Lweny notimore kaa e polo, sulwe . . . nokedo kod Sisera. Aora mar Kishon noyuoyogi.”​—Bura 5:19-21.

5. En pogruok mane maduong’ ma ni e kind lweny ma Barak nogoyo gi Har–Magedon?

⁵ Barak gi Debora notieko wendgi ka giwacho kama: ‘Jowasiki duto mondo gilal nono kamano, yaye Jehova; to jogo moheri mondo gibed ma chal gi wang’ chieng’ ma wuok gi tekone.’ (Bura 5:31) E Har–Magedon bende, jowasik Nyasaye ibiro tiek te, to joma ohero Nyasaye ibiro resi. Kata kamano, nitie pogruok moro maduong’ e kind lweny ma Barak nogoyono gi lweny mar Har–Magedon. E Har–Magedon, jotich Nyasaye ok bi kedo kata matin. Ok gibi ting’o ligangla moro amora! Gibiro ling’ mos kendo geno kuom Jehova kod malaike mobiro kedogo.​—Isa. 30:15; Fwe. 19:11-15.

6. Ang’o ma Nyasaye biro tiyogo e tieko jowasike e Har–Magedon?

⁶ Ang’o ma Nyasaye biro tiyogo e tieko jowasike e Har–Magedon? Onyalo tiyo gi yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, onyalo tiyo gi yiengni piny, pe, kod mil polo. (Ayub 38:22, 23; Eze. 38:19-22) Onyalo thuwo jowasike mondo ginegre kendgi giwegi. (2 We. 20:17, 22, 23) Kata, onyalo tiyo gi malaikene e nego joma richo. (Isa. 37:36) Bed ni Nyasaye oyiero tiyo gi yo mane kata mane, gima duong’ en ni obiro loyo lwenyno. Obiro tieko jowasike chuth. Kendo obiro reso joma kare duto.​—Nge. 3:25, 26.

7-8. (a) Ka luwore gi 1 Jo-Thesalonika 5:1-6, en lendo mane makende ma joloch mag pinyni biro lando? (b) Ang’o momiyo lendono biro wito ji marach ahinya?

⁷ Ibiro land ni “kuwe nitie kendo weche beyo” ka pok “odiechieng’ mar Jehova” ochopo. (Som 1 Jo-Thesalonika 5:1-6.) “Odiechieng’ mar Jehova” miwuoye e 1 Jo-Thesalonika 5:2 en “masira maduong’.” (Fwe. 7:14) Ere kaka wabiro ng’eyo ni masira maduong’no chiegni chakore? Muma wacho ni ibiro land lendo moro makende. Lendono e ma biro nyiso ni masira maduong’ koro osechopo.

⁸ Ibiro land ni “kuwe nitie kendo weche beyo!” Ang’o momiyo joloch mag pinyni biro lando lendo ma kamano? Be jotend din biro riwore kodgi e lando wachno? Samoro. Kata kamano, mano biro bedo mana achiel kuom miriambo ma Jachien biro lando. Lendono biro wito ji marach ahinya nikech gibiro paro ni koro weche beyo to kare masira maduong’ chiegni  chakore. Ee, “kethruok ma apoya nobi kuomgi gikanyono mana kaka muoch ma kayo dhako ma nigi ich.” Ang’o ma biro timore ne jotich Jehova momakore kode? Kata obedo ni samoro gin be gibiro hum sama odiechieng Jehova ochakore, wachno ok bi poyogi.

9. Be Jehova biro tieko piny Satan dichiel? Ler ane.

⁹ Jehova ok bi tieko piny Satan dichiel kaka notimo e ndalo Noa. Kar mano, obiro tieke e okenge ariyo. Mokwongo, obiro ketho Babilon Maduong’, ma en dinde duto mag miriambo koriw kanyachiel. Kae to e Har–Magedon, obiro tieko gige Satan modong’ kaka siasa, lweny, kod ohelni. We wanon ane okenge ariyogo e yo matut.

10. Ka luwore gi Fweny 17:1, 6 kod 18:24, ang’o momiyo Jehova biro tieko Babilon Maduong’?

¹⁰ ‘Ng’ado bura ne dhako ma ndhaga maduong’.’ (Som Fweny 17:1, 6; 18:24.) Babilon Maduong’ oseketho nying Nyasaye ahinya. Osepuonjo ji miriambo mang’eny e wi Nyasaye. Oseterore gi joloch mag piny kuom riwore kodgi. Oseyako pesa kod mwandu mang’eny kuom joma luwe. Osechuero remo mang’eny moriwo nyaka remb jotich Nyasaye. (Fwe. 19:2) Ere kaka Jehova biro tieko Babilon Maduong’?

11. “Ondiek ma kwar ma rieny” ochung’ ne ang’o, to ere kaka Nyasaye biro tiyo kode e ketho Babilon Maduong’?

¹¹ Jehova biro tieko “dhako ma ndhaga maduong’no” kotiyo gi “tunge apar” mag “ondiek ma kwar ma rieny.” Ondiegno ochung’ ne Riwruok mar Pinje (United Nations). Tunge apargo ochung’ ne sirkende ma riwo Riwruok mar Pinje lwedo. E kinde ma Nyasaye oketo, sirkendego biro lokore gi Babilon Maduong’. “Ginikethe mi giweye duk” kuom yako mwandune kendo nyenyo timbene maricho e lela. (Fwe. 17:3, 16) Kethruok ma apoyano mipimo gi kethruok ma kawo odiechieng’ achiel, biro mako dho joma riwo Babilon Maduong’ lwedo. Mano en nikech  osebedo kogoyo siboyi niya: “Alocho kaka ruoth . . . kendo ok an chi liel, kendo ok abi yudo kuyo ngang’.”​—Fwe. 18:7, 8.

12. En ang’o ma Jehova ok bi yie mondo pinje otim, to nikech ang’o?

¹² Nyasaye ok bi yie mondo pinje otiek jotichne. Jotichnego ting’o nyinge malo kendo gisea kuom Babilon Maduong’ mana kaka ochikogi. (Tich 15:16, 17; Fwe. 18:4) Bende, gisekonyo ji mang’eny mondo oa kuome. Omiyo, jotich Jehova ok bi yudo “moko kuom masichene.” Kata kamano, ibiro tem yiegi.

13. (a) Gog en ng’a? (b) Ka luwore gi Ezekiel 38:2, 8, 9, ere kaka Gog biro chopo e Har–Magedon?

¹³ Monj mar Gog. (Som Ezekiel 38:2, 8, 9.) Bang’ ka osetiek dinde duto mag miriambo, din achiel kende e ma biro dong’ e pinyni. Dinno biro chalo mana ka yien achiel motony bang’ kodh yamo mager. Satan biro bedo gi mirima mager. Obiro toyo mirimbeno kuom jotich Jehova ka otiyo gi jochiende e lando miriambo mondo pinje oriwre omonj jotich Jehova. Miriambogo e ma Muma luongo ni ‘weche mokudh gi muya ma ok ler.’ (Fwe. 16:13, 14) Pinje moriwore mondo omonj jotich Jehova e ma iluongo ni “Gog manie piny Magog.” Sama gibiro monjo jotich Nyasaye, lweny mar Har–Magedon biro chakore.​—Fwe. 16:16.

14. En ang’o ma gikone Gog biro fwenyo?

¹⁴ Gog biro keto genone kuom “teko mar ringruok,” tiende ni jolweny mang’eny ma en-go. (2 We. 32:8) Wan wabiro keto genowa duto kuom Jehova Nyasachwa. Pinje ma biro monjowa biro neno mano ka fuwo lilo. Mano en nikech nyiseche mag Babilon Maduong’ ne ok orese ka ne ‘ondiek’ kod ‘tungene apar’ kethe. (Fwe. 17:16) Omiyo, Gog biro paro ni odhi loyo lwenyno mayot. Obiro monjo jotich Jehova mana kaka ‘luoch umo piny.’ (Eze. 38:16) Kata kamano, mapiyo nono, Gog biro fwenyo ni osoyo wino e ng’ute kende owuon.  Mana kaka notimore ne Farao e Nam Makwar, en be obiro fwenyo ni kare okedo mana gi Jehova koparo ni okedo gi dhano.​—Wuok 14:1-4; Eze. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Ang’o ma Kristo biro timo e lweny mar Har–Magedon?

¹⁵ Kristo gi malaikene biro kedo ne jotich Nyasaye kendo ketho Gog gi lange. (Fwe. 19:11, 14, 15) To nade Satan jasigu maduong’ ma nowuondo pinje mi gidhi e lweny mar Har–Magedon? Yesu biro wite en gi jochiendene e bur matut kama ibiro lornegie kuom higni aluf achiel.​—Fwe. 20:1-3.

16. (a) Wanyalo nyiso nade ni wang’eyo Nyasaye? (b) Ang’o momiyo ng’eyo Nyasaye biro miyo oreswa e Har–Magedon?

¹⁶ Bed ni yande e ka wapuonjore adiera kata wasebudho e adiera, mondo wabi watony e Har–Magedon, nyaka watim gik ma nyiso ni ‘wang’eyo Nyasaye kendo waluwo wach maber e wi Ruodhwa Yesu.’ (2 The. 1:7-9) Wanyiso ni ‘wang’eyo Nyasaye’ ka wang’eyo gik mohero, ma ok ohero, kod chikene. Wanyiso mano bende kuom here, winje, kendo lame en kende. (1 Joh. 2:3-5; 5:3) Ka wang’eyo Nyasaye, en bende obiro ng’eyowa, to mano e ma biro miyo oreswa e Har–Magedon! (1 Kor. 8:3) Ang’o momiyo wawacho kamano? En nikech “ng’at ma Nyasaye ong’eyo” e ng’at ma ohero.

17. ‘Luwo wach maber e wi Ruodhwa Yesu’ oriwo timo ang’o?

¹⁷ “Wach maber e wi Ruodhwa Yesu” oriwo adiera duto ma Yesu nopuonjo kaka giyudore e Muma. Waluwo wach maberno ka watiyo kode e ngimawa. Luwo wach maberno oriwo keto Pinyruoth obed mokwongo e ngimawa, luwo chike Nyasaye, kendo lando wach maber mar Pinyruoth. (Mat. 6:33; 24:14) Oriwo  bende siro owete Kristo mowal gi roho sama gitimo migepe momigi.​—Mat. 25:31-40.

18. Jokristo mowal biro nyiso nade ni ne gimor gi ng’wono ma “rombe mamoko” notimonegi?

¹⁸ Machiegnini, Jokristo mowal biro timo gimoro ma biro nyiso “rombe mamoko” ni ne gimor gi ng’wono ma ne gitimonegi. (Joh. 10:16) En ang’ono? Sama Har–Magedon biro chakore, biro yudo ka Jokristo mowal 144,000 duto osedhi e polo ma gibedo gi del ma ok nyal tho. Gibiro riwore gi Yesu kod malaikene e tieko Gog kendo reso “oganda mang’ongo.” (Fwe. 2:26, 27; 7:9, 10) Ee, mano kaka rombe mamoko biro mor ahinya ni ne gisiro jotich Jehova mowal ka pod ne gin e piny ka!

19-20. Kata obedo ni wanano e weche matek, ere kaka wanyalo siko ka wamakore gi Jehova kaka Har–Magedon medo kayo machiegni?

¹⁹ E ndalo matek mag gikogi, wanano e weche matek ahinya. Kata kamano, pod wanyalo siko ka wamor. (Jak. 1:2-4) Gima duong’ ma nyalo konyowa nano en lamo. (Luka 21:36) Bende, onego wasom Wach Nyasaye pile kendo wapar matut kuom gik ma wasomo, moriwo nyaka weche ma ne okor ni ne dhi timore e kindewagi. (Zab. 77:12) Ka watimo mago duto kendo walendo gi kinda, yiewa kod genowa biro siko kotegno.

²⁰ Parie kaka wabiro bedo ma mor ka koro Babilon Maduong’ osekethi kendo Har–Magedon bende osekalo! Parie bende kaka ibiro mor dak e kinde ma ji duto biro miyo nying Nyasaye luor kendo bolore ne lochne! (Eze. 38:23) Kuom adier, Har–Magedon en gima ber ahinya ne joma ong’eyo Nyasaye, joma winjo Wuode, kendo ma biro nano nyaka giko.​—Mat. 24:13.