‘Yal Wach Nyasaye gi Chir’
‘Yal Wach Nyasaye gi Chir’
‘Roho maler nopong’ogi giduto, kendo ne giyalo wach Nyasaye gi chir.’—TICH 4:31.
1, 2. Ang’o momiyo dwarore ni watim matek mondo wachop tijwa mar lendo?
ODIECHIENGE adek kapok otho, Yesu nowacho ne jopuonjrene kama: ‘Wach maberni mar pinyruoth nolandre e pinje duto, mondo obed ranyis ni ogendini duto; eka giko nobi.’ Kapok nodhi e polo, Yesu makoro noyudo osechier nowacho ne jolupne ni, ‘gitim ogendini duto jopuonjrene, ka gipuonjogi rito weche duto ma nochikogi.’ Ne osingonegi ni ne odhi bedo ‘kodgi ndalo duto nyaka giko mar ndalo.’—Math. 24:14; 26:1, 2; 28:19, 20.
2 Kaka Joneno mag Jehova, watimo tich ma ne ochakore e kinde Jokristo mokwongo. Onge tich moro amora maromre gi tij reso ngima ji, ma en lando wach Pinyruoth kod timo ji jopuonjre. Omiyo, mano kaka dwarore ni wachop chuth tijwa mar lendo! E sulani, wabiro nono kaka roho maler konyowa wuoyo gi chir seche ma wanie tij lendo. Sula ariyo maluwo, biro konyowa neno kaka roho mar Jehova konyowa puonjo e yo molony kendo lendo gi kinda pile.
Dwarore ni Wabed gi Chir
3. Ang’o momiyo lando wach Pinyruoth dwaro ni wabed gi chir?
3 Tich ma Nyasaye omiyowa mar lando wach Pinyruoth en migawo makende maok nyal pim gi machielo. Kata kamano, en gi pek ma mage. Kata obedo ni nitie jomoko marwako wach maber mar Pinyruoth Nyasaye, joma ng’eny chalo mana kaka joma ne odak e kinde Noa. Yesu nowacho kama: “Ne ok odonjonigi nyaka ataro nobiro, kendo yuoyogi giduto.” (Math. 24:38, 39) Kae to nitie jogo ma ng’ayo wach ka kwedowa. (2 Pet. 3:3) Akwede nyalo biro kokalo kuom jogo manie loch, joskul wetewa, jotich wetewa, kata mana joodwa. E wi mago, wakedo bende gi nyawo magwa wawegi, kaka luoro wang’ ji kod luor ni ibiro kwedwa. Nitie gik mang’eny manyalo monowa wuoyo kuom wach Nyasaye gi “chir.” (Efe. 6:19, 20) Mondo omi wanan e wuoyo kuom wach Nyasaye, dwarore ni wabed gi chir. Ang’o mabiro konyowa bedo kode?
4. (a) Chir en ang’o? (b) Ere kaka jaote Paulo notimo chir mar wuoyo gi Jo-Thessalonika?
4 E dho Grik wach moloki ni “chir,” tiende en wuoyo e yo ‘maratiro, ma thuolo, madier, kendo moriere.’ Wachno nyiso ‘bedo gadier kendo maonge luoro.’ Bedo gi chir tiende ok en bedo gi wang’ matek. (Kol. 4:6) Sama wanyiso chir, dwarore bende ni wabed gi kuwe gi ji duto. (Rumi 12:18) E wi mano, sama walando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye, onego watang’ mondo kik wachwany ng’at mwalendone kayiem. Kuom adier, bedo gi chir dwaro ni wanyag kido moko, ma nyaka wati matek eka wabedgo. Chir ma kamano ok bi kuom nyalowa wawegi. Bang’ kane ‘osetimnegi malit e dala mar Filipi,’ ere kaka jaote Paulo koda jowetene ‘notimo chir’ mondo giwuo gi joma ne ni Thessalonika? Paulo nondiko ni kokalo “kuom Nyasachwa.” (Som 1 Jo Thessalonika 2:2.) Jehova Nyasaye nyalo golonwa luoro kendo miyowa chir ma kamano.
5. Ere kaka Jehova nomiyo Petro, Johana, koda jopuonjre mamoko chir?
5 Kane isiemogi gi ‘joloch [mag ji] gi jodongo, gi jondiko,’ jaote Petro kod Johana nowacho kama: “Ka obet kare nyim Nyasaye mondo wawinju moloyo Nyasaye, ng’aduru wach uwegi. Wan to ok wanyal ling’ kuom gik ma ne waneno kendo winjo.” Kar kwayo Nyasaye mondo ogolnegi sand, gin kaachiel gi Jokristo wetegi ne gikwayo kama: ‘Ruoth, ne siem margi: imi jotichni yalo wachni gi chir chutho.’ (Tich 4:5, 19, 20, 29) Jehova nodwoko kwayo margi e yo mane? (Som Tich Joote 4:31.) Jehova ne okonyogi bedo gi chir kokalo kuom roho mare. Roho mar Nyasaye nyalo timonwa kamano wabende. Kuom mano, ere kaka wanyalo yudo roho mar Nyasaye mondo otawa e tijwa mar lendo?
Kaka Wanyalo Bedo gi Chir
6, 7. Yo achiel kachiel mwanyalo yudogo roho maler mar Nyasaye en mane? Chiw ane ranyisi.
6 Yo achiel kachiel mwanyalo yudogo roho maler mar Nyasaye en kuom kwaye. Yesu nowacho ne joma ne winje niya: ‘Ka un jo maricho ung’eyo miyo nyithindu mich mabeyo, Wuoru me polo ok nochiw mokadho roho maler ni joma kwaye koso?’ (Luka 11:13) Kuom adier, kinde duto onego wakwa e lamo mondo omiwa roho maler. Kapo ni yore moko mag lendo kaka lendo e lela, lendo sama ok ne wachano, kata lendo kuonde ohala—bedonwa matek, wanyalo kwayo Jehova mondo omiwa roho mare kendo kwaye mondo okonywa bedo gi chir.—1 Thes. 5:17.
7 Mano e gima Jakristo miluongo ni Rosa notimo. * Chieng’ moro kane Rosa nie tich, japuonj wadgi ne somo ripot mar skul machielo kuom kaka itimo ne nyithindo marach. Chuny japuonjno nochandore kuom wach ma nosomono, mi okok niya, “Ang’o matimore ne pinyni?” Rosa ne ok nyal weyo thuolono odhi nono maok olendo. En ang’o ma notimo mondo obed gi chir mar lendo? Rosa wacho kama: “Ne akwayo Jehova e lamo mondo omiya roho mare okonya.” Ne olendo ne japuonjno kendo notimo chenro mondo gibi gimed wuoyo kuom wachno. Kaw ane ranyisi machielo mar Milane, nyako ma jahigini abich modak New York City. Milane wacho kama: “Pile kapok adhi e skul, an kod minwa wahinyo wuoyo gi Jehova e lamo.” Gilemo ka gikwayo ang’o? Mondo Milane obed gi chir mar wuoyo kuom Nyasache e nyim ji! Min-gi wacho kama: “Timo kamano osekonyo Milane lero gimomiyo ok otim nyasi mag paro odiechienge nyuol koda mag odiechienge mamoko, kendo konye kik oriwre gi joma timo nyasigo.” Donge ranyisigi nyiso ni mondo wabed gi chir, lamo en gima konyo ahinya?
8. Ang’o mwanyalo puonjore kuom Jeremia e wi bedo gi chir?
8 Non ane bende gima nokonyo janabi Jeremia bedo gi chir. Kane Jehova okete obed janabi ne ogendini, Jeremia nodwoke kama: “Ok anyal wuoyo, ni kech an nyathi.” (Yer. 1:4-6) Kata kamano, bang’ kinde, Jeremia nobedo gi chir e tije mar lendo, mi koro ji ne nene kaka jal malando mana masira. (Yer. 38:4) Kuom higini mokalo 65, ne olando buche mag Jehova gi chir. Jeremia ne ong’ere ahinya e Israel kaka ng’ama ne lendo gi chir kendo maok oluoro ji, mi kane Yesu owuoyo gi chir higini madirom 600 bang’e, jomoko noparo ni Yesu ne en Jeremia modoko mangima kendo. (Math. 16:13, 14) Ere kaka Jeremia noloyo luoro ma ne en-go mokwongo? Owacho kama: ‘Nitie [wach Nyasaye] e chunya, gima chalo ka mach maliel matieko denda, kendo aol gi geng’o dhoga.’ (Yer. 20:9) Ee, wach Jehova notiyo kuom Jeremia momiye jing’o mar wuoyo.
9. Ang’o momiyo wach Nyasaye nyalo mulowa mana kaka nomulo Jeremia?
9 E barupe ne Jo-Hibrania, jaote Paulo nondiko kama: “Wach Nyasaye ongima, kendo otiyo, kendo obith moloyo ligangla ma dhoge ariyo. Opowo modonjo nyaka ka ma opogo ngima kod chuny, fuoni gi ondhudho bende, kendo oketo bura ni paro kod dwaro manie chuny ng’ato.” (Hib. 4:12) Ote, kata wach, mar Nyasaye nyalo mulowa mana kaka ne omulo Jeremia. Ng’e ni kata obedo ni ne oti gi dhano e ndiko Muma, ok en buk moting’o rieko mag dhano, nikech Nyasaye ema ne otelone jondiko kotiyo gi muche. E 2 Petro 1:21, wasomo kama: ‘Wach mokor ne ok obiro kuom dwaro mar dhano ngang’, to ji ne wacho wach moa kuom Nyasaye, kaka roho maler ne telonigi.’ Ka wakawo kinde mar bedo gi puonjruok mar Muma ma marwa wawegi, pachwa pong’ gi weche mokudh gi roho maler. (Som 1 Jo Korintho 2:10.) Wechego nyalo bedo kaka “mach maliel” e iwa, mamiyo ok wanyal ling’ kodgi.
10, 11. (a) Puonjruokwa mar Muma onego obed machalo nade mondo wabed gi chir mar wuoyo? (b) Hul ane okang’ achiel michano kawo mondo imi puonjruok mari mar Muma omed bedo maber moloyo.
10 Mondo puonjruok ma marwa wawegi mar Muma oti kuomwa, onego wane ni weche manie Muma chopo e chunywa, mi omul chunywa maiye. Kuom ranyisi, janabi Ezekiel noneno fweny moro ka iwachone ni ocham buk modol moting’o weche ma nigi siem motegno ne ji ma ne ok dwar winjo wach. Ne dwarore ni wechego odonjne Ezekiel chuth, mondo omi wechego obed kite. Timo kamano ne dhi miyo tij lando wechego obed mamit—kaka mor kich.—Som Ezekiel 2:8–3:4, 7-9.
11 Wabende wanie chal kaka mar Ezekiel. Kindegi, ji mang’eny ok dwar winjo gima Muma wacho. Mondo omi wanan e lando wach Nyasaye, dwarore ni wapuonjre Ndiko e yo mamiyo warwako wechego e chunywa chutho. Dwarore ni wabed gi chenro mar puonjruok Muma ma wamakorego maok wabare. Onego wabed gi gombo kaka mar jandik-zaburi ma nowero kama: “Mi weche me dhoga gi paro mabudhogo e chunya obedi mimorgo, A Jehova, lwandana kod jawara.” (Zab. 19:14) Mano kaka dwarore ahinya ni wakaw kinde mar paro matut kuom weche mwasomo, mondo adiera mag Muma odonj e chunywa maiye! Kuom adier, onego watim matek mondo puonjruok ma marwa omed bedo maber moloyo. *
12. Ere kaka chokruoge mag Jokristo konyowa mondo omi roho maler otawa?
12 Yo machielo ma roho maler mar Jehova nyalo konyowago en kuom ‘paro jowetewa mondo wami hera gi timbe mabeyo omedre, kendo kik wawe chokruokwa kaachiel.’ (Hib. 10:24, 25) Timo kinda mar dhi e chokruoge mag Jokristo maok wabare, chiko itwa ka wanie chokruok, kendo tiyo gi gik mwapuonjore, gin yore ma roho nyalo tayowago. Donge en adier ni roho mar Jehova tayowa kokalo kuom kanyakla?—Som Fweny 3:6.
Ber mag Bedo gi Chir
13. Ang’o mwanyalo puonjore kuom gigo ma Jokristo mokwongo notimo e tij lendo?
13 Roho maler e teko maduong’ moloyo e piny gi polo, kendo onyalo miyo dhano teko mar timo dwaro mar Jehova. Kokalo kuom tekono, Jokristo mokwongo nobedo gi nyalo mar timo madongo e tij lendo. Ne gilando wach maber ne “chuech duto e bwo polo.” (Kol. 1:23) Ka waparo kaka thothgi ne gin “jopoya gi jo makiya,” mano miyo ok wabed gi kiawa ni ne nitie teko moro maduong’ ma ne jiwogi.—Tich 4:13.
14. Ang’o mabiro konyowa miyo “ler mar chunywa mondo orieny”?
14 Dak e yo mamiyo roho maler tayo ngimawa, bende nyalo jiwowa timo tijwa mar lendo gi chir. Lamo ka wakwayo roho gi kinda pile, puonjruok marwa wawegi, paro matut kuom gigo mwasomo, kendo dhi e chokruoge mag Jokristo maok wabare, giduto gikonyowa e miyo “ler mar chunywa mondo orieny.” (Rumi 12:11) Muma wuoyo kuom ‘Ja-Yahudi moro ma nyinge Apollo, Ja-Aleksandria, ma nochopo Efeso. Ne opong’ gi chuny mar kinda e wuoyo, kendo ne opuonjo kare weche Yesu.’ (Tich 18:24, 25) Ka “mach mar Roho liel” kuomwa, wanyalo medo bedo gi chir e tij lendo mar ot ka ot koda e lendo sama ok ne wachano.—Rumi 12:11, The Bible—An American Translation.
15. Ere kaka medo bedo gi chir e tij lendo konyowa?
15 Nitie kaka bedo gi chir momedore e lendo konyowa bende. Chir miyo wabedo gi paro makare nikech wang’eyo malong’o gimomiyo tijno dwarore koda ber mokelo. Wamedo bedo gi ilo nikech wayudo mor moloyo seche ma wachopo chuth tijwa mar lendo. Kendo watego kinda ma wan-go nikech wang’eyo ni magi gin kinde madwarore ahinya ni watim tij lendo.
16. Ang’o mwanyalo timo kapo ni kindawa e tij lendo osedok chien?
16 To nade kapo ni kinda kata ilo ma ne wan-go chon e tij lendo osedok chien? Mano nyalo dwaro ni wanonre wawegi gadier. Paulo nondiko kama: “Nonreuru uwegi pile mondo une kuwuotho e yie. Ng’ireuru uwegi.” (2 Kor. 13:5) Penjri ane kama: ‘Be ler mar chunya pod rieny? Be akwayo Jehova e lamo mondo omiya roho mare? Be lamo maga nyiso ni ageno kuome mondo omiya teko mar timo dwache? Be weche ma awacho e lamo nyiso ni amor gi tij lendo momiyowa? Chenro ma mara maseketo mar puonjruok chalo nade? Akawo thuolo maromo nade e paro matut kuom gik ma asomo kendo winjo? Achiwora ne tije kanyakla e okang’ maromo nade?’ Paro matut kuom penjo kaka mago nyalo konyowa fwenyo kuonde ma waremie koda kaka wanyalo losogi.
We Roho mar Nyasaye Omiyi Bedo gi Chir
17, 18. (a) Tij lendo itimo e okang’ maromo nade e kindegi? (b) Ere kaka wanyalo wuoyo gi “ratiro” maonge luoro e lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye?
17 Bang’ chier Yesu, nowacho ne jopuonjrene kama: ‘Unuyud teko ka roho maler obiro kuomu, kendo unudok jonenona e Jerusalem, gi Judea duto, gi Samaria, kendo nyaka tung’ piny.’ (Tich 1:8) Tich ma ne ochakore e kindego, koro sani timore e okang’ malach moloyo. Joneno mag Jehova mokalo milion abiriyo lando wach Pinyruoth e pinje mokalo 230, ka kuom higa gitiyo gi seche madirom bilion achiel gi nus e tij lendo. Mano kaka wamor ahinya e nyiso kinda mar timo tijni ma en tich maok bi nwo kendo!
18 Mana kaka e kinde Jokristo mokwongo, roho mar Nyasaye ema tayo tij lendo mitimo e piny mangima. Ka waluwo kaka roho tayowa, wabiro wuoyo gi “ratiro” maonge luor e tijwa mar lendo. (Tich 28:31) Kuom mano, weuru mondo roho otawa e lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye!
[Weche moler piny]
^ par. 7 Nyinge oseloki.
^ par. 11 Mondo omi iyud ber kuom somo kod puonjruok ma mari mar Muma, ne buk miluongo ni, Faidika na Elimu ya Shule ya Huduma ya Kitheokrasi e sula mawacho ni, “Ketri Kuom Somo” kod “Puonjruok Kelo Ber,” ite mag 21-32.
Ang’o Misepuonjori?
• Ang’o momiyo dwarore ni wabed gi chir sama wawuoyo kuom wach Nyasaye?
• Ang’o ma nokonyo jopuonjre mokwongo wuoyo gi chir?
• Ere kaka wanyalo bedo gi chir?
• Ere kaka bedo gi chir konyowa?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 7]
Ere kaka jonyuol nyalo konyo nyithindgi bedo gi chir?
[Picha manie ite mar 8]
Lamo machuok nyalo konyi bedo gi chir e tij lendo