‘Ketri Kuom Puonjo’

“UN ULUONGA ni, ‘Japuonj,’ kendo ni, ‘Ruoth,’ mano uwacho kare, nikech e an.” (Joh. 13:13) Kokalo kuom wechego, Yesu nojiwo ne jopuonjrene migawo mare kaka japuonj. Kae to matin kapok nodhi e polo, nochiko jolupne kama: ‘Dhiuru utim ogendini duto jopuonjrena, kupuonjogi rito weche duto ma nachikou.’ (Math. 28:19, 20) Bang’e, jaote Paulo bende nojiwo gimomiyo dwarore ni wabed jopuonj mag Wach Nyasaye. Nojiwo Timotheo, jaduong’ ma Jakristo niya: ‘Ketri kuom somo ne ji wach Nyasaye kod puonjo. Par wechegi, ket chunyi kuomgi chuth, mondo ji one dongo mari e yore duto.’—1 Tim. 4:13-15.

E ndalogi, mana kaka e ndalogo, tij puonjo en tich maduong’ ahinya e tijwa mar lendo koda e chokruogewa mag Jokristo. Ere kaka wanyalo dhi nyime ketore kuom puonjo, to timo kamano biro konyowa nade e timo dongruok kaka jopuonj mag Wach Nyasaye?

Luw Ranyisi mar Japuonj Maduong’

Yo ma Yesu ne puonjogo ne moro ng’eny jowinjone. Non ane kaka weche ma ne otiyogo nomulo jogo ma ne nie sunagogi Nazareth. Luka jandik-Injili nondiko kama: “Giduto ne giloso maber kuome, kendo ne giwuoro weche mang’won ma noa e dhoge.” (Luka 4:22) Jopuonjre Yesu ne oluwo ranyisi mar Ruodhgi e tijgi mar lendo. Kuom adier, jaote Paulo ne ojiwo Jokristo wetene kama: “Beduru jo ma luwo timna, kaka an bende aluwo tim Kristo.” (1 Kor. 11:1) Nikech Paulo ne luwo tim kata ranyisi mar Yesu, nobedo molony ahinya e tij ‘puonjo e lela koda e ot ka ot.’—Tich 20:20.

Puonjo “e Chiro”

Ranyisi maber manyiso kaka Paulo ne olony e tij puonjo e lela yudore e Tich Joote sula 17. Kanyo wasomo e wi limbe ma ne otimo dala mar Athene, e piny Grik. Kamoro amora ma Paulo norango—obed e wang’a yo kata e lela—noneno kido ma ji lamo. Kare mano e momiyo chuny Paulo nojok ahinya! Kata kamano, ne ok oweyo mondo kaka owinjo e chunye ema ochike. Kar mano, “nogoyo mbaka e sunagogi . . . kendo e chiro nogoyo mbaka pile gi jo ma noyudo kanyo.” (Tich 17:16, 17) Mano kaka noketonwa ranyisi maber ndi! Lendo ne ji moa e ogendini duto, maok wakwedgi, kendo kwanyisogi luor, nyalo miyo jomoko orwak wach mwalandonegi mi gikone gia e twech mar din mar miriambo.—Tich 10:34, 35; Fwe. 18:4.

Ng’eny joma Paulo nolendonegi e chiro ne ok orwako wach. Moko kuom joma ne winje ne gin jorieko ma parogi ne ok owinjore gi adiera ma nolando. Kane Paulo oromo gi akwede, kuom adier ne oketo gik ma ne giwacho e paro. Jomoko ne luonge ni ‘jawach thore.’ Jomoko to ne wacho niya: ‘Onenore ka jaland nyiseche mwakiya.’—Tich 17:18.

Kata kamano, Paulo ne ok oweyo weche ma ji ne wacho mondo onyos chunye. Kar mano, kane onyise mondo oler gik ma ne opuonjo, Paulo notiyo gi thuolono e golo twak moting’o puonj mabeyo e yo ma nonyiso lony ma ne en-go e puonjo. (Tich 17:19-22; 1 Pet. 3:15) We wanon ane adimba twak ma nogolono mondo wapuonjre gik manyalo konyowa medo bedo molony e tijwa mar puonjo.

 Wuo Kuom Weche ma Jowinjoni Diher Winjo

Paulo nowacho niya: ‘Un jo Athene, aneno ni e yore moko duto un jolemo ahinya. Nikech kane ang’iyo gik mulamo, nanwang’o kar misango mondikie niya, “Ni Nyasaye Maok Ong’e.” To gima ulamo ka ukiya ema anyisou.’—Tich 17:22, 23.

Paulo ne nono adimba chal mar alwora ma ne entiere. Bang’ nono, nobiro mofwenyo weche mathoth e wi joma ne olendonegi. Wan bende wanyalo puonjore mathoth e wi weg udi kuom nono chal mar alwora modakie. Kuom ranyisi, gik tugo mag nyithindo e laro kata e dhoot nyalo nyisi mathoth. Kapo ni wang’eyo chal mar wuon ot e okang’ moro, wanyalo nyiso rieko ok mana kuom gima wawacho to koda kaka wawache bende.—Kol. 4:6.

Paulo ne ok wuo e yo ma kwedo jowinjone. Kata kamano, nofwenyo ni yor ‘lamo’ mar Jo-Athene ne ok otenore kuom ng’eyo makare. Paulo nonyisogi maler kaka ne ginyalo lamo Nyasaye madier. (1 Kor. 14:8) Mano kaka dwarore ni wawuo e yo maliw mawinjore maler kendo maok wakwed ji sama walando wach maber mar Pinyruoth!

Ti gi Rieko Kendo Kik Idew Wang’ Ng’ato

Paulo nodhi nyime wacho niya: “Nyasaye ma nochueyo piny gi gik moko duto manie iye, en Ruodh polo gi piny, kendo ok odak e ut lemo molos gi lwedo; kata ok tine gi lwet ji, ka ng’a mochando gimoro, nikech en owuon e mochiwo ni duto ngima, gi muya, gi gik moko duto.”—Tich 17:24, 25.

Kaendi Paulo nochiko pach ji kuom Jehova kaka Jachiw-Ngima, kotiyo gi rieko e luongo Jehova ni “Ruodh polo gi piny.” Mano kaka en thuolo maber konyo joma chunygi nikare moa e dinde koda ogendini mopogore opogore ng’eyo ni Jehova Nyasaye e soko mar ngima!—Zab. 36:9.

Bang’e to Paulo nowacho niya: “Kendo kuom ng’at achiel nochueyo ogendini duto mag ji . . . Noketo ndalogi gi tong’ pinje ma gidakie. Ne dwarore mondo gimany Nyasaye ni miti di girom kode kendo nwang’e, to adier ok obor kodwa ng’ato ka ng’ato.”—Tich 17:26, 27.

Yo mwapuonjogo ji, nyalo nyiso ni Nyasaye mwalamo chalo nade. Maok odewo wang’ ji, Jehova rwako ji mowuok e ogendini duto mondo ‘gimanye miti di ginwang’e.’ Kamano bende, wawuoyo gi ji duto maok wadewo wang’ ng’ato. Watemo konyo jogo moketo yie kuom Jachwech mondo osud ire nikech en ema onyalo miyowa gweth masiko nyaka chieng’. (Jak. 4:8) To ere kaka wanyalo konyo joma keto kiawa kabe Nyasaye nitie? Kuom luwo ranyisi mar Paulo. Non ane gima nowacho bang’e.

“Nikech kuom en wangima, kendo wawuotho, kendo wantie; kaka johug wendeu bende nowacho niya, ‘Nimar wan bende wan kothe.’ Kwabedo koth Nyasaye, ok owinjore wapar ni Nyasaye chal gi dhahabu, kata fedha, kata kidi.”—Tich 17:28, 29.

Mondo ji owinj gima ne owacho, Paulo nonwoyo weche ma nondiki gi jogo ngero, ma gin joma Jo-Athene nong’eyo kendo ne  oyiego. Wan bende watemo wuoyo kuom gik ma ji diher winjo ka wagoyo mbaka kuom gik ma wang’eyo ni jowinjowa biro yiego. Kuom ranyisi, weche ma Paulo notiyogo e barua ma nondiko ne Jo-Hibrania bende nyalo tiyo e kindegi: “Ot ka ot ni gi jagedone, to jagedo mar gik moko duto en Nyasaye.” (Hib. 3:4) Goyo mbaka gi weg udi e wi ranyisi mayot winjo tiendgi kaka mano nyalo konyogi rwako adiera mag gik mwalandonegi. Non ane wach machielo e twak ma Paulo nogolo, manyalo konyowa lony e puonjo—jiwo ji.

Kony Ji Ng’eyo ni Wadak e Kinde mag Giko

Paulo nowacho niya: “Ndalogo mag kiya, Nyasaye noweyo; to koro ochiko ji duto kuonde duto ni mondo gilok chunygi, nikech oseketo chieng’ ma jalo moseyiero nong’adie ni piny bura makare.”—Tich 17:30, 31.

Kuom kinde machuok ma Nyasaye oseweyogo richo mondo odhi nyime, waseyudo thuolo mar nyiso gadier gima nie chunywa. En gima dwarore ahinya ni wakony ji ng’eyo ni kinde mwadakiegi gin kinde mag giko, kendo wawuo e yo masemo ji mondo gibed gadier kuom gweth mag loch mar Pinyruoth, makoro okayo machiegni.—2 Tim. 3:1-5.

Ji Biro Rwako Wach e Yo Mopogore Opogore

“Ka ne giwinjo wach chier mar jo motho, jo moko nochero; to moko nowacho niya, ‘Wana winji kendo kuom wachno.’ Eka Paulo nowuok kuomgi. To jo moko nodokne, kendo noyie.”—Tich 17:32-34.

Jomoko rwako mapiyo weche ma wapuonjogi; to jomoko nyalo dwaro thuolo momedore mondo giyie kendo bedo gadier kuom weche mwalandonegi. Kata kamano, ka walero adiera e yo maliw kendo mayot winjo, mi wakonyo kata mana ng’at achiel mondo obed gi ng’eyo makare kuom Jehova, mano kaka wabedo gi mor ni Nyasaye otiyo kodwa e yuayo ji ir Wuode!—Joh. 6:44.

Gik Mwanyalo Puonjore

Kwaparo matut kuom twak ma Paulo nogolo, wanyalo puonjore mathoth kuom kaka wanyalo lero adiera mag Muma ne jomoko. Ka wan gi migawo mar golo twege ei kanyakla, wanyalo timo matek mondo waluw ranyisi mar Paulo, kuom tiyo gi weche e yo mariek mondo wakony jogo maok gin Joneno winjo tiend adiera mag Muma kendo rwakogi. Wadwaro puonjo adierago e yo maliw mawinjore maler, kata kamano wabiro tang’ mondo kik wajar yie mar ng’ato ang’ata maok en Janeno mobiro e chokruogewa. Bende, e tijwa mar lendo, watemo wuoyo gi ji e yo masemogi kendo kwatiyo gi rieko. Kuom timo kamano, wabiro nyiso ni waluwo gadier jip ma Paulo nochiwo ni mondo ‘waketre kuom puonjo.’

[Picha manie ite mar 30]

Paulo ne puonjo e yo mawinjore maler, mayot, kendo kotiyo gi rieko

[Picha manie ite mar 31]

Waluwo ranyisi mar Paulo kuom keto joma walendonegi e paro kodok korka yie koda puonj maggi