Chiw Luor ne Kend Kaka Mich Moa Kuom Nyasaye

“E momiyo dichwo nowe wuon gi min, mi nopadre gi chiege: mi ginibedi ringruok achiel.”—CHAK. 2:24.

1. Ang’o momiyo owinjore mondo wami Jehova luor?

JEHOVA NYASAYE, e Jachak ngima mar kend, kendo kuom adier, dwarore ni wamiye luor. Kaka Jachwechwa, Ruodhwa kendo Wuonwa me polo, Muma nyiso kare ni en e Jachiw “mich mabeyo duto, gi chiwo malong’o duto.” (Jak. 1:17; Fwe. 4:11) Mano en gima nyiso hera maduong’ ma en-go. (1 Joh. 4:8) Gik moko duto ma osepuonjowa, kata wachonwa mondo watim, kendo miyowa, gin mana ni mondo wayud ber.—Isa. 48:17.

2. Gin chike mage ma Jehova ne omiyo dichwo gi dhako mokwongo?

² Muma nyiso ni ngima mar kend en achiel kuom michgo “mabeyo” moa kuom Nyasaye. (Ruth 1:9; 2:12) Kane Jehova oriwo kend mokwongo mar Adam gi Hawa, ne omiyogi chike ma ne dhi konyo kend margi odhi maber. (Som Mathayo 19:4-6.) Ka dipo ni ne giluwo kaka Nyasaye ne ochikogi, dine gibedo gi mor mosiko. Kata kamano, ne gitimo tim fuwo kuom ketho chik Nyasaye kendo mano ne okelonegi chandruok mang’eny.—Chak. 3:6-13, 16-19, 23.

3, 4. (a) Ere kaka ji mang’eny e kindegi nyiso ni gichayo kend kaachiel gi Jehova Nyasaye? (b) Gin ranyisi mage mwabiro nono e sulani?

³ Mana kaka dichwo gi dhako mokwongo notimo, ji mang’eny e kindegi ok kaw gi pek weche ma ging’ado e kend margi, kata ok gidew kaka Jehova chiko. Jomoko ochayo chike matayo chenro mar kend, to nitie joma bende kawo kend mana kaka gin giwegi ema gineno mondo omi gichop mana gombo maggi giwegi. (Rumi 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5) Ok gidew ni kend en mich moa kuom Nyasaye, kendo kuom chayo michno ginyiso ni gichayo Jachiw michno ma en Jehova Nyasaye.

⁴ Nitie kinde moko ma moko kuom oganda Nyasaye, bende weyo neno kend kaka Jehova neno. Jokristo moko mokendore ng’ado mar pogore, kata ketho kend margi chuth kata ka Ndiko ok osiro mano. Ere kaka wanyalo tang’ kik wadonj e timno? Chik Nyasaye mayudore e Chakruok 2:24 nyalo konyo nade Jokristo mokendore mondo oteg kend margi? To jogo maparo donjo e kend nyalo ikore nade? Weuru wanon kend moko adek ma ne odhi maber e kinde mag Muma, kendo neno kaka ginyiso ni chiwo luor ne Jehova en gimaduong’ e miyo kend osiki maber.

Bed gi Kido mar Makruok Chuth gi Jaodi

5, 6. En chal mane ma ne nyalo bedo ni ne tek ne Zekaria gi Elizabeth, to Nyasaye nogwedhogi nade nikech makruokgi e kend?

⁵ Zekaria gi Elisabeth ne otimo gik makare. Giduto ne gihero Nyasaye kapok ne gikendore. Zekaria ne omakore gi migepene kaka jadolo, kendo gin ji ariyogo ne giluwo Chik Nyasaye kar nyalogi. Kuom adier, ne nitie gweth mang’eny ma ne giyudo. Kata kamano, ka dipo ni ne inyalo limogi e dalagi Juda, dine ifwenyo ni ne nitie gima ne giongego. Ne gionge gi nyithindo. Elisabeth ne en migumba, kendo giduto ne gin joma hikgi ogwaro.—Luka 1:5-7.

⁶ E Israel machon, nyuolo nyithindo ne en gima ikawo maduong’ ahinya, kendo pile joot ne ng’eny. (1 Sam. 1:2, 6, 10; Zab. 128:3, 4) Chon e kindego, dichwo ma Ja-Israel ne nyalo manyo yo maling’ling’ mar ketho kend mare  gi chiege, kapo ni chiege ne ok nyuol. Kata kamano, Zekaria to ne omakore chuth gi Elisabeth. Ne ok omanyo yo mar tieko kend margi, to chiege bende ne ok otimo kamano. Kata obedo ni bedo maonge nyithindo ne ok morgi, ne gidhi nyime tiyo ne Jehova kanyachiel ka gichung’ motegno. Bang’ kinde, Jehova ne otimo hono mar miyogi nyathi ma wuowi kane koro giseti.—Luka 1:8-14.

7. En yo mane machielo ma Elisabeth ne omakorego chuth gi chwore?

⁷ Elisabeth nonyiso makruok chuth e yo moro machielo. Sama ne osenyuol Johana wuode, Zekaria ne ok nyal wuoyo nimar ne omiye bedo momo bang’ keto kiawa kuom gima malaika mar Nyasaye ne nyise. Kata kamano, nyaka bed ni Zekaria ne otiyo gi yo moro e nyiso chiege ni malaika mar Jehova ne oyudo osenyise mondo ochak wuowino ni “Johana.” Joma ne odak machiegni kodgi koda wedegi ne dwaro mondo ochak wuowino nying’ wuon mare. Elisabeth to ne omakore chuth gi kaka chwore ne osechike. Ne odwoko jogo kama: “Ooyo, to enoluonge ni Johana.”—Luka 1:59-63.

8, 9. (a) Ere kaka kido mar makruok chuth e kend konyo? (b) Gin yore mage ma dichwo gi chiege nyalo nyisoe ni gimakore chuth e kindgi?

⁸ Mana kaka ne otimore ne Zekaria gi Elisabeth, joma ng’eny mokendore yudo gik manyoso chunygi koda chandruoge mamoko. Kend ma ng’ato ok omakore chuth gi jaode, ok bi dhi maber. Moko kuom gigo manyalo ketho genruok gi makruok chuth e kend gin kaka, ngera mag kisera oko mar kend, ponografi, chode, koda gik mamoko. To sama genruok onge e kind joma okendore, hera chako dok chien. Inyalo wach ni kido mar makruok chuth, chalo gi chiel ma geng’o dala kuom joma ok owinjore koda monj, kendo mano miyo joma ni ei dala winjo ka gin kod rit maber. Omiyo, sama dichwo gi chiege omakore chuth ng’ato gi nyawadgi, mano miyo gidak kanyachiel gi kuwe, kendo ng’ato ka ng’ato kuomgi ng’eyo gima nie chuny nyawadgi, ka gimiyo hera margi bedo motegno. Ee, makruok chuth en kido madwarore.

⁹ Jehova nowacho ne Adam kama: ‘Dichwo nowe wuon gi min, mi nopadre gi chiege.’ (Chak. 2:24) Mano tiende en ang’o? Ng’ato nyaka tim lokruok moko kuom tudruokne gi wedene koda osiepene. Ng’ato ka ng’ato nyaka kwong chiwo thuolone kendo keto pache kuom jaode. Ok gibi keto wach osiepe kata wedegi ema obed mokwongo, kar kend margi; kendo ok onego giwe jonyuolgi mondo odonjre gi weche ma ging’ado kata e ywaruok ma gin-go. Joma okendorego nyaka koro padre ng’ato gi jaode. Mano e kaka Nyasaye chiko.

10. Ang’o mabiro konyo jogo mokendore mondo obed gi kido mar makruok chuth?

¹⁰ Kata mana e udi ma ng’ato ok en Janeno, kido mar makruok chuth kelo ber. Nyaminwa moro ma jaode ok en Janeno wacho kama: “Adwoko ne Jehova erokamano ahinya kuom puonja kaka anyalo bedo mobolore ne jaoda kendo miye luor. Nyiso kido mar makruok chuth osemiyo wadak kuom higini 47 ka wan gi hera koda luor mosiko.” (1 Kor. 7:10, 11; 1 Pet. 3:1, 2) Kuom mano, tim matek mondo imi kend maru obed makelonu chuny mokuwe. Kokalo kuom wecheni koda timbeni, many yore mag nyiso jaodi ni en ng’at migeno moloyo, e piny mangima. Tim kar nyaloni mondo kik iwe ng’at machielo, kata gimoro amora mondo odonj e kindi gi jaodi. (Som Ngeche 5:15-20.) Ron gi Jeannette, ma osebedo mamor e kend margi kuom higini 35, wacho kama, “To nimar wasebedo ka wamakore gi gima Nyasaye dwaro ni watim, wan gi kend ma nigi mor kendo madhi maber.”

Bedo gi Winjruok Tego Kend

11, 12. Akula gi Priskilla ne nigi winjruok mane (a) e odgi, (b) e ohandgi, koda (c) e tijgi mar Jokristo?

¹¹ Kane jaote Paulo wuoyo kuom Akula gi Priskilla ma ne gin osiepene, kinde duto ne ok wuo kuom ng’ato kuomgi maok ohulo machielo. Akula gi Priskilla gin ranyisi maber manyiso tiend gima Nyasaye nowacho ni, dichwo  gi chiege onego obed “ringruok achiel.” (Chak. 2:24) Kinde duto, ne gitiyo kanyachiel e odgi, e ohandgi, koda e tij lendo mar Jokristo. Kuom ranyisi, kane Paulo ochopo e dala mar Korintho, Akula gi Priskilla ne ogwele mondo odag kodgi e odgi, kendo nenore ni Paulo ne otiyo gi odgi kuom kinde, kaka kama ne ochanoe tije mar lendo. Bang’e, ka gin e dala mar Efeso, ne gitiyo gi odgi kaka kama ne itimoe chokruoge kendo ne gitiyo kanyachiel e konyo jopuonjre manyien kaka Apollo, mondo obed motegno e wach Nyasaye. (Tich 18:2, 18-26) Bang’ mano Akula gi Priskilla ne odhi e dala mar Rumi, kama bende ne gichiwoe odgi mondo otigo e chokruoge mag kanyakla. Bang’e ne giduogo Efeso, kendo dhi nyime tego owete.—Rumi 16:3-5.

¹² Kuom kinde moko, Akula gi Priskilla bende notiyo gi Paulo e ohandgi mar loso hema. Podi kanyo bende wayudo ka gin kanyachiel, kendo gitiyo maonge ywaruok kata piem moro amora. (Tich 18:3) Kuom adier, tiyo kanyachiel e tijegi mag Jokristo ema nomiyo kend margi obedo motegno. Kamoro amora ma ne gintie, obed Korintho, Efeso, kata Rumi, ne ging’ere ahinya kaka ‘jotich e Kristo Yesu.’ (Rumi 16:3) Ne gitiyo ka giriwore lwedo e lando wach Pinyruoth kamoro amora ma ne gintie.

13, 14. (a) Gin chal mage manyalo mono joma okendore bedo gi winjruok achiel? (b) Moko kuom yore ma joot nyalo luwo mondo giteg winjruok margi kaka “ringruok achiel” gin mage?

¹³ Kuom adier, bedo gi winjruok kuom chenro ma wan-go, tego kend. (Ekl. 4:9, 10) En gima lit ni thoth joma okendore ok bed gi kinde mang’eny mar bedo kanyachiel. Ng’ato ka ng’ato tiyo tije owuon kuom seche mang’eny. Moko kuomgi dhi e wuodhe kinde ka kinde nikech tijegi, kata dhi dak loka maonge joutegi mondo gior pesa pacho. To kata mana e pacho, ng’ato nyalo bedo mopogore gi jaode nikech tiyo gi seche mang’eny e neno televison, luwo tuke moko mohero, kata tiyo gi Intanet. Be mano timore e odi? Ka en kamano, be unyalo timo lokruok moko e kit ngimau mondo omi umed bedo gi thuolo mar bedo kanyachiel? Donge unyalo timo gik moko kanyachiel, kaka iko chiemo, luoko sende, kata tiyo e puodho? Donge unyalo tiyo kanyachiel ka urito nyithindo kata rito jonyuolu ma koro oseti?

¹⁴ Gimaduong’ moloyo, tiuru kanyachiel pile e tije motudore gi lamo mar Jehova. Nono ndiko mar odiechieng’ kanyachiel, kendo timo lamo mar joot, gin thuolo mag miyo ubed gi winjruok machiegni e paro koda e chenrou. Bende, lenduru kanyachiel. Ka nyalore, unyalo tiyo tij painia uduto, kata ka chal maru nyalo weyonu thuolo mar lendo mana kuom dwe achiel kata higa achiel kende. (Som 1 Jo Korintho 15:58.) Nyaminwa moro ma ne otiyo tij painia gi jaode wacho kama: “Bedo e tij lendo ne en achiel kuom gigo ma ne miyowa thuolo mar bedo kanyachiel kendo wuoyo ahinya. To nimar waduto ne waluwo chenro achiel mar konyo ji ong’e wach Nyasaye, ne awinjo ka an gi jabatha ma wakonyorego. Ne awinjo ka an machiegni kode, ok mana kaka chwora to bende kaka osiepna ahinya.” Sama utiyo kanyachiel e chenro mabeyo ma un-go e ngima, mosmos gik ma ugombo timo, gik muketo mokwongo e  ngima, kaachiel gi timbeu biro bedo machal, machop kama ubedo kaka Akula gi Priskilla e parou kendo timo kaka “ringruok achiel.”

Nyasaye Ema Obed Mokwongo e Kend Maru

15. Gimaduong’ e miyo kend odhi maber en ang’o? Ler ane.

¹⁵ Yesu nong’eyo gimomiyo dwarore ahinya keto Nyasaye mokwongo e kend. Ne oneno ka Jehova riwo kend mokwongo. Ne oneno kaka Adam gi Hawa ne mor e kinde ma ne giluwo chik Nyasaye, kendo ne oneno bende chandruok ma ne obetie kane giweyo timo kamano. Omiyo, kane Yesu puonjo jomoko, ne onwoyonegi chik Wuon mare mayudore e Chakruok 2:24. Yesu ne omedo bende kama: “Gi ma Nyasaye oseriwo, kik dhano opogi.” (Math. 19:6) Kuom mano, miyo Jehova luor matut, podi e gimaduong’ e miyo kend odhi maber. Jonyuol Yesu ma ne nie piny, tiende ni Josef gi Mariam, noketo ranyisi maber kuom wachno.

16. Ere kaka Josef gi Mariam noketo Nyasaye motelo e ngimagi kaka joot?

¹⁶ Josef ne ng’won kendo ne omiyo Mariam luor. Kane ofwenyo ni Mariam nigi ich, ne otimone e yor ng’wono kata kapok ne malaika mar Nyasaye olerone gima ne oyudo otimore ne Mariam. (Math. 1:18-20) Josef gi Mariam ne oluwo chik Kaisar, kendo bende ne gimakore gi Chik Musa. (Luka 2:1-5, 21, 22) Kendo kata obedo ni chwo kende ema ne nigi ting’ mar dhi e nyasi mag lamo e Jerusalem, Josef gi Mariam kaachiel gi joodgi duto, ne timo kamano higa ka higa. (Rapar 16:16; Luka 2:41) Kuom yorego koda mamoko, Josef gi Mariam ne otimo duto mondo gimor Jehova, kendo ne gichiwo luor ne weche mag lamo. En gima ok kawwa gi wuoro ni Jehova ne oyierogi mondo gin ema girit Wuode e piny, kane Yesu pod nyathi.

17, 18. (a) Ere kaka jogo mokendore nyalo keto Nyasaye obed mokwongo e ngimagi? (b) Timo kamano biro konyogi nade?

¹⁷ Be in bende iketo Nyasaye motelo e ngimau mar joot? Kuom ranyisi, sama itimo yiero kuom gik madongo e ngima, be ikwongo timo nonro e puonj mag Muma, lamo, kendo manyo paro kuom Jakristo motegno? Koso ihinyo loyo chandruoge ma in-go kuom luwo mana pachi iwuon koda mar wede gi osiepe? Be itemo ahinya tiyo gi paro makonyo ma jatichno mogen osegoyo e wi ngima mar kend gi mar joot? Koso ihinyo luwo paro kata kit ngima mar anyuola kaachiel gi paro ma ichiwo e buge mag jopiny? Be pile uwuoyo gi Nyasaye e lamo kendo puonjore kanyachiel, keto chenro mag tiyo ne Nyasaye, kendo wuoyo kuom gigo ma uketo mokwongo e ngima?

¹⁸ Kowuoyo kuom kend margi mamor mosekawo higini 50, Ray wacho kama: “Onge chandruok moro amora ma ne waromogo ma ne ok wanyal loyo, nimar ne waketo Jehova obedo kaka tol madiere e kend marwa mar ‘tonde adek.’” (Som Eklesiastes 4:12.) Danny kod Trina yie gi wachno. Giwacho ni, “Mana kaka wasemedo tiyo ne Jehova kanyachiel, kend marwa osemedo bedo motegno.” Gisebedo e kend margi ka gimor kuom higini mokalo 34. Kinde duto, ka iketo Jehova mokwongo e kend mari, obiro konyi kendo obiro miyi gweth mogundho.—Zab. 127:1.

Dhi Nyime Chiwo Luor ne Mich mar Nyasaye

19. Ang’o momiyo Nyasaye ne ochiwo mich mar kend?

¹⁹ Gimaduong’ ahinya ne ji mang’eny e kindegi  en manyo gigo mamorogi gin giwegi. Kata kamano, jatich Jehova to neno gik moko e yo mopogore. Ong’eyo ni Nyasaye nochiwo ngima mar kend kaka mich mondo ochopgo dwarone. (Chak. 1:26-28) Dine bed ni Adam gi Hawa ochiwo luor ne michno, piny mangima dine obedo paradis mopong’ gi dhano mamor, makare kendo matiyo ne Nyasaye.

20, 21. (a) Ang’o momiyo onego wakaw kend kaka chenro maler? (b) En mich mane mwabiro nono e juma mabiro?

²⁰ To moloyo duto, jotich Nyasaye neno kend kaka chenro koda thuolo mar kelo ne Jehova duong’. (Som 1 Jo Korintho 10:31.) Mana kaka waseneno, makruok chuth, winjruok, koda keto Jehova mokwongo, gin kido ma jiwo kendo tego ngima mar kend. Omiyo, bed ni waikore ne kend, watego kend marwa, kata watemo reso kend marwa, gimaduong’ ma nyaka watim en: neno kend kaka chenro moa kuom Nyasaye. Keto wachno e paro biro miyo watim duto mwanyalo e luwo Wach Nyasaye, sama watimo yiero motudore gi wach kend. Ka watimo kamano to wanyiso ni wachiwo luor, ok mana ne mich mar kend kende, to bende ne Jachiw michno ma en, Jehova Nyasaye.

²¹ Kata kamano, en adier ni ngima mar kend ok e mich kende ma Jehova osemiyowa; bende ok en e yo kende makelo mor. E sula maluwo, wabiro nono mich moro machielo majaber moa kuom Nyasaye—bedo ng’ama ok ni e kend.

Inyalo Dwoko Nade?

• Ere kaka kido mar makruok chuth nyalo konyo Jokristo mokendore?

• Ere kaka tiyo kanyachiel e winjruok nyalo tego kend?

• Moko kuom yore ma joma okendore nyalo ketogo Nyasaye mokwongo gin mage?

• Ere kaka wanyalo chiwo luor ne Jehova, Jachak ngima mar kend?

[Penjo mag Puonjruok]

[Piche manie ite mar 15]

Timo gik moko kanyachiel konyo joma okendore e bedo gi winjruok