Penjo Moa Kuom Josombwa

Kane Yesu Kristo ooro joote 12 e tij lendo, be ne owachonegi ni giting’ luth kendo girwak wuoche?

Jomoko oramo ni weche ma jondiko mag Injili adek wacho kuom Yesu ka oro jootene e tij lendo, kwedore. Kata kamano, kuom nono adimba moro ka moro kuom Injiligo, wanyalo ng’ado paro maber. Mokwongo, non ane gima Mariko koda Luka ne ondiko. Weche ma Mariko nondiko wacho niya: “[Yesu] nochikogi ni kik gikaw gimoro mar wuoth: kata makati, kata ndede, kata pesa e kirowo, mak mana luth kende; to girwak wuoche, kendo kik girwak aroche ariyo.” (Mari. 6:⁠7-9) Luka nondiko kama: “Kik ukaw gimoro mar wuoth, kata luth, kata ndede, kata makati, kata pesa; kendo kik ubed gi aroche ariyo.” (Luka 9:⁠1-3) Kae waneno gima chalo kaka kwedruok moro. Kaluwore gi Mariko, ne ochik joote ni giting’ luth kendo girwak wuoche, to kaluwore gi weche ma Luka nondiko ne ochikgi ni kik gikaw gimoro kata mana luth. Mopogore gi Mariko, Luka ne ok owuoyo kuom wach wuoche.

Mondo wawinj tiend weche ma Yesu ne temo wuoyoe e kindeno, non ane wach moro ma jondik Injili adekgo tiyogo. Weche manie Mariko koda Luka kaachiel gi manie Mathayo 10:⁠5-​10 nyiso ni, ne ochik joote ni kik girwak kata bedo gi “aroche ariyo.” Nenore ni sechego jaote ka jaote ne orwako aroya achiel. Omiyo ne ok dwarore ni giting’ machielo ma gidhigo e wuoth. Kamano bende, ne oyudo girwako wuoche. Mariko ne ojiwo wach ‘rwako wuoche,’ ma ne gin-go. To nade wach ting’o luth? Buk miluongo ni The Jewish Encyclopedia wacho kama: “Nenore ni ne en kit Jo-Yahudi machon ting’o luth.” (Chak. 32:10) Mariko nonyiso ni “kik gikaw gimoro mar wuoth,” mak mana luth ma ne oyudo gin-go kane Yesu chiwonegi chikno. Kuom mano, jondik Injili ne jiwo weche ma Yesu ne ochiko ni kik gimed gik moko e wi mago ma noyudo gin-go ka gidhi e wuoth.

Mathayo medo jiwo wachni, nimar en owuon nowinjo Yesu ka chiko jootene e kindeno, mi nondiko wechego. Yesu nowacho niya: ‘Kik ubed gi pesa mar dhahabu kata mar fedha kata mar mula e kiropeu; kata ndede mar wuoth, kata aroche ariyo, kata wuoche, kata luth; nikech jatich owinjore oyud chiembe.’ (Math. 10:⁠9, 10) To nade wach wuoche ma joote ne orwako koda luth ma ne gin-go e lwetgi? Yesu ne wachonegi ni kik gibed gi, tiende ni kik gimany gik ma kamago, to ne ok ochikogi ni giwit ma ne oyudo gin-go. Ang’o momiyo ne omiyogi chik ma kamano? En nikech “jatich owinjore oyud chiembe.” Mano emomiyo Yesu ne ochikogi kamano, ma en gima winjore gi weche ma nowacho e Twak mar Got, ni kik giparre kuom gima ne gidhi chamo, madho, kata rwakrego.​​—⁠Math. 6:⁠25-​32.

Kata obedo ni mokwongo nyalo nenore ni nitie kwedruok moro e wechego manie Injili, giduto ne gijiwo wach achiel maduong’. Ne dwarore ni jootego odhi kaka ne gin, mondo wach manyruok gi gik momedore kik ogal pachgi. Nikech ang’o? Nikech Jehova ne dhi chiwonegi gik madwarore.

 “Nyadendi, ee nyidendi” ma Suleman ne owuoyo kuomgi ne gin jomage?​—Ekl. 2:8, New World Translation.

Ok wanyal bedo gadier ni ne gin jomage, kata kamano, nenore ni ne gin mon ma nigi huma ma ne Suleman jaromogo e dalane mar ruoth.

E Eklesiastes sula mar 2, Suleman wuoyo kuom gik mopogore opogore ma ne osetimo, moriwo nyaka tijene madongo ahinya mag gedo. Omedo wacho kama: “Nachoko bende fedha kod dhahabu ma maga awuon, kod mwandu mowinjore gi ruodhi kod pinjeruodhi. Nabedo gi jower machwo gi mamon ma maga awuon koda gik mamiyo nyithind dhano mor, nyadendi, ee nyidendi.”​—Ekl. 2:8, NW.

Josomo mang’eny manono weche mag Muma paro ni “nyidendi” ma Suleman ne owuoyo kuomgi, ne gin mondene mang’eny ma nyi mwa ma ne onyuomo e ngimane ma bang’e, kendo ma ne orwake e lamo mar miriambo. (1 Ruo. 11:1-4) Kata kamano, nitie weche moko maok winjre gi parono. Kane Suleman ondiko wechego, ne oyudo oseng’ere gi “nyadendi, ee nyidendi.” E kindeno, podi ne en gi winjruok maber gi Jehova, nimar Nyasaye ne otelone gi roho e ndiko buge moko mag Muma. Mano opogore ahinya gi kaka ngimane ne ochalo bang’e kane koro osekendo mon miche mang’eny, mi odonjo e lamo mar miriambo.

E bug Eklesiastes, Suleman nowacho ni nomanyo ‘mofwenyo weche ma ji morgo, kod weche mondik kare, mana weche mag adiera.’ (Ekl. 12:10) Nenore maler ni ne ong’eyo weche monego otigo e luongo “chi ng’ato,” “chi ruoth,” kod “mon ma tenge,” to nimar ne otiyo gi wechego e ndikone mokudhi gi much Nyasaye. (Nge. 5:⁠18; 12:4; 18:22; Ekl. 9:9; Wer 6:8, 9, NW) Kata kamano, e Eklesiastes 2:⁠8, ok otiyo gi wechego.

E weche ma notiyogo ni “nyadendi, ee nyidendi,” (kowuoyo kuom ng’ato achiel kendo ji mang’eny), kanyo kende ei Muma ema wayudoe wach moro maok ong’ere ahinya e dho Hibrania. Josomo manono Muma wacho ni tiendgi tek fwenyo. Joloko mang’eny mag Muma wacho ni weche manie Eklesiastes 2:8 wuoyo kuom mon, tiende ni kiwuoyo kuom ng’ato achiel kendo kuom ji mang’eny. Tiende nyalo bedo kamano e loko mar “nyadendi, ee nyidendi.”

Suleman ne ong’ere ahinya, ma ruoth moro madhako moa e pinyruodh Sheba nowinjo humbe, molime, kendo ne omor gi gik ma oneno. (1 Ruo. 10:1, 2) Mano nyalo bedo achiel kuom joma ne Suleman oluongo ni “nyadendi, ee nyindendi.” Nyalo bedo ni ne otiyo gi wechego kowuoyo kuom mon ma ne nigi huma ma ne oromogo e dalane mar ruoth, e higini mang’eny ma podi ne en gi winjruok maber gi Nyasaye.