Dwaruru Kuwe
Dwaruru Kuwe
“Wadwaruru weche ma kelo kuwe.”—RUMI 14:19.
1, 2. Ang’o momiyo Joneno mag Jehova nigi kuwe e kindgi?
KUWE madier ok en gima yot yudo e piny masani. Kinde mang’eny, kata mana joma wuok e oganda achiel kendo mawacho dhok achiel, jobedo gi pogruok e weche din, siasa, koda weche mapile mag ngima. Mopogore gi mano, oganda Jehova nigi kuwe madier kata obedo ni gia e “pinje duto, gi dhoudi duto, gi ogendini duto, gi dhok duto.”—Fwe. 7:9.
2 Kuwe mapile nitie e kindwa ok en gima biro abira kende. En gima betie nikech ‘wan gi kuwe kod Nyasaye’ kokalo kuom keto yie kuom Wuode, ma rembe ma ne ochuer umo richowa. (Rumi 5:1; Efe. 1:7) E wi mano, Nyasaye madier miyo jotichne momakore kode roho maler, kendo kuwe en achiel kuom nyak mar rohono. (Gal. 5:22) Gimachielo mamiyo wan gi kuwe e kindwa en ni ‘ok wan mag piny ka.’ (Joh. 15:19) Kar riwo lwedo konchiel e weche mag siasa, wan wadong’ ka ok wariw lwedo kon moro amora. Nikech ‘waseloso ligenginiwa obedo leu kwer,’ ok wadonjre e lwenje mag dhoudi kata mag pinje.—Isa. 2:4.
3. Kuwe man e kindwa konyo nade, to en wach mane mibiro non e sulani?
3 Kuwe ma wan-go e kindwa ng’ato gi ng’ato tut ahinya, kendo ok en mana weyo timo gima nyalo hinyo owetewa kende. Kata obedo ni kanyakla ma wantiere mar Joneno mag Jehova oting’o joma oa e anyuola gi dhoudi mopogore opogore, ‘waherore ng’ato gi ng’ato.’ (Joh. 15:17) Kuwe man e kindwa miyo ‘watimo maber ni ji duto, to moloyo ni jogo ma jood yie.’ (Gal. 6:10) Kuwe man e kindwa gi Jehova koda owete gi nyimine, en gima onego wakaw kaka gimaduong’ kendo rito ahinya. Kuom mano, weuru wanon ane kaka wanyalo dwaro kuwe ei kanyakla.
Kapo ni Wachwanyore
4. En ang’o mwanyalo timo mondo wadwar kuwe kapo ni wachwanyo ng’ato?
4 Jakobo japuonjre Yesu nondiko kama: “Waduto wachwanyore pile. Ka ng’ato ok chwanyre e wuoyo, en ng’at molony.” (Jak. 3:2) Kuom mano, ywaruok e kind Jokristo en gima nyalo betie. (Fili. 4:2, 3) Kata kamano, ywaruok manie kind ji ariyo kama, inyalo tiek e yo maber maok waketho kuwe mar kanyakla. Kuom ranyisi, non ane puonj moting’o siem ma onego waluw kapo ni wafwenyo ni nyalo bedo ni wachwanyo ng’ato.—Som Mathayo 5:23, 24.
5. Ere kaka wanyalo nyiso ni wadwaro kuwe kapo ni ochwanywa?
5 To nade kapo ni ochwanywa e yo moro matin? Be onego warit mondo jal mochwanyowa obi okwawa ng’wono? Iwachonwa kama e 1 Jo Korintho 13:5: “[Hera] ok odew gi marach motimne.” Kapo ni ochwanywa, wanyalo dwaro kuwe kuom weyo wachno kendo gole e pachwa, tiende ni bedo ‘maok wadew gimarach motimnwa.’ (Som Jo Kolosai 3:13.) Ber ka watimo kamano e loso ywaruok matindo tindo ma jatimore e ngima mapile, nikech mano konyo e miyo kuwe obedie e kindwa gi Jokristo wetewa, kendo e miyo wabed gi paro mokuwe. Ngero moro manyiso rieko wacho kama: ‘Ng’ato yudo duong’ kuom weyo maok odewo ketho.’—Nge. 19:11, Luo New Testament, 2003.
6. Ang’o monego watim ka waneno ni tek ahinya weyo ketho moro motimnwa?
6 To nade ka otimnwa ketho mwaneno ni teknwa ahinya weyo? Onge kiawa ni keyo wachno ne ji mang’eny ok bi nyiso rieko. Kuoth ma kamago biro mana ketho kuwe mar kanyakla. Ang’o monego otim mondo olos wachno e yor kuwe? Mathayo 18:15 wacho niya: “Ka owadu kethoni, dhi inyise wachno ka un ji ariyo kendu; kowinji, iseyudo owadu.” Kata obedo ni weche manie Mathayo 18:15-17 wuoyo kuom richo madongo, kwatiyo gi puonj mayudore e kwan matindo 15, onego wadhi ir jal mokethonwa ka wan kode kendwa, kendo temo duoko kuwe e kindwa kode. *
7. Ang’o momiyo onego watem tieko ywaruok piyo?
7 Jaote Paulo nondiko niya: “To ka iu owang’, kik utim richo; kik uwe chieng’ podhi ka pod un gi mirima. Kik umi Satan kinde.” (Efe. 4:26, 27) Yesu nowacho ni: “Ka ng’ato odonjoni, to winjri kode piyo.” (Math. 5:25, The Bible in Luo, 1976) Kuom mano, manyo kuwe en gima dwaro ni walos ywaruok me kindwa piyo. Nikech ang’o? En nikech timo kamano geng’o ywaruok kik nya kaka adhola mowe maok othiedhi. Kik wawe sunga, nyiego, kata chuny mar hero ahinya gik ringruok, omonwa tieko ywaruok mapiyo piyo.—Jak. 4:1-6.
Sama Ywaruok Moro Oriwo Ji Mang’eny
8, 9. (a) Jo kanyakla mar Rumi machon ne nigi paro mopogore e yore mage? (b) En siem mane ma Paulo nochiwo ne Jokristo man Rumi e wi ywaruok ma ne gin-go?
8 Nitie seche moko ma ywaruok e kanyakla ok bed mana e kind ji ariyo kende, to oriwo ji mang’eny. Mano e kaka ne obet kuom Jokristo ma ne ni Rumi, mi Paulo ne ondikonegi barua mokudh gi much Nyasaye. Ne nitie ywaruok moro e kind Jokristo ma Jo-Yahudi gi mago maok ne Jo-Yahudi. Nenore ni ne nitie jomoko ei kanyaklano ma ne chayo jogo ma chunjegi ne yomyom, kata ma chunjegi ne ok ni thuolo ahinya. Joma kamago ne ng’ado ne jomoko bura kuom gik ma ng’ato ka ng’ato ema ne onego otimie yiero ma mare owuon. En puonj mane ma Paulo ne omiyo kanyaklano?—Rumi 14:1-6.
9 Paulo nochiwo puonj moting’o siem ne jogo duto ma ne nie ywaruokno. Ne owacho ne jogo ma ne kawo ni ok gin e bwo Chik Musa mondo kik gicha owetegi. (Rumi 14:2, 10) Chuny ma kamano ne nyalo chwanyo Jokristo mapod ne chich gi chamo gik ma Chik ne okwero. Paulo nosayogi ni: “Kik iketh tich Nyasaye gi gik michamo. Ber iwe chamo ring’o, kata madho divai, kata timo gimoro manadi ma chwanyo owadu.” (Rumi 14:14, 15, 20, 21) Mopogore gi mano, Paulo nochiwo siem ne Jokristo ma chunygi ne ok ni thuolo ahinya ni mondo kik ging’ad bura ne jogo ma ne neno gik moko e yo mopogore kodgi. (Rumi 14:13) Ne owacho ne ‘ng’ato ka ng’ato kuomgi ni kik obed gi paro moting’ore moloyo kaka owinjore.’ (Rumi 12:3) Bang’ chiwo siem ne jogo duto ma ne nie ywaruokno, Paulo nondiko niya: “E momiyo wadwaruru weche ma kelo kuwe, gi weche ma ng’ato ka ng’ato dikonygo owadgi.”—Rumi 14:19.
10. Mana kaka nobedo e kanyakla ma ne nie Rumi machon, ang’o madwarore e tieko ywaruok ndalogi?
10 Wanyalo bedo gadier ni kanyakla ma ne ni Rumi norwako siem ma Paulo nochiwo, mi gitimo lokruok ma ne dwarore. Sama ywaruok obetie e kind Jokristo ndalogi, donge ber ka wabende walosogi e yor ng’wono kendo bolore mondo wati gi puonj mag siem manie Ndiko? Mana kaka ne obedo kuom Jo-Rumi, nyalo dwarore ni jogo duto manie ywaruok moro e ndalogi, oikore timo lokruok madwarore eka ‘gibed gi kuwe e kindgi giwegi.’—Mari. 9:50.
Ka Oluong Jodongo Mondo Okony
11. Jaduong’-kanyakla onego otang’ gang’o kapo ni Jakristo odhi ire e wi ywaruok moro manie kinde gi nyawadgi?
11 To nade ka Jakristo dwaro wuoyo gi jaduong’-kanyakla e wi ywaruok moro ma en-go e kinde gi watne kata Jakristo wadgi? Ngeche 21:13 wacho kama: “Ng’a madino ite ni yuak mar jochan; en bende noyuagi, to ok nowinje.” Kuom adier, jaduong’no ok bi ‘dino ite’ mondo kik owinj. Kata kamano, ngero machielo siemowa kama: “Ng’at mokwongo keto wachne nenore ni en kare, nyaka ng’at machielo bi ma ket penjo ne wachne.” (Nge. 18:17, Luo, 2003) Jaduong’-kanyakla onego onyis ng’wono kuom chiko ite, to kata kamano onego otang’ mondo kik orikni bedo jakor ng’at mokelo wach ywaruokno. Bang’ chiko ite ne wachno, obiro penjo jalo kabe osewuoyo gi ng’at ma ochwanyeno. Jaduong’no bende nyalo nono kode okang’ ma Ndiko dwaro ni jal mochwanyore okaw mondo mi odwar kuwe.
12. Chiw ane ranyisi manyiso rach mar rikni kawo okang’ bang’ winjo wach e wi ywaruok moro.
12 Ranyisi moko adek mondiki ei Muma konyowa ng’eyo rach mar rikni kawo okang’ bang’ winjo mana konchiel e wi ywaruok motimore. Potifar noyie gi chiege ka chiege nowachone ni Josef ne dwaro nindo kode gi thuon. Nikech mirima, Potifar notero Josef e jela. (Chak. 39:19, 20) Ruoth Daudi noyie gi weche Ziba ka Ziba nowachone ni Mefibosheth oseriwore gi wasik Daudi. Daudi nodwoko mapiyo ni: “Ne, duto mobedo mar Mefibosheth, mano mari.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Ne owach ne Ruoth Artashashta ni Jo-Yahudi ne gero kendo ohinga mag Jerusalem, kendo ni ne gichiegni ng’anjo ne Pinyruodh Persia. Ruodhno ne oyie gi ripot mar miriambono, mi nogolo chik ma chungo tije duto mag gedono e Jerusalem. Nikech mano, Jo-Yahudi noweyo tij gero hekalu mar Nyasaye. (Ezra 4:11-13, 23, 24) Jodongo ma Jokristo onego onyis rieko kuom luwo puonj moting’o siem ma Paulo nochiwo ne Timotheo ni kik orikni ng’ado bura.—Som 1 Timotheo 5:21.
13, 14. (a) Waduto wan gi rem mage kuom wach ywaruok mag jomoko? (b) Jodongo nyalo yudo kony kune sama ging’ado bura e wi Jokristo wetegi?
13 Kata ka ng’ato osewinjo weche, koni gi kocha e wi ywaruok moro, ber ng’eyo ni, “ka ng’ato paro ni ong’eyo gimoro, pok ong’eyo gimoro kaka onego ong’e.” (1 Kor. 8:2) Be wang’eyo weche duto ma ne omiyo ywaruokno obetie? Be wan gi nyalo mar ng’eyo chuth chal mopogore opogore mar joma nie ywaruokno? Sama oluong jodongo mondo ong’ad bura, dwarore ahinya ni kik giwe mondo owuondgi gi miriambo, riekni, kata weche mijimbo! Yesu Kristo, ma e Jang’ad-Bura ma Nyasaye oketo, ng’ado bura kare. Ok “anong’ad bura kogeno gi ma wang’e oneno, kata kwero ji kogeno gi ma ite owinjo.” (Isa. 11:3, 4) Kar mano, roho mar Jehova ema tayo Yesu. Roho mar Nyasaye bende tayo jodongo ma Jokristo.
14 Kapok ging’ado bura e wi Jokristo wetegi, jodongo onego olam ka gikwayo kony mar roho mar Jehova, kendo luwo kaka rohono tayogi e nono Wach Nyasaye koda buge mag kweth mar jatichno mogen kendo mariek.—Math. 24:45.
Kuwe e Kindwa gi Nyasaye Ema Duong’ Moloyo?
15. Gin kinde mage monego water wach richo maduong’ mwang’eyo ni otimore?
15 Kaka Jokristo, ijiwowa ni wadwar kuwe. Kata kamano, Muma bende wacho ni: ‘Rieko moa e polo malo mokwongo oler, kendo okelo kuwe.’ (Jak. 3:17) Dwarore ni wabed joma ler mokwongo eka wabed joma ohero kuwe, tiende ni, waluw chike maler ma Nyasaye oketonwa kuom timbe mabeyo. Kapo ni Jakristo moro ong’eyo ni Jakristo wadgi otimo richo maduong’, onego ojiw jalo mondo odhi ohul ne jodongo wachno. (1 Kor. 6:9, 10; Jak. 5:14-16) Ka jal mokethono ok otimo kamano, Jakristo mong’eyono onego oter wachno. Weyo maok watimo kamano ka waparo ni koro warito kuwe e kindwa gi jalo, en tim mamiyo wariwore kode e kethoneno.—Lawi 5:1; som Ngeche 29:24.
16. En ang’o mwanyalo puonjore kuom gima ne otimore kane Jehu oromo gi Joram?
16 Sigand Jehu nyiso ni luwo tim makare mar Nyasaye duong’ moloyo rito kuwe gi jaricho. Nyasaye nooro Jehu mondo odhi okum jood Ruoth Ahab. Joram, ruoth ma ne rach ma wuod Ahab kod Jezebel, noidho e gache kobiro romo ne Jehu kendo wacho niya: “Kuwe nitie, Jehu?” Jehu nodwoko nade? Nodwoko kama: “Kuwe dibed nade ka pod nitie terruok mag Jezebel minu kod timbene mag juok mang’eny kama?” (2 Ruo. 9:22, New World Translation) Kae to Jehu noywayo asere mare, mi ochwoyogo dho chuny Joram. Mana kaka Jehu nokawo okang’, jodongo nyaka kaw okang’ ne jogo matimo richo goyiem to otamore loko chunygi, maok giluor ni gibiro ketho kuwe e kindgi gi jorichogo. Gigolo oko joricho motamore loko chunygi mondo mi kanyakla osiki ka nigi kuwe gi Nyasaye.—1 Kor. 5:1, 2, 11-13.
17. Jokristo duto nyalo timo ang’o kuom wach dwaro kuwe?
17 Thoth ywaruok mabedoe e kind owete ok gin mag ketho madongo manyalo dwaro ni jodongo olos komiti mar ng’ado bura. Kuom mano, dibed gima ber ahinya ka wanyiso hera kuom umo ketho mag jomoko. Wach Nyasaye wacho niya: “Ng’a maumo richo odwaro hera; to jamed wach oketho osiepe ma chon.” (Nge. 17:9) Ka waduto waluwo wechego to wabiro konyo e rito kuwe mar kanyakla kendo siko gi winjruok maber e kindwa gi Jehova.—Math. 6:14, 15.
Dwaro Kuwe Kelo Gweth
18, 19. Dwaro kuwe kelo gweth mage?
18 Dwaro “weche ma kelo kuwe” kelonwa gweth mogundho. Wabedo gi winjruok machiegni ahinya gi Jehova sama waluwo yorene, kendo wakonyo e miyo kuwe osiki e kindwa gi owete ei kanyakla. Dwaro kuwe ei kanyakla bende konyowa neno yore mwanyalo dwarogo kuwe e kindwa gi jogo ma walandonegi ‘wach maberno mar kuwe.’ (Efe. 6:15) Chuny ma kamano ikowa maber mondo ‘wabed mang’won gi ji duto, kendo wabed joma terore mos.’—2 Tim. 2:24.
19 Ng’e bende ni nobedie “chier mar jo makare kod jo ma ok kare.” (Tich 24:15) E kinde ma singono biro timore e piny, tara mang’eny mag ji ma pachgi, kitgi, koda anyuolagi opogore opogre nobed mangima. Jogo nobed joma ne odak nyaka e kinde machon ahinya mar “chakruok piny”! (Luka 11:50, 51) Kuom adier, puonjo yore mag kuwe ne jogo mibiro chier nobed thuolo makende. Mano kaka tiegruok maduong’ mimiyowa sani nokonywa ahinya e bedo jolos kuwe e kindego!
[Weche moler piny]
^ par. 6 Mondo ing’e gima Ndiko dwaro ni watim korka wach richo madongo kaka ketho nying’ ji kod mibadhi, ne Mnara wa Mlinzi, ma Oktoba 15, 1999, ite mag 17-22.
Ang’o Misepuonjori?
• Ere kaka wanyalo dwaro kuwe kapo ni wachwanyo ng’ato?
• En ang’o monego watim kapo ni ng’ato ochwanyowa?
• Ang’o momiyo riwo lwedo konchiel e ywaruok mag jomoko ok en gima nyiso rieko?
• Ler ane gimomiyo nitie kinde maok onego wadwar kuwe gi jomoko.
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite 29]
Jehova ohero jogo moikore weyo ne jomoko kethogi
