Ne Girito Mesia
Ne Girito Mesia
“Ji ne rito, kendo giduto ne gipenjore ei chunygi kuom Johana, ka dibed ni ne ok en e Mesia.”—LUKA 3:15, THE EMPHATIC DIAGLOTT.
1. Jokwath moko ne owinjo milome mane mar malaika?
EN OTIENO kendo jokwath rito rombegi oko. Mano kaka giwuoro ahinya sama gineno ka malaika mar Jehova ochung’ machiegni kodgi kendo duong’ mar Nyasaye rieny ka lworogi! Winjuru ane! Malaika goyo milome kowacho kama: “Kik uluor; akelonu weche mabeyo, ma nomiu mor ngang’, ma nobed ni oganda duto: tinende onywolnu Jawar e dala Daudi, en Kristo Ruoth,” en ema ne odhi bedo Mesia. Jokwath ne dhi yudo ka nyathi mayomno nindo e kund dhok e taon moro machiegni. Apoya nono, “malaika mang’eny kuom oganda polo” nochako pako Jehova ka giwacho kama: “Duong’ obed ni Nyasaye e polo malo, kendo kuwe obed e piny kuom joma Nyasaye oyiero.”—Luka 2:8-14.
2. “Mesia” en nying’ mochung’ne ang’o, to inyalo fwenye nade?
2 En adier ni jokwath ma Jo-Yahudigo, nong’eyo ni “Mesia” kata “Kristo” en nying’ mitiyogo kuom “Jal Mowir” kata mowal mar Nyasaye. (Wuok 29:5-7) Kata kamano, ere kaka ne ginyalo puonjore weche momedore kuome kendo nyiso jomoko gadier ni nyathi ma malaika ne oa wuoyo kuome ema ne dhi bedo Mesia ma Jehova owalo? En kuom nono weche mokor mayudore e Ndiko mag Dho-Hibrania, kendo poro wechego gi tije koda kit ngima ma nyathino ne dhi luwo.
Ang’o Momiyo Ji ne Kiyo?
3, 4. Ere kaka onego wawinj tiend Daniel 9:24, 25?
3 Kane Johana Jabatiso obiro higini moko bang’e, weche ma ne owacho koda tijene, ne miyo ji mang’eny penjore kabe Mesia ne osebiro. (Som Luka 3:15.) Nyalo bedo ni ne nitie jomoko ma ong’eyo tiend “jumbe piero abiriyo” ma ne okor e wi Mesia. Ka en kamano, ne ginyalo ng’eyo kinde ma Mesia ne dhi fwenyoree. Moko kuom weche mokorgo wacho kama: “Nyaka a ndalo ma chik nowuogie mar miyo Yerusalem bedo kaka yandi obet, mondo ogere manyien, nyaka ng’ato nobi mowal gi mo, mana ruoth, nobedi jumbe piero abiriyo; kendo jumbe piero auchiel gariyo nobedie.” (Dan. 9:24, 25) Josomo mopogore opogore yie ni mago gin jumbe mag higini. Kuom ranyisi, loko mar Revised Standard Version wacho kama: “Jumbe piero abiriyo mag higini oseket.”
4 E kindegi, jotich Jehova ong’eyo ni jumbe 69, tiende ni higini 483 miwuoyoe e Daniel 9:25, ne ochakore e higa mar 455 Ka Ndalowa Podi (K.N.P.), ma en higa ma Ruoth Artashashta mar Persia noyie ne Nehemia mondo odog oger Jerusalem kendo. (Neh. 2:1-8) Jumbego ne orumo higini 483 bang’e, kane obatis Yesu e higa mar 29 E Ndalowa kendo ne owale gi roho maler mi obedo Mesia.—Math. 3:13-17. *
5. Gin weche mage mokor mwabiro nono?
5 Koro weuru mondo wanon weche moko matin ma ne okor e wi Mesia, ma ne ochopo e nyuol Yesu, ngimane kar chakruok, koda migawone. Onge kiawa ni timo kamano biro tego yiewa kuom wach Nyasaye mokor. Bende wabiro neno ayanga ni kuom adier, Yesu e Mesia ma piny ne osebedo karito gaming’a.
Ne Okor Chakruok mar Ngimane e Piny
6. Ler ane kaka Chakruok 49:10 ne ochopo.
6 Mesia ne idhi nyuol e dhood Juda e Israel. Sama ne ogwedho yawuote kane ochiegni tho, Jakobo nokoro kama: “Ludh duong’ ok noa, e Juda, kata odunga mar teko ok noa e tiende, nyaka Shilo nobi: kendo kuome ji nowinje.” (Chak. 49:10) Josomo mang’eny machon mag Jo-Yahudi ne tudo wechego gi Mesia. Kochakore gi loch mar Ruoth Daudi ma ne wuok e dhood Juda, luth (loch mar joka ruoth) kaachiel gi odunga mar teko (teko mar chiko), ne nie dhood Juda. “Shilo” ochung’ne “Jal ma e Wuon-go; Jal ma Gino En Gire.” Anyuola mar ruodhi mag Juda ne dhi gik gi “Shilo” ma ema ne dhi bedo ruoth mosiko e anyuolano, nimar Nyasaye nowacho ne Zedekia, ma ne en ruoth mogik e anyuola Juda ni, loch ne idhi mi jal ma nigi ratiro mar bedo gi lojno. (Ezek. 21:26, 27) Bang’ Zedekia, Yesu kende ema ne en koth Daudi ma ne osing ne kom-ruoth. Kapok ne onyuol Yesu, malaika Gabriel nowacho ne Mariam kama: “Ruoth Nyasaye nomiye kom Daudi kwar mare. En nolo od Jakobo nyaka chieng’; kendo pinyruodhe ok norum.” (Luka 1:32, 33) Omiyo, nyaka bed ni Shilo miwuoyoe en Yesu Kristo, ma ne en koth Juda gi Daudi.—Math. 1:1-3, 6; Luka 3:23, 31-34.
7. Ne onyuol Mesia kanye, to ang’o momiyo ng’eyo mano morowa?
7 Ne idhi nyuol Mesia e Bethlehem. Janabi Mika nondiko kama: “In, Beth-lehem Efratha, in mobedo kitin e kind genini mag Juda, to kuomi nowuog en ma nobedi jalocho kuom Israel; ma kar chakruokne obedo ma nyaka nene, kendo ma nyaka chieng’.” (Mika 5:2) Ne idhi nyuol Mesia e Bethlehem mar Juda, kendo nyalo bedo ni kinde moko dalano ne ong’ere kaka Efratha. Kata obedo ni Mariam min Yesu kaachiel gi Josef wuon mare ma ne opidhe, ne odak e Nazareth, chik Rumi ne omiyo gidhi Bethlehem, kama ne onyuolie Yesu e higa mar 2 K.N.P. (Math. 2:1, 5, 6) Mano kaka wechego ne ochopo e yo miwuoro!
8, 9. En ang’o ma ne okor e wi nyuol Mesia koda gik ma ne otimore bang’ nyuolne?
8 Mesia ne idhi nyuol gi nyako ma ne pok onindo gi dichwo. (Som Isaiah 7:14.) Bethu·lahʹ en wach e dho Hibrania ma tiende en ‘nyako mapok onindo gi dichwo,’ to (ʽal·mahʹ) en wach machielo mayudore e Isaiah 7:14. Kanyo ema ne okorie ni, “nyako [ha·ʽal·mahʹ]” ne dhi nyuolo wuowi. Al·mahʹ en wach mitiyogo kiwuoyo kuom Rebeka kapok ne okende. (Chak. 24:16, 43) Kotelne gi much Nyasaye, Mathayo nonyiso kaka weche manie Isaiah 7:14 ne ochopo kuom nyuol Yesu, to ne otiyo gi wach e dho Grik matiende en ‘nyako mapok onindo gi dichwo’ (par·theʹnos). Jondik-Injili, Mathayo gi Luka wacho ni Mariam ne en nyako mapok nonindo gi dichwo kendo ne omako ich kokalo kuom teko mar roho mar Nyasaye.—Math. 1:18-25; Luka 1:26-35, New World Translation.
9 Nyithindo matindo ne idhi neg bang’ nyuol Mesia. Wach machalo kamano noyudo osetimore higini mang’eny motelo, kane Farao mar Misri ochiko mondo owit nyithindo ma chwo e Aora Nail. (Wuok 1:22) Kata kamano, ber ng’eyo weche manie Yeremia 31:15, 16, kama iwuoyoe kuom Rahel koywago yawuote ma ne oter ‘e piny wasigu.’ Ywakne ne winjore nyaka e Rama, ma ne yudore e gweng’ Benjamin masawa mar Jerusalem. Mathayo nyiso ni weche Jeremia nochopo e kinde ma ne Ruoth Herode ochiko mondo oneg nyithindo ma yawuowi e Bethlehem koda e alworane. (Som Mathayo 2:16-18.) Par ane kuyo ma ne nitie e alworano duto!
10. Ler ane kaka Hosea 11:1 ne ochopo kuom Yesu.
10 Ne idhi luong Mesia oa Misri mana kaka ne oluong Jo-Israel. (Hos. 11:1) Kane pok Herode ogolo chik mar nego nyithindo, malaika ne ochiko Josef, Mariam gi Yesu, mondo gidhi Misri. Ne gibet kuno “nyaka tho Herode; mondo wach ochopi ma ne Ruoth oluwo gi dho janabi [Hosea] ka owacho ni, ‘Naluongo wuoda oa e Misri.’” (Math. 2:13-15) En adier ni Yesu kende ne ok nyal miyo wach moro amora ma ne okor e wi nyuolne gi chakruok mar ngimane e piny otimre.
Mesia Chako Tichne!
11. Ere kaka ne oik yo ne Jal Mowal mar Jehova?
11 Ne onego oik yo ne Jal Mowal mar Nyasaye. Malaki nokoro ni “Elija janabi” ne dhi tiyo tijno, koiko ji ne biro mar Mesia. (Som Malaki 4:5, 6.) Yesu owuon ne ofwenyo ‘Elijano’ ni ne en Johana Jabatiso. (Math. 11:12-14) Kendo Mariko nowacho ni tij Johana ne ochopo weche ma Isaya ne okor. (Isa. 40:3; Mari. 1:1-4) Yesu ok ema nochano mondo Johana oti tich kaka mar Elija mar iko yo. Tich ma ne okor ma ‘Elijano’ ne dhi timo, ne oluwore gi dwaro mar Nyasaye mondo okony ji fwenyo Mesia.
12. En migawo mane makonyo e fwenyo Mesia?
12 Migawo moro ma Nyasaye ochiwo konyo ji fwenyo Mesia. Kane en ei Sunagogi e Nazareth, ma ne en dala ma ne odongoe, Yesu ne osomo bug Isaya mi onyiso kaka wechego chopo kuome owuon kama: “Roho mar Ruoth [Jehova] ni kuoma, nikech osewira gi mo mondo ayal Wach Maber ni jo modhier; noora mondo ahul gony ni jo motue, kendo ahul yepo mar wang’ ni muofini, mondo agony ji misando, kendo ahul higa ma Ruoth [Jehova] oyiego.” To nikech Yesu ema ne en Mesia madier, ne onyalo wacho gi chir kama: “Tinende eka Ndikoni ochopo.”—Luka 4:16-21.
13. Ne okor nade wach tij Yesu e Galili?
13 Ne okor kaka Mesia ne dhi tiyo ne Nyasaye e Galili. Kowuoyo kuom “piny Zabulon gi piny Naftali . . . Galili mar ogendini,” Isaya nondiko kama: “Jo ma nowuotho e mudho oseneno ler maduong’: jogo ma nodak e piny matimo mudho mandiwa, ler oserienynigi.” (Isa. 9:1, 2) Yesu ne ochako tichne e Galili kodak Kapernaum, kama ng’eny Jo-Zabulon kod Jo-Naftali ne oyudoe ler mar wach Nyasaye ma ne okelonegi. (Math. 4:12-16) E Galili, ema ne Yesu ochiwoe Twak mar Got, oyieroe jootene, otimoe honone mokwongo, kendo nenore ni kanyo bende ema ne ofwenyoree ne jopuonjre moko 500 bang’ chierne. (Math. 5:1–7:27; 28:16-20; Mari. 3:13, 14; Joh. 2:8-11; 1 Kor. 15:6) Kuom mano, ne ochopo weche ma ne Isaya okoro kane olendo e “piny Zabulon gi piny Naftali.” En adier ni Yesu ne olando wach Pinyruoth e gwenge mamoko e Israel.
Tije Mamoko Mane Okor e Wi Mesia
14. Ere kaka Yesu nochopo weche mag Zaburi 78:2?
14 Mesia ne dhi puonjo kotiyo gi ngeche, kata ranyisi. Asaf jandik-zaburi nowero kama: “Nayaw dhoga gi ngero.” (Zab. 78:2) Ere kaka wanyalo ng’eyo ni weche mokorgo ne tiyo kuom Yesu? Mathayo nyisowa kamano. Bang’ wuoyo kuom ngero ma Yesu ne oporoe Pinyruoth gi dongo mar koth karadali koda thowi, Mathayo wacho kama: “Ne ok owacho negi gimoro amora ma ok okonyore gi ngero. Mano nochopo gimane owach gi janabi ni, ‘Abiro yawo dhoga mondo awuo gi ngeche, abiro hulo gik masebedo kopondo nyaka aa chakruok piny.’” (Math. 13:31-35, Luo New Testament, 2003) Tiyo gi ngeche kata ranyisi, ne en achiel kuom yore mabeyo ahinya ma Yesu ne tiyogo e puonjo.
15. Nyis ane kaka Isaiah 53:4 nochopo.
15 Mesia ne dhi kawo tuochewa. Isaya nokoro kama: “Adier oseting’o tuwochewa, kendo osekawo chandruokwa.” (Isa. 53:4) Mathayo nowacho ni bang’ kane Yesu osechango min chi Petro, Yesu nochango jomoko bende mondo omi “wach ochopi ma ne janabi Isaya owacho ni, ‘En owuon nokawo midekrewa, kendo noting’o tuochewa.’” (Math. 8:14-17) To mani en mana kamoro achiel manyiso ni Yesu ne ochango jogo ma ne tuwo.
16. Jaote Johana nonyiso nade ni Yesu nochopo weche Isaiah 53:1?
16 Kata obedo ni Mesia ne timo gik mang’eny mabeyo, ji mang’eny ne ok oyie kuome. (Som Isaiah 53:1.) Konyiso ni wachno ne ochopo, jaote Johana nondiko kama: “Kata [Yesu] nosetimo ranyisi mang’eny e nyimgi, ok ne giyie kuome; mondo wach janabi Isaya ochopi, ma nowacho niya, ‘[Jehova] ng’ano moseyie wachwa? Kendo ng’ano ma [Jehova] oseelone teko mar bade?’” (Joh. 12:37, 38) Bende, e kinde ma ne jaote Paulo lando wach maber e wi Yesu Mesia, ji matin kende ema ne oketo yie.—Rumi 10:16, 17.
17. Johana nonyiso nade kaka weche manie Zaburi 69:4 tiyo?
17 Ji ne dhi sin gi Mesia maonge gimomiyo. (Zab. 69:4) Jaote Johana luwo weche ma Yesu wuon nowacho kama: “Ka di ne ok atimo e diergi tijego ma ng’ato moro pok otimo, da ok gibet gi richo; to koro gisenenogi, kendo gisin koda, kendo gi Wuora bende. To ma timore mondo wach ma nondiki e Chikgi ochopi niya, ‘Ne gisin koda kayiem.’” (Joh. 15:24, 25) Kinde mang’eny, ‘Chik’ en wach mitiyogo kiwuoyo kuom Ndiko duto mag Muma. (Joh. 10:34; 12:34) Weche mag Injili nyiso maler ni ji ne osin gi Yesu, to moloyo, jotend din mar Jo-Yahudi. E wi mago, Kristo nowacho niya: “Piny ok nyal sin kodu, to an osin koda, nikech an ahulo kuome ni timbene richo.”—Joh. 7:7.
18. En ang’o mwabiro medo nono, mabiro tego yiewa ni Yesu e Mesia?
18 Jolup Yesu ma ne odak e kinde Jokristo mokwongo, ne nigi adier ni Yesu ema ne en Mesia, nikech kuom adier ne ochopo weche ma Ndiko mag Dho-Hibrania ne okoro e wi Mesia. (Math. 16:16) Mana kaka waseneno, moko kuom wechego ne ochopo e chakruok mar ngima koda migawo Yesu Ja-Nazareth. Weche mokor mamoko ibiro non e sula maluwo. Paro kuomgi e yo matut, biro tego yiewa ni kuom adier Yesu Kristo ema ne en Mesia ma Wuonwa me polo Jehova, noketo.
[Weche moler piny]
^ par. 4 Mondo inon adimba tiend “jumbe piero abiriyo,” ne sula mar 11 e bug Sikiliza Unabii wa Danieli!
Inyalo Dwoko Nade?
• Gin weche mage ma ne okor ma ne ochopo e wi nyuol Yesu?
• Ere kaka ne oik yo ne Mesia?
• Gin weche mage mokor e Isaiah sula mar 53 ma ne ochopo kuom Yesu?
[Penjo mag Puonjruok]
