Be Jehova Ong’eyi?
Be Jehova Ong’eyi?
“[Jehova] ong’eyo joge.”—2 TIM. 2:19.
1, 2. (a) Yesu ne dewo ahinya wach mane? (b) Gin penjo mage monego wanon?
CHIENG’ moro Ja-Farisai ne odhi ir Yesu mi openje niya: “Ere chik maduong’ kuom Chik duto?” Yesu nodwoke kama: “Her Ruoth Nyasachi gi iyi duto, kendo gi chunyi duto, kendo gi riekoni duto.” (Math. 22:35-37) Yesu ne nigi hera matut kuom Wuon mare me polo, kendo kuom adier nodak e ngima manyiso kamano. Yesu bende ne dewo ahinya nying’ ma ne en-go e nyim Jehova, kendo nonyiso mano kuom chung’ motegno nyaka giko. Omiyo, matin kapok notho, nonyalo wacho ni, Nyasaye ne ong’eye kaka jal mane omakore motegno gi chikene. Kuom mano, Yesu nosiko e hera mar Jehova.—Joh. 15:10.
2 Ndalogi, ji mang’eny wacho ni gihero Nyasaye. Ong’e kiawa ni wabende wawacho kamano. Kata kamano, nitie weche monego wapar matut kuomgi, kaka: ‘Be Nyasaye ong’eya an awuon? Ere kaka Jehova nena? Be ong’eya kaka ng’ate?’ (2 Tim. 2:19) Mano kaka en thuolo makende ahinya ni wanyalo bedo gi winjruok machiegni gi Jaloch e wi gik moko duto!
3. Ang’o momiyo jomoko bedo gi kiawa kabe Jehova ong’eyogi, to ang’o mabiro konyogi golo paro ma kamano?
3 Kata kamano, nitie jomoko mohero Jehova ahinya to pod ginwang’o ka teknegi yie ni Nyasaye nyalo ng’eyogi kaka osiep. Jomoko neno ni gin kanono, omiyo giketo kiawa kabe Jehova nyalo nenogi kaka joge. Kata kamano, en gimaber ahinya ng’eyo ni Nyasaye to nenowa e yo mopogore! (1 Sam. 16:7) Jaote Paulo nowacho ne Jokristo wetene kama: “Ka ng’ato ohero Nyasaye, Nyasaye ong’eyo ng’atno.” (1 Kor. 8:3) Mondo omi Nyasaye ong’eyi, nyaka ihere mokwongo. Par ane wachni: Ang’o momiyo isomo gasedni sani? Ang’o momiyo itemo matek tiyo ne Jehova gi iyi, chunyi, riekoni, kendo gi tekoni duto? Kapo ni isechiwori ne Nyasaye mi obatisi, ang’o mane omiyo ikawo okang’ ma kamano? Muma leronwa ni Jehova ma en janon chuny ji, ema ywayo jogo ma chunygi nikare. (Som Haggai 2:7; Johana 6:44.) Kuom mano, inyalo bedo gadier ni itiyo ne Jehova nikech ne oywayi ire. Ok obi jwang’o ngang’ jogo ma oseywayo ire ka gisiko ka gichung’ motegno. Nyasaye nenogi kaka joma long’o e wang’e, kendo oherogi ahinya.—Zab. 94:14.
4. Ang’o momiyo kinde duto onego warit osiep manie kindwa gi Nyasaye?
4 Ka Jehova oseywayowa ire, onego watem ahinya siko ka waritore e herane. (Som Juda 20, 21.) Nge ni, Muma nyiso ni bayo yo kata weyo Nyasaye en gima nyalore. (Hib. 2:1; 3:12, 13) Kuom ranyisi, kapok nowacho weche manie 2 Timotheo 2:19, jaote Paulo ne owuoyo e wi Humenayo gi Fileto. Nenore ni nitie kinde ma ji ariyogo ne gin joma Jehova nong’eyo kaka joge, kata kamano bang’e ne giweyo adiera. (2 Tim. 2:16-18) Bende, ng’e ni e kanyakla mar Galatia, jomoko ma chon Nyasaye ne ong’eyo kaka joge, ne ok osiko e ler mar Nyasaye. (Gal. 4:9) Mad kik wakaw osiep manie kindwa gi Nyasaye ka nono.
5. (a) Gin kido mage ma Nyasaye ohero ahinya? (b) Gin ranyisi mage mwabiro nono?
5 Nitie kido moko ma Jehova dwaro ni wabedgo ahinya. (Zab. 15:1-5; 1 Pet. 3:4) Yie kod bolruok gin kido ma ne onenore ahinya kuom jomoko ma Nyasaye nong’eyo. We wanon ane ranyisi mag ji ariyo moko, mondo wane kaka kido ariyogo ne omiyo gibedo joma Jehova ohero. Wabiro nono bende ng’at machielo ma ne paro ni Nyasaye ne ong’eye, to nobedo gi kido mar ng’ayi kata sunga, mi bang’e ofwenyo ni Jehova ne okwede. Ranyisi mag jogo nyalo puonjowa weche makonyo ahinya.
Wuon Jogo ma Nigi Yie
6. (a) Ibrahim ne onyiso yie kuom singo mag Jehova e yo mane? (b) Jehova ne ong’eyo Ibrahim e yo mane?
6 Ibrahim ne en jal ma ne nigi ‘yie kuom Jehova.’ Kuom adier, iluonge ni “wuon ji duto ma yie.” (Chak. 15:6; Rumi 4:11) Kuom yie, Ibrahim noweyo dalane, osiepene, koda mwandune mondo odhi e piny mabor. (Chak. 12:1-4; Hib. 11:8-10) Yie ma Ibrahim ne nigo pod ne otegno higini mang’eny bang’e. Mano ne onenore maler e kinde ma ne ‘ochiwo Isaka’ wuode, konyisogo ni ne owinjo kaka Jehova ne ochike. (Hib. 11:17-19) Ibrahim ne onyiso yie ma ne en-go kuom singo mag Jehova, omiyo Nyasaye ne nene kaka ng’at makende; kuom adier ne ong’eyo Ibrahim. (Som Chakruok 18:19.) Jehova ne ok ong’eyo ang’eya Ibrahim kaka dhano mangima kamoro; ne ong’eyo Ibrahim kaka osiepne mogeno.—Jak. 2:22, 23.
7. Ang’o monego wang’e e wi singo mag Jehova, to ere kaka mano ne okonyo Ibrahim?
7 Ber ng’eyo ni e ngimane duto, Ibrahim ne ok onwang’o gikeni mar piny ma ne osingne. Bende, ne ok oneno kothe ka bedo ka “kuoyo ma ni e dho nam.” (Chak. 22:17, 18) Kata obedo ni, singogo ne ok ochopo e kinde ma Ibrahim ne ngima, podi nosiko ka en gi yie motegno kuom Jehova. Ne ong’eyo ni ka Nyasaye owacho gimoro, to chalo ka gima gino osetimore. Ee, Ibrahim nodak e kit ngima ma ne oluwore chuth gi yie ma ne en-go. (Som Jo Hibrania 11:13.) Be Jehova ong’eyowa kaka joma nigi yie machalo gi mar Ibrahim?
Rito Kwageno Jehova Nyiso Yie Motegno
8. Gin gombo mage mowinjore ma jomoko dwaro neno ka chopo?
8 Nyalo bedo ni wan gi gombo moko mwadwaro neno ka chopo e ngimawa. Donjo e kend, bedo gi nyithindo, kod ngima maonge tuoche, duto gin gombo mapile mag dhano kendo mowinjore. Kata kamano, moko kuom gombogo ok timre ne ji mang’eny. Kapo ni en kamano kuomwa, kaka wabiro timo ka wan e chal ma kamano ema biro nyiso kabe wan gi yie motegno.
9, 10. (a) Ere kaka jomoko oseyiero chopo dwaro maggi? (b) In iwuon ineno nade wach chopo mar singo mag Nyasaye?
9 Biro bedo gima ok nyis rieko ka watemo chopo gombogo e yo maok winjre gi rieko mar Nyasaye. Mano nyalo ketho winjruok mar ng’ato gi Nyasaye. Kuom ranyisi, jomoko oseyiero yore mag thieth maok winjre gi puonj mag Jehova. Moko to oseyiero tije ma miyo ng’ato dhi mabor kendo opogo dak gi joode, kata ma monogi dhi e chokruok mag kanyakla. To nade wach timo osiep mar kisera gi ng’at maok en Janeno? Kapo ni Jakristo luwo yore ma kamago, be kuom adier odwaro ni Jehova ong’eye? Jehova dine owinjo nade kapo ni Ibrahim ne ok ohore mos kodwaro ni singo ma Nyasaye ne omiye ochopne mapiyo? To nade kapo ni Ibrahim ne nyalo luwo mana dwache owuon, ka odak kaka jomamoko kendo loso nyinge owuon kar geno korito Jehova? (Pim gi Chakruok 11:4.) Be dine osiko kaka ng’at ma Jehova ong’eyo kaka osiepne?
10 In gi gombo mage midwaro neno ka chopo? Be yie mari otegno e okang’ ma onyalo konyi geno kirito Jehova, ma singo ni obiro yieng’o gombo mabeyo duto ma in-go? (Zab. 145:16) Mana kaka ne otimore kuom Ibrahim, singo moko mag Nyasaye nyalo bedo ni ok bi chopo mapiyo kaka dwaher. Kata kamano, Jehova mor ahinya neno ka watemo bedo gi yie kaka mar Ibrahim kendo timo kaluwore gi yieno. Kuom adier, gikone wabiro yudo ber ka watimo kamano.—Hib. 11:6.
Pogruok Mantie e Kind Bolruok kod Ng’ayi
11. Nyalo bedo ni Kora ne obedo gi thuolo mage mabeyo, to mano nyiso ni ne en ng’at ma nade e nyim Nyasaye?
11 Ne nitie pogruok maduong’ e kind Musa gi Kora kuom wach nyiso luor ne chenro mar Jehova koda dwarone. Yo ma Jehova ne nenogi godo ne luwore gi kaka ne gitimo. Kora ne en Ja-Lawi ma dhood Kohath, kendo nobedo gi thuolo mar neno gik mang’eny mabeyo, kaka neno ka ireso oganda Jo-Israel e Nam Makwar, riwo lwedo kum ma ne Jehova omiyo jogo ma ne ok owinje e Got Sinai, koda migawo mar ting’o ark, tiende ni sandug singruok. (Wuok 32:26-29; Kwan 3:30, 31) Nenore ni ne osebedo komakore gi Jehova kuom higini mogwaro, kendo mano nomiyo Jo-Israel mang’eny omiye luor.
12. Kaluwore gi picha manie ite 28, osiep ma ne ni e kind Nyasaye gi Kora nobedo nade nikech kido mar ng’ayi?
12 Kata kamano, kane oganda Jo-Israel ni e yo ka gidhi e Piny Manosingi, nitie gik ma Kora ne paro ni ok nikare e chenro mar Nyasaye. Kae to ji 250 mamoko mabende ne nigi huma e kind oganda, ne oriwore kod Kora e temo kelo lokruok. Nyaka bed ni Kora koda joma mokogo, ne paro ni winjruok margi gi Jehova ne ber. Ne giwacho ne Musa kama: ‘Ihedhori in, oganda duto ler, giduto ng’ato ka ng’ato, kendo Jehova ni e diergi.’ (Kwan 16:1-3) Mano kaka ne gigenore mokalo tong’ kendo ne gin jong’ayi! Musa ne owachonegi niya: ‘Jehova nonyis ni ng’a gini mobedo joge.’ (Som Kwan 16:5.) E giko odiechieng’ ma noluwo, Kora kod jogo duto ma ne oriwore kode e ng’anjono ne otho.—Kwan 16:31-35.
13, 14. Musa ne onyiso bolruok e yore mage?
13 Mopogore gi Kora, Musa “ne en ng’at mamuol ahinya maloyo ji duto man e piny.” (Kwan 12:3) Ne onyiso muolo mare koda bolruokne kuom luwo chuth kaka Jehova chiko. (Wuok 7:6; 40:16) Onge kama inyisoe ni Musa ne piem gi kaka Jehova ne timo gik moko, kata sin nikech luwo chenro ma Jehova oketo. Kuom ranyisi, Jehova nochiko kaka ne onego oger tabanakel kochiwo nyaka weche matindo tindo ma ne onego oluw, kaka kit range mar tol koda kwan mag ragemini mag tol monego oti godo e loso law hema. (Wuok 26:1-6) Ka nitie jarit moro e riwruok mar oganda Nyasaye, ma chiwo weche mang’eny ahinya matindo tindo monego iluw e timo gimoro, seche moko mano nyalo nyoso chunyi. Kata kamano, Jehova en jarit makare chuth, ma pogo ne jotichne migepe moko kendo ogenogi. Sama ochiwonwa weche mang’eny modwaro ni waluw, otimo kamano gi gimomiyo. Kata kamano, ng’e ni chuny Musa ne ok ojok gi Jehova kuom chiwone weche mang’eny kamano, ka gima Jehova ne dwoke piny, kata maye thuolo mar tiyo gi pache owuon. Kar mano, Musa ne otimo kinda mar neno ni jotich ‘ne otimo’ mana kamano, ka giluwo kaka Nyasaye ne ochiko. (Wuok 39:32) Mano kaka nonyiso bolruok! Musa ne ong’eyo ni tijno ne en tij Jehova, to en ne en mana gir tich mitiyogo.
14 Bolruok mar Musa bende ne onenore kane en e bwo chal matekne owuon. Nitie chieng’ moro, ma ji ne ochako ng’ur, mi mano ne omiyo Musa ok obedo gi ritruok kendo walo nying’ Nyasaye. Nikech mano, Jehova ne owacho ne Musa ni ne ok odhi tero oganda e Piny Manosingi. (Kwan 20:2-12) En kod Harun owadgi, noyudo gisenano nikech ng’ur mar Jo-Israel kuom higini mang’eny. Par ane wachni, Musa ne oketho mana e kinde achielno kende, to ema mano ne omone yudo gino ma ne osebedo korito kuom kinde mogwaro! Musa notimo nade? Kata obedo ni mano ne onyoso chunye, Musa nonyiso chuny mar bolruok kuom yie gi kaka Jehova noseng’ado. Ne ong’eyo ni Jehova en Nyasaye ma jadier maok ditim gima ok kare. (Rapar 3:25-27; 32:4) Sama iparo kuom Musa, donge inene kaka ng’at ma Jehova ne ong’eyo kaka osiepne?—Som Wuok 33:12, 13.
Winjo Jehova Dwaro Bolruok
15. Wanyalo puonjore ang’o kuom kido mar ng’ayi ma Kora ne nigo?
15 Kaka watimo sama lokruok moko obedoe e kanyakla mar Jokristo e piny mangima, koda kaka watimo kuom weche ma jogo matayo oseng’ado, biro nyiso kabe Jehova ong’eyowa kaka osiepene. Kora koda jogo ma ne oriwore kode ne oweyo Nyasaye nikech kido mar ng’ayi, bedo maonge yie, kendo ne gigenore giwegi mokalo tong’. Kata obedo ni Kora ne neno Musa kaka jal moro moti machiko weche mapile, adiera en ni Jehova ema ne chiko ogandano. Wi Kora ne owil gi wachno, kendo mano ne omone riwo lwedo jogo ma Nyasaye ne tiyogo. Kora dine onyiso rieko kuom rito mondo Jehova ema obi otim lokruok kapo ni mano ne dwarore. Omiyo, gikone kido mar ng’ayi ne omiyo Kora oketho nying’ maber ma ne oseloso!
16. Ere kaka luwo ranyisi mar Musa mar bolruok nyalo miyo Jehova ong’ewa?
16 Sigand Kora chiwo siem motegno ne jodongo koda jomamoko ei kanyakla ndalogi. Geno kwarito Jehova kendo luwo kaka jogo matayo chikowa, dwaro bolruok. Be wanyiso ni wan joma bolore kendo mamuol mana kaka Musa? Be wanyalo nyiso ni wayie gi migawo mar jogo matayowa kendo luwo kaka gichikowa? Be waikore mar chung’ motegno kata sama weche ok dhi kaka wan wawegi dwaher? Ka en kamano, wabende Jehova biro ng’eyowa kaka osiepene. Bolruok kendo winjo kwaluwo kaka ichiko, biro miyo wabed joma Jehova ohero kaka joge.
Jehova Ong’eyo Jogo Magin Joge
17, 18. Ang’o mabiro konyowa dhi nyime bedo joma Jehova ong’eyo kaka joge?
17 En gima konyo ka waparo matut kuom ranyisi mag jogo ma Jehova ne oywayo ire kendo ng’eyo kaka osiepene. Ibrahim kod Musa ne gin dhano monyuol e richo, kendo ne girem mana kaka wan. Kata kamano, Jehova ne ong’eyogi kaka joge. Mopogore kodgi, ranyisi mar Kora nyiso ni wanyalo bayo yo kendo weyo Jehova mi osiep manie kindwa kode kethre. Ber ka ng’ato ka ng’ato kuomwa openjore owuon kama: ‘Ere kaka Jehova nena? Gin puonj mage ma anyalo yudo kuom jogo miwuoyoe e Muma?’
18 Inyalo bedo mamor ahinya kuom ng’eyo ni Jehova neno jogo mochung’ motegno ma oseywayo ire, kaka joge. Dhi nyime bedo gi yie, bolruok, koda kido mamoko mabiro miyo ibed ng’at ma Nyasaye ohero. Onge kiawa ni, bedo ng’at ma Jehova ong’eyo en thuolo majaber ahinya, kendo mano miyo wabedo gi chuny mokuwe e ngimawa sani, kendo miyo wabedo gi geno mar yudo gweth mabeyo e kinde mabiro.—Zab. 37:18.
Be Iparo?
• Wanyalo bedo gi winjruok manade e nyim Jehova?
• Ere kaka inyalo luwo yie kaka mar Ibrahim?
• Gin puonj mage mwanyalo yudo kuom Kora kod Musa?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 26]
Mana kaka Ibrahim, be wan gi yie ni Jehova biro chopo chuth singo mage?
[Picha manie ite mar 28]
Kora ne ok oikore mar bolore mondo owinj kaka ne ichike
[Picha manie ite mar 29]
Be Jehova ong’eyi kaka ng’at ma bolore kendo winjo kaka ichiko?
