Jehova e Migawona

“An e migapi gi mwanduni e kind nyithind Israel.”—KWAN 18:20.

1, 2. (a) Jo-Lawi ne nie chal mane kodok korka wach yudo girkeni mar lowo? (b) En singo mane ma Jehova nomiyo Jo-Lawi?

BANG’ ka Jo-Israel ne osemako lope mang’eny e Piny Manosingi, Joshua koro nochako pogo lowo e yor goyo ombulu. Ne otiyo tijno kanyachiel gi Eleazar Jadolo Maduong’ koda jodongo mag dhoudi. (Kwan 34:13-29) Kata kamano, Jo-Lawi ne ok dhi bedo gi girkeni mar lowo ma margi giwegi kaka dhoudi mamoko. (Josh. 14:1-5) Ang’o momiyo Jo-Lawi ne onge gi lopgi, kata migawogi e Piny Manosingi? Be mano nyiso ni ne ojwang’gi?

² Wanyalo yudo dwoko e weche ma ne Jehova owacho ne Jo-Lawi. Konyiso ni ne ok ojwang’gi, Jehova nowachonegi kama: “An e migapi gi mwanduni e kind nyithind Israel.” (Kwan 18:20) Mano kaka singo mar Jehova ni, ‘an e migawo maru’ nojiwogi ahinya! Inyalo winjo nade kapo ni in ema Jehova osingoni kamano? Kamoro inyalo dwoko ni, ‘Be an awinjora yudo singruok ma kamano moa kuom Ng’at Manyalo Duto?’ Bende, inyalo wuoro kama, ‘Be en adier ni Jehova nyalo bedo migap Jokristo ma ndalogi, ma gin dhano monyuol e richo?’ Mago gin penjo monego unon, in kaachiel gi jogo mihero. Omiyo, we wanon ane tiend weche ma Nyasaye nowachogo. Timo kamano biro konyowa ng’eyo kaka Jehova nyalo bedo migap Jokristo e kindegi. Koket wachno adimba, Jehova nyalo bedo migawo mari, kata bed ni in gi geno mar dak e polo kata e piny manobed paradis.

Jehova ne Chiwo ne Jo-Lawi Gik Madwarore

3. Ang’o ma ne omiyo Nyasaye okawo Jo-Lawi mondo otine?

³ Kane Jehova pok omiyo Jo-Israel Chik, jogo ma ne gin wiye udi ema ne tiyo kaka jodolo e utegi. Kane Nyasaye osechiwo Chik, ne oloso chenro mar mondo Jo-Israel obed gi jodolo moyiedhi kaachiel gi jokony jodolo ma wuok e dhood Lawi. Ne oloso chenrono nade? Sama ne Nyasaye onego nyithindo makayo mag Jo-Misri, ne opwodho nyithindo makayo mag Jo-Israel, kendo ne owalogi mondo gibed mage. Kae to Nyasaye notimo lokruok maduong’ kowacho kama: “Asekawo Jo-Lawi . . . e kar kayo duto moyawo ich kuom nyithind Israel.” Nimar kweno ma ne otim ne onyiso ni kwan yawuowi makayo duto e Israel ne oloyo kwan Jo-Lawi, ne ochul rawar moro mondo opong’go kwan ma ne oremno. (Kwan 3:11-13, 41, 46, 47) Omiyo koro Jo-Lawi ne nyalo tiyo tijgi ne Nyasach Israel.

4, 5. (a) Bedo ni Nyasaye ne en migap Jo-Lawi, tiende ne en ang’o? (b) Nyasaye ne rito Jo-Lawi e yo mane?

⁴ Tich ma ne omi Jo-Lawi ne dwaro ang’o kuomgi? Jehova nowacho ni ne odhi bedo migapgi, tiende ni, kar mondo giyud girkeni mar lowo, gin ne  gidhi yudo migawo makende ahinya e tij Jehova. Bedo e tij “dolo mar Nyasaye” ema nobedo girkeni margi. (Josh. 18:7) Weche mamoko molworo Kwan 18:20 nyiso ni mano ne ok omiyo gidong’ jodhier maonge gik ringruok. (Som Kwan 18:19, 21, 24.) Ne idhi mi Jo-Lawi “pok [achiel kuom apar] duto mag Israel obed mwandu margi, ma kar tich ma gitiyo.” Ne gidhi yudo achiel e wi apar kuom nyak mag Israel koda jambgi. To Jo-Lawi bende ne onego ochiw achiel e wi apar kuom gigo ma ne omigi, ‘kuom maber duto’ mondo gikonygo tij dolo. * (Kwan 18:25-29) Jodolo bende ni imiyo “misengini duto miting’o mag gik maler,” ma nyithind Israel ne chiwo ne Nyasaye e kar lamo mare. Chenrono ne miyo jodolo duto bedo gi yie motegno ni Jehova ne dhi chiwonegi gigo madwarore e ritogi.

⁵ Nenore ni Chik Musa noketo chenro machielo motudore gi chiwo mar achiel e wi apar, ma ne iketo tenge mondo okony joot, kendo otigo e kinde mag chokruoge maler higa ka higa. (Rapar 14:22-27) Kata kamano, e giko higini adek ka higini adek kod higini auchiel ka higini auchiel mar sabato mar higini abiriyo, chiwo mar achiel e wi aparno ne iketo e rangach mondo okony jodhier koda Jo-Lawi. Ang’o momiyo ne oket ni Jo-Lawi bende okonyre gi gigo? En nikech ne gionge “gi migawo kata mwandu” e Israel.—Rapar 14:28, 29.

6. Kata obedo ni ne ok opog ne Jo-Lawi lowo, ne gidhi dak kanye?

⁶ Inyalo penjori kama, ‘Ka Jo-Lawi ne ok omi lowo, to kare ne gidhi dak kanye?’ Nyasaye nomiyogi kar dak. Ne omiyogi mier 48 kaachiel gi kuonde kwath. Mano noriwo nyaka mier auchiel mag ringoe. (Kwan 35:6-8) Omiyo, Jo-Lawi ne nigi kuonde dak sama ne ok gin e tij od Nyasaye. Jehova nochiwo gik mogundho ne jogo ma ne ochiwore e tije. Kuom adier, Jo-Lawi ne nigi thuolo mar nyiso ni Jehova e migapgi kuom bedo gi geno ni ne en gi teko mar chiwonegi gik ma ne dwarore.

7. Ang’o ma ne dwarore kuom Jo-Lawi mondo omi gine Jehova kaka migapgi?

⁷ Chik ok ne owacho kum moro amora ne Ja-Israel ma ne ok ochiwo achiel e wi apar. Kane ji ojwang’o wach chiwo achiel e wi apar, mano ne hinyo jodolo gi Jo-Lawi. Gima kamano ne otimore e kinde Nehemia. Omiyo, ne chuno Jo-Lawi tiyo e puothegi, kendo jwang’o tij Nyasaye. (Som Nehemia 13:10.) Kuom adier, mondo mi dhood Jo-Lawi onwang’ gik ma ne rito ngimagi, oganda Israel ne nyaka winj Chik Jehova. E wi mano, ne dwarore ni jodolo gi Jo-Lawi obed gi yie kuom Jehova kaachiel gi chenro moketo mar ritogi.

Jo-Lawi Moko Achiel Achiel Manoketo Jehova Obed Migapgi

8. Ler ane chandruok ma Asaf Ja-Lawi noyudo.

⁸ Ka gin kaka dhoot, Jo-Lawi ne onego otim Jehova obed migapgi. Kata kamano, ber ng’eyo ni moko kuom Jo-Lawi achiel achiel, ne owacho ni, “Ruoth Nyasaye kende ema an-go” ka ginyiso chiwruok margi ne Nyasaye koda kaka ne gigene. (Yua. 3:24, The Bible in Luo, 1976) Achiel kuom Jo-Lawigo ne en jawer kendo jandik-wer. Wabiro luonge ni Asaf, kata kamano, nyalo bedo ni ne en achiel kuom jood Asaf, ma ne en Ja-Lawi ma ne tayo jower e kinde Ruoth Daudi. (1 Weche 6:31-43) E Zaburi 73 wasomo ni Asaf (kata achiel kuom kothe) ne olalo mor ma ne en-go e tije ne Nyasaye. Ne oneno nyiego ka jomaricho odak  e ngima maber, mi nochopo kama nowacho kama: “Adier asepwodho chunya kayiem nono, kendo logo lwetena kaler e bura.” Nenore ni chunye nochako kawo tichne makende e nyim Nyasaye ka gimatin; wiye ne owil ni Jehova e migape. Chunye ne ochandore ‘nyaka nodonjo e sang’tuari mar Nyasaye.’—Zab. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ang’o ma ne nyalo miyo Asaf wach ni, Nyasaye e ‘pokne nyaka chieng’’?

⁹ Kane en e sang’tuari, Asaf nochako neno gik moko kaka Nyasaye nenogi. Dibed ni gima kamano osetimoreni. Nyalo bedo ni kinde moro ne ilalo mor kuom thuolo ma in-go mag tiyo ne Nyasaye, kendo ichako keto pachi kuom gik ma ichando e yor ringruok. Kata kamano, kokalo kuom puonjruok Wach Nyasaye kendo dhi e chokruoge mag Jokristo, ne ichako neno gik moko kaka Jehova nenogi. Asaf ne ofwenyo gino ma gikone ne dhi yudo joricho. Ne oparo matut kuom kaka Jehova ne nene en owuon, kendo ng’eyo ni Jehova ne dhi mako lwete korachwich kotaye. Omiyo, Asaf ne nyalo wacho kama ne Jehova: “Kendo onge ng’ato e piny madwaro kaka adwari.” (Zab. 73:23, 25) Kae to nowacho ni Nyasaye e pokne. (Som Zaburi 73:26.) Kata obedo ni jandik-zaburino ne dhi winjo ka ‘ringrene opuch, koda chunye bende,’ Nyasaye ne dhi bedo ‘pokne nyaka chieng’.’ Ne en gadier ni Jehova ne dhi pare kaka osiepne. Wi Nyasaye ne ok dhi wil gi tichne ma ne osetiyo gi kinda. (Ekl. 7:1) Mano kaka wechego ne oduogo chuny Asaf! Ne owero kama: “Sudo machiegini gi Nyasaye okelona ber: asetimo Ruoth Nyasaye kar bwokna.”—Zab. 73:28.

¹⁰ Bedo gi Nyasaye kaka migawone ne en gimaduong’ ahinya ne Asaf moloyo gik ringruok ma ne oyudo kaka Ja-Lawi. Gima ne owuoyoe moloyo ne en thuolo ma ne en-go mar tiyo ne Nyasaye koda winjruokne gi Jehova, tiende ni osiep ma ne oseloso gi Ng’ama Malo Chutho. (Jak. 2:21-23) Mondo mi orit winjruokno, jandik-zaburino ne nyaka siki ka en gi yie kuom Jehova kendo geno kuome. Asaf ne nyaka bed gadier ni ngimane ne dhi bedo maberie moloyo ka odak kaluwore gi chike Nyasaye. In bende inyalo bedo geno motegno kamano kuom Ng’a Manyalo Duto.

11. En penjo mane ma Jeremia ne nigo, to ne odwoke nade?

¹¹ Janabi Jeremia bende ne en Ja-Lawi machielo ma ne okawo Jehova kaka migape kuom wacho ni Jehova kende ema an-go. Wanon ane gima ne otemo wacho sama ne oluongo Jehova kamano. Jeremia ne odak Anathoth, ma ne en dala Jo-Lawi machiegni gi Jerusalem. (Yer. 1:1) Nitie kinde moro ma Jeremia nowuoro kama: Ang’o momiyo ngima jomaricho bedo maber to jomakare sandore? (Yer. 12:1) Bang’ neno gik ma ne timore e Jerusalem gi Juda, ne ‘oywak’ e wi gik ma ne oneno. Jeremia nong’eyo ni Jehova en ng’ama kare. Weche ma Jehova nomiyo Jeremia okoro koda kaka Jehova ne ochopo wechego, ne omiyo janabino oyudo dwoko mong’ith kuom penjone. Mana kaka weche mokorgo nyiso, jogo ma ne oluwo kaka Jehova ne chiko, ne otony mi ‘ngimagi obedonegi ka gimoro ma giseyako e lwet wasigu,’ to jomaricho ma  ngimagi ne nenore maber kendo ma ne ok owinjo siem, ne otho.—Yer. 21:9.

12, 13. (a) Ang’o ma ne omiyo Jeremia owacho ni ‘Jehova kende ema an-go,’ to Jeremia nonyiso chuny mane? (b) Ang’o momiyo ne dwarore ni dhoudi duto mag Israel ogen Jehova?

¹² Bang’e ka Jeremia koro ne ng’iyo kaka pinygi ne okethore, ne owinjo ka gima ne owuotho ei mudho. Ne chalo ka gima Jehova nomiyo odak ‘kaka jogo ma ne otho chon.’ (Yua. 1:1, 16; 3:6) Noyudo Jeremia osewacho ne ogandano ma ne osabayo yo mondo giduog ir Wuon-gi me polo, kata kamano, kethogi ne osechopo e okang’ ma koro ne chuno ni Nyasaye owe mondo oketh Jerusalem gi Juda. Mano nomiyo Jeremia owinjo lit ahinya, kata obedo ni en ne oonge gi ketho. Kane en e bwo masichego duto, janabino ne oparo ng’wono mag Nyasaye. Ne owacho kama: “Ok notiekowa.” Kuom adier, ng’wono mag Jehova medore okinyi kokinyi! Ne en bang’ mano eka Jeremia nowacho kama: ‘Jehova kende ema an-go.’ Ne odhi nyime bedo gi thuolo makende mar tiyo ne Jehova kaka janabi.—Som Yuagruok 3:22-24.

¹³ Kuom higini 70, Jo-Israel ne dhi bedo maonge gi piny ma margi giwegi. Ne odhi bedo gunda. (Yer. 25:11) Kata kamano, weche mag Jeremia ni ‘Jehova kende ema an-go,’ nonyiso adiera ma ne en-go kuom ng’wono mar Nyasaye kendo mano nomiyo ‘ogeno Jehova.’ Dhoudi duto mag Israel ne olalo girkeni mag lowo, omiyo, ne dwarore ni gibed gi chuny kaka mar janabino. Jehova kende ema ne nyalo konyogi. Bang’ higini 70, ne oduok oganda Nyasaye e pinygi, kendo ne gibedo gi thuolo mar tiyone kuno.—2 Weche 36:20-23.

Jomoko Bende ne Nyalo Bedo gi Jehova Kaka Migawogi

14, 15. Mopogore gi Jo-Lawi, en ng’ano mabende ne oweyo Jehova obedne migape, to nikech ang’o?

¹⁴ Asaf kod Jeremia ne wuok e dhood Jo-Lawi, kata kamano be inyalo wach ni Jo-Lawi kende ema ne dhi bedo gi thuolo mar tiyo ne Jehova? Ooyo ngang’! Daudi, rawera ma ne dhi bedo ruodh Jo-Israel ne oluongo Nyasaye ni ‘gikeni mare e piny mar jo mangima.’ (Som Zaburi 142:1, 5.) E kinde ma ne Daudi ondiko weche zaburino, ne ok odak e od ruoth kata e ot moro amora. Ne en e bur luanda, kopondo ne wasike. Kuom kinde maok tin ne nyadiriyo, Daudi nomanyo kar buok e buche mag luanda—dichiel notimo kamano machiegni gi Adullam, to machielo ne en e thim motwo mar Engedi. Nyalo bedo ni nondiko weche manie Zaburi 142 ka en e achiel kuom buchego.

¹⁵ Ka en kamano, Ruoth Saulo ema ne himo Daudi, kodwaro nege. Daudi noringo modonjo e bur luanda, kama ne tek ahinya chopoe. (1 Sam. 22:1, 4) Sama ne en kama bor kamano, Daudi ne nyalo neno ka gima ne oonge gi osiepne moro amora ma ne nyalo sire. (Zab. 142:4) Mago e kinde ma Daudi ne okwayoe Nyasaye kony.

16, 17. (a) Gin ang’o ma ne omiyo Daudi owinjo ka chunye onyosore? (b) En ng’ano ma Daudi ne nyalo dhi ire mondo oyud kony?

¹⁶ E kinde ma Daudi ne ondikoe Zaburi 142, nyalo bedo ni ne osewinjo masira ma ne oyudo Ahimelek Jadolo Maduong’, ma ne okonye e kinde ma ne oringo Saulo. Ruoth Saulo ma ne nigi nyiego, ne ochiko mondo oneg Ahimelek kaachiel gi joode. (1 Sam. 22:11, 18, 19) Daudi ne oneno ni en ema ne omiyo githo. Ne owinjo e chunye ka gima en ema ne onego jadolo ma ne oyudo osekonye. Dine bed ni in ema ne in Daudi, be dine iwinjo kamano? Kendo gima ne medo ne Daudi parruok ne en  ni ne oonge yueyo, nikech Saulo nosiko ka lawe.

¹⁷ Kinde matin bang’ mano, janabi Samuel bende ne otho, jal ma ne owalo Daudi mondo obi obed ruoth. (1 Sam. 25:1) Nyalo bedo ni mano ne omedo nyoso chuny Daudi. Kata kamano, Daudi ne ong’eyo jal ma ne onyalo dhi ire mondo oyud kony—Jehova. Daudi ne ok nigi tich kaka mar Jo-Lawi, kata kamano, ne osewale mondo obed gi migawo machielo, gikone ne odhi bedo ruoth e wi oganda Nyasaye. (1 Sam. 16:1, 13) Kuom mano, Daudi ne olamo Jehova gi chunye duto kendo ne osiko kogeno mondo Nyasaye otaye. In bende inyalo keto Nyasaye obed migapi koda kar buokni, kuom tiyo matek e tije.

18. Ere kaka jogo ma osewuo kuomgi e sulani, ne onyiso ni ne giketo Jehova kaka migapgi?

¹⁸ Jogo ma wasenono e sulani, ne otimo Jehova kaka migapgi kata pokgi, tiende ni, ne gin gi tich ma ne gitimo ne Nyasaye. Ne gigeno Nyasaye mondo orit ngimagi sama ne gitiyone. Jo-Lawi kaachiel gi jo dhoudi mamoko mag Israel, kaka Daudi, ne nyalo timo Nyasaye obed migapgi. Ere kaka in iwuon inyalo weyo mondo Jehova obed migapi? Wabiro nono penjono e sula maluwo.

[Weche moler piny]

Inyalo Dwoko Nade?

• Jehova ne en migap Jo-Lawi e yo mane?

• Asaf, Jeremia, kod Daudi, ne otimo ang’o manyiso ni Jehova ne en migapgi?

• En kido mane madwarore ni ibedgo mondo iket Nyasaye kaka migapi?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 8]

Jo-Lawi ne ok obedo gi gikeni mar lowo. Kar mano, Jehova ema ne en migapgi nimar ne gin gi thuolo makende ahinya mar tiyone

[Picha manie ite mar7]

Ere kaka Jehova ne obedo migap jodolo gi Jo-Lawi?

[Picha manie ite mar 9]

Ang’o ma ne okonyo Asaf mondo osiki koketo Jehova kaka migape?