Somo Muma Osebedo Kamiya Teko Kinde Duto Mag Ngimana

Kaka iwachonwa gi Marceau Leroy

WECHE ma ne achako somo ling’ling’ ka an kenda e oda ne gin: “Kar chakruok Nyasaye nochweyo polo gi piny.” Ang’o momiyo ne asomo ling’ling’ kenda? Kuom adier, wuora ne dhi ok dhi yie gi Muma, nimar ne ok oyie ni Nyasaye nitie.

Mano e chieng’ ma ne ahangoe somo Muma, kendo weche mag bug Chakruok ma ne asomogo, ne obuoga mana ka mil polo. Ne awacho ei chunya kama, ‘Wechegi lero winjruok maber ahinya manie chike moket matayo chwech, ma en gima asegabedo kawuoro ahinya kinde duto!’ Nikech wechego ne omulo chunya ahinya, chieng’no ne asomo Muma kochakore sa ariyo otieno nyaka sa apar kogwen. Mano ema ne obedo chakruok mar timna mar somo Wach Nyasaye e ngimana duto. Weuru mondo alernu kaka somo Muma osebedo gima kelona teko kinde duto mag ngimana.

“Biro Chuno ni Isome Pile ka Pile”

Ne onyuola e higa mar 1926, kama iluongo ni Vermelles, ma en gweng’ mikunyoe mirni (coal), masawa mar piny France. E kinde Lweny mar Ariyo mar Piny, mirni ne en mwandu maduong’ ahinya e pinywa. Omiyo, nikech ne an jakuny mirni, sirkal ne ok ochuna gi donjo e tij lweny. Kata kamano, mondo omi amed bedo gi ngima maber, ne achako puonjra gik motudore gi redio koda sitima, kendo mano ne omiyo achako wuoro ahinya kuom tudruok maber manie chike matayo gik mochwe. Kane an jahigini 21, ja klaswa moro ne omiya Muma ma ne akwongo bedogo, kendo nowachona kama, “Mae en buk maber somo.” Kane atieko some, ne abedo gadier ni Muma en Wach Nyasaye, kendo en fweny ma omi dhano.

Nikech ne aparo ni jirendena bende ne dhi bedo mamor gi somo Muma, ne amanyo mi ayudo Muma moko aboro. Wach ma ne omako dhoga en ni, ne gijara kendo kweda. Wedena ma ne ohero weche mag kweche ne siema kama, “Chieng’ mibiro chako somo bugni ni i, biro chuno ni isome pile ka pile!” Ee, ne asome, kendo pok aywago ang’e kuom timo kamano. Mano nobedo timna mapile e ngimana duto.

Bang’ fwenyo ni ne ahero Muma ahinya, jirendena moko ne ochako miya buge mag Joneno mag Jehova ma noyudo gin-go. Buge matindo kaka, One World, One Government * (monyis e dho France) ne olero gimomiyo Muma wacho ni Pinyruodh Nyasaye kende ema biro kelo ber mosiko ne dhano. (Math. 6:10) Ne abedo gi siso  maduong’ moloyo mar lando ne jomoko geno ma kamano.

Achiel kuom joma ne okwongo yie kawo Muma ma ne achiwo ne en osiepna ma ne wadongogo miluongo ni Noël. Nimar ne oluwo ahinya Katholik, ne ochano mondo warom gi jal moro ma nie tiegruok mar bedo jadolo. Ne awinjo kaluor, kata kamano, kokalo kuom somo Zaburi 115:4-8 kod Mathayo 23:9, 10, ne ang’eyo ni Nyasaye ok yie mondo ji oti gi kido e lamo, kendo ok odwar ni ji odend jotend din gi nying’ mag duong’. Mano ne omiya chir mar wuoyo kendo siro yiena manyien. Nikech mano, Noël ne orwako adiera, kendo nyaka chil kawuono podi en Janeno mochung’ motegno.

Ne alimo nyamera bende. Chwore ne nigi buge mag timbe juok kendo jochiende ne chande. Kata obedo ni ne akwongo winjo ka gima ne aonge teko, ndiko mag Muma kaka Jo Hibrania 1:14 ne ojiwa bedo gadier ni malaike mag Jehova ne riwa lwedo. Kane chwor nyamerano otiyo gi puonj mag Muma kendo wito gik moko duto ma ne otudore gi timbe juok, jochiende ne oweye. En kaachiel gi nyamera ne gibedo Joneno ma jokinda.

E higa mar 1947 Arthur Emiot ma en Janeno ma Ja-Amerka, ne olima. Ne amor ahinya wuoyo kode, mi ne apenje mondo onyisa kama Joneno ne timoe romo maggi. Ne onyisa ni grup moro ne romo kama iluongo ni Liévin, ma borne en kilomita 10 kama. Kata mana ndigini ne tek ahinya yudo e kindego, omiyo, ne awuotho dhi gi duogo kuom dweche mogwaro. Ne oyudo ka tij Joneno mag Jehova osebedo e bwo marfuk e piny France kuom higini aboro. Joneno ne gin mana 2,380 e piny France mangima—ng’enygi ne gin jodak ma ne owuok e piny Poland. Kata kamano, e Septemba 1, 1947, sirkal ne ogolo marfuk ne tijwa e France. Joneno ne oyawo kendo ofis margi e dala mar Paris e Villa Guibert. Nimar kindego ne onge kata mana japainia achiel e France, gocho mar Informant (ma sani en Tijwa mar Pinyruoth) ma Desemba 1947 ne osayo ji mondo gibed jopainia ma ne nyalo lendo kuom seche 150 dwe ka dwe. (Sechego ne oduok piny nyaka 100 e higa 1949.) Ne ayie chuth gi weche mag Yesu manie Johana 17:17 ni, ‘Wach Nyasaye en adiera,’ mi ne obatisa e higa 1948, kendo e dwe mar Desemba 1949, ne abedo painia.

Wuok e Jela Kendo Dok e Dunkerque

Migawona mokwongo kama iluongo ni Agen, milambo mar France, ne okawo kinde machuok ahinya. To nikech koro ne aseweyo tij kunyo mirni, ne koro inyalo kawa mondo ati e lweny. Ne atamora dhi e lweny, omiyo, ne otera e jela. Kata obedo ni ne ok oyiena bedo gi Muma, ne atemo mayudo kalatese moko matin mag bug Zaburi. Somogi ne ojiwa. Kane ogonya, ne dwarore ni atim yiero moro: Be onego awe tiyo ne Nyasaye kuom seche mang’eny kaka painia, mondo abed gi dalana kendo dak e ngima mapile? Kuom wachni bende, gik ma ne oyudo asesomo ei Muma ne okonya. Ne aparo matut kuom weche mag Paulo mayudore e Jo Filipi 4:11-13: “Anyalo timo gik moko duto kuom en ma miya teko.” Ne ang’ado mar dhi nyime gi tij painia. E higa 1950, ne ayudo migawo manyien mar dhi lendo e Dunkerque, ma en taon ma ne oyudo aselendoe chon.

Kane achopo kuno, ne aonge gi gimoro. Ne oyudo ka taondno oketh e Lweny mar Ariyo mar Piny, kendo nwang’o kar dak ne tek ahinya. Ne ayiero dhi limo joot moro ma ne ajalendonegi kane pok otweya, kendo dhako ma wuon odno ne mor ahinya nena kendo, mi nowacho kama: “Leroy, osegonyi! Chwora jawacho ni dabed ni nitie ji mang’eny machal kodi, lweny dikoro ne ok obedoe ngang’.” Ne gin gi od nindo moyang ne welo ma chulo, omiyo ne gimiya kar nindo nyaka nochopo e kinde ma welo ne jolimo pinyno. E odiechieng’ achielno, Evans ma en omin gi Arthur Emiot, ne omiya tich. * Ne otiyo kaka jalok-dhok ma ji ne wacho e dho wath, omiyo ne omanyo ng’at ma ne nyalo tiyo kaka jarit mar meli gotieno. Ne otera ma onyisa achiel kuom jotelo mag melino. Bang’ wuok e jela ne adhero ahinya. Kane Evans olero ne jalno gimomiyo ne adhero kamano, jatelono ne  onyisa ni adhi acham chiemo moko ma ne nie frij. E odiechieng’ achielno, ne oyudo kar nindo, tich, kod chiemo! Kuom adier, yie ma ne an-go e weche Yesu mayudore e Mathayo 6:25-33 nomedo bedo motegno.

Ka kinde mag welo ma ne limo alworano ne ochakore, ne ochuno ni an gi japainia wadwa miluongo ni, Simon Apolinarski, wamany kar dak machielo, kata kamano ne wang’ado mar dhi nyime gi migepewa. Ne omiwa kar nindo e kul moro moti mar farese, kendo ne wanindo e wi lum. Ne wajolendo odiechieng’ mangima. Ne walendo ne wuon kund farasno, kendo ne obedo achiel kuom ji mang’eny ma ne orwako adiera. Bang’ kinde machuok, wach ne owuok e gaset kasiemo jo Dunkerque ni gitang’ gi tij lendo “monya ahinya ma Joneno mag Jehova timo e alworano.” Kata kamano, an gi Simon koda jolendo moko manok, ema ne wan Joneno kanyo! E bwo pek ma kamago, ne wajoyudo jip ahinya kuom paro matut e wi geno marwa mar Jokristo, kendo nono kaka Jehova osebedo karitowa. Koro ne nitie jolendo 30 kama, e Dunkerque kane omiya migawo mar dhi kamachielo e higa 1952.

Ne Ayudo Tiegruok mar Chopo Migepe Manyien

Bang’ bet matin e dala mar Amiens, ne omiya migawo mar tiyo kaka painia makende e Boulogne-Billancourt, machiegni gi Paris. Ne an gi jopuonjre mang’eny mag Muma, kendo bang’e moko ne ochako tiyo ne Nyasaye kuom sechegi mang’eny kaachiel gi tij misonari. Rawera moro ma nyinge, Guy Mabilat, ne orwako adiera, mi bang’ kinde nobedo jarit-alwora kae to obedo jarit-distrikt. Bang’e, ne otiyo kaka jarit matayo gedo mar kar goyo buge ma ne igero e Bethel masani, e gweng’ mar Louviers, ma borne en kilomita mogwaro wuok Paris. Mbaka mang’eny ma ne ajabedogo gi ji e lendo, ne omedo guro Wach Nyasaye e pacha, kendo mano ne omedona mor kendo konya medo lony e puonjo.

Kae to apoya nono, e higa 1953, ne oketa bedo jarit-alwora e Alsace-Lorraine, ma ne en gweng’ ma ne oyudo piny Jerman osemako nyadiriyo e kind higa mar 1871 kod 1945. Kuom mano, ne dwarore ni apuonjra dho Jerman. E kinde ma ne achako tij alwora, mtokni, televison kata taipraita, ne tin ahinya e gweng’no, kendo ne onge redio, kata mana kompyuta. Kata kamano, ngimana ne ok en mar kuyo. Kuom adier, mago ne gin kinde ma ne agundhoe gi mor ahinya. Nikech ne aluwo puonj mar Muma mar bedo gi ‘wang’ mangima,’ ne nitie mana gik matin mopogore gi ndalogi, ma ne nyalo galo ng’ato e tij Jehova.—Math. 6:19-22.

Chokruok Maduong’ ma ne otim e Paris e higa 1955, ma ne wiye wacho “Pinyruoth Moselocho,” en chokruok mapodi aparo ahinya. Kanyo ema ne aromoe gi Irène Kolanski, ma ne oyudo ochako tij painia higa achiel kane pok achako, kendo bang’e ne obedo chiega.  Jonyuolne ma gin Jo-Poland, ne osebedo Joneno ma jokinda kuom higini mang’eny. Kane gin France, Adolf Weber ne olimogi. Jalno ne en jatij Owadwa Russell kendo ne obiro Ulaya mondo oland wach maber. An gi Irène ne wakendore e higa 1956, kendo ne watiyo kanyachiel e tij jarit-alwora. Mano kaka Irène osejiwa ahinya kuom higinigi duto!

Higini ariyo bang’e, migawo machielo ne orita—ne oketa kaka jarit-distrikt. Kata kamano, nikech owete ma ne nyalo kawo ting’ ne nok, podi ne adhi nyime limo kanyakla moko kaka jarit-alwora. Mano kaka ngimana ne odich! E wi lendo kuom seche 100 dwe ka dwe, ne dwarore bende ni achiw twege juma ka juma, alim grube adek mag puonjruok-buk, kod nono chal fail mopogore opogore kendo iko ripode monego oor. Ere kaka ne anyalo loso thuolo mondo omi asom Wach Nyasaye? Ne afwenyo mana gimoro achiel ma ne nyalo konyo—ng’ado kalatese moko ei Muma moro moti kendo bedo kodgi. Sa asaya ma ne arito ng’at ma ne wachikorego, ne ajagolo kalatese moko kendo somogi. Kinde machuok kaka mago ma ne ajasomo Muma, ne miya teko mar dhi nyime e migawona.

E higa 1967, an gi Irène ne ogwelwa bedo jokanyo mag jood Bethel e Boulogne-Billancourt. Ne achako tiyo e migawo mar Service Department, kendo sani bang’ higini 40, podi an gi dhialrono. Achiel kuom gik mosemora e migawono en dwoko barupe mondik gi joma penjo penjo mag Muma. Mano kaka amor ahinya nono Wach Nyasaye e yo matut ‘kasiro kendo jiwo wach maberno.’ (Fili. 1:7) Bende an gi thuolo majaber mar tayo puonjruok mar Muma mitimo e lamo mokinyi e Bethel kapok ji oyudo gago mokinyi. E higa 1976, ne oketa kaka jakanyo mar Komiti mar Ofiswa e piny France.

Yor Ngima Maberie Moloyo

Kata obedo ni aseromo gi kinde mag chandruok, kinde matek moloyo en sani, nimar bedo moti kaachiel gi midekre mono Irène koda an timo mang’eny e tij Nyasaye. Kata kamano, somo kendo puonjore Wach Nyasaye kanyachiel, medo tego genowa. Wahero idho bas kendo dhi lendo ne jomoko ka wanyisogi geno marwa. Nikech waseneno gik mabeyo ahinya kuom higini 120 e kindwa ji ariyo mwasebedo kwatiyogo ne Nyasaye kuom thuolo mang’eny, dwaher jiwo jogo duto magombo luwo ngima mopong’ gi mor kod gik mabeyo, mondo oluw yorni. Kane Ruoth Daudi ondiko weche manie Zaburi 37:25, ne oyudo ka koro ‘oseti,’ omiyo, mana kaka en, an bende “ok aseneno ng’at matir kojwang’.”

E ngimana duto, Jehova osetega kokalo kuom Wachne. Higini 60 mokalo, wedena nokoro ni somo Muma ne dhi bedo gima ne adhi timo e ngimana duto. Ne gin kare. Somo Muma osebedona tim mapile, kendo pok aywago ang’e nikech mano!

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 5]

An gi Simon

[Picha manie ite mar 5]

E kinde ma ne atiyo kaka jarit-distrikt

[Picha manie ite mar 5]

Muma machal gi ma ne akwongo bedogo

[Picha manie ite mar 6]

E odiechiengwa mar arus

[Picha manie ite mar 6]

An gi Irène wahero somo kendo puonjore Wach Nyasaye