Ti ne Nyasaye Maketo Ji Thuolo
Ti ne Nyasaye Maketo Ji Thuolo
“Nimar hero Nyasaye en mako chikne, to chikne ok tek.”—1 JOH. 5:3.
BE INYALO DWOKO?
Satan temo keto chike mag Nyasaye onere matek ahinya e yo mane?
Ang’o momiyo onego wayier osiepewa e yo mariek?
Ang’o mabiro konyowa mondo wasik ka wamakore gi Nyasaye maketo ji thuolo?
1. Jehova neno nade wach bedo thuolo, to nonyiso mano nade kuom Adam gi Hawa?
JEHOVA kende e Jal man thuolo chutho. To ema pod ok oti kod thuolono e yo marach; kata keto ne jotichne chike matindo tindo mang’eny matek luwo. Kar mano, omiyogi thuolo mar timo yiero mondo gichop gombogi duto makare. Kuom ranyisi, kuom chike duto ma Nyasaye nomiyo Adam gi Hawa, achiel kende ema ne geng’onegi, tiendeni kik gicham “olemb yath makelo ng’eyo ber gi rach.” (Chak. 2:17) To mano kaka ne gin gi thuolo malach miwuoro mar timo dwaro mar Jachwechgi!
2. Ang’o momiyo jonyuolwa mokwongo nolalo thuolo ma Nyasaye nomiyogi?
2 Ang’o momiyo Nyasaye nomiyo jonyuolwa mokwongo thuolo malach kamano? Ne ochweyogi e kite owuon kae to omiyogi chuny mar ng’eyo ber gi rach, kogeno kare ni hera ma gin-go kuome kaka Jachwechgi ne dhi tayogi e yo makare. (Chak. 1:27; Rumi 2:15) Gima lit en ni Adam gi Hawa ne ok onyiso erokamano ne Jal ma ne omiyogi ngima, kaachiel gi thuolo mar chopo gombogi makare. Ne giyiero thuolo maok madier ma Satan nomiyogi mar luwo chikegi giwegi. Kar yudo thuolo momedore, jonyuolwa mokwongo nodonjo e twech mar richo kaachiel gi nyithindo duto ma ne gidhi nyuolo bang’e, kendo gik maricho lilo ema ne dhi yudogi.—Rumi 5:12.
3, 4. Satan temo wuondowa e yo mane kaluwore gi chike mag Jehova?
3 Ka Satan ne nyalo wuondo dhano ariyo makare—moriwo nyaka malaike mang’eny—mondo okwed loch mar Nyasaye, wan bende onyalo wuondowa. Riekni mage mag wuondo ji pok olokore. Owuondowa mondo wapar ni luwo chike mag Nyasaye tek ahinya kendo ni gimayowa mor. (1 Joh. 5:3) Paro ma kamano nyalo bedo gi teko ahinya kuomwa ka wasiko wawinjogi. Nyaminwa moro ma jahigini 24 ma nodonjo e tim terruok nowacho kama: “Osiepe maricho ne omiyo adonjo e timbe maok owinjore nikech nadwaro bedo kaka gin.” Nyalo bedo ni in bende iseromo gi pek ma kamano.
4 Gima lit en ni seche moko osiepe maricho nyalo yudore kata mana ei kanyakla mar Jokristo. Rawera moro ma Janeno nowacho kama: “Ang’eyo rowere moko ma Jokristo matimo osiep mar kisera gi joma ok gin Joneno. Kata kamano nafwenyo ni kaka namedo bedo machiegni kodgi, e kaka namedo bedo kaka gin. Winjruokna gi Nyasaye nochako kethore. Gik ma ne ipuonjo e chokruogewa ne ok mora, kendo ne ajadhi e tij lendo mana ka dichiel. Mano ema nafwenyogo ni dwarore ang’ad osiep gi rowerego, kendo natimo kamano! ” Be ing’eyo ni osiepeni nyalo ywayo chunyi ahinya? We wane ane ranyisi moro mayudore e Muma.—Rumi 15:4.
NOYWAYO CHUNYGI
5, 6. Absalom nowuondo Jo-Israel moko nade, to be riekoneno ne okonye e yo maber chuth?
5 Muma oting’o ranyisi mathoth mag joma ne gin osiepe maricho. Achiel kuomgi ne en Absalom, wuod Ruoth Daudi. Absalom ne en ng’at ma jachia ahinya. Kata kamano, mana kaka Satan, noweyo gombo marach odong e chunye nimar nochako gombo bedo e kom ruoth mar wuon mare kata bed ni nong’eyo maber ni Nyasaye ok ne oyiere mondo obed ruoth. * Mondo okaw kom ruoth, Absalom notiyo gi rieko marach mar wuondo Jo-Israel wetene opar ni ne odewogi moloyo kaka ruoth ne dewogi. Ee, mana kaka Jachien e puodho mar Eden, Absalom nomiyo ji oparo ni odewogi, ka komachielo to ohango wach e wi wuon mare.—2 Sam. 15:1-5.
6 Be rieko ma Absalom notiyogono nokonye? Ee, e okang’ moro, nimar Muma wacho niya: “Absalom noyuwayo chuny jo Israel.” (2 Sam. 15:6) Gikone, wang’ teko nomiyo Absalom olwar marach. Kendo mano nomiyo onege kaachiel gi ji alufe moruwo ma noyudo osewuondo.—2 Sam. 18:7, 14-17.
7. Gin puonj mage mwanyalo yudo kuom ranyisi mar Absalom? (Ne picha e ite mar 14.)
7 Ang’o momiyo Jo-Israelgo ne owuond e yo mayot kamano? Nyalo bedo ni ne gigombo yudo gik ma Absalom nosingonegi. Kata, samoro chia mar Absalom ema nowuondogi. Kata bed ni ne en ang’o, wanyalo bedo gadier niya: Ne ok gimakore gi Jehova koda ruoth ma noyiero. Ndalogi, Satan pod dhi nyime tiyo gi ji machalo kaka Absalom mondo oywago chuny jotich Jehova. Ginyalo wacho ni, ‘Chike mag Jehova tek luwo kendo monowa timo gik ma wadwaro. Ng’iane joma ok tine Jehova. Gidak mayom! ’ Be inyalo neno wuond maricho ma Jachien tiyogo mondo isik kimakori gi Nyasaye? Be ibiro fwenyo ni “chik makare” mar Jehova, tiende ni chik mar Kristo, kende ema biro miyo iyud thuolo madier? (Jak. 1:25) Ka en kamano, her chikno, kendo kik iyie gimoro wuondi iti gi thuolo mari mar bedo Jakristo e yo marach.—Som 1 Petro 2:16.
8. Gin ranyisi mage manyiso ni tamruok luwo chike mag Jehova ok kel ne ng’ato mor?
8 Satan ohero ahinya wuondo rowere. Owadwa moro masani jahigini 30 gi wiye wacho kama: “Kane pod an rawera ne aneno chike Jehova kaka gik mamona timo gima adwaro to ok kaka chike ma rita.” Nikech mano, nodonjo e tim terruok. To mano ne ok omiye mor kata matin. Nowacho niya: “Chunya nochandore kendo naywago ang’e kuom higini mang’eny.” Nyaminwa moro nondiko kama koparo higini ma ne en rawera: “Bang’ donjo e tim terruok, inenori ka ng’at mofuwo kendo manono. Sani koro higini 19 osekalo, to pod gik ma ne atimogo otamore wuok e pacha.” Nyaminwa moro to wacho niya: “Kaparo kaka timna marach nohinyo joma ahero, mano nomiyo pacha gi chunya ochandore, kendo winjruokna gi Nyasaye bende nokethore. En gima lit ahinya dak ka ok in gi winjruok maber gi Jehova.” Satan ok dwar mondo ipar gik machalo kamago mabiro yudi bang’ donjo e richo.
9. (a) Gin penjo mage manyalo konyowa bedo gi paro mowinjore e wi chike koda puonj mag Jehova? (b) Ang’o momiyo dwarore ni wang’e Nyasaye e yo maber chuth?
9 Mano kaka en gimalit ni rowere mang’eny e kanyakla—kata mana jomoko madongo bende—osepuonjore e yo malit ni mor ma ji manyo kuom timo richo kelo mana chandruok madongo ahinya! (Gal. 6:7, 8) Omiyo penjri ane kama: ‘Be anyalo neno riekni ma Satan tiyogo mondo owuonda? Be akawo Jehova kaka Osiepna maduong’ moloyo, ma kinde duto wachona adier kendo dwaro ni abed gi ngima maber? Be an gadier chuth ni ok onyal tuona gimoro maber, manyalo miya abed mamor e ngimana? ’ (Som Isaiah 48:17, 18.) Mondo idwok penjogo ni ee, dwarore ing’e Jehova e yo matut. Dwarore ilos osiep machiegni ahinya kode, kendo ine chike koda puonj mag Muma kaka gik manyiso ni oheri to ok chiel mageng’oni.—Zab. 25:14.
KWA JEHOVA OMIYI CHUNY MAR RIEKO KOD MAR NG’EYO
10. Ang’o momiyo onego watem ahinya luwo ranyisi mar Ruoth Suleman?
10 Kane eka ochako locho, Suleman nolamo gi chuny mobolore niya: “An mana rawera mayot; kendo ok ang’eyo kaka owinjore awuothi e nyim ji.” Kae to nokwayo mondo Nyasaye omiye chuny mar rieko kendo mar ng’eyo. (1 Ruo. 3:7-9, 12) Jehova nodwoko kwayono, kendo in bende obiro dwoko kwayoni, bed ni in rawera kata ng’at ma hike ng’eny. En adier ni Jehova ok bi miyi rieko kod ng’eyo e yor hono. Kata kamano, obiro miyi ibed mariek ka ipuonjori Wachne gi kinda, ikwayo roho maler, kendo itiyo gi chenro duto moketo ne kanyakla mar Jokristo. (Jak. 1:5) Kokalo kuom chenrogo, Jehova miyo kata mana jotichne ma pod rowere bedo mariek moloyo jogo maok luw chikne, kata mana joma ikwano e pinyni ni gin ‘jomariek kendo mong’eyo wach.’—Luka 10:21; som Zaburi 119:98-100.
11-13. (a) Gin puonj mage mwanyalo yudo e Zaburi 26:4, Ngeche 13:20, kod 1 Jo Korintho 15:33? (b) Inyalo tiyo nade gi puonj mayudore e Ndikogo?
11 Mondo wane kaka puonjruok Muma koda paro matut kuom gima wasomo nyalo konyowa ng’eyo Jehova e yo matut, we wanon ane ndiko maluwogi. Moro ka moro nigi puonj maduong’ ahinya kuom kaka onego wayier osiepewa: “Nimar ok asebet kod joyiem; kendo ok nadonj e kanyakla mar jo ma paso weche.” (Zab. 26:4) “Ng’a mawuotho kod jo mariek nobedi mariek; to ng’a ma wadgi jo mofuwo none chandruok.” (Nge. 13:20) “Osiepe maricho ketho timbe mabeyo.”—1 Kor. 15:33.
12 Gin puonj mage madongo mwayudo e ndikogo? (1) Jehova dwaro ni wabed joma yiero osiepe e yo mariek. Odwaro ritowa kuom gima nyalo hinyowa kendo ketho winjruok ma wan-go kode. (2) Osiepewa nyalo miyo watim gik mabeyo kata maricho; kendo mano e gima jatimre e ngimawa. Kaluwore gi kaka oket ndikogi, Jehova dwaro ni wechego omul chunywa. E yo mane? Ne ni ndikogo ok oket ka gima gin chike, ni “kik itim ma,” kata “kik itim macha.” Kar mano, ondikgi mana kaka gik ma jatimre e ngima. Chal mana ka gima Jehova wachonwa niya: ‘Mae e gima jatimore. Ibiro kawo okang’ mane? Iparo nade e chunyi? ’
13 Kuom mano, ndiko adekgi gin adiera moket e yo mayot, gitiyo kinde duto kendo e chal mopogore opogore. Kuom ranyisi, penjri ane kama: Anyalo timo nade mondo kik amak osiep gi “jo ma paso weche” tiende ni joma wuondore ni gin joma beyo? Gin kinde mage ma anyalo romoe gi joma chalo kamago? (Nge. 3:32; 6:12) “Jo mariek” ma Jehova dwaro ni amakgo osiep gin jomage? “Jo mofuwo” modwaro ni abedgo mabor gin jomage? (Zab. 111:10; 112:1; Nge. 1:7) ‘Timbena mabeyo’ ma osiepe maricho biro ketho, gin mage? Be anyalo yudo osiepe maricho mana oko mar kanyakla kende? (2 Pet. 2:1-3) Inyalo dwoko penjogo nade?
14. Inyalo timo ang’o mondo Lamo mar Joot omed bedo gi ndhadhu?
14 Bang’ nono Ndikogo kamano, donge ber kinono ndiko mamoko manyiso kaka Nyasaye neno weche moko mamulo ngimani kata mar joodi? * Un jonyuol, timuru chenro mondo unon weche kaka mago sama utimo Lamo mar Joot. Sama utimo kamano, kik wiu wil ni gimaduong’ mudwaro chopo en konyo ng’ato ka ng’ato kuom joodu mondo omed neno hera matut ma Nyasaye nigo kuomwa, kokalo kuom chike koda puonj momiyowa. (Zab. 119:72) Puonjruok e yo makamano biro miyo uduto umed sudo machiegni gi Jehova kendo jiwo winjruok maru kaka joot.
15. Inyalo ng’eyo nade ka inyago chuny mariek kendo mawinjo wach?
15 Inyalo ng’eyo nade kabe inyago chuny mariek kendo mawinjo wach? Yo achiel en nono kabe in gi paro kaka mar jotich Nyasaye machon kaka Ruoth Daudi, ma nondiko kama: “A Nyasacha, amor ahinya timo gi midwaro; ee, chikni ni e i chunya.” (Zab. 40:8) Kamano bende jandik Zaburi mar 119 nowacho kama: “Ahero chikni nadi! Apare e chunya pile ka pile.” (Zab. 119:97) Hera ma kamano ok dongi e lowo ma thany-thany. Kar mano, hera ma kamano dongo ka ipuonjori Muma gi kinda, kilemo, kiparo matut e wi gik mipuonjori kendo neno kaka luwo chike mag Nyasaye osekeloni gweth mang’eny e ngimani.—Zab. 34:8.
KED NE THUOLO MA IN-GO KAKA JAKRISTO!
16. En ang’o manyaka wang’e ka wadwaro loyo lweny mar kedo ne thuolo ma wan-go kaka Jokristo?
16 Kuom higini duto mag ngima dhano, ogendini osekedo lwenje malich nikech gidwaro bedo thuolo. Ka en kamano, donge in bende onego iked matek ne thuolo ma in-go kaka Jakristo! Ng’e ni wasigu magi ok gin mana Satan koda chuny marach ma ji nyiso e pinyni. Dwarore bende ni inyagri gi nyawo ma magi iwuon, moriwo koda chuny moting’o wuond mathoth. (Yer. 17:9; Efe. 2:3) Kata kamano kokalo kuom kony ma Jehova chiwo, inyalo loyo lwenyno. E wi mano, loyo moro kamoro kuom lwenygo—obed maduong’ kata matin—nyalo kelo ber e yore moko ariyo. Mokwongo, ibiro miyo chuny Jehova obed mamor. (Nge. 27:11) Mar ariyo, kaka imedo neno ni “chik makare” mar Nyasaye “miyowa bedo thuolo,” ibiro ng’ado e chunyi mar siko e ‘yo madiny’ materowa e ngima mochwere. E kinde mabiro, ibiro yudo thuolo momedore ma Jehova osingo ne jogo duto momakore kode motegno.—Jak. 1:25; Math. 7:13, 14.
17. Ang’o momiyo chunywa ok onego onyosre nikech nyawo magwa, to Jehova miyowa kony mane?
17 En adier ni seche moko, waduto watimo richo. (Ekl. 7:20) Kapo ni mano otimore, kik chunyi nyosre mokalo tong’, kata paro ni koro in ng’at manono. Kapo ni ikier, tem matek mondo ia malo idhi nyime—kata kochuno ni iwuo gi jodong-kanyakla mondo okonyi. Jakobo nondiko niya: “Lemo mar yie nores jatuo, mi Ruoth nomiye a malo; kendo ka nosetimo richo, nowene.” (Jak. 5:15) Wiyi kik wil ni kuom adier Nyasaye en jang’wono, kendo ni ne oywayi midonjo e kanyakla nikech noneno gimoro maber kuomi. (Som Zaburi 103:8, 9.) Omiyo ka isiko itiyo ne Jehova gi chunyi duto, ok anoweyi ngang’.—1 Weche 28:9.
18. Ere kaka wanyalo timo kaluwore gi lamo mar Yesu mayudore e Johana 17:15?
18 E otieno mogik kane Yesu lemo ka en gi jootene 11 ma ne omakore kode, nokwayonegi kotiyo gi weche maluwogi : “Iritgi kuom Ng’a Marachno.” (Joh. 17:15) Yesu ok nokwayo ne jootenego kende, to bende nokwayo ne jogo duto ma ne dhi bedo jolupne. Omiyo wanyalo bedo gadier ni Jehova biro dwoko kwayo mar Yesu kuom ritowa e kinde matekgi. Muma wacho niya: ‘Jehova bedo okumba ni jogo mawuotho kare mondo ogeng’ richo ne yor joge maler.’ (Nge. 2:7, 8) Ee, ngima mar wuotho e yor tim makare nigi pek moko, kata kamano, mano kende e yo materowa e ngima mochwere koda yudo thuolo madier. (Rumi 8:21) Kik ng’ato wuondi iwe yorno!
[Weche moler piny]
^ par. 5 Singo ma Nyasaye nomiyo Daudi mar ‘kodhi,’ tiende ni wuowi ma ne dhi kawo kom ruoth, ne otim bang’e ka nosenyuol Absalom. Omiyo, nyaka bed ni Absalom nong’eyo ni Jehova ok ne oyiere mondo obed ruoth bang’ Daudi.—2 Sam. 3:3; 7:12.
^ par. 14 Ndiko moko munyalo nono gin kaka 1 Jo Korintho 13:4-8, kama Paulo leroe tiend hera, koda Zaburi 19:7-11, manyiso kaka nitie gweth mang’eny kuom luwo chike mag Jehova.
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 14]
Wanyalo fwenyo nade e kindegi ji machalo kaka Absalom ma Satan tiyogo mondo waritre kik giwuondwa?
