ACHIEL kuom ngeche ma Yesu nogoyo e wi wach Pinyruoth, wuoyo kuom japur ma nochwoyo kodhi mabeyo mag ngano kae to bang’e jasigu nobiro mochwoyo kodhi mag ogolo e kind ngano. Ogolo nodongo moimo ngano, kata kamano japurno ne ogolo chik mondo jotichne owe “gidongi giduto kaachiel nyaka chop ndalo keyo.” E kinde keyo, ngano ne idhi choki kae to ogolo to ne idhi wang’. Yesu nolero tiend ngerono. (Som Mathayo 13:24-30, 37-43.) Ngeroni puonjowa ang’o? (Ne chat ma wiye wacho ni “Ngano gi Ogolo.”)

² Gik matimore e puoth japurno nyiso kaka Yesu ne dhi choko ngano, ma gin Jokristo mowal ma ne dhi locho kode e Pinyruodhe, koda kinde ma ne odhi chokogie. Tij chwoyo kodhigo nochakore e Pentekost higa 33 E Ndalowa. Tij chokono biro rumo kinde ma Jokristo mowal mapod odong’ e piny e ndalo mag giko, iketonegi kido mogik mar Nyasaye mangima e lela wang’gi eka iterogi e polo. (Math. 24:31; Fwe. 7:1-4) Mana kaka ng’at mochung’ e wi got malo nyalo neno alwora mare e yo maber chuth, ngero mar ngano gi ogolo konyowa ng’iyo gik ma ne onego otimre kuom chiegni higini 2,000. Ka wachung’ e wi got e yor ranyisi, gin gik mage motudore gi wach Pinyruoth ma wanyalo neno ka timore? Ngerono wuoyo kuom kinde mag chwoyo, kinde ma ngano gi ogolo dongoe, koda kinde keyo. Sulani biro wuoyo mana kuom kinde mag keyo. *

³ Chiegni higa mar 100, ‘ogolo nonenore.’ Magi ne  gin Jokristo mag miriambo. (Math. 13:26) Chiegni higa mar 300, kwan mar Jokristo ma gin ogolo nomedore mohingo kwan mar Jokristo mowal. E ngerono, jotich nokwayo ruodhgi mondo oyienegi gipudh ogolo. * (Math. 13:28) Ruodhgi nodwokogi nade?

⁴ Kowuoyo e wi ngano gi ogolo, Yesu nowacho kama: “Wegiuru gidongi giduto kaachiel nyaka chop ndalo keyo.” Chikni nyisowa ni chakre kinde Jokristo mokwongo nyaka chop kindegi, wasebedo gi moko kuom Jokristo mowal machalo gi ngano e pinyka. Wanyalo wacho kamano kaluwore gi gima Yesu nowacho ne jootene bang’e niya: ‘An kodu ndalo duto nyaka giko mar ndalo.’ (Math. 28:20) Omiyo Yesu ne dhi rito Jokristo mowal ndalo duto nyaka chop giko pinyni. Kata kamano, nikech kwan mar Jokristo ma nigi kit ogolo ne ng’eny maloyogi, ok wang’eyo ni gin jomage sie ma ne nie kweth mar ngano kuom kinde malachno duto. Kata kamano, chiegni higini 30 kapok kinde mag keyo ochakore, kweth mar ngano nonenore ayanga. Mano ne otimore e yo mane?

 ⁵ Higini miche kapok Yesu ogoyo ngero mar ngano gi ogolo, Jehova notelone janabi Malaki gi roho mare maler mondo okor wach kuom gik mane biro timore monyis e ngero mar Yesu. (Som Malaki 3:1-4.) Johana Jabatiso ema ne en ‘jaote ma ne dhi loso yo.’ (Math. 11:10, 11) Kane obiro e higa 29 E.N., kinde mag ng’ado bura ne oganda Jo-Israel nokayo machiegni. Yesu ne en jaote mar ariyo. Ne opwodho hekalu man Jerusalem  nyadiriyo—mokwongo kane ochako tije mar lendo, to mar ariyo kane ochiegni tho. (Math. 21:12, 13; Joh. 2:14-17) Kuom mano, tich ma Yesu ne otimo mar pwodho hekalu, ne en gima okawo kinde.

 ⁶ Weche ma Malaki nokoro nochopo nade e okang’ malach? E higini pieche kapok higa 1914 ochopo, C. T. Russell kaachiel gi jowetene mamoko, notimo tich machal gi ma Johana Jabatiso notimo. Tich maduong’no ne en mar dwoko puonj madier mag Muma ma noyudo oselal. Kuom ranyisi, Jopuonjre Muma nopuonjo tiend misango mar Kristo kaka rawar, ne gielo miriambo mayudore e puonj mar mach maok tho, kendo lando kinde ma Ndalo mag Ogendini ne dhi rumoe. Kata kamano, ne nitie dinde mang’eny ma ne wacho ni gin jolup Kristo. Kuom mano, ne nitie penjo moro ma ne dwarore oyud dwoko mare: Kuom Jokristo duto, ng’ano gini ma ne gin kweth mar ngano? Mondo dwoko mar penjono oyudre, Yesu nochako nono kendo pwodho hekalu mar roho e higa mar 1914. Tijno ne dhi kawo kinde malach—kochakore 1914 nyaka e chak higa 1919. *

⁷ Kane Yesu ochako tij nono kendo pwodho hekalu mar roho, ne oyudo chal mane e piny? Ne oyudo kweth matin mar Jopuonjre Muma ma nochiwo tekogi koda mwandugi kuom higini mokalo 30 e timo kampen motegno mar lendo. * Mano kaka nyalo bedo ni Yesu kod malaike ne mor bang’  yudo ni kweth matinno mar Jokristo manok ne chalo gi ngano mochung’ motegno kendo ma ne ok oyie mondo othung’gi gi ogolo mag Satan! Kata kamano, pod ne dwarore mondo ‘olend yawuot Lawi,’ tiendeni opwodh Jokristo mowalgo. (Mal. 3:2, 3; 1 Pet. 4:17) Nikech ang’o?

⁸ E giko higa mar 1914, moko kuom Jopuonjre Muma chunygi nonyosore nikech ok ne gidhi e polo kaka ne giparo. E higini mag 1915 kod 1916, akwede ma ne wuok oko mar riwruok mar oganda Jehova nodwoko tij lendo chien. To marachie moloyo en ni, bang’ tho Owadwa Russell e dwe mar apar higa 1916, jomoko nochako ng’anyo ei riwruok mar oganda Jehova. Ang’wen kuom chwo abiriyo ma ne tayo Watch Tower Bible and Tract Society nong’anyo kane oyier Owadwa Rutherford mondo okaw kar Russell. Ne gitemo kelo pogruok e kind owete, kata kamano, e dwe mar aboro higa 1917, ne giwuok e Bethel—to mano kaka ne opwodh hekalu mar roho! E wi mano, moko kuom Jopuonjre Muma nolwar e obadho mar luoro dhano. Kata ne en kamano, riwruok duto mar oganda Jehova, noyie gi tij Yesu mar pwodho joge kendo ne gitimo lokruok ma ne dwarore. Kuom mano, Yesu nong’ado ni gin ngano tiende ni Jokristo madier, to nokwedo ogolo, tiende ni Jokristo ma ne wuondore e kanyakla, koda jogo duto mayudore e kanise mag miriambo maluongore ni Jokristo. (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19) Ang’o ma notimore bang’ mano? Mondo wayud dwoko, we wanon ane kendo ngero mar ngano gi ogolo.

⁹ Yesu nowacho ni “keyo en giko mar ndalo.” (Math. 13:39) Tij keyono ne ochakore e higa 1914. Wabiro nono gik moko abich ma Yesu nokoro ni ne biro timore e kinde keyo.

 ¹⁰ Mokwongo en, tij choko ogolo. Yesu nowacho niya: “E ndalo mar keyo anawach ni jokeyo ni, ‘Chokuru ogolo mondi, utuegi ndudi ndudi.” Bang’ higa 1914, malaike nochako ‘choko’ ogolo matiende ni Jokristo mag miriambo ka gipogogi gi “nyithind Pinyruoth.”—Math. 13:30, 38, 41.

¹¹ Kaka tij choko Jokristo ma gin ngano ne dhi nyime, pogruok ma ne nitie nomedo nenore maler. (Fwe. 18:1, 4) Chop higa mar 1919, ne nenore maler ni Babulon Maduong’ osepodho. En ang’o sie manyiso pogruok e kind Jokristo madier kod Jokristo mag miriambo? Tij lendo. Owete ma ne tayo riwruok mar oganda Jehova, nochako jiwo ahinya gimomiyo ne dwarore Jokristo madier ochak lando ne ji wach mar Pinyruoth, ka gilendo ne ng’ato achiel achiel. Kuom ranyisi, e higa mar 1919, ne ogo buk moro matin miluongo ni To Whom the Work Is Entrusted, mondo ojiw Jokristo duto mowal olend ot ka ot. Bugno ne wacho kama: “Tijno nenore ka gima en tich matek maok nyalre, kata kamano en tij Ruoth, kendo wabiro time kokalo kuom teko ma omiyowa. In gi thuolo majaber mar riwo tijno lwedo.” Owete norwako wachno nade? Gaset mar The Watch Tower mar higa 1922 nowacho ni chakre kindeno ka dhi nyime, owete nomedo kinda ma ne gitimo e tij lendo. Bang’ kinde matin, tij lendo ot ka ot nobedo ranyisi mifwenyogo Jokristo ma ne luwo chike Nyasaye—mana kaka pod timore e kindegi.

 ¹² Mar ariyo en, choko ngano. Yesu golo chik ne malaikene kama: “To ngano chokuru ukan e decha.” (Math. 13:30) Kochakre higa mar 1919, osebed kichoko Jokristo mowal  mondo odonj e kanyakla mosepwodhi. To nade Jokristo mowal mapod biro bedo ka ngima ka giko mar pinyni ochopo? Ibiro chokgi mogik e kinde ma gibiro yudo pok margi ma en ngima e polo.—Dan. 7:18, 22, 27.

 ¹³ Mar adek en, ywagruok gi muodo lak. Ang’o mabiro timore bang’ ka malaike osechoko ogolo? Kowuoyo e wi kweth maloso ogolo, Yesu nowacho kama: “Kanyo ywagruok nobedie, kod muodo lak.” (Math. 13:42) Be mano en gima timore gie sani? Ooyo. Ndalogi, Jokristo mag miriambo, ma gin achiel kuom dinde miwuoyo kuomgi kaka dhako ma jaterruok, pod wacho e chunye niya: “An ruoth, ok an chi liel, kendo ok anaywagi ngang’.” (Fwe. 18:7) Gie sani, dinde Jokristo mag miriambo winjo e chunygi ni gin gi nyalo, mamiyo gineno ni gin kaka “ruoth” manyalo bet e wi jotelo mag siasa. E kindegi, jogo ma gin ogolo pod sungore nikech sani ok giywagi. Kata kamano gik moko chiegni lokorenegi.

¹⁴ E kinde masira maduong’, bang’ ka oseketh dinde duto mag miriambo, jolupgi biro temo manyo kama digi pondie to ok giniyudi. (Luka 23:30; Fwe. 6:15-17) Kae to, bang’ fwenyo ni ok ginyal tony e kethruok mabirono, gibiro ‘ywak kendo muodo lekegi’ gi mirima. Mana kaka Yesu nokoro e wi masira maduong’no, kinde mabirono jogo nochal ka gima gin e mudho, kendo gibiro ‘ywagore.’ *—Math. 24:30; Fwe. 1:7.

 ¹⁵ Mar ang’wen en, witogi e mach maduong’ kendo mager. Ang’o mabiro timore ne ogolo mosetwe pidhe pidhe? Malaike biro witogi “e mach maduong’ maliet mager.” (Math. 13:42) Mano tiende ni keth ma nyakachieng’. Kuom mano, jogo mane nie dinde mag miriambo ibiro kethi e Har–Maggedon ma en giko mar masira maduong’.—Mal. 4:1.

 ¹⁶ Mar abich en, rieny kaka wang’ chieng’. Yesu tieko wechene mokor kowacho kama: “Eka [kindeno] jo makare norieny kaka wang’ chieng’ e pinyruodh Wuon-gi.” (Math. 13:43) Mano notimre kanye kendo karang’o? Magi gin weche mabiro chopo e kinde mabiro. Yesu nokoro ni wechego ok bi timore e pinyka, to gin gik mabiro timore e polo e kinde mabiro. * Ne  ane gik moko ariyo mamiyo wawacho kamano.

¹⁷ Mokwongo, mano biro timore karang’o? Yesu nowacho ni: ‘Eka kindeno jo makare norieny.’ Wach motigo ni ‘eka kindeno’ nyiso ratiro gima Yesu ne oa wuoyoe, matiendeni ‘wito ogolo e mach maduong’ kendo maliet.’ Mano biro timore e kinde giko masira maduong’. Kuom mano, Jokristo mowal bende biro ‘rieny kaka wang’ chieng’’ mana e kindego. Mar ariyo, gibiro rieny kanye? Yesu nowacho ni joma kare ne biro ‘rieny e Pinyruoth.’ Mano nyiso nang’o? Mano nyiso ni bang’ ka okang’ mokwongo mar masira maduong’ osekadho, Jokristo mowal duto mapod nie piny biro yudo ka oseyudo kido mogik. Kae to, mana kaka Yesu nokoro, ibiro chokgi e polo. (Math. 24:31) Ka gin kuno e ka gibiro rieny ‘e pinyruodh Wuon-gi,’ to mapiyo bang’ lweny mar Har–Maggedon, gibiro yudo mor mar bedo miaha mar Yesu, e “kend mar Nyarombo.”—Fwe. 19:6-9.

¹⁸ Yo molergo ngeroni konyowa nade? Gikonyowa e yore adek. Mokwongo, wechegi miyo wabedo gi lony matut. Ngerono fwenyonwa gimoro maduong’ momiyo Jehova weyo mondo chandruok obedie. ‘Ne ohore gi agulini mag mirima moket ne keth’ mondo oik ‘agulini motimonegi miwafu’—tiende ni kweth mar ngano. * (Rumi 9:22-24) Mar ariyo, ngeroni jiwowa mondo waket genowa kuom Jehova. Kaka giko medo kayo machiegni, wasikwa biro ‘kedo kodwa; to ok giniriembwa’ tiendeni ok ginilowa. (Som Yeremia 1:19.) Mana kaka Jehova osebedo ka rito kweth mar ngano, obiro ritowa kinde mabiro kokalo kuom Yesu gi malaikene ‘ndalo duto nyaka giko mar ndalo.’—Math. 28:20.

¹⁹ Mar adek, ngeroni konyowa mondo wang’e kweth mar ngano. Ang’o momiyo mano dwarore ahinya? Nikech ka wang’eyo ni kweth mar ngano gin jomage, to biro konyowa yudo dwoko mar penjo ma Yesu nopenjo e wechene ma nokoro e wi ndalo mag giko. Nopenjo niya: “Ere jatichno mogen, kendo mariek?” (Math. 24:45) Sula ariyo maluwo biro chiwo dwoko mar penjono e yo makare.