WADUTO wan gi kido moko ma ne wanyago kaluwore gi kaka ne wapon koda kit oganda ma ne waponie. Mano emomiyo warwakore e yore mopogore opogore, kendo wahero kit chiemo mopogore opogore. Nikech ang’o? En nikech alwora ma wadakie, kido mag osiepewa, koda timbe mag anyuolawa, nyalo miyo wabed gi kido machalo kodgi.

² Kata kamano, nitie gik madongo e ngima, moloyo kit lewni miyiero rwako kata chiemo miyiero chamo. Kuom ranyisi, kinde ma ne pod wan nyithindo, ne ipuonjowa ni nitie gik makare kod gik maricho monego watang’go. Ng’eny gigo gin ma ng’ato owuon onego otime yiero. Gik mwayiero timo nyalo nyiso chal mar chunywa ma iye makonyowa pogo ber gi rach. Muma bende wacho ni thothne, ‘ogendini ma onge chik timo weche mag chik kendgi.’ (Rumi 2:14) Be mano nyiso ni koro kodok korka weche moko ma wach Nyasaye ok owuoyoe ayanga, wanyalo luwo aluwa timbe ma ne wapon-go kata kaka anyuola dwaro?

³ Nitie weche moko ariyo madongo mamiyo Jokristo ok luw aluwa timbe ma ne gipon-go. Mokwongo, Muma nyisowa ni: “Nitie yo moro ma dhano paro ni en yo makare; to bang’e otere e yor tho.” (Nge. 16:25) To nikech wan dhano morem, ok wan gi nyalo chuth mar yiero gimaber kodwa, kendo yiero yo monego watago ngimawa. (Nge. 28:26; Yer. 10:23) Mar ariyo, Muma nyisowa ni Satan en “nyasach pinyni.” Omiyo ochiko timbe koda kido maricho ma ji luwo e pinyni. (2 Kor. 4:4; 1 Joh. 5:19) Kuom mano, ka wadwaro mondo Jehova oyie kodwa, kendo wayud gweth mage, dwarore ni waluw jip ma imiyowa e ndiko mar Jo Rumi 12:2.—Som.

 ⁴ Nitie weche moko adek monego wanon matut e ndiko mar Jo Rumi 12:2. (1) Ang’o momiyo onego watim ‘lokruok’? (2) Gin lokruok mage monego watim? kendo (3) Ere kaka wanyalo timo lokruok? We wanon ane penjogi.

⁵ Weche ma jaote Paulo nondikone Jo-Rumi, ne ondikone Jokristo wetene mowal, to ok ne joma ok oyie. (Rumi 1:7) Nojiwogi ni gilokre mondo ‘kik giluw tim pinyni.’ Kuom Jokristo ma ne odak Rumi chiegni e higa mar 56 E Ndalowa, ‘piny’ ma ne Paulo wuoyo kuome, noriwo chike koda timbe ma ne ji timo e piny Rumi. Wach ma Paulo tiyogo ni “kik,” nyiso ni moko kuomgi ne pod ichiko gi timbe koda kit ngima Jo-Rumi. Gin timbe koda kido mage mane pod chiko owete koda nyiminewa e kindego?

⁶ Ndalogi, welo ma limo Rumi thoro neno hekalu machon, kuonde mane iyike ji, gik madongo ma ne opa chon, pawe machon mag tuke koda gik mamoko. Moko kuom gik machon-go ne itiyogo e higni mag mia achiel e ndalowa. Gik machon-go konyowa ng’eyo kaka Jo-Rumi machon nodak kendo kaka ne gilemo. Wanyalo somo buge mag histori mawuoyo kuom tuke mag lweny, piem mag geche farese, koda tuke gi thumbe mopogoroe opogore ma ne igoyo to seche moko nopong’ gi weche mag anjawo. Rumi bende ne en dala momew ma ne itimoe ohelni mathoth, omiyo ne nitie thuolo mang’eny mag yudo mwandu.—Rumi 6:21; 1 Pet. 4:3, 4.

⁷ Kata bed ni ne gin gi hekalu mang’eny ma nigi nyiseche mathoth, ng’eny Jo-Rumi ok ne omakore ahinya gi nyisechegigo. Kuom Jo-Rumi din ne en mana kama itimoe kweche motudore gi weche nyuol, weche kend, koda weche liel. Luwo kwechego ne en kit ngimagi mapile. Nyakabed ni Jokristo ma nodak Rumi ne yudo ka ngima tek miwuoro. Thothgi ne opon kalamo nyiseche manono, omiyo ne nyaka gitim lokruok eka mondo gibed Jokristo madier. Kendo kata mana bang’ batiso margi, pod lokruokno ne onego odhi nyime.

⁸ Mana kaka e piny Rumi machon, Jokristo madier bende yudo ka ngima tek e piny mwadakieni. Nikech ang’o? Nikech chuny machiko ji e pinyni onya kamoro amora. (Som Jo Efeso 2:2, 3; 1 Johana 2:16.) Pinyni temo chikowa mondo waluw gombo, paro, koda timbe maricho mayudore e iye. Mano miyo luwo chike Nyasaye bedo matek. Mano e gimaduong’ momiyo dwarore ni waluw siem ma jiwowa ni ‘kik waluw tim pinyni’ kendo ni ‘walokre  ka parowa doko manyien.’ Koro, en ang’o manyaka watim?

⁹ Sama ng’ato puonjore adiera mag Muma kendo tiyo gi puonjgo e ngimane, ochako timo dongruok e winjruokne gi Nyasaye. Mano miyo otimo lokruok moko e ngimane kaluwore gi gik mosepuonjore. Oweyo din mar miriambo koda timbe moko mochido ma ne otimo chon, kae to orwako kido manyien ma Jakristo onego obedgo. (Efe. 4:22-24) Mano emomiyo higa ka higa wajobedo mamor neno dhano gana gi gana matimo dongruok makamago machop kama koro ibatisogie ka ginyiso ni gichiwore ne Jehova Nyasaye. Mano en gima miyo chuny Jehova bedo mamor gadier. (Nge. 27:11) Kata kamano, be mago kende e lokruok madwarore ni ng’ato otim e ngimane?

¹⁰ Ka kuom adier, timo lokruok ok en mana timo dongruok kende. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni gimoro machon ne iuso ondik nyinge kae to omed e bathe kanyo ni “manyien,” mano ok nyis ni koro gino olokore, pod en mana macha. Nyalo bedo ni omed mana gimoro matin mamedo ndhadhu kuome, kae to oboye maber e yo malombo wang’. Buk miluongo ni Vine’s Expository Dictionary lero ni wach motigo e Jo Rumi 12:2 ni “lokreuru,” oriwo bedo gi paro manyien kata loko pachwa kokalo kuom teko mar roho maler. Kuom mano, Jakristo ok wach ni osetieko timo lokruok mana nikech oweyo yore maricho, weche mochido kata timbe mag anjawo. Jomoko maok ong’eyo gima Muma wacho, temoga ahinya mondo owe timbe maricho. To kare gin lokruok mage madwarore ni watim kaka Jokristo?

¹¹ Paulo nondiko niya: “Lokreuru ka parou doko manyien.” Wach ma Paulo notiyogo ni “parou,” nyiso nyalo ma wan-go mar paro. Kata kamano, ei Muma, wachni oriwo koda gik ma wahero keto e pachwa, koda kaka wajoneno gik moko. E barua ma nondiko ne Jo-Rumi, Paulo nowuoyo e wi joma ne nigi “paro mowitore,” matiende ni paro mobam. Mago ne gin joma opong’ gi “timbe duto maok kare, wuowo, rach, gombo, chuny marach, ich lit, nek, dhawo, miganga,” kod timbe mamoko machalo kamago. (Rumi 1:28-31) Koro wanyalo ng’eyo gimomiyo Paulo ne jiwo Jokristo ma nodak e alwora ma ne opong’ gi joma kamago, mondo ‘olok pachgi odok manyien.’

¹² Wan bende wadak e piny mopong’ gi joma nigi kido machalo gi ma Paulo nowuoyo kuomgigo. Giparo ni Muma nigi  puonj koda chike ma nyachon maok onego otigo e kindewagi, kata paro ni jomoko chunogi mondo giluw gima Muma wacho. Jopuonj koda jonyuol mang’eny joweyo mondo nyithindo wegi ema otim kaka gidwaro. Gipuonjogi ni ng’ato ka ng’ato nigi ratiro mar luwo gima chunye oneno ni berne. Joma kamago paro ni ng’ato owuon ema onego oyier gimarach gi gimaber. Kata mana thoth ji mawacho ni giyie kuom Nyasaye, ok ne gimomiyo onego giluw chike Nyasaye. (Zab. 14:1) Bedo gi paro machalo kamano nyalo hinyo Jokristo madier. Ka ok watang’ to wanyalo chako weyo luwo puonj ma wayudo e riwruok mar oganda Jehova, kendo chako ng’ur e wi chenro moket e kanyakla. Seche moko wanyalo tamore yie chuth gi puonj mawuok e Muma mamulo weche mag manyo mor, tiyo gi Intanet, koda luwo somo mamalo.

¹³ Kuom mano, ka wadwaro mondo kik wabed gi paro maricho monya e pinyni, dwarore wanon gadier kaka chunywa chalo; gombo ma wan-go, kaka wajoneno gik moko, koda nono gik ma wakawo kaka gik madongo e ngimawa. Jomoko nyalo nyisowa ni gineno ni wadhi maber. Kata kamano, wan ema wang’eyo kabe watiyo adier gi gik ma wapuonjore e Muma kendo dhi nyime gi timo lokruok madwarore.—Som Jakobo 1:23-25.

¹⁴ Mondo wawach ni walokore gadier onego walok chunywa kod pachwa. Ang’o manyalo konyowa timo kamano? Sama wapuonjore Muma, wang’eyo kido ma Jehova dwaro ni wabedgo. Okang’ ma wakawo bang’ ng’eyo puonj moro manie Muma, biro konyowa ng’eyo gima nie chunywa. Mano biro konyowa ng’eyo lokruok monego watim eka mondo watim dwaro mar Nyasaye e yo “malong’o.”—Rumi 12:2; Hib. 4:12.

¹⁵ Som Isaiah 64:8. Ranyisi maber ma janabi Isaya notiyogo e ndikoni miyowa puonj moro maduong’ monego wang’e. Ere kaka Jehova chweyo chunywa e kindegi? Jehova ok lok kitwa maoko ni mondo wabed jochia moloyo. Oloko kitwa ma iye. Ka wamiye thuolo mondo ochwe chunywa, wamedo nyago kido machalo gi ma en-go, to mano e gima wadwaro mondo okonywa kwedo timbe koda kido maricho manie piny. Lokruokni timore e yo mane?

¹⁶ Sama jachwe aguluni dwaro chweyo agulu e yo maber chuth, mokwongo obiro iko lowo e yo maber. Kata kamano, mondo lowo oikre maber, nitie gik mamoko ariyo madwarore. Mokwongo, nyaka chung lowo kigolo yugi gi kite matindo tindo. Kae to dwarore okik lowo gi pi moromo kendo onywasgi maber.

¹⁷ Pi konyo ahinya mondo lop chwecho oikre maber, kendo pi ema konyo e miyo tok agulu michweyo obed mapoth kaka dwarore, kendo konyo sama igoro tok agulu mondo obed malombo wang’. Donge mano en ranyisi maber manyiso kaka Wach Nyasaye nyalo konyo ngimawa? Onyalo golo paro ma ne wan-go chon kane pok wang’eyo Nyasaye kendo konyowa watim lokruok mi wabed gi kido mamoro Nyasaye. (Efe. 5:26) Par ane ni en nyadidi mosebed kijiwowa mondo wasom Muma pile kendo wadhi e romo mag Jokristo,  kama ipuonjowae Wach Nyasaye. Ang’o momiyo osebed kijiwowa watim gik machalo kamago? En nikech sama watimo kamano wachiwore wawegi mondo Jehova ochwe chunywa.—Zab. 1:2; Tich 17:11; Hib. 10:24, 25.

¹⁸ Ka wadwaro mondo Wach Nyasaye okonywa watim lokruok, dwarore watim mathoth moloyo mana some kendo yudo puonj kuome. Ji mang’eny somo Muma kendo ging’eyo weche mathoth manie iye. Nyalo bedo ni iseromo gi joma kamago sama ilendo. Moko kuomgi nyalo chanoni weche sie kaka giyudore e ndiko moro e Muma. * Kata kamano, ng’eyo ndiko mang’eny kamano ok mi gilok kit ngima ma gidakie. Kare en ang’o mapod otamogi timo? Mondo omi Wach Nyasaye olok ngima ng’ato, nyaka ng’atno owuon ochiw thuolo mondo Wach Nyasaye odonj ei chunye. (Gal. 6:6) Omiyo, dwarore ni wakaw thuolo mondo wapar matut kuom gik ma wapuonjore. Nyalo bedo gimaber ka wapenjore niya: ‘Be ei chunya maiye an gadier ni wach ma apuonjorani en adiera mowuok e Muma to ok en wach din? To moloyo, be anyalo neno yore manyalo tiyoe gi puonjni e ngimana, maok akawe kaka puonj manyalo konyogo mana jomoko? Be awinjo e chunya ni an awuon ema Jehova wuoyo koda?’ Paro matut kuom penjo machalo kamago nyalo konyowa medo hero Jehova koda chikene gi chunywa duto. Wabiro medo hero Jehova moloyo. Ka gik ma wapuonjore omulo chunywa, to wabiro timo lokruok madwarore.—Nge. 4:23; Luka 6:45.

¹⁹ Somo Wach Nyasaye pile kendo paro matut kuom gik ma wasomo, biro jiwowa mondo wadhi nyime timo gik mabeyo manyalo bedo ni wasechako timo e okang’ moro ma en: ‘Lonyo dhano machon gi timbene, kendo rwako dhano manyien miloso manyien e kit jachwech.’ (Kol. 3:9, 10) Ka adier wawinjo tiend gima Muma puonjo, kendo tiyo kod puonj ma wayudo, mano biro jiwo chunywa mondo wadhi nyime rwako dhano manyien, tiendeni rwako kido mag Kristo manyalo konyowa kwedo obadho mag Satan.

²⁰ Jaote Petro paronwa niya: “Kaka nyithindo ma winjo wach, kik ukaw tim machal gi gombo ma ne un go chon e ndalo ma nukiya.” Kendo nomedo wacho ni “beduru maler e timu duto.” (1 Pet. 1:14, 15) Ka watimo duto mwanyalo mondo walok paro maok beyo ma ne wan godo chon, kendo yie timo lokruok madier, mano biro kelonwa gweth mana kaka wabiro neno e sula maluwo.