Ng’ad Paro e Yo Manyiso Rieko
“Gen Jehova gi chunyi duto, kendo kik iketri kuom lony gi weche mayoreyore ma ingo iwuon.”—NGE. 3:5.
ODIECHIENG’ kodiechieng’ waromo gi weche mang’eny madwaro ni wang’adie paro. Iwinjoga nade e chunyi sama dwarore ni in iwuon ema ing’ad paro e wi wach moro? Jomoko morga ahinya sama owenegi thuolo mondo gin ema ging’ad paro kendgi giwegi. Giwacho ni gin ema gin gi ratiro mar ng’ado paro kuom gima gidwaro timo maok ochuno ni gipenj ng’at machielo. To komachielo, nitie joma oluor ng’ado paro e wi weche mapek mamulo ngimagi. Jomoko somo buge kata manyo puonj kuom joma nigi lony kendo ginyalo tiyo gi pesa mang’eny mondo okonygi ng’ado paro e wi wach moro.
2 Thothwa wang’eyo ni kata bed ni ok wan gi ratiro mar ng’ado paro e wi weche moko, pod wan gi thuolo mang’eny e ngimawa mwanyalo ng’adoe paro kaluwore gi kaka wadwaro. (Gal. 6:5) Kata kamano, wang’eyo ni seche moko wajong’ado paro maok konywa kata maok nyis rieko.
3 Wan kaka jotich Nyasaye, wamor ni Jehova osenyisowa maler gima onego watim kaluwore gi weche moko mapek mamulo ngimawa. Wang’eyo ni ka waluwo chike kod puonj mage, to wanyalo ng’ado paro mabiro konyowa kendo moro chunye. Kata en kamano, pod waromo gi weche koda chal mopogore opogore ma Muma ok wuo kuomgi ayanga. Ka en kamano, to kare onego watim ang’o? Kuom ranyisi, Muma wacho ni ok onego wakwel. (Efe. 4:28) Penjo en niya, kwalo gimoro tiende en ang’o? Jomoko paroga ni kawo gir ng’at machielo ok rach, tek mana ni en gima tin kata ma nengone ok duong’ ahinya, to ahinya wuon kapo ni ng’at mokawo gino en ng’ama chandore. Onego watim ang’o e wi weche ma Muma ok wuo kuomgi ayanga? Ang’o manyalo tayowa?
BED GI CHUNY MOIKORE TIYO GI PARO MAKARE
4 Sama wadwaro ng’ado paro e wi wach moro maduong’, Jakristo wadwa nyalo jiwowa mondo wang’ad paro e yo makare. Mano en jip maber. Muma siemowa niya: “Jo marikini, giduto, gimire dhier kendgi.” (Nge. 21:5) To kare bedo gi chuny moikore tiyo gi paro makare tiende en ang’o? Be tiende en ni onego wakaw thuolo mondo wapar wachno adimba eka wang’ad paro makare? Mago duto konyo mondo ng’ato ochop e paro maber. Kata kamano, pod nitie mathoth madwarore eka mondo owach ni ng’ato nigi chuny moikore tiyo gi paro makare.—Rumi 12:3; 1 Pet. 4:7.
5 Onge ng’ama ne onyuol gi paro matiyo e yo makare chuth. Nikech ang’o? Nikech waduto ne onyuolwa e richo, mano miyo ringrewa koda pachwa ok ni kare chuth. (Zab. 51:5; Rumi 3:23) E wi mano, thothwa ne wan joma Satan ‘ogeng’o pachgi’ kendo ne wan e mudho nimar ok ne wadak kaluwore gi chike makare mag Jehova. (2 Kor. 4:4; Tito 3:3) Omiyo kata bedni ng’ato okawo thuolo mar paro matut eka okawo okang’ mar ng’ado paro kaluwore gi kaka oneno ni berne, pod onyalo ng’ado paro e yo maok owinjore.—Nge. 14:12.
6 Kata bed ni ok wan dhano makare chuth e ringrewa koda e pachwa, Jehova, Wuonwa manie polo en Nyasaye makare ma yorene duto gin adier. (Rapar 32:4) Osemiyowa kony madwarore mondo walok pachwa kendo wapuonjre ng’ado paro ka watiyo gi paro makare. (Som 2 Timotheo 1:7.) Wan kaka Jokristo, wadwaro paro gik moko e yo makare kendo timo gik moko kaka owinjore. Dwarore warit pachwa koda chunywa mondo wane gik moko kaka Jehova nenogi kendo timo kaka odwaro.
7 Kuom ranyisi, e pinje moko, nitie tim ma jonyuol moko ong’iyogo mar tero nyithindgi ma ginyuolo kapango ne wedegi mondo odaggo dala ka gin to gidong’ e taon mondo gidhi nyime gi manyo pesa. Miyo moro modak e piny moro ma ji luwo timni ahinya, nonyuolo nyathi mawuowi majaber. E kindego, noyudo osechako puonjore Muma kendo ne otimo dongruok maber. Osiepe koda wedene nochako chune en kaachiel gi chwore mondo giter nyathigino pacho odhi odag gi kwargi gi dagi. * Kata kamano, kaluwore gi puonj mane oyudo e Muma, miyono nofwenyo ni en ema en gi ting’ e nyim Nyasaye mar pidho nyathine. (Zab. 127:3; Efe. 6:4) Koro ne odhi timo nade? Oluw tim anyuola ma ji neno ni e yo makare? Koso oluw puonj manie Muma kata bed ni ji ne dhi wuoyo kuome marach kendo ne odhi yudo pek e rito nyathineno? In ditimo nade?
8 Nikech wachno ne chando chunye, miyono nokwayo Jehova e lamo konyise duto manie chunye kendo kwayo mondo Jehova onyise gima onego otim. Bang’ wuoyo gi japuonjne mar Muma koda jomoko e kanyakla, nochako neno paro ma Jehova nigo kuom wachno. Kendo nochako paro matut lit ma nyathino ne dhi bedogo nikech bedo mabor gi jonyuolne. Bang’ nono wachno kaluwore gi gima Muma wacho, nofwenyo ni ok ber mondo oter nyathino pacho. Kane chwore oneno kaka kanyakla ne oikore konyogi koda kaka nyathino ne dongo ka mor, mano ne omiyo en bende ochako puonjore Muma kendo dhi e chokruoge gi jaode.
9 Ranyisi achielni nyisowa kaka bedo gi chuny moikore tiyo gi paro makare ok nyis ni koro waluw aluwa kaka chunywa chikowa kata kaka jomoko dwaro. Pachwa koda chunywa morem chalo gi sa maringo piyo kata maringo mos. Ka waweyo mondo pachwa kata chunywa morem ema mondo ochikwa, wanyalo donjo e chandruok. (Yer. 17:9) Dwarore waket pachwa koda chunywa mondo oluwre chuth gi chike mag Nyasaye.—Som Isaiah 55:8, 9.
10 Muma jiwowa niya: “Gen Jehova gi chunyi duto, kendo kik iketri kuom lony gi weche mayoreyore ma ingo iwuon. Yie kuome e yoreni duto, mi nomi yoreni bedo mochikore tir.” (Nge. 3:5, 6) Ne ane weche motigo ni “kik iketri kuom lony gi weche mayoreyore ma ingo iwuon.” Bang’ wacho kamano, omedo ni “yie kuome [Jehova].” En kende e jal ma nigi paro makare. Kuom mano, seche duto ka wan gi wach moro monego wang’adie paro, dwarore wang’e pach Nyasaye kaka ondik e Muma. Kae to wang’ad paro ka watiyo gi riekone. Mano e tiend ng’ado paro ka watiyo gi paro makare, to mano e tiend tiyo gi pach Jehova.
TIEG PACHI
11 Ng’eyo kaka wanyalo timo yiero e yo mariek kendo dhi nyime luwo kaka wang’ado, ok en gima yot. Mano nyalo bedo gima tek, to ahinya wuon ne jogo ma eka chako timo dongruok e wach Nyasaye. Kata kamano, jogo ma eka chako puonjore, ma Muma luongo ni nyithindo makwar, pod nyalo timo dongruok. Par ane kaka nyathi matin moseng’eyo wuoth, temoga mondo kik opodh sama owuotho. Gima jakonyogi en wuotho gi ondamo matindo tindo. Kamano e kaka jatimore ne ng’at ma eka chako ng’ado paro e yo mariek koluwo wach Nyasaye. Ng’e ni Paulo noluongo joma osetimo dongruok e wach Nyasaye, ni gin “jo madongo, mosepuonjore pogo e kind gik mabeyo kod gik maricho.” Weche ma notiyogo ni “mosepuonjore” koda “pogo” duto nyiso gima dhi nyime gi kinda, to mano e gima dwarore mondo joma pod nyien e wach Nyasaye otim.—Som Jo Hibrania 5:13, 14.
12 Mana kaka nosewachi, odiechieng’ kodiechieng’ wang’ado paro mang’eny e wi weche matindo koda madongo. Kaluwore gi nonro moro ma ne otim, pasent 40 mar gik moko duto ma wajotimo, luwore gi kido ma ne wasebedogo chakre chon. Kuom ranyisi, okinyi kokinyi nyaka wapar ni wabiro rwako nanga mane. Inyalo kawo ni mano wach matin, omiyo samoro inyalo rwako nanga moro amora maok idewo ni ochal nade, to ahinya wuon kapo ni ilewo. Kata kamano, en gimaber ahinya keto e pachi kabe nanga mirwakono owinjore gi ng’at maluongore ni jatich Jehova Nyasaye. (2 Kor. 6:3, 4) Sama inyiewo lewni, seche moko inyalo mana paro kaka nangano nie fason, kata kaka obiro moro osiepeni. Kata kamano, donge ber mondo ipar kabe nangano owinjore gi Jakristo, kendo inon nengone? Timo yiero makare e wechegi nyalo konyo e tiego pachwa mondo okonywa ng’ado paro mariek kodok korka weche mamoko mapek.—Luka 16:10; 1 Kor. 10:31.
BED GI GOMBO MOTEGNO MAR TIMO GIMA KARE
13 Kata bed ni waseng’ado paro mariek machalo nade, makruok gi paro mwang’adono ok en gima yot kinde duto. Kuom ranyisi, jomoko madwaro weyo madho ndawa, yudo ka timo kamano teknegi nikech pok gibedo gi gombo motegno mar weyo timno. Gima dwarore en bedo gi gombo motegno mar luwo yo ma ng’ato oseyiero luwo. Ji mang’eny ong’eyo ni wanyalo tego gombo magwa mana kaka watego leche mag dendwa obed motegno. Kaka wamedo tiyo gi pachwa, e kaka pachwa bende medo bedo motegno. Ka ok watiyo kode pile ka pile, to onyalo bedo mayomyom. Kare ang’o monego watim mondo wanyag kendo tego gombo marwa mar timo gik mwaseng’ado mar timo? Dwarore watenre kuom Jehova mondo okonywa.—Som Jo Filipi 2:13.
14 Paulo nong’eyo wachni nikech en owuon nosekalo e ngimano. Kinde moro nowacho niya: “Dwaro to adwaro mondo atim gi makare, kata kamano ok anyal timo.” Nong’eyo gima ne dwarore ni otim, kata kamano seche moko mano ne tame timo. Nowacho gi chuny malit niya: “E chunya maiye amor kuom Chik Nyasaye; to e fuondena aneno chik machielo ka kedo gi chik mantie e parona, kendo oketa abed misumba richo modak e fuondena.” Be mano nyiso ni koro ne oonge gi geno moro amora? Ooyo. Nomedo wacho niya: “Erokamano ni Nyasaye kuom Yesu Kristo Ruodhwa!” (Rumi 7:18, 22-25) E ndiko moro machielo nowacho kama: “Anyalo timo gik moko duto kuom en ma miya teko.”—Fili. 4:13.
15 Kuom adier, mondo wamor chuny Nyasaye, dwarore wang’ad mar timo gima kare kae to wabed gi kinda mar time. Wanyalo paro weche ma Elija nowacho e Got Karmel, ne Jo-Israel ma nong’anyo kaachiel gi joma ne lamo Baal niya: “Nyaka karang’o ma pod uriwini kind paro ariyo? ka Jehova en Nyasaye, luweuru; to ka Baal, luweuru.” (1 Ruo. 18:21) Jo-Israel nong’eyo maber gima nonego gitim, to kata kamano ‘ne giriwni’ e pachgi. Mopogore gi timgino, higini moko ma nosekalo, Joshua noketo ranyisi maber kane owachone Jo-Israel kama: “To kobedonu marach mar tiyo ni Jehova, yieruru kawuononi en ma unutine . . . to an kod jooda, wanati ni Jehova.” (Josh. 24:15) Gin gweth mage ma noyudo kaachiel gi joma ne ni kode? Joshua kaachiel gi joma ne omakore kode noyudo gweth mar donjo e Piny Manosingi, ma ne en “piny mopong’ gi chak gi mor kich.”—Josh. 5:6.
NG’AD PARO E YO MARIEK MONDO IYUD GWETH
16 Wane ane wach moro ma notimore. Owadwa moro ma nigi dhako gi nyithindo adek nyocha obatisi. Chieng’ moro jal moro ma gitiyogo e kambi achiel nosaye ni gidar gidhi e kambi machielo kama chudo berie kendo nitie ber mamoko. Owadwa noparo matut, kae to oketo wachno e lamo. Kata obedo ni ne ok chule pesa mang’eny e tijeno, noyiero mar dong’ nikech nodwaro mondo oyud thuolo giko juma, mondo odhi e chokruoge kendo lendo kanyachiel gi joode. Ne onono, moyudo ni kaponi odhi e kambi manyienno, biro kawe ndalo mang’eny kapok oyudo thuolo mar timo gik mojatimo e giko juma. In ditimo nang’o?
17 Bang’ paro matut kaka wachno ne nyalo ketho winjruok mare gi Jehova, owadwano notamore dhi e tich machielono. Be iparo ni bang’e ne oywago ang’e? Ooyo. Kar paro mana kaka nonyalo yudo pesa mang’eny, nong’ado e chunye ni gimaduong’ ma nodwaro moloyo en mondo en gi joode gibed gi winjruok maber gi Jehova. En kaachiel gi jaode ne gimor kane nyargi maduong’ ma jahigini apar owachonegi ni oherogi, ohero owete gi nyimine e kanyakla, kendo ohero Jehova ahinya. Nyathigino nowacho ni nodwaro chiwo ngimane ne Jehova mondo obatise. To mano kaka ranyisi maber ma wuon mare noketo, nomulo chunye!
18 Mana kaka Musa notayo jotich Jehova e thim, Yesu Kristo osebedo katayo jotich Nyasaye kuom higini mang’eny e piny motelne gi Satan. Kendo mana kaka Joshua, Yesu koro oikore mar tieko piny marachni, kendo tayo jolupne odonj e piny manyien kama biro pong’ gi tim makare. (2 Pet. 3:13) Kuom mano, magi ok gin kinde mag dok e timbewa kata paro ma ne waweyo chon. Gin kinde mag medo neno e yo maler gik ma Nyasaye dwaro ni watim. (Rumi 12:2; 2 Kor. 13:5) We mondo paro ming’ado koda gik miyiero timo pile kapile onyis ni adier in ng’at mowinjore yudo gweth mag Nyasaye mobiro miyo joge nyaka chieng’.—Som Jo Hibrania 10:38, 39.
^ par. 7 Gimachielo momiyo gihero timni en ni mondo dayo gi kwaro osung nyakwargi ne wede koda osiepegi.