1. Gin chiwruok mage ma ji mang’eny jotimo, to nikech ang’o?

JI MANG’ENY ohero chiwore ne gik ma gineno ni dongo e ngimagi. Jonyuol tiyo gi thuologi, pesagi, koda tekogi mondo gikony nyithindgi. Jong’wech mapod gin rowere ma gombo dhi e tuke mag Olimpik bende tiyoga gi thuolo mang’eny mondo gitiegre pile ka pile. Yesu bende nochiwore mar timo gik ma ne dongo e ngimane. Ne ok odwar dak e ngima mar bedo gi mwandu, kendo kata nyithindo bende ne oongego. Kar mano, ne oyiero mar keto pache duto e chopo dwaro mag Pinyruoth. (Math. 4:17; Luka 9:58) Jolupne bende noweyo gik mathoth mondo giriw lwedo Pinyruodh Nyasaye. Lando Pinyruodhno ema ne en gima duong’ ahinya e ngimagi, omiyo ne gichiwore e okang’ ma ginyalo mondo giriw lwedo Pinyruodhno. (Math. 4:18-22; 19:27) Kuom mano ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo penjore niya, ‘En ang’o ma akawo kaka gima duong’ ahinya e ngimana?’

2. (a) Gin chiwruok mage mochuno kuom Jokristo duto madier? (b) Gin chiwruok mage momedore ma jomoko kuomwa osetimo?

² Nitie chiwruok moko mochuno kuom Jokristo duto madier kendo chiwruok ma kamago dwarore ahinya eka mondo wabed gi winjruok maber gi Jehova kendo siko e winjruogno. Chiwruok ma kamago oriwo manyo thuolo mar wuoyo gi Nyasaye e lamo, somo Muma, timo lamo mar joot, dhi e chokruoge, kendo tiyo tij lendo. * (Josh. 1:8; Math. 28:19, 20; Hib. 10:24, 25) Nikech kinda ma watimo kaachiel gi gweth ma Jehova gwedhowago, tij lendo medo timore e okang’ mamalo kendo ji mang’eny medo biro e “got ka ma od Jehova obetie.” (Isa. 2:2) Mondo giriw lwedo tije mag  Pinyruoth, ji mang’eny chiwore mar dhi tiyo e Bethel, konyo e gero Ute mag Romo koda Ute mag Chokruoge Madongo, chano chokruoge mag distrikt, kata mana konyo kuonde ma masira otimoree. Ok ochuno ni ng’ato ochiwre e yore ma kamago eka oyud ngima mochwere, kata kamano, pod gin tije madwarore e chopo dwaro mag Pinyruoth.

3. (a) Wayudo ber mage ka wachiwore ne Pinyruoth? (b) Gin penjo mage monego wanon?

³ Kindegi dwarore ahinya ni wariw lwedo Pinyruoth e okang’ malach. En gima morowa mokalo neno kaka ji mang’eny chiwore ne Jehova maok ochun-gi! (Som Zaburi 54:6.) Chuny ma kamano miyo wabedo mamor sama pod warito mondo Pinyruodh Nyasaye obi. (Rapar 16:15; Tich 20:35) Kata kamano, waduto onego wanonre matut. Be nitie yore mamoko ma wanyalo medo chiworego ne Pinyruoth? Watiyo nade gi thuolowa, pesawa, tekowa, koda nyalowa? En ang’o maok onego wiwa owilgo sama wachiwore e yo moro amora? We wane ane gima wanyalo puonjre kuom misengini moko ma ne itimo maonge achune. Mano biro konyowa medo mor ma wan-go.

4. Jo Israel ne oyudo ber e yo mane kuom chiwo misengini?

⁴ Jo-Israel ne nyaka chiw misengini mondo eka Jehova owenegi richo, kendo oyie kodgi. Moko kuom misenginigi ne gin mochuno to moko ng’ato ne chiwo kohero. (Lawi 23:37, 38) Chiwo miwang’o duto ne igolo kaka mich ne Jehova. Ranyisi maber mar golo misengini notimore e kinde ma ne iwaloe hekalu mar Suleman.—2 Weche 7:4-6.

5. Jehova nochiwo thuolo mane mondo jochan bende ogolne misango?

⁵ Jehova nong’eyo maber ni ji duto ne ok nyal golo misengini marom, omiyo noyie mondo ng’ato ka ng’ato ogol misango kaluwore gi nyalone. Chik Jehova ne dwaro ni remb le motimgo misengini ool piny, mondo obed “tipo mar gik mabeyo” ma ne dhi yudore kokalo kuom Yesu Wuode. (Hib. 10:1-4) Kata kamano, Jehova ne ok orido chikno mokalo tong’. Kuom ranyisi, ne oyie gi chiwo mar akuche kapo ni ng’ato ne ok nyal golo nyarombo kata nyadiel. Omiyo, kata mana jachan ne nyalo golo misango ne Jehova komor. (Lawi 1:3, 10, 14; 5:7) Kata obedo ni ne igolo ne Jehova le mopogore  opogore kaka misango, nitie gik moko ariyo ma ng’ato ka ng’ato ma ne golo chiwo maonge achune ne nyaka tim.

6. Ng’ato ang’ata ma ne golo misengini ne nyaka tim ang’o, to ang’o momiyo wachno ne nyaka kaw mapek?

⁶ Mokwongo, ng’ato ne nyaka chiw gima berie moloyo. Jehova nowacho ne ogandano ni ne nyaka gigol le mangima chuth eka mondo oyie kodgi. (Lawi 22:18, 20) Kapo ni le ma ne igolo ne nyalo bedo matuo, kata bedo gi mbala moro amora, Jehova ok ne dhi yie gi misangono. Mar ariyo, ng’at ma ne golo misango ne nyaka bed maler. Kapo ni ng’at ma ne dwaro golo misangono ne nyalo bedo mochido e yo moro, ne chuno ni nyaka okwong ogol misango mar richo mondo obed gi winjruok maber gi Jehova eka ogol chiwo mare maonge achune. (Lawi 5:5, 6, 15) Mano ne en wach manyaka kaw mapek. Jehova nochiko ni ng’ato ang’ata mochido ma ne chamo ring misango mag kuwe, ma noriwo chiwo maonge achune, ne nyaka negi. (Lawi 7:20, 21) To komachielo, ka ng’at ma ne golo misango ne nigi winjruok maber gi Jehova kendo misangono bende onge mbala, ng’atno ne dhi bedo mamor kendo bedo gi chuny maonge bura.—Som 1 Weche mag Ndalo 29:9.

7, 8. (a) En mor mane ma ji mang’eny bedogago sama gichiwore ne Pinyruoth? (b) Gin gik mage mwanyalo chiwo ne Jehova?

⁷ Ndalogi bende, jotich Jehova mathoth chiwore e okang’ malach e tij Jehova kendo mano more ahinya. Ka watiyo matek mondo wakony owete gi nyimine, mano kelonwa mor miwuoro. Owadwa moro makonyo e tije mag gero Ute Romo kendo konyo e kinde mag masira, wacho ni tek ahinya lero mor mojayudo sama okonyo owete. Owacho niya, “Neno mor ma owete gi nyimine bedogo bang’ donjo e Od Romo manyien, kata bang’ yudo kony e kinde mag masira miyo aneno ni kinda ma atimo ok dhi nono.”

⁸ Riwruok mar oganda Jehova ma kindegi osebedo kamanyo yore mamoko mag riwo lwedo tij Jehova. E higa mar 1904, Owadwa C. T. Russell nondiko kama: “Ng’ato ka ng’ato kuomwa onego ong’e ni Ruoth oyiere mondo oti gi thuolone, nyalone, pesane koda mich mamoko mondo omigo Ruoth duong’ kaka nyalore.” Kata obedo ni nitie gik manyaka wang’ad oko eka wachiwre chuth ne Jehova, pod wayudo gweth  mathoth. (2 Sam. 24:21-24) Be nitie yore mwanyalo chiworego maber chuth ne Jehova?

9. Kodok korka tiyo gi thuolowa, en puonj mane mwanyalo tiyogo ma Yesu nochiwo e Luka 10:2-4?

⁹ Thuolowa. Loko kendo goyo buge e dhok mopogore opogore, gero kuonde mag lamo, chano chokruoge mag distrikt, konyo e kinde mag masira, kendo timo tije mamoko mochuno, gin gik makawo thuolo mang’eny. Wan mana gi seche 24 kende e odiechieng’, kata kamano, Yesu nomiyowa puonj moro manyalo konyowa mondo wati gi sechewa e yo mariek. Kane ooro jopuonjrene e tij lendo, nonyisogi ni kik ‘gimos ng’ato e yo.’ (Luka 10:2-4) Ang’o momiyo Yesu nonyisogi kamano? Achiel kuom jonon Muma wacho kama: “Mosruok mar joma chon ok ne en mana kulruok kata jako bad ng’ato mana matin kaka watimo e kindegi. Ne en mos moriwo kwakruok nyadinwoya kendo kulruok nyaka e lowo. To magi duto ne dwaro seche mang’eny.” Yesu ne ok jiw jopuonjrene mondo onyis ji achaye. Kar mano, nokonyogi mondo gine ni ne gin gi thuolo matin ma ne dwarore gitigo ahinya e tich ma nochuno. (Efe. 5:16) Donge wanyalo tiyo gi puonjno mondo wayud thuolo momedore mar konyo tije mag Pinyruoth?

10, 11. (a) Chiwo ma wagolo ne tij piny mangima itiyogo e yore mage? (b) En puonj mane mayudore e 1 Jo Korintho 16:1, 2 manyalo konyowa?

¹⁰ Pesawa. Pesa mang’eny dwarore e siro tije mag Pinyruoth. Higa ka higa, itiyo gi milionde mang’eny mag pesa e siro tij jorit malworo, jopainia makende, kod jomisonari. Chakre higa mar 1999, oseger Ute Romo mokalo 24,500 e pinje ma yutogi nok. To pod dwarore ni oger Ute Romo mamoko madirom 6,400. Dwe ka dwe igoyo kopi milion 100 mag Ohinga mar Jarito kod Amkeni! Magi duto itimo nikech chiwo magu mugolo maonge achune.

¹¹ Jaote Paulo nochiwo puonj moro mwanyalo tiyogo kodok korka wach golo chiwo. (Som 1 Jo Korintho 16:1, 2.) Kotelne gi roho maler, nojiwo owetene ma ne ni Korintho ni kik girit nyaka giko juma eka gine ni gibiro chiwo ang’o bang’ chopo dwachgi, to nojiwogi ni giket tenge chiwo margi mana ka juma chakore kaluwore gi nyalo margi. Mana kaka e kinde Jokristo mokwongo, owete gi nyimine e kindegi chano chon chiwo ma gibiro golo kaluwore gi nyalogi. (Luka 21:1-4; Tich 4:32-35) Jehova ogeno ahinya chuny mar chiwo ma jotichne nigo.

12, 13. Gin ang’o manyalo mono ng’ato tiyo gi teko koda nyalone e tij Jehova, to Jehova biro konyowa nade?

¹² Tekowa koda nyalowa. Jehova konyowa sama watimo kinda mar tiyo gi tekowa koda nyalowa e riwo lwedo tije mag Pinyruoth. Osingo ni obiro konyowa sama tekowa odok chien. (Isa. 40:29-31) Be waneno ni lony ma wan-go tin ahinya maok wanyal konyo e tije motudore gi weche Pinyruoth? Be wajaparo ni nitie joma olony ahinya ma ema owinjore oti tijego? Kik wiyi wil ni Jehova nyalo konyowa ma wamed bedo molony mana kaka notimo ne Bezalel kod Oholiab.—Wuok 31:1-6; ne picha manie chak sulani.

¹³ Jehova jiwowa ni wachiwne gima berie moloyo kendo kik wageng’ lwetwa ka wan gi nyalo mar timo kamano. (Nge. 3:27) E kinde ma ne igero hekalu kendo, Jehova nonyiso Jo-Yahudi ma nodak Jerusalem ni gipar matut kuom gima ne ginyalo timo mondo giriw lwedo tij gedo. (Hag. 1:2-5) Ne gidich gi ngimagi giwegi kendo noyudo giseweyo keto tij Jehova obed mokwongo e ngimagi. Ber mondo wanon kabe gik ma waketo mokwongo e ngimawa luwore gi dwaro mag Jehova. Be wanyalo ‘nono timbewa’ mondo wane  ka wanyalo yudo thuolo momedore mag riwo lwedo tije mag Pinyruoth e ndalo mag gikogi?

14, 15. (a) Wayudo jip mane kaluwore gi ranyisi maber ma owete modak e pinje ma nigi chan ketonwa? (b) Onego wabed gi gombo mar timo ang’o?

¹⁴ Ji mang’eny odak kuonde ma ngima tekie kendo chandruoge machalo kaka dhier ineno mana kaka gik mapile. Riwruok mar oganda Jehova temo ahinya konyo owete gi nyimine modak e pinje machalo kaka mago. (2 Kor. 8:14) Kata kamano, kata mana owete maok nigi gik mathoth pod mor chiwo gigo ma gin-go. En gima moro Jehova neno ka owetego bende golone chiwo gi chuny mamor.—2 Kor. 9:7.

¹⁵ E piny moro modhier ahinya e Afrika, owete moko pogo bath puothegi matin mondo gipidhie gik moko kae to giuso gigo to pesa ma giyudo gigolo kaka chiwo mondo osir tij Pinyruoth. E pinyno bende, ne nitie chenro mar gero Od Romo moro. Owete koda nyimine ne dwaro konyo e gero Od Romono. Kata kamano, tij gedono ne dhi chakore mana e kinde ma ji odich ahinya gi weche mag pur gi komo. To nikech ne ging’ado ni nyaka giriw lwedo tij gedo, ne gijodhi konyo e tijno godiechieng’ kae to bang’e gidhi e puothegi godhiambo mondo gikom. Mano doko chuny mar chiwruok! Mani paronwa owete ma nodak Makedonia e kinde Jokristo mokwongo. Kata obedo ni ne gin gi “chan” miwuoro, pod ne gikwayo ka gihombo Paulo mondo omigi thuolo mar golo chiwo makonyo owetegi. (2 Kor. 8:1-4) Weuru mondo ng’ato ka ng’ato kuomwa ogol chiwo ‘maromre gi gweth moseyudo kuom Jehova.’—Som Rapar mar Chik 16:17.

16. Wanyalo timo ang’o mondo Jehova oyie gi chiwo ma wagolo?

¹⁶ Kata kamano, dwarore ni watang’. Mana kaka Jo-Israel machon, wan bende nyaka wagol chiwo mana ma Nyasaye oyiego. Onego waket tong’ mowinjore mondo wachop ting’ ma wan-go mar rito joodwa kendo siro lamo mar Jehova. Tiyo gi thuolowa kod mwanduwa e konyo jomoko ok onego omonwa rito joodwa e yor ringruok koda e winjruokgi gi Nyasaye. Kaok waritogi, wanyalo chalo joma wuondo wangʼ Jehova ni wachiwone thuolo koda mwanduwa to konchiel to joodwa to hinyore. (Som 2 Jo Korintho 8:12.) E wi mano, nyaka warit winjruokwa gi Nyasaye. (1 Kor. 9:26, 27) Kata kamano, wanyalo bedo gadier ni ka wadak kaluwore gi puonj mag Muma, wabiro mor gi chiwo ma wagolo, to moloyo duto, Jehova biro “yie” gi chiwogo.

17, 18. Waneno nade jogo duto machiwore ne tije mag Pinyruoth, to waduto onego wanon wach mane?

¹⁷ Thoth owete gi nyiminewa chiwo thuologi, tekogi koda pesa ma gin gik madwarore ahinya e siro tije mag Pinyruoth. (Fili. 2:17) Wagoyo erokamano ahinya ne jogo ma nyiso chuny mar chiwo e yore ma kamago. Wagoyo erokamano bende ne nyithindo koda monde mag owete matayo tije mag Pinyruoth nikech gin bende ginyiso chuny mar chiwruok kuom miyo owetego thuolo.

¹⁸ Kinda mang’eny dwarore mondo ng’ato oriw lwedo tije mag Pinyruoth. Walemuru kendo wapar matut kuom kaka wanyalo medo riwo lwedo chuth tije mag Pinyruoth. Ka watimo kamano, wabiro yudo gweth mogundho e kindegi kendo wabiro yudo gweth mang’eny e “piny mabiro.”—Mari. 10:28-30.